21 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
f M. TURHAN TAN1N Müessesemiz tarafından çikanlan en son eserleri Murrem Sultan 150 Kr. Kadın Avcısı 100 » • Tarihî Musahabeler 75 » CUMHURİYET MATBAASI a 17 I 1 C İ yil Sayi \ 5 9 9 3 * umhuriyet Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, fetanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 tSTANBUL CAĞALOĞLU Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyetis 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 . 24290 Dilin ruh manevî k Üçüncü sahifı FİKİRLER Prof. M. ŞEKİB Y •z a n : PaZaftÖSİ 21 NİSâfl 1941 Yeni Yunan hükömeti Korizis'i istihlâf edecek olan tnfllî müdafaa hiikumeti vaztyetin muhafazasım temin vaxifesile is basına gelecektir. Tabu bütün Yunan milletinin muzaheretinl etrafında toplayarak... eneral Metaksas'ın ölümü Yunan milleti için çok acıklı bir kayıb teşkil etmisti. Muhtemel tehlikelere karşı memlekeün nıüdafaasını hazırlayan Metaksas, kendisini gecenin bir geç saatinde uykudan uyandıran mahud ültimatoma hiç şaşkınlık ve tereddüd bilmiyen en açık ve en kat'î cevabını verdikten sonra Majeste Kral Corc'la birlikte hürriyet ve istiklâl savaşını idareye geçmişti. Bütün nıillet bir ordu nizamile vazifelerini iia ederken Başvekilin vefatı baştanbaşa bütün memleketi müteessir etmiş, ancak bu teessur gcne bütun millet ve memBombardıman edilmeleri Mihverin hareketine bağb olan iki tarihi şehîrden Hrer manzara: Yufcand» leketin ajni ittihadla onun bıraktığı Bomada Tibr nehri, sağda meshur Sent Anj kalesi (Cem Sultan burada hapsedilmisti). Solda Senpiyer yolda yürumesi azminde teselli ve telâfi kilisesi, asağıda Atina Akropolunde Parte.non msbedi çaresi bulabilmişti. Komşu ve dost Yunan milleti şimdi de Metaksas'ın bıraköğı bayrağı taşunakta olan Basvekil Korizis'in anî ülumü ile mutellim oldu. Metaksas zamanında kırk bes milyonluk büyük bir devletin hududdan dışan aUlan taarnızu, şimdi doksan milyonluk daha büyük diğer bir devletin taarruzile takviye edilerek teker rür ediyordu. Balkanlarda dahili bir inkılâbla çalkanan Yugoslavyamn baskı9 na uğrayan kuvvetleri yer yer yıkılırken ates Yunan topraklarmı sanyordu. İngiltere Yunanistana elinden gelebilen yardınn yapmakta olmakla beraber bu yardun beş altı milyonluk küçük Yunanistanın yardakçüarile birlikte yüz elli milyonu geçen iki büyük Avrupa devleti karşısındaki nisbetsiı vaziyetini pek jok değiştiremez. Dünyanın hayret ve ibretle temasa ettiği manzara şudur: Bes altı milyonluk küçuk bir memlekete yüz elli milyonluk iki büyük devletin taarnızu, ve tamamen haksız olarak. Kuçuk Yunanistan kendisine göre hiç bir nispet ve layas kabul etmiyen bu faik kuvvetlere karçı savafinda manen o büyük devletleri gölgede bınkan eşsiz bir azamet manzarası anetmaktedir. General Papagos'un kahraman erdulan İt&lyan büyük devletînin taamu kuvvetlerini yenmiş, onlan Arnavudluk dağlannda kovalayarak en w»r durumAtina 20 (a.a.) Sabahın flk saatKahire 20 (a.a.) Ortaşark İngıllz lara ve belki havalann müsaade verecelerinde