22 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TORHM TAN'IN Müessesemîz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadın Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 » CUMHURİYET MATBAASI 17 nci yil sayı: 5999 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22368. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 • 24290 Askerî musahabe mühim « & r amilidir Salı 22 Nisan 1941 AVER sahifemizde İngiliz dşnjfiması en Türk kadınını millî vazifeye davet İngHterenin istilâsı İhtimallerde hakikat payı büyükse Almanya bu istili teşebbüsünü ancak 1941 yıbnda ve bu yılm da nihayet sonbahsnna kadr fiü sahasına koymağa a'.:labilir. Çünkü ondan sonra teşebbüs artık el siirülemiyecsk veçhile cok geçe bırakılmıs olacakbr. Millî Şefin Dün merasimle Eminönü Halkevinde ihtiram mevkiine konuldu Yardım Sevenler Cemiyeti bir beyanname neşretti Cemiyetin hâmi reisi Bayan İnönü Ankara kadmlannm faaiiyetini tahdivle harşıladt Bütün ihtiyaclara yetecek mikdardadır Iaşe Müsteşarının Istanbulda tetkiklerî İsfanbulda ıın stoku yapılacak Erzak stoklân ister Çörçirin Atlanlik meydan muharebesi aduu veraiği buyuk miicadele dt\dm eüı., or. Aunan denizaltılarile tayyarelerinin faaliyetleri mukabil IngiUz hücumlarile ve tedbirlerile karşılanıyor. Bu Atiantik meydan harbinin taamız ve müdafaa olarak hedefleri Ahnanlara gore Ingiliz adalannın tecrid ve tahribile nihajet istilâsı, Ingiiizlere gore de duşmanın bu maksada varmaktan menSayın Bayan Inönti idir. Atiantik meydan muharebesi tabiri İngıliz adalannın istilâsı teşebbusünü tamamile ifade etmiyor. Bizce cereyan halinde bulunan muazzam mücadeleyf İngiltere harbi demek daha muvafık olacak Doğrusu Biiyük Britanyanın asker fhracı suretile işgatt meselesi bir müddettenberi unutubnuş gibiydi. Haddi zatında bu harbin en büjıik hâdisesini teşkil edecek olan bu istiU tetebbiisü, tatbikatuıdaki zorluklara ve hatt» tehlikelere bakılarak, terkedilmiş bile sayılmakta idi. * •« • İngiltereyi istilâ edebilmek içjn, âdfcları A\Tupa karasından ayıran sn âaerinden bütün levazunile büyük ordular geçinnek lâzım gelecekür. İngiltere bilhasa bir yıldanberi kendisini boyle bir teşebbuse karşı müdafaa için eok hazulanmışür. İcab ettiği raman son fedakârhklarile harekete geçecek kudretli donanmasmdan başka Britanya adası sahil müdafaa tertibatile ve dahildeki askerî teşkilâtile kolay kolay teshir olunamaz muazzam bir kale haline ifrağ edilmiştir. İngiltereyi istilâ etmek için Uk hamlede Manşın öte yakasına lâakal bes yü( Sofya 21 (a,a.) Stefani ajansı bilbin kişilik bir ordu geçirebilmek ve bn kuvveti sonra bir kaç mislile takviye ey dırıyor: Bulgar kıt'aları, Alman kuvvetlen taliyebilmek lâzımdır. Adayı işgal edebilmek üzere suyu geçmeğe sevkolunacak rafından tahiıs edilen bazı Bulgar topbu kadar buyuk bir kuvvetin bedeie va raklarının işgall hareketıne başlamış ramamasındaki tehlike hem çok' varld, bulunmaktadır. Fılhakıka Bulgar askerhem çok büyüktür. Bu işin muvaffaki eri Ege