29 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadm Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 > CUMHURİYET MATBAASI 17 nci yıl sayı: 5975 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa bsmı: 24299 24290 Dfiztya rauharrirlerinden tercüme MrM: 44 MAKSİM GORKİ B E N ÜNİVERS Cumartesi 29 Mart 1941 REMZİ K Tfirkçeye çeviren: Fiaü S BEYI Belgradda bayram Kral Piyer merasimle tahta geçti Bütün millet sadakatini teyid ediyor Yugoslav Parlementosunun üçlü paktı tasdik etmiyeceği anlaşılmaktadır Dün büyük merasimle tahta çıkan Yugoslavyanın gene ve güzide Krah Majeste Ddnd Pierr», ordn kumandanlarile bir mnsahabe esnasında Belgrad 28 (a.a.) Avala bildiriyor: Kral Ikmcı Pıyer, bugun saat 10.45 de, sarayda, başmetrepolıt Gavrüo'nun, sensinod azasının, Başvekil General Simoviç'in, bütün hükumet azasının ve saray erkânınm huzurunda yem:n etmiştir. Saat 11.30 da Belgrad büyük kEisesinde büyük bir dinî ayin yapılmış ve bu âyinde Kral İkinci Pıyer'^n başka hükumet azası, sivil ve askerî erkân ve kordiplomatik hazır bulunmuçtur. General üniformasıru lâbis bulunan Kral, büyük kiliseye gelirken, civarda toplanmış bulunan muazzam halk kütleslnin çılgınca alkışlarile karşılanmıçtır. Kral, yanında Başvekil General Simoviç ve Harbiye ve Bahrlye Nazın General İllç olduğu halde, askerî kıt'alan teftis. etmiştir. Kralın selâmına, askorler, kalblerinin içüıden gelen heyecanlı ve gür bir sesle cevab vermijlerdir. Kral, kilisenin kapısı önünde, başmatrepolit ve yüksek kilise erkânı tarafından karsılnmi} ve başmetrepolit, kendisini kraliyet tahtına kadar götürmüftür. f Arkası sahife 5 sfiron S da> Yalan haberle Şeker fiatının artacağı veya vesikaya tâbi olacağı hakkmda yayılan haberler asılsızdır Ankara 28 (Telefonla) Bazı bakkallarda şeker bulunamayışı, fiatın yük. »eleceği ve yahud vesikaya tâbi tutulacağı yolunda sayialara sebebiyet vermiş olduğundan Ticaret Vekâletinin bugünlerde buna dair bir tebliğ neşredeceği an. lasıhyor. Yurd ihtiyacına yetiçecek mik. tarda seker stoku mevcuddur. Bu şayialar, hiç bir esasa istinad etmemektedir. Dost Yunanisîan Rahat bir nefes aldı! Okyanusta İtalyanlar Keren ve Nihverin kara Başvekilin Harrar'ın gttnii:27mart ilk sukutn Belgrad darbesi beyanatı Italyaya imparatorluk unvanını izafe eden Habefistan dden gidiyor, ve beraberinde fimdüik Sirenayıka fle Eritreyi de süriikleyerek. Hîdisenin ttalyadaki ve dünyadaki tesiri çok büyük olacaktar. Mihvere şaşkmlık verdi ki: «Biz zaten Yagos ingiliz hava kuv len kit'alar Âsmaraya lav milletiııin merd vetleri Kolonya ve kaçiyorlarDun Gamliğinden emindik» Düseldorfu şiddetle beyla da zaptedildi bombardıman ettiler Büyük deniz ricat muharebeleri halinde! bekleniyor Atina matbnatı diyor Keren'den knrtnlabi ' ugoslavyada vuku bulaa inkılâbın haberlerini getiren günün gecesinde birbiıi ardından şarki Afrikada İngiliz Lmparatorluk fcuvvetlerinin elde ettiklcri iki ehem•nlyetli muvaffakjyetin haberleri de geldi: Etrafında haftalardanberl dövüşülen Keren sukut etmiş v» Harrar kasaban âa laptolunmuştu, Keren, şarki Afrikada en eski Jtalyan müstemlekesi olan Eritrenin en müstahkem mevkii idi. Çok anzmlı bir •arazide bulunması hasebile esasen tabiatten müstahkem olan bu şehir, nzun samanlann itinalı çalışmalarite daha kuvvetli bir hale