bildırildiğine göre eski Harblye kuvvetleri umuml karargâhınuı resmî ği ilk fırsatlarda deniıe dökülmek tehliNazın Aleksandr Mazarakis Başvekiltebliği: kclerine düsürmüştü liğe getirilmiştir. Yunanistanda, Yunan ve İmparatorluk General Metaksas gecenin geç saaönYeni kabineyi teşkile tnemur edilen de kendisine ültimatom getiren İtalyan kuvvetleri, dümdar kıfalannın seür ve Atina valisi ve Devlet Nazın Koçiyas, himayeleri alimda geri çekilişlerine deelçisine: Krala müracaat ederek hali hazırdaki Demek bizimle harbetmek istiyor vam etmişlerdir. Mahirane manevra ve fevkalâde şartlar altmda başında bir zimli muharebeler neticesi olarak düm•unuz, peki öyle ise. asker bulunacak bir kabine teşkflihin Cevahını vermiş oldnğu gibi onnn bı dar kıt'alanmız Alman ilerleyişini tehimuvafık olacağı fikrinde olduğunu bilraktiğı bayrağı yüksek tutmakta de\ara re muvaffak olmuşlar ve düşmana ağır dirmiştir. zayiat verdirmislerdir. eden Korizis de Alman elçisine: Muhtelif maruf şahsiy^tlerin fîkrini Olimpos dağı tahliye ediidî Sahneye hangi kuvvette yeni düşalan ve şimdi filen Başvekillik vaziKahire 20 (a a.) Reuter: Burada manlar kanşırsa kanşsın, hürriyet ve fesini deruhde eden Yunan Kralı istiklâlimizi müdafaada devam edece iyi haber alan mahfillerde söylendiğine George, General Mazarakis'i ziyaret etgöre Yunanistandaki müttefik cephesiği*. miş ve bilhassa askerlerden mürekkeb İtalya Hariciye Nazırı Kont Ciano Demrjtf, ve Korizis Majeste Kral nin sağ cenahmda bulunan Olimpos bir kabine teskili için kendisine yarRoma 20 (a.a.) Stefani: İtalyan ga dım etmesini istemiştir. General MaCorc'un etrafında birleşen bütün Ynnan dağı İngilizler tarafından tahliye edilmilletinin önünde hükumet ve devlet miştir. Bu hareket İngiliz kuvvetlerinin zeteleri Çorçil'in Romanın bombardıman CArkasi sahife 5 sütun 2 de) vajifesini böylece ifa ediyordu. Yükün daha kısa bir hat üzerine çtCdlmesi edileceği hakkındaki tehdidini neşretmünasebetile yapılmıştır. Mevzuu bahis ağırlığı herhangi bir izaha ihtiyac gösçekilme harekeri plân mucibince ve mektedirler. İtalya bu tehdid karşısıntermiyecek kadar meydandadir. Ona tayyarelerle zırhlı otomobillerin kuv da tamamile lâkayd kalmıştır. Sivil haltasımaktan hiçbir şikâyeti olnuyan Başvetli bir faaliyeti altında devam et km bombardımanı hususunda ihtisas vekil vazifesini hergün artan bir azim kazanmış olan İngiliz tayyarecilerinln mektedir kuvvenic ifa ederken nagihanî bir ölüm barbar usulleri İtalyanlana kâfi dereBalkanlardaki vaziyet burada hâlâ darbesile düştü. Metaksas gibi Korizis cede malumudur, de hajatını vazife başında terkedcn bir ciddî telâkki edilmektedir Düşman, uğradığı müthiş zayiata rağmen muhareGiomale d'İtalia gazetesi şunlan yakahramandır. Vatanlan uğrurdj herbe meydanına kutle halinde kıt'alar zıyor: gün canlannı feda etmekte olan bin'erre sevkine devam ediyor. v« binlerce vatanperver vatandaşlan •Çörçil mlhveri, Atinayı bombardıman Değişfkliğe rağmen cephe gibi. Pünyanın bu yeni harbinde Yunan etmekten men'e çalışıyor. Askerî