denizine doğru Ueri yüruyuse yetsizliği Almanyaya gore harbi kay başlamış olup önumuzdeki günler zarbetmeğe muadil bir netice olabilir. İstilâ fında Iskeçe, Gümulcine, Kavala, Dedefikrinin terkolunduğunu farzettiren ağac, Serez, Drama ve Dimetokayı isgal dü^unce esasen işte bu kuvvetli sebebe edeceklerdir. dayanır. Mallye Nezareti, eskiden Yunan araAlmanyanın istilâ tasavvurundan vaz zisı olup şımdi anavatana tekrar bağlageçip geçmediği tabiî kat'iyetle ifade nacak olan mıntakalarda bir drahraının olunamaz. Başta Mister Çorçil olarak 60 leva santimi, eskiden Yugoslav arames'ul İngiliz devlet adamlan bu teseb zisi olup şımdi Bulgaristana bağianan büsii daima yapılacak gibi ttlâkki et yerlerde bir dinarın bir leva ve 60 sanmekten asla vazgeçmemisler ve bunu tim mukabilinde tedavül edeceği hak her vesile lle bu şekilde soylemekten hâ kında kararlar ittihaz etmiştir. li kalmamışlardır. Bu türlü hareket Bulgar Nazırlan, zaptettikleri onlara göre en hayatî bir mesele tizerin Yunan ve Yugoslav topraklannda de ihtiyat ve basiretin emrettlği kat'î neler yapacaklannı anlatıyorlar bir zanırettir. Hakikatte dünya efkân Sofya 21 (a.a.) D N. B. ajansı bılumıımiyesi bu teşebbfisün yapılamıyaea diriyor: ğına daha mütemayil bulunmakta ıdi. Dahiliye Nazırı Gabrovski «Vestnik Bununla beraber şn birkaç gün 1ar Navestnitsite» gazetesine beyanatta fında mesele tekrar canlandı. Geçen bulunarak Makedonyada yeni işgal ediperşembe gecesi bilhassa Londra üzerine en mıntakalarda kurulacak olan Bulgar tcvcih ve teksif edilen kalabalık, de daresinden bahsetmiş ve hükurnetın vamlı ve şiddetli bir Alman tayyafV hü luralara göndereceği memurları büyük curaıı geçen senenin ayni şiddet ve kuv ıir itina ile seçeceğini söylemiştir. Navetteki taarruzlannı hatırlatarak Alman zır, yeni ihdas edilen millî propaganda istilâ plâmnın asla terkedifanemiş oldu şubesinin idaresini bizzat denıhde edeğu hakkında süpheler uyandırdı. Sun :eğini de beyan etmiştir. day Times gazetesinin havacılık muharTicaret Nazın Zagorof yeni işgal ediriri bu şiddetli taarnızu Alman istilâ ien mıntakalara iaşe komiserleri gon plâmnın tatbikatına aid bir yeni başlan derileceğini söylemiştir. Bu komiserler gnc o'»rak telâkki ve öyle de Uân eyledi. mezkur mıntakalardaki ahalirdn laşesiMinstan kara kuvvetlerinin geçirilme ni Bulgaristanda cari prensipler ve nisindeki mfişkfilât nekadar büyük olursa zamlar dahilinde temlnle mükellef bu J Bulgarlar Garbî Trakyayı istilâya basladılar Ticaret Vekâleti yeni İaşe müsteşan Ankara 21 (a.a) Yardımsevenler Şefik Soyer dün Ankaradan şehrimize cemiyeti nesrettlği bir beyanname ile gclmiştir. Iase müsteıan dün sabah TiTurk kadınlarını harb paketı, sargı ve caret Odasını ve Fiat Murakabe büroİlâc hazırlama semale hasta yatak tasunu ziyaret etmis, burada tetkik ve kımlan ve çamaşırlar dıkiş atolyelerintemaslar yapmıştır. Müsteşar, öğleden de hizmete çağırmış ve gonullü hastasonra saat 15 te Vali muavini Ahmed bakıcı kurslarma yazılmağa davet