konulmuştu. Taarrnzlardan ve mukabil taarrurlardan da anlaBilıyordu ki burada hareket harbi yapmağa imkân bulunmuyor, her adım toprak müdafaa olunuyor ve adım adım mesafe kazanılmağa çalısıhyorda. İngilizlerin Keren üzerinde ısrar etmeleri de vazıhan göstermekte idi ki bu mevki bilhassa Eritrenin mütebald kısmı için bir kilid taşı vaziyet ve ehemmiyetini haizdi. Onun iskan Eritreyi istinad noktasından mahrum kalmts bir cisme döndürecekti. Ezcümle Kerenden sonra Kızıldeniz kıyısında en ehemiyetli İtalyan şehir ve Iimanı olan Yugoslav Başvekil muavini ve Hırvat lideri Doktor Maçek Musavvanın İngilizier eline geçmesi adeta gün meselesi olacak surette koKahire 28 (a.a.) Mısır gazeteleri laylaşmış bulunacaktı. Eritre mütebakj ile yabancı gazeteler 27 mart günüarazisinin çorab söküğü gibi İngilizier nün mihverin tarihinde en fena bir gün eline geçecek hale girmesi ise bittabi olduğu hususunda müttefıktir. iıç bash istikamette yiirütülmekte olan Hürriyet kuvvetlerinin nihaî mücadefiabeşistan harekâtı üzerinde de ayrıca le için herkese yeniden ümid ve cesamüessir olacaktı. ret verdiği tebarüz ettirilmektedir. Bumınla beraber Habe? topraklannda Almanyada derin hayret ehemmiyetli Harrar sehrinin sukutu KeZürich 28 (a.a.) Gazette de Laurenin zaptolunmasımn bir neticesı de zamıe'ın Berlin muhabiri orta halli Alğildir. Eritre vaziyetinin Habeşistan ha manlann Yugoslavyada yapılan hükureketleri üzerindeki tesiri daha sonra met darbesi karşısında hissettikleri şeyi görülecektir. Harran zapteden İngiliz ancak büyük bir hayret kelimeleıi ile kuvvetleri bu harbde şimalî Afrika yıl tarif etmek mümkün olduğunu yazmakdınm harbine benzer sür'atle iş gor tadır. mekte olan ve hayret olunacak cürMuhabir, üçlü paktın dokurrulamaz etli ilerleyislerle harikalar kaydeden fcrir siyasî vesika olduğu hakkındaki itimüstakil motörize unsurlann elde etkadın artık sarsılmış olduğunu ilâve tikleri mütevali muvaffakijetler sil&ileetmektedir. Hattâ Matsuoka'nm ziyareBİnin bugün için sonuncu halkasıdır. tine aid program da altüst olmuştur. Anlaşılan İtalyanlar Habeşistanda ken Hattâ bazı noktaların hazfedildiği zandilerini tehdid edecek tehlikelerin da nedilmektedir. ha dyade şimalden geleceğini hesab Yugoslavyanın intikamı YUNUS NADİ Londra 28 (a.a.) Bütün gazeteler (Arkası sahife 5 sütun 5 te) (Arkası sahife 5 sütun 3 te 0 kadar ki Matsııoka'mn ziyaretine aid • plân bile altüstolda! " Nizamı muhafaza Londra gazeteleri "Balkanlar cephesi müthiş bir kuvvet olarak dimdik durmaktadır,, diyorlar ederek komşularımızla münasebetlerimizi28 ( a * ) Alman elbozmıyalım,, Belgrad " Kralın etrafında millî müsalemethükumeti kuruldu,, • \ Berlin intizar devresinde Belgradda henüz bir teşebbüste bulunnlmadı Oçler pakh imzayı müteakıb mer*iyete girdiği için bozulamazmış Dost Tunanlstanm BasveldU M. Korizis Atina 28 (a.a.) Yunan Matbuat Nezaretinin bir memuru bu geee şu beyanatta bulunmuştur: • Yunan milleti Yugoslavyanın kararına hürmet etmekte ve bu memltkete en lyi temennilerini yollamaktadır. Asırlardanberi dost bir komşu olarak tanıdığımız Yugoslavyanın an'an«lerine yakışmıyacak bir yolda yürumiyeeeğine kani bulunuyorduk. Şimdiki hareketi, Yugoslav milletinin lstiklftl ve Balkan birliği ülküsüne inanı için olan azmini isbat eden bu kanaatin yerinde olduğunu