zarumüdafaası simdiden bütün insanh^ın sarsılmadı retler icab ettirirse Atina bombardıman önünde ebediyet için hürmeüe eğileLondra 20 (a.a.) Yunan Matbuat edılecektir. eeği çok sanlı bir tarih sahifesi tesldl Nezaretinin Atina radyosu tarafından Çörçil tarihî hazineleri Ihtiva eden etmektedir. Bu nispetsiz savaşm Yunan nevredilen bu akşamki bülteninde, bazı bir şehrin bombardımanı mes'uliyetini kahramanlığında bo harbin talihine ta noktalannda değişiklik yapılmış olması İtalyanlann üzerine yükliyerek Vatikahakküm edecek kadar müesdr manevî na rağmen müttefik müdafaa hattının nı bombalamak için hak kazanmağa çabir buyüklük vardır demekte tereddüd hiç sarsümamış olduğu bildirilmekte hşıyor. olunamaz. Büyük devletler tarafından dir. Ne olursa olsun İtalyanlarla Almanlar küçük ve asil bir memleketin hayatma Bültende Almanların bütün Yunan ve havale ohınan suikasdın bu kadar şe İngiliz cepheleri boyunca büyuk bir askerî bakımdan faydalı addettikleri refli bir cesaretle ve fedakârkktann en şiddetle hücuma devam ettikleri, fakat gün Atinayı bombardıman edecekler ve nlvilerile karşılanısı elbette tesirsiz kal sür'atle ve kaf î bir netice almak için Çorçil'in tehdidlerine ehemmiyet ver miyeceklerdir.» YUNUS NAD1 yapılan bu gayretlerin akamete uğradığı (Arkası sahife 5 sürnn 5 te) fArkası sahife 5 sütun 1 de) CArkası sahife 3 sütun 5 te •^ Istanhulda pas müdafaa tecrübeleri Dün Bakırköyde yapılan dene meler çok nuvaEfak olda Amiral Sakellaryu Buna rağmen mütverilmiş tefikler hattı bütün İfalyanlar ve Almanlar Başvekil muavîni lügünü muhafazaya Atinayı bombardımaı 've Bahriye Nazırı Anerika Yngoslav etmekte lereddüd oldu muvaffak oldu hakânetini tanımakelmiyeeekler Kral mesajında «Yatanî ta devam edecek Alman tebliği Larisa ROMA Yeni Yunan Makedonya MEYDAN hükumeti Yugoslavyanın cephesi son taksimi Nahirane bir OKUYOR! Kabineyi bizzat manevra ile Askerî bakimdan Majeste Kral Ohriye kadar teşkil etti geri alındı Bulgaristana faydalı görülürse Dün Bakırköyde yapılan tecrttbelerde parasütçülerle mücadele ekipleri ve bozulan elektrik hatlan tamir ediHyor ( Yazısı besinci sahüemizdedir ) JAPONYA Alnanyaya koçnk bir filo devredecekmiş Londra 30 (a.a) MUstakfl Pr&nsu ajansının Şanghaydan aldıgı bir telgraia göre, Matsuoka'nın Berllni liyaretl esnasında Almanya İle Japonya *rasrn<la akdedllen bir anlasma mucibince, Japonya, Almanyaya, tayyare ve harb malzemesi mukabilinde, bazı denlz cüzütaml&n devredecektlr. Sanıldığına göre, bu deniz cüzütamlan, iki nrhlı kruvazonl, üç küçük kruvazör, dört ve yahud altı torpito muhriblni lhtiva edecektir. Şinking 20 (a a ) Japonya Hariclye Nazın Matsuoka bugün saat flçe dogru Mançuri'ye muvasalat etmls ve saat dokuza dogru tayyare İle Dalren'e hareket etmiştlr. Hitler'in 52 nci yıldonumu " I lıı n •• Alman Şefi isiıri gününü cephede kutluladı Mareşal Göring ve Keitel birer nntnk soylediler Ht Tırbafamn alındığını bildirîyor soBMiıa kadar madafaa ehneliyiz» diyor Matsuoka Mançuri'de Avrupa kıyılarında hava harbleri Buigar Başvekiti Filo! Sofya 