14 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

T4 MtafTMT CUMHURİYET kında da bir çok farazijeler ortaya atılmaktadır. Alman sevkülceyşî hareketinin hakikl istikametini kat'iyetle kcsiirmek kabil değildir, ancak, bunun Uk işareti, Atlantik denizindeki tahtelbahir harbinin şiddetlenmesi olmuştur. Aimanlar, İngliz adalaruun muvasala hatlannı vurmak için bütün kış hazırlandıltlan"' alenen söylüyorlardı. İngiliz Bahriye Nezareünin, vapur zayiatı hakkındaki son tebliği, şiddetli dcnizaltı harbinin başlamış olduğuna bir delil sayılmakta ve bunun gitiikçe daha mütelayid bir sekil alması dahi muhtemel görülmektedir. Londradan akseden ban haberlere göre, Almanlar garbi Avrupadan cenuba müteveccih ilerleme teşebbüslerine devatn ve hcdeflerine vannak için nuhtclif vasıtalara müracaat etmekt^dirler. Atlantik cephcsinin genişletilmesi, Akdenizde Alman tazyikının fazlalaşması sevkülceyşî hedeflerin en miihimmi olarak telâkki edilmektedir. Denizalü harbi, Almanyaya îstediği taferi kazandırabilir mi? Bunun tecriibesi 1914 • 1918 harbinde de yapılmış, tnuazzam kayıblara rağmen denizaltı •ilâhının, ne harbi kazanmakta, ne de tngiltereyi tecrid etmekte mutlak bir amil olmadığı tahakkuk etmiştir. Amerikan yardıra kanununıın tatbikiıia başlandıktan ve başlıbasına bir sanayi cîbanı olan o memleketten her türlü harb tnalzemesinin adeta akarcasına İngütereye gelmesi imkân dahiline girdikten sonra Alman denizaltılarınm batıracaklan genıilerin yerine yenilerini, hatta daha iyilerini koymak müınkün olacaktır. Bu itibarla muharebeyi dcnizaltı harbile kazanmak Imkânı yok gibidir. Almanlann, bu muazzam mücadelede, Fransayı, İngiltere aleyhine harekete gtçirmek için mesai sarfetmeleri, ötcdenberl söylenen ve tizerinde durnlan bir mevzudur. Fakat Vişi hükumetinin bu giine kadar takib ettiği hattı hareket böyle birseyin tahakkuk etmiyeceğini gösterlyor. Amlral Darlan'ın, Fransaya 7ahlre nakledecek Fransız vapurlanna Fransu harb gemilerinin refakat ermesi llıtimalinden bahsetmed ve bnnu nev'ima İngiltereye karşı bir teh'.id makamında kullanmış olması, Almanlann tahrildle yapılmış bir beyanat olarak tefsir edilmektedir. «Zafer saati gelince, Almanlann taarruz Mesailerini bitiren Vilâyet Meclisleri; plânların hepsini bütçeleri tasdik ve Daimî Encümen Aded itibarile; malzeme kaybını göze hedefleri de tahakkuk azalarını intihab ettiler alarak gündüz taamızlanna geçecek tmler nzayıp havalar nmettireceğiz» dıkça Almanyanin yapacaği Ankara 13 (a.a.) Bugün aldığımız lirası nafıaya, 104.723 lirası maarife, Linz 13 (a.a.) D. N. B. bildiriyor. taamızun isükametleri hakderecede kuvvetlenmiştir telgraflar Samsun, Kırklareli, Zongul 19.460 lirası sıhhat işlerine aynlmıştır. Avustarya ilhalnnm üçüncü yıldonüdak, Kırşehir, Konya, Denizli, Kars. Rize, Bolu vilâyet umumî meclislerinin 1941 bütçelerini tetkik v« tasvib ve daim! encümenleri intihab ederek toplantılanna nihayet verdiklerini bildirmektedir. Gene bu telgraflara göre, Samsunun 1941 yılı bütçesi 831.000 lira olarak tesbit olunmus ve bunun 300.000 lirası maarife, 140.000 lirası nafıaya, 103.000 lirası sıhhat işlerine ve mütebakisi vilâyetin diğer ihtiyaclarına ve masraflarına karşıhk olarak ayrılmıştır. mü münasebetile Hitier dün Linz'd* bir nutuk söylemişür. Hitier ezcümle çunlan •öylemişür: « Şu anda, bütün Almaniarın birleşmesi tf^kilâtlapHinlrpif buiunuyor. Bu asırlık bir niyanın tahakkuku fakat ayni zamanda Versailles sisteminin lâğ vmdan sonra büyük Cermanyanın garahaten tahakkukuna doğru ilk kat'i merhaledir. Anschluss'dan sonra Almanyanin inkişaf eden tekâmülü ve kuvvetlenmesi dış siyasette uzun bir muvaffakiyet silsilesile basabaş gitmekten hâli kaimamıştır. Üç sene evvel başlanılan eser