10 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafmdan çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadm ATCISI 100 » Tarihî Musahabeler 75 » . CUMHURİYET MATBAASI 17 nci yıl sayı: 5987 umhuriyet İSTANBUL 'CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: İstanbul Mo. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa ktsmı: 24299 • 24290 Edebî tenkidin mahiyeti Yazaa t GELÂLEDDİN E H İktad sahifemizde Perşembe 10 Nisan 1941 p/evte! Mütekaid, eyîam ve eramille istanbul halkından Anadoluda akrabası olan ve arzu edenler Hükumet vesaitile Anadoluya nakIedileceklerdir. istiyenler Kayma kamhklara müracaat etmelidîr Ç İstanbul Vilâyelinden tebliğ olnnımıştur j İslanbulda oturan Türk tebaası va tandaşlarunızdan aşağıda yazılı 2 nci maddede tasrih edilen hıısusatla ilgili bulunanlar ikamet ettikleri kaza kaymakamlıklanna 15 nisan 941 salı günü aksamına kadar müracaatle kendilerine verileeek beyannameleri doldurmaları ilân olunur. 1 Istanbnlda bulunan ve baska hiç bir is ve gücü ohnayıp da aldiği tekaüd maasile geçinen ve seferde de bir hizmet deruhde etmiyerek olan askerî ve mülkî mütekaidlerle eytam ve eramilin ailelerile beraber (Trakya, İstanbul, İrmir, Ermrum, Ankara haric ohnak üzere) istedikleri yerlerin iskele ve istasyonlarma kadar devlete aid vapur ve trenlerle mütesaviyen nüfus başına elli kiloya kadar sandık ve denk eşyalarile birükte nakillerinin yapılması muvafık görülmüştür. istanbul Malsandıklanndan rraaş alanlar, tekaüd, eytam ve eranıil maası alanlar bu tnaanlarını gittikleri yerlerden almaya de\am edeceklerdir. 2 İstanbulda oturup (İzmir. Ankara, Erzurum haric olmak uzcre) Anadoluda bulunan akrabalan nezdine ailelerile birükte gitnıek ar/usunu izhar edenlerin veyahud kendileri kalıp da ailesini göndermek isteyenlerin istedikleri yerin iskele ve istasyonlarma kadar devlete aid vapur ve trenlerde nüfus başına mütesaviyen •50» kiloya kadar sandık ve denk eşyalarile meccanen nakilleri tensib edilmiştir. (Arkası sahife 5 sütnn 1 de) Almanlar dun belanığe **>»* BUL6ARYA PazanıK o © SOFYA* Yugoslavya cephesinde Almanlar cenubda ilerliyorlar Dün Üskiîb. Kopraln, Nış ve Pirlepe dnştü 8 tarihli Yugoslav tebliği, Alman taz« yikına şiddetle mukavemet edilmekte olduğunu bildiriyor girdiler Metaksas hattı da nihayet sukut ctti Kahraman Yunan ordusu tarihte bile görülmemiş bir hamasetle muharebe ediyor Yunanlılar Arnavudlokta taarruza geçtiler Berlin 9 (a.a.) Alrnan ordulan baskumandanhğınrn tebliği: Yunan cephesinde, Mareşal Ldsfin kumandasındaki piyade ve dağ fırkalan Stuka tayyarelerınin ve tayyare defi topiarınm da muzaheretile ve şiddetli muharebeı'erden sonra Metaksa» hattını yarmışlardır. Bu hat, uzun seneler zarfında dağlarda yapılmış modern istihkâmlardan müteşekkil bir müdafaa hattıdır. KorfuAL. Yugoslavya ve Yananistan cephelerinde dün hastl olan vaziyeti gösterir harita Âmerikanın Musavva da bitarafhgı! zaptedildi umhur Beisi Mister Buzvelt Amerikanm bu yeni dünya harbine kanşmaması hususunda memleketinin nyasetine ve kendi kendine sadıktır: Bütün dikkaüle Âmerikanın bitarafhğını muhafazada devam edijor! Bunnn son misalinl Amerikan ticaret gemilerinin artık harb saLondra 9 (a.a.) «Royter> Londrada hası olmaktan çıkmak üzere bulunan sözüne inanılır bir membadan bildırildı Balkanlar faciasının hikâyesi Eritredeki İngiliz kuvvetleri başka cephelere naklediliyor Almanlar Ege »ahillerinde Berlin 9 (a a.) Alman ordulan başkumandanlığının tebliği: Alman