20 (a.a ) D. N. B. bildiriliyor: Bulgar kilisesi ruhanî meclisi paskalyadan sonra içtimaa davet edilmiştir. Meclis, Makedonya ve Trakyanın kurtuluşu üzerine çıkan meseleler hakkmda müzakerelerde bulunacaktır Malum olduğu üzere cenubî Makedonyada Ohri şehri 8 asır muddetle Bulgar patriklerinin merkezi olmuştur. Bulgaristanın kurtuluşundanberi, Osmanhlar zamanmda ilga edilen bu patrikliğin yeniden kurulması meselesi daima mütalea ve tetkik edilegelmiştir. İki Alman vapuru batırıldı? ikisi de tahrib edildi 1 Londra 20 (a.a.) İngiliz Hava Nezaretinin tebliği: Dün gündüz bomabrdıman tayyarerimiz Hollanda sahilleri açıklarında düşman gemilerine karşı hücumlanna devam etmişler ve beş bin tonilâtoluk bir iaşe vapurunu alçaktan uçmak suretile bombardıman ederek batırmışlardır. Küçük kafileler halinde üerleyen diğer vapurlara da tesadüf edilerek bunlar da bomabrdıman edilmiş ve mitralvöz ateşine tntulmustur. iki vapurun hasara uğradığı görülmüştür. Daha sonra, himave altmda ilerleven yedi bin tonilâtoluk bir düşman iaşe vaDuru SÖT" 'rnus ve "pri bir hücum •apılmışür. Bu vapura iki isabet kaydedilmis ve tavvarelerinvz hücumun vapıldığı yerlerden avrılırken vapurun batmakta olduğunu görmüşlerdir. Akşam hava kararırken sahil muhafaza teşkilâtına mensub tayyareler Brest deniz üssüne hücum etmiçlerdir. Atılan bombalann bir havuz civannda patladığı görülmü'îtür Bu harekâta iştirak eden tayvarelerimizin hepsi üslerine dönmüşlerdir. Avcı tavyarelerimİT dün geniş mikvasta keşif hareketleri vapmışlardır. Avcı tavyarlerimizden biri üssüne dönmemşitir. Mareşal Göring Berlin 20 (a.a.) D N 3 . ajansın» fevkalâde bir tebligle bildirüdigine göre, Hitler 52 nci yıldönümünü Balkan harb sahnesine civar bir yerde bulunan Alman umuml karargâhında tes'id edecektir. Hitler, yıldönümünün arifesinl halen umumi karargâh vazifesini görmekte olan hususl bir lokantalı vagonda, kurmayını teşkil eden zevatla geçırmıştir. Tam geceyansı Alman ordulan başkumandanı Mareşal Keitel kısa bir nutuk söyliyerek demiştir ki: < Geçen sene büyük muvaffakiyetler senesi olmuştur. Son 15 gün Içinde Alman ordulan ,yüksek kumandanlp. rının dogrudan dogruya emri altında olarak, tngiltere hesabına çalışan yeni bir hasmı ezmişlerdir. Bu ordular şimdi kacmakta olan tngilizleri Avrupa tot'asından kovmak üzeredirler.» Mareşal nutkunu bitirirken, Alman ordusunun, Hitleri, gösterecegi yerda muzafferane takıb edecegini resmen temin etmıştir. Mareşalın mıtkunâan sonra Hitler kadehini kaldırmış ve zafer şerefine lçmiştir. Saat bir buçukta son askerî raporlan dinledikten sonra Hitler misafirlerinden izin alarak çekilmıştir. Tohruk Sollum Mukavemete devam ediyor İngiliz hava filoları bütün Libya üzerinde siddetli bombardı manlar yaptılar Almanyanm Zagreb elçisi Berlin 20 (a.a.) D. N. B. biıdiriyor: Siegfried Kasche Almanyanm Zagreb orta elçüiğine tayin edilmiştır. Amerika Yugoslav hükumetini tammakta devam edecek Nevyork 20 (a.a.) Nevyork Times gazetesinin Vaşington muhabiri, Amerika Birleşik devletlerinin ilticrî