göstermistir. Beş ay evvel Yunanistamn yaptığı gibi Yugoslavya da manevî unsurun fethedilemiyeceğini isbat etmistir. Yunan milleti Belgraddaki Yunan elçiliği önünde Yunanistan lehinde yapılan dostluk tezehürlerinden pek ziyade mütehassis olmuştur.» İlk darbeler Atinada nasıl karjılaadı? Atina 28 (a^.) Dün sabah Belgradda cereyan eden hâdiseleri ve Kral Pierre'in tahta çıktığını halk, Belgrad radyosundan duymuştur. Atina gazeteleri, derhal hususf nüshalar neşretmişler ve Atina radyosu Belgrad radyosu tarafından verilen haberleri tekrar etmiştir. Atina radyosu, Belgrad radyosile aynı zamanda Yugoslav millî marşını ve Yugoslav milli havalannı çalmağa başlamışür. Öğleye doğru Reuter ajansının bu haberleri teyid eden telgraflan Atina ajansına gelmeğe başlamıştır. Yunan efkân umumiyesinin intıbamı şöyle (Arkası sahife S sütun 2 de) çisi Von Heeren dün sabah başvekil Simovie, tarafından kabıd t~ dUmittir. Harlciye Nazın Ninçiç İngiiiz eliçsi CampbeU'i kabol etmistir. Sefir müteakıben baavekil tarafmdan kabnl edilmistir. Toplanan nazırlar meclisinden sonra başvekil sn beyanatta bnlunmnstnn . Bu vahim günlerde Yugosv milleti dcvlet işlerinin idare tarzmdan endise hissetmijtir. Son günlerde bu vaziyet hakkmda tezahür eden itimadsızlık ânune hizmetini tehlikeye düşürecek dereeede kuvvetlenmiştir. Efkân nmumiyenin bu endişesi yuztinden bn günkü değişiklikler vnkn bulmustur. Bn endiseye bugün artık sebeb yoktur. Zira Majeste İkinci Piyer iktidan eie almıs ve Sırb, Hırvat ve Sloven milletinin anusnnu ifade eden bir millî müsalemet hükumeti teşkil eylemistir. C Arkası sahife 5 sütun 3 te Vaşington 28 (a.a.) Amerika d«Hİ« mahfillerind» beyan ohınduğuna gör«, deniz harekâtı mıntakasuun Almanya tarafından İzlandaya da tesmili İn giltereyi Alman donanmasına karsı mficadelesini artbrmağa cevkedecektir. Cebelfittarıktan gelen haberlere nararan, Akdenizdeki İngilis donanmasının büyük bir kısmı Atlantiğe açılmak niyetindedir. Diğer taraftan <Ktng G«orge> nrhlm da İngiliz donanmasmm Atlantiktekl harekâtma istirak «tmek üzere simdl bulundugu Kanada Lhnatıından «ynlacaktır. Hahrlarda oldufu özert «Kbıg George» sırhlısı Lord Halifax*ı Am*rikaya gStürmüstür. Bu vrab 14 pusluk 10 topla mficehhezdlr. Deniz mahfillerinde şu cihet de • hemmiyetle kaydediliyor ki, Atlantikta hareket eden Almanlann Scharnhorct vm Grdaenau nrhhlannı taHb İçin tngUterenin büyük jnüfr*teler g6ndermesi lAzımdn". Kanada donanmanmn faaByttl Ottawa 28 (a.a.) Kanada Bahriy* Nanrı Macdonald gazetecilera beya İtaiyanm sabık Libya nnııımi valid natta bulunarak Kanada donanmasınıa ve knmandanı Maresal Graziani son günlerde Antilles •ulannda ceman 18 bin ton hacminde Dd Danimarka va Kahire 98 (BM.) Ortasark İngiUs purunun zaptı isine istirak eylediğini umumt karargâhmın tebliği: •öylemistir. Iibyada vaziyett» hiç bir degişlkllk yoktur. Abmnyaya akınlar Eritrede: Kerenin isgali üzerine b Londra 28 (ajı.) Bildirildiğine g5lanmiT şimdi Aamaraya doğru ricat re, bu gece İngiliz hava kuvvetleri tarafından Rhin ve Ruhr mıntakalarında itmekte olan İtalyan kuvvetleruıi takib yapılan hava akmlaımda Kolonya ve tdiyorlar. Kerende alınan esirler henüı Dusseldorf üzerine büyük oapta bomba layılamamıştır. Fakat İtalyanlar alelâatılmışür. Sahanın büyük bir kısnunı ele vâki ricatlarında