kuvvetleri, Metaksas müstahkem hattını yardıktan sonra İskeçeyi işgal ve Ege denizi sahiline varmışlardır. İleri hareket devam etmektedir. Selântğin sukatn Berlin 9 (a*.) Alman orduıan b^fkıımnndanbğınuı tebljği: v ^ Yugoskvyadan cenubâ fiıeıî fiuvvein Alman arhlı cüziıtamları Selâniği işgal etmişlerdir. Alman kıt'alan, Ege sahiline vararrk Vardar iie Türk hududu arasmda Trakyada bulunan Yunan teşekküllerinin irtibatan kesmiştir. Berlin 9 (a.a.) Askerî mahfiller Yunan kıt'alarmın büyük bir cesaretle dövüştüklerini itiraf ve teslim ediyor(Arkası sahife S sütun 4 te) M. Çörçil bugünkü gın bombası atıldı hâdiselerin ne suretle hazırlandığını İngiltereye yapılan akın da hasarı mucib oldı izah ediyor 'Almanyanın Ukraynaya dafeâcunıetmesi ihtimalleri vardır „ En şiddetli Alman Rns hava hücumu münasebatı Kiel uzerine 100 tonbozuluyor mu inf ilâk ve 30 bin yanBerlin Sovyetlerin Aimanyaya karşı dost olmaktan uzak bulunduğu fikrinde Bir Tngoslay ordasa Arnavndlnkta ilerleyor Berlin 9 (**.) Alman oHuIatl başkumandanlığının tebliği: Bulgaristandan hareket etmiş olaa Marefal List'in kumandasındaki motSrlt kıfalarla piyade fırkalan Yugoslsr cephesindeki müdafaa hattını yararak arazi manialarına rağmen Üsküb havzasına 100 kilometre derinliğinde girmişler ve Vardar nehrini geçmj$lerdir, Bu manevra netietsinde Yugoslav kuvvetleri ile Yunan • İngüiı kuvvetlerinia olan kendi sozlerinde gördük. Bu sozlerin manasuu iyi anlamak için dört beş yıl evveline, tâ İtalyan Habe» harbi zamanına kadar çıkmak lâzundır. Kendi memleketi haricinde herhangi bir harbe karışmamak istiyen Amerika İtalyanın Habeş seferl esnasında Aaserikalı vatandaşlarm ve Amerikan genrilerinin harb sahası olan yerlere gitmemeleri lâzun geldiğini, aksi takdirde bütüa mes'uliyetin kendilerine aid ve münhasır kalacağuu ilân etmisti. Yani bir Amerikan gemi veya vatandaşı bu karaıa muhalif bir serguzest hareketile harb sahasın» gider ve zarar gorürse böyle bir variyette Amerikan devletinin himayesini bekliyemezdi. Kendi etmis, kendi bulmuş, bize ne denilip çıkılacaktı. Bu kaide yeni dünya harbi başlarken daha açık ve daha kat'î bir şekle sokuldu. Hem de Amerikan bitaraflık kanununnn tadili münasebetile. Hatırlardadıı 4d,Habes harbi zamanında neşrolunan Amerikan bitaraflık kanununda muhariblerin Amerikadan harb malzetnesi alamıyacaklan da tespit ve ilân olunmuştu. Bitaraflık kanunu bu halile yeni harbde demokrasilerin de Amerikadan istifade edememelerini istilzam ediyordu. Bu imkânsulığı ortadan kaldırabilraek için aylarca devam etmiş olan çetin müzakere ve münakaşalann bütün dünyayı işgal eden velvelesini bilmeyiı unuttuk mu? Nihayet kanun: Amerikan devletinin harice satılntasında beis görmiyeceği malzeıneyi muharibler pcşin para ödemek ve kendi vasıtalarile nakletraek sartlarile Amerikadan satm alabilirler. Şeklinde tadil olunmuştu. Böylefikle Amerikan bitaraflığı yalnız demokrasilerin istifade edebilecekleri bir tarzda tadil edilmiş oluyordu. Çünkü şartlaı ancak demokrasiler lehinde olarak ta Kmlderüz üzerinde büyuk Erıtre limanı Musavvayı almışür. tngiliz tebliği Kahire 9 (a.a.) Ingıiız umumî karargâhının tebliği: Trablusgarbda, vazifeleri başlıca kuvvetlerimiz tahaşşudlerini ikmal edinciye kadar düşman ileri hareketini yavaşlatmak olan geri kıta'lanmız dtin adedce üstün kuvvetlerın şiddetli hücumuna uğramışlardır. Eritrede dün öğleden sonra teslim olan Musavva bugun kıta'larımız tarafmdan işgal edilmiştir. Bu arada müteharrik kollarımız