etmiş olan Yugoslav hükumetini meşru Yu goslav hükumeti olarak tanımakta devam edeceğinin muhakkak olduğunu biidirmektedir. Yugoslavyanm Vaşington elçisi Fotiç, su beyanatta bulunmuştur: « Mücadele devam edecektir. Son iki hafta, medeniyet prensiplerinin idamesi için demokrat memleketUrin müs(Arkası sahife 3 sütun 6 da) Alman tebliği Berlin 20 (a a ) Resmî tebliğ İnCArkası sahife 5 sütun 3 te Görîng'in nutku Berlin 20 (a.a.) DJI.B. Mareşal (Arkası sahife 5 sütun 7 de İtalyanın yeni Libya vali ve kumandanı General Gariboldi * Dun Ankara ve Izmirde milli küme maçlanna devam olundu. Tafsilâtı 4 uncu sahifemizde spor sütunlarmda okuyunuz. Besimde Ankarada karfiUsan Demirspor ve Beşiktas tnkimlannı bir arada görüyorsunuz. Kahire 20 (a.a.) İngiliz umumi kaargâhından: Libyada düşman tarafından Tobruk müdafaasına karşı yapıan yeni bir hücum muvaffakiyetie püskürtülmüştür. 12 düşman tank dış müdafaa hatlarımıza girmışlerse de doraü lahrib ve geri kalanlar tardedümiştir. mıntakasmda seyyar mütreve keşif kollarunız yeniden düçmana ağır zayiat verdirmişicrdır. Bir miklar esir aknmıştır. Habeşistanda, Dessie özerlne vürfl mekte olan kollarunız şimdi setir vaziesi görmekte olan düşman mevzilerine akJasmıslardır. 200 esir ahnmıştır. Mu<Arkan fahife 5 »titun « dm 1 Millî meziyetlerin muhafazası hususunda ordunun oynadığl büyük rolü göstermek maksadile, birkaç gün evvel, bir büyük sairimlz tarafından Fransa hakkında söylenen sözlere dayanarak bir yazı yazmışrnn Bu yazı üzerine fransızca yazıbnış imzasız bir mektub aldıra. Imzasız mektubtar, unıumiyetle hakaretsiz olmaz. Bunda da bir nebze var. Fransu olduğunu farzettiğım bu zatın hiddetini yaralı vatanına karşı beslediği mubabbete bağışlayarak kendisine cevab veriyorum: Yazımda ismi geçen büyük Türk şairi, Yahya Kemaldir. Fransayı, iyi tanıdığı için çok seven üstad o sözlerile, bir milletin, diğer milletler arasındaki mevki ve itibannı muhafaza edebilmek hususunda her seyden ziyade ancak ordusu Birkaç söz Gene millî meziyetler ve gene ordu na güvenebileceğini belirrmek istemişti. Yoksa, Fransız ilmi ve Fransız edebiyatı bütün parlakhğmı süngü kuvvetile elde etmiştir deraedi tabit Evet, Victor Hugo iyi sairdir; Balzac harikulâde bir romancıdır; Gounaud mükemmel müzisiyendir. Bu adamların san'atkâr kıymetleri, Fransa bütün bütün haritadan silinse de ki bunu hiç bir insan temenni edemez değişecek değüdir. Fakat, Victor Hugo'nun v« Balzac'uı şairlik veya ediblik vasıflan yanında bir de Fransızlık vSSıflan vardı ki, şairleri ve edibleri dünyanın dort bucağına tanıtmak, onlann şühretlerini genişletmek hususunda birinci detacede bir rol oynayordu. İşte bu FtansıUık vasfı, son mağlubiyetle maalesef âCKbır darbe yedi ve bundan bütün Fransız meziyetleri büyük zararlara Hugo şüphesiz hemen u ^ Balzac belki her zaman okunac kat Fransa kendi hududlannı nile müdafaaya tnuktedir olaniSdığ müddetçe bu isimler eski heybetlerini yavaş yavaş kaybedecekler, büyük kütlelerin alâkasuu eskisi gibi celbedemiyecekler. Bu muhakkaktır. N.