büyük miktarda kaplayan sise rağmen bu bombalann ıarb malzemesi bırakmışlardır. Habeşistanda, vaziyet bütün bölgelerinfilâk ettikleri bariz bir surette göle lehimize inMşaflar berdevamdır. rülmüştür. îngütere üzerinde faaliyet azaldı Diredaua'ya doğru ricat! Londra 28 (a.a.) Hava ve Dahilî Nairobi 28 (a.a.) Resmi tebliğ: (Arkası sahife S sütun 5 te (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Rumanyada endişe var! Almanya. merkezi Belgrad olmıyan bir sistem karşısında bulunuyormuş Bükreş 28 (a.a.) Ofi: Yugoslavya Mdiseleri bütün endi§elerin mer kezinl teşkil etmektedir. Rumen siyasi mahfillerl, dünkü hâdiseler netlcesinde Balkanlar vaziyetinin birdenblre vahamet kesbetmiş oldugumı gizlememektedir. CArkan sahife 5 sfiron 1 de) Bir Aşk Uçurumu Yeni ve fevkalâde cazib romanına başlıyoruz Birkaç söz Ulumu goze alan büyük milletler lardı. tstiklâl, icabında feragat edilebilecek bir kıymet telâkki olunursa, millî şeref, millî haysiyet, millî namus gibi mefhumlar çıplak ve manasız kalmazlar mıydı? Işte bunun içindir ki birçok devletler seri halinde, kuvvete karşı boyun eğerken, harble hiç alâkası olmıyan uzak diyarlarda bile haysiyete kıymet verenlerin içi «ızlayordu. Ve gene bunun içindir ki Yunanistanda panldayan mukavemet süngüsü her tarafta hayranlık Yarın: Alman Hariciye Nazın Von Ribbentrop Berlin 28 (a.a.) Yan resml bir membadan bildiriliyor: Bugün Alman Hariciye Nezareti mahfillerinde Yugoslavyadan gelen mütenakız haberlerle Belgraddaki yaziyet hakkında çok ihtiyatkâr davranılmaktadır. Bu mahfiller baberler muntazam bir şekilde alınmadığı için Yugoslavyadaki vaziyet (Arkası sahife 5 süttm 4 te Mahmud Yesarinin {~Meh uslat*Mmtxm 9 konferanslan"] Bir milletin başka bir millet önünde mukavemetaiz boyun eğmesi, karanlık Ortaçağ günlerindenberi görülmemiş bir seydi. 1939 harbi bu düşkünlük facialarını, seri halinde önümüze seren bir garabet oldu. Isimleri lâzım değil (çünkü herkes biliyor) orta Avrupadan şimale ve şimalden cenuba kadar birçok milletler, su bir buçuk iki sene içinde sar'aya tutulmuş biçareler gibi sapır sapır titreyerek, en hafif bir mukavemete lüzum görmeksizin kendi nzalarile kuvvetin önünde yere serildiler. Vakıâ bu kayıdsız şartsız teslimiyeti haklı çıkarmak isteyenler: Karsı taraf çok ağır basıyor. Neticede yenilmek mukadder olduğuna göre, neden bo;u boşuna kan dökmeli? Diyenler de isitiliyordu. Fakat bu iddiadaki mantıksızlığa bizzat uyandırmış, adeta bir mucize teonu ileri sürenler bile inanmıyor siri yapmıştı. BOIlet MecHai Beb vekffl Şemseddja Gttp«ltay, dfio Beyoihmd» Fnuu» tfrrirMfladg konferanı Terirkeo Ç!azxtx S inci sahi/edej Damarlannda istiklâl ve millî jeref duygulannı aynı kuvvetle taşıyan milletler Avrupada demek hâlâ söz ve kıhc sahibi olabiliyor^ lar. Deniyordu. Yugoslavyada şahid olduğumuz son hâdiseler de dünya efkân umumiyesinde aynı heyecanı yeniden uyandmyor. Bu heyecanı ifa< deye calışan gazeteler: İstiklâl aşkı ugruna ölümü göze alan milletlerin sayısı bir, ikiden ibaret değilmişl Diyorlar .Ve düyduklan hayreti gizleyemiyorlar. Yunan ve Ytjgoslav milletlerina dünyaca göşterflen bu samimî alâka karşısında sievincimizi açığa vururken çere^ Yjş.istiklâl uğruna ölümü göze almanm her tarafta tabiî aayılacagı günleri de hasretle beklediğimizi tekrarlarız. N.