eyICınılnn riyaseü altında toplanmif olan lemişti. Fiat Murakabe komisyonu içtimaına Yardımsevenler cemiyetinin bu davegiderek bu komisyonun mesaisini taklb tine icabetle bu servislerde hizmete koetmiştir. Bu esnada komisyonda et, ekşan ve boyle millî müdafaa işlerinde mek Üatlarile bazı ihtikâr hâdiseleri kendılenne düşen vazifeyı ifa arzusunu tetkik olunmakta idi. gostermış olan ekip'.er bugun vazifeFiat Murakabe komisyonu içtimaını rıne başlamış bulunuyorlar. Bu munase(Arkası sahife 5 sütun 4 te betle cemiyetin hâmı reisi Bayan Inönü bu gün öğleden sonra ordu sthhiye de BfUIİ Şefimizin tablolan dün Emmöni polannı ziyaret ederek buralarda vaziHalkevinde yerine konurken feye başlamış bulunan kadınlarımmn MUU Şef tnönünun Eminönü Halke. çalışmalannı tetkik eyletnis ve yurd vine hediye buyurdukları yaglıboya remüdefaasına göstermiş olduklan aiâsımleri dün Halkevi riyaset odasına mekadan dolayı kendlierini tebrik eylerasimle asılrnıştır. miştir. (Arkası »ahife S sütnn 3 te Saat 18.15 te kalabalık bir devatli grupu önünde Eminönü kaza hevetl ri. yaset odasına ayni yaglıboya resmin ufak kıt'ada olanı asılmıstır. Bu müna. sebetle Halkevi reisi Yavuz Abadan veçia bir hitabede bulunmuştur. Bundan sonra aşagı inllerek Halkevi riyaset odasına büyük kıt'ada reslm de mahalli mahsusa merasimle asılmıstır. Mılll Şefe bu münasebetle blr ta«im ve şükran telgrafı çekilmlştir. Merasimi müteakıb davetliler hazır . lanan büfede izaz ve lkrom ftdilmisler Dün İase Müsteşan Şefik Soyertn reisHğînde toplanan İase Komisyonn [ Libya cephesi | HİTLJERBalkanlarda Von Papen'le goruştu İngilizler teşebbüsü gene ele abyorlar Iraka çıkan I Ingiliz ordusu Londra gazetelerinin tefsirlerine göre Bir mihver tecavüzüne karşı Türk mukavemetini de takviye edecektir Yunan cephesi | Alman tayyareleri Atinaya saldırdılar Bunlardan 14 tanesi kısa bir çarpışmada tahrib edildi ... t f • • <•"* ^ H i r atr. Yugoslav mirası kimlere gidiyor? Tann sabah saat 9 30 da da Beşiktaş Halkevinde MiUİ Şefin restmleri me . raslmle ihtiram mevkiine konulacaktır. Besiktaşta Hava kuvvetlerî şimdiden daha faik bir vaziyete Dalmaçyayı Italyanlar alacakmış, yeni Macar hududları da tesbit ediliyor Habeşistan Vafisi teslim teklifini Kraîın tayyaresi yolda reddetti hücüma oğradı; Nazırlardan biri öldü Kahire 21 (a.a.) İngiliz umumi karargâhından: Lıbyada: Tobruk bölgesinde is'are değer bir hareket olmamıştır Sollumda keslf müfrezelerimiz yenlden faaüyet göstermişlerdir. Habesistanda Dessie civarında çarpışmalar devam ediyor. Daha cenubda düşmanı yakından takib eden kıt'alanmız bütün bölgelerde memnuniyet verici terakkiler kaydetmlslerdlr. Yugoslav Kralı Kudiise gitti Almanyanın Ankara Büyük Elçisi Von Papen Bulgar Kralı da Cephede Alman şefinin huzuruna kabul edildi Bern 21 (a.a.) Gazette de Lausanne Berlın rauhabırının bıldırdığine göre Hitler Balkanlatttaki umural kararg&hmda cumartesi gecesi Al manyanın Turkiye büyük elçisi Von Papen'ı kabul etmlştır. Kral Piyer Kudus 