cenuba ve cenubu #arkiye doğru Dessieden Gondara giden yol boyunca ileri hareketlerine devam etmektedirler. Habeşistanda ricat halinde buTunan İtalyan kıt'alarının takibine devam edılmektedir. Yunanistandaki ;iliz ordusu Henüz Alman ordusu ile karşılaşmadı, şiddetli hava taarruzları devam ediyor Eritredeki kuvvetler şimdi en lüzumlu yerlere nakledilecek Londra 9 (a.a ) «Royter» Musavvanın sukutu ile İtalyanların şimalî Eritredeki son mukavemet teşebbüsleri ortadan kalkmıştır. İtalvan ordusunun mağlub edilmiş olan bakayası her türlü Atina 9 (a.a.) Atinadaki İngiliz taarruz kabiliyetini kaybetmiş olup askerî sözcüsü, bu sabah şu beyanatta (Arkası sahife 5 sütnn 2 de) buİunmuştur: /"~"N f Kıt'alanmıztn düşmanla karşılaşmış olduğuna dair elimizde bu âna kadar hiç bir işaret yoktur, karşılasacaklan zaman hakkmda da işaret yoktur. Mutad veçhiıe, Almanya, ilk teşebbüsü almak trsatını elinde bulundurmus ve zamanım intihab ederek kendisine seri Stokhohn 9 (a^.) D.N.B. ajansı bir başlangıc temin eyleyebiunişür. Vabildiriyor: ziyet, bu dakikada kanşıknr ve aydınNya Dagblat ADehanda gnzetesinin lanıncaya kadar böyle kalacaktır. MaaUnited Press'e atfen verd5ği bir hnmafih, vaziyetin iyi taraflan da vardır. bere göre, İngiliz Hariciye Nazın M. Almanlann bu başlangıclanra ne zamaEden dün tayyare ile Lizbon'a gelna kadar idame ettirebilecekreri sorulamiş ve derhal İngiltereye hareket bilir. Arnavudlukta harekâtın inkişafı etmiştir» YUNUS NAD1 hekkında muhtelif haberler vardır, fa(Arkası sahife 5 sütun 1 de) (Arkası sahife S sütun 6 da) Londra 9 (a.a.) İngıliz Hava Nezareti istıhbarat burosu bildiriyor: Salı akşamı Kiel üzerine yapılan hücum, esnasında bombardıman tayyarelerimiz çimdi'ye kadar Aimanyaya karfl yapılan akmlarda bir gece içinde taşıdıklarından çok faela bir bomba hamulesi nakletmislerdir. Kiel'e 100 ton kadar yüksek infilâk bombasile 30 binden fazla yangın bombası atılmı>tır. Doklar ve deniz tezgâhlan tamamile kızıl bir alev halini alnuştır. Şehrin merkezıni her köşesi bir kilometre urunluğunda bir alev tabakası kaplamıştır. Arasıra bu tabakanm vuku bulan infılâklar neticesinde çıkan yüksek alev sütunlarile yarıldığı gonilmüştür. Hü cuma uğrayan mmtakalaruı bir çoğunda pilotlarımız tekrar bomba atacak alevsiz saha bulamamışlardır. Şiddetli bir rüzgâr alevleri körüklüyordu. Akuıın sonunda yangınlarm mahalll itfaiyeyi Viz bırakacak derecede büyüdüğü görülmüştür. Bu yangınlarm itfaiye ta rafmdan hâkiın olunamıyarak kendiüklerinden sönüncüye kadar yandıkları muhakkaktır. Bombardıman tayyarelerimiz birbirini takib eden dalgalar halinde beş saat Kiel üzerinde uçmuşlardır. Bir denizaltı tezgâhınm büyük za Şarki Almanyada ve ^olonyada müdafaa tedbirleri alınıyor İngiliz Başvekili M. Çörçil Londra 9 (a.a.) Mister Çörçil, şimai Afrika, Yunanistan ve Akdenizde, ka:a ve havada döviişen kuvvetlere Avam amarasırun takdirlerini bildiren bir cararın kabulünü teklif ettikten sonra aziyeti tavzih ederek demiştir ki: M. Eden İngiltereye avdet etti Muazzam bir gemi katilcsi Stokholm 9 (a.a ) Buraya gelen haberlere göre Sovyat Yugoslav paktı Berlınde büyük bir tesır yapmıştır. Stokholm Tıdnmgen gazetesinın Berlin muhabıri dıyor ki: «Hükumet mahfılleri vaziyetin hali hazır safhasında Sovyet hareketinin sebebleri hakkmda hararetli tahmınler yürütmektedirler. Bu mahfülere göre Sovyetler Birliğmin bu hareketi, Sov Yugoslavya Harbiye Nazın General İUj yetler Birliğinin Berline karşı hassaten ayrılması bir