21 (a a ) Ofi: Yugoslav Krah Pierre Atmadan. İskendenye yolile Ku. düs civannda Lida'ya gelmiştir. Başvekil General Simoviç, başvekil muavini Yuanoviç, Hariciye Nazırı Miçiç ve Saray Naan Krala refakat etmektedir. Kral ve Naarlan taşıyan tayyare Ak. denız üzennden geçerken düşman tay. yarelerınin hucumuna ugramıs ve na zırlardan bin blmüştür. Maçek Hırvatistanda kalmıştır. Bulgar Kralı da Hitlerin nezdinde Berlin 21 (a a.) Yenresml bir membadan venlen bir habere göre, Bulgar Kralı Bons 19 nisanda Hıtleri umumi karargâhında hususl surette zıyaret etıniştir. Kral 20 nisanda Sofyaya dönmüştur. Hftlerle Mussolini görüşmemişler Berlin 21 (a.a.) Alman Haricive Neıaretinin sözcüsü Hitlerle Musso. lioi arasında bir gorüşme vulrua gel. diği hakkmda yabancı gazetelerde görulen haberi yalanlamıştır. YUNUS NADI (Arkasi sahife 5 sütnn 2 de) unacaklardır, (Arkası sahife 5 sütun 1 de Belgrad Etoimiz ve arkadaşları selâmette Ankara 21 (a.a.) Hariciye Vekâleti tarafından yapılan bir istilama cevaben, Belgrad buyük elçimizle bü. tün büyük elçilık erkâmnın ve Üsküb başkonsolosu ile keza bütün konso. loslnk memurlannın. ailelerile birlikte, sıhhatte olduklan Almanya hükumeti tarafından badirümiştir. Kahire 21 (a.a.) Ortaşark tngffla Berlin 21 (a.a.) «Resmi tebhğ» Şihava kuvvetleri umumi karargâhının mali Afrikada, düşman tarafından Soltebliği: .uma karsı yapılan hücumlar, Tobruk(Arkası sahife S sfinm S te Dün Yunanistada asgart 18 düşman (Arkası sahife S sütun 5 te) tayyaresi düşürlümüştür. Bu, Alman" yanın taarruza baslamasındanberi bte günde düşürülen en yüksek tayyar* yekunudnr. Bir keşif uçuşunclan dönen İsgSÜM hava kuvvetlen, bir Dornier 17 tayyaresini alevler içinde düşürmüşlerdir. Atina fizerinde. çok büyük bir Alman tayyare teşekkülü ile avcılanmız arasında büyük bir hava muharebesi ol« muş ve bu muharebede 14 düşman tayyaresi tahrib edilmiştir. Bunların yedisi Yunkers 88 tipmde pike bombardıman tayyaresi, beşi Messerschmitt110 üpi tayyare ve ikisi tipi tespit olunamamıs düşman tayyaresi idi. Bir. Messerschmitt 109 tayyaresi de hava dafi bataryalan tarafından düşürülmüştür. Pek çok diğer Alman tayyaresi ddcfî hasara uğratılmış ve pek Sollum'a dayanan Mihver ordulannın sol cenahmda mühim bir rol oynayan (Arkası sahife 5 sütnn 1 dejj Tobruk müstahkem hattuun sehir kısmı Alman tebliği Londra 21 (a a.) Gazeteler Ingflterenln Basraya asker çıkarmalan meselesile meşgul olmaktadırlar. Times gazetesi bu mevrua dair şunlan yaayor: «Bu hareket gerek Londzada gerek Ankarada memnuniyetle karşılanacak . br. tngllis hUkumeünin tngillz Irak muahedesinin tam bir sekilde tatbiklni temin etmek maksadile yaptıgı seri hareket tatmin edicl neticeler vermise benziyor. Irak makamlannın tngUizlerle lşbirligl yapması müsaid bir tesir yap. mıstır.» Dally Telegraph'ın diplomatik muha. biri lse şu mütalealan serdetmektedir: «Almanlar tayyarelerle asker naklini tasavvur etmiş olabilirler. Fakat simdi Iraktaki hava meydanlan muhafaza altına alır.mış bulunmaktadır.» News Chronide şoyle bir tahlil yapıyor: «Irak, bizim elimizde oldukça, Tür. kiye Mihverin blr tecavüzüne ugradıgı takdirde bu memleketin mukavemetini takviye edecektir. Turklere Basra körfe. tdle Iraktan yardım etmek mUmkündUr. Ruzveltin Basra körfezinl de, Kızüdeniz gibl harb haricl mıntaka ilân etmesi Müttefîk kıtaat tamameıt yeni hatta çekildi Kahire 21 (a.a.) Ortaşark İngiüi kuvvetlen karargâhımn tebliği: Yunanistanda: İmparatorluk kuvvet" leri sol cenahlannda harbeden Yunan ordusunun hareketi ile uygun olarak yeni müdafaa mevzilerme gimdS yaklaşmıs bulunuyorlar. Bu çekilmeyi aefrreden Avustralyah ve Yeni Zelandah kıt'alarm düşmanı tehir hareketi pap« lak bir surette yapılmış ve düşmana ağır zayiat verdirilmiştir. tngfllz hava faahyetl Birkaç söx Bizde para fca«»nmıık için kitab yasadile bir kitab lutfeder misiniz», Filân yer ocağıfanzamTitasıyan cildi sabırzılmaz. Bobsti] bıyıkh amatör şairlerin sızlıkla bekleyor.» Ve saire.haftalıklanndan ayınp biriktirerek bin Hususî ve sifahî olarak yapılan müimekle çıkardıklan bir formahk broracaatleri de hesab edersek, meselâ eselürlerden tutunuz da en ağdalı ilmi rinden bin tane basnran bir müeUifin eserlere kadar bütün Babıali neşriyaü O, hep biliyomz ki. eserile kendine bunun hiç olmazsa bes yüzünü böylece masum bir heves mahsulüdür. Aralannda şüphesiz bir takım zırzoplar, söh bif irad temin etmeyi hannndan bile kitab meraklısı ferd ve müesseselere ret dUşkünleri veya profesyonel fırsat geçirmemiştir. Fakat, hiç olmazsa mas hediye ettiği gorülür. Diğer bes yüzü kollayıcıları da bulunan müellifler, bizde, rafnu olsun çıkarmak fedakâr vatan. de kitabcı dükkânlannda farelerin iştinah bakışlanna karsı senelerce piüyük bir ekseriyetle memleket* hiz daşın hakkı değil midir? Bizdeki kitab telâkMsi, eseflerle söy neklemeğe mahkurndur. Çünkü bizde met etmek isteyen vatandaşlardan ibarettir. Bunlardan bir tanesi bile kitah lüyorum, şimdilik bu kadarına bile im kitab okuyanlar, zaten müellife müraazmakla geçimini temin edemez. Baş kân vermiyor. Babıali kitabcılannm ca caat ederek ihtiyaclarmı badehava tara:a bir işle meşguldür, bir meslek sahi mekânlannda tanmmış bir imza taşı fmdan tatmin edenlerden iba~et değil lidir. yahud ilmî mesaiye dalmışfar. Se yan yeni bir kitab görüldü mü, o im midir? Bu hal böyle devam ettiği müddetca nelerce devam eden gayretlerden sonra zantn sahibi her gün mütetnadi talebelde ettiği bUgi ve tecrübelerden bas lere ve ricalara maruzdnr. Müesscse bizde kitab yazmak, kitabına göre bir kalannı da faydalandırmak maksadile miz kütübhanesine kıyraetli eserinizden delilik veya bir kahramanuk olmaktan oturur, yeni bir takım yorgunlukiara bir cild göndermenizi rica ederiz», ya kurtulamıyacakto. hud «Salonnmnzu zenginleştirmek makkatlanarak bir kitab hazırlar. N. Bizde kitab yazmak Haftamn hava harbleri Dun semalarmda İngiliz ve Alman tayjareleri arasında siddetii bir sarpıama olan Atinadan bir görunüf Bugün 2 nci sahifemizde okuyunuz.