emrivaH olmuştur. Daha dost olduğu hissini vermekten uzaktır.» cenubda diğer kıt'alar Doyran gölü cW Şarkî Almanyada müdafaa varından Yunan arazisin* girmi|txr. tedbirleri alınıyor Şimdiye kadar Alman kıt'alan eennbi Londra 9 (a.a.) Gothenburgda çı Sırbistanda 20.000 den fazla esir almifkan Gotterbors Posten gazetesinin Ber lardır. Bunlarm içinde generallar da lin muhabirine göre merkezî Polonyada vardır. Top ve her nevi harb malzemes! Lidz, şarkî Prusyada Koenigsberg ve ganaimi ehemmiyetlidir. Polonyada Lublin şehirlerinde ışıkları Usküb ve Köprülünün «ukota söndürme tedbirleri alınmaktadır. Bu Berlin 9 (a.a.) Alman ordulan şehirler Sovyet hududu civarında bubaşkumandanlığınıa tebliği: lunmaktadırlar. Üskübün ve Köprülünün alınmasutt Muhabirin bildirdiğine göre Almanya müteakıb, Abnan kıt'alan, Vardan |ar(Arkası sahife 5 sütun 7 de) şarkta bir hücum ihtimaline karşı bu kî Arnavudluk hududu Istikametin* tedbirleri almaktadır. doğru geçmişler ve Kalkandelen üe Pir Sovyet elçisi, Alman Hariciyesinde lepi almışlardır. Berlin 9 (a.a ) Yarıresmî bir memNi« ve stmalde Naribor dSştB badan bildiriliyor: Afrika harb! Alman müdahalesile vaki olan Bingazinin ziyaı ve Libyadan çekilişimiz bilhassa Bingazi etrafuıdaki kıymetli ayyare meydanları dolayısle zararlıdır. Bu meydanlar şimdi düşman ellerindedir. Bu mühim cihet haricinde, bidayetLondra 9 (a.a.) Büyük Britanya taeki ileri hareketimizi Tobrukta durdurrahndan deniz yollannm kontrolu bumakla da memnun olacaktık. Çünkü gün ifşa edilen üç yeni hâdise ile bir keîalkanlarda tehlike artıyordu. Fakat re daha sabit olmuş bulunmaktadır. italyan hezimeti bize kolayca ve ucuzca nihakika bu harb esnasında teşkil edi(Arkası sahife 5 sütun 5 ft len en muazzam vapur kafilelerinden biri son günlerde Atlantiği geçerek İngiltereye vasü olmuştur. Dunci hâdise, İngiliz ordusunun Yunanistana gelmerine mâni olmak için düşmanın sarfettiği gayretlerin tamamile bosa gitmiş olmasıdır. Üçüncü vak'a denizalülara karşı açüan mücadelede çok büyük mu vaffakiyetler elde edilmiş olmasıdır. Bahsi geçen büyük kafile, Kanada, Avustralya ve Polonya harb gemilerinin himayesinde olarak Amerikadan İngiltereye gelmiştir. Bu kafile hiçbir düşman gemi veya tayyaresine rasla mamıştır. Amirallık dairesinin bir tebliğine göre son zamanlarda bu sahada harekâtta bulunan düşman denizaltıları pek çoğalmıştır Fakat İngiliz donanması maruz kaldığı hücumlarla mütenasib mukabil hücumlar yaparak büyük muvaffakiyetler elde etmiştir. Atlantiği hâdisesiz asarak ingiltereye gddi Berlin siyasî mahfîllerinden bildirildiğine göre, Sovyetler Birliğinin Berîin büyük eı'çisi Dekazanof, Hariciye Nezaretine gitmiştir. Alman Hariciye Nezaretinde söylendiğine göre bu ziyaret mutad temasların birinden ibarettir. Berlin 9 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığının tebliği: Seri kıt'alanmız ve Von Beist gru" punun zırhh teşekkülleri, bu sabah •*• at saat 11 de Niş şehrini işgal etmiflerdir. (Arkası sahife 5 sürtm J t e ) Hava ordumuza iltihak eden gencler | Satfata dair Yazan: Nadir Nadi Yunan cepheletine naklediUn ptta büyüklakte ingiliz tantdan karekâta hazırlanıyor Bugiin 3 üncü sahifemizde okuyunuz. Ankara 9 (a.a.) Hava ordumuza iltihak edecek «Türk Hava Kurumu Gedikli Hazırlama Yuvası» ikinci devre genderi bugün, önlerinde bando muıika olduğu halde Ulus meydanma giderek Zafer abidesine çelenk koymuşlardır. Bu merasim esnasında genelere iutik tarafandan büyük bir sevgi tezahürü gösteril