bugün neticelerini vermelidir. Çünkü birinci merhalç. olan 18701871 Alman ittihadı nasıl dünyanın kıskanclığını tahrik etmişse ikinci ittihad olan büyük Cermanyanın kurulması da kini, hırsı ve bodbinliği kırmak vesair millet ve memleketlerin âtıl kuvvetlerine kendini kabul ettirmek mecburiyetinded|r. Ben, bunda müftehir ve emin olmak için de bir sebeb görüyorum. Öteki mücadele nasıl tarihi parlak bir muvaffakiyetle bitmişse şimdıki mücadele de öyle bir muzafferiyetle neticelenecektir. Zaferi kazanmak hususundaki sarsılmaz azmimd* yalnız değilim. Arkamda Alman milletinin zafert itimadını taşıyan nasyonalsosyalist partisi ve eskisi kadar sağlam ve amansız yeni Alman ordusu vardır. Artık dünya anladı ki her şey olabilir, fakat Üçüncü Reich ordusuna hiçbir zaman baş eğdirilemez. Londra 15 (a.a.) Röyterln dlp Partide ve orduda ve her ikisinin arkasında bir tek bayrağı takib eden, tek bir lomatlk muhabiri blldiriyor: irade, karar ve cesaret sahibi Alroan Fransu Fası umumi vallai Oene milleti vardır. ral Nogues, Amlral Darlanm şikâ Bir sene evvel Çörçil vatanda«lanmda yeti etrafında enteresan tefslrler teşkll eden bir beyanatta bulunmuş mukavemet kabaliyeti sarahaten gör» tur. General Nogues'ün beyanatı miyordu. O zamandanberi İngiltere buEcho de Tanger gazetesinde çıkmış nu daha iyi öğrerunek fırsaUna mazhar ve bunu Alman D.N.B. ajansı yay oldu. Norveç vt Fransada İngiUı livalannın gösterdiği mukavemetin şark taburlarımızınkine üstün olduğunu zan • General Nogues, Fas bugdayının netmiyorum.» Almanyaya gittlgi hakkındaki lddlBundan tonrm Hitier «ski altm ve alan yalanlıyarak demlştlr kl: sermaye dünyasına karşı acılan müca« MllyonJarca kental Fransaya deleden, Alman gosyaüst devletinın kugönderilmis ve bunlardan blr buğ rulusundan, Alman milletinin her saday tanesi bile Almanyaya gitme hada yaptığı büyük mesaiden, Alman miştir.» iküsadiyatının inkişafından, Alman saGeneral Noguesfin bu beyanatı, nayünden ve isühsal kabiliyetinden bahtngillz ablukasınm Fransayı buğ • •etmis ve «öyle demiştir: ; day ithalinden menettiğini ve İnc Tarihin diğer hiçbir devreslnde gllizlerln Fransız çileplerini batır bu kadar az sene içinde bizim yaptığıdıklannı lddla eden Amiral Darla mız kadar büyük işler görülmemi^tir. Onm sözlerlle b!r tezad teşkll etmek nun lçindir ki son üç sene içinde yopıtedlr. Şu clheti tasrlhe lhtlyac dahl lanları iftiharla gözden geçlrebiliriz. Bu yoktur ki Amiral Darlan, bu husus müddet zarfında şark vilâyetleri de Alta bir tek sarih misal dahl vereme manyanin yükselmesine istirak etmismlstlr. lerdir. Zafer saati gelfaıca hmznlsnan plânların hepsini tahakkuk ettireceğiz. Çalışmağa devam «deceğiz ve bu suretle büyük Almanya gün geçtikç* bir lş memleketi ve tam bir içtimai devlet olacaktır. Büyük Almanyarun nasyonal to&yalist devletinin gayesi millet kuv/etinin milletin heyeti umumiyesine hâdim olmasıdır. Biz bir sınıfa, bir devlete ve blr Ankara 13 (Telefonla) Tansi insana hizmet etmiyoruz. Biz ancak Alyonu 25 dereceyi bulduğu İçin istlfa man milletini düşünüyoruz. İster şsrkta eden Adliye Vekili Fethl Okyarın veya garbda, isterse eimalde veya ce yerine tayini yüksek tasdika ikti nubda olsun, her zaman parolamız, «büran etmi« olan Hasan Menemenci yük Almanya» dır.» oğlu bugün Vekâlete gelerek vazifesine başlamı^tır. Fethi Okyar tedavi ve Istirahat için yann İ&tanbula hareket edecektir. Londra 13 (a.a.) Müteaddid mebYeni Adliye Vekili bugün bütün MüddeiumumUere vazlfeye başladı usların talebi flzerine Avam Kemaraa bugün hafi bir celse akdederek ticagını BU tamimle bildlrdi: reti bahriyenin vaziyetini müzakere et«Büyük Şeflerimin teveccüh ve 1 miştir. timadlarile Adliye Vekâleü vazlfeTuna gene taçtı sini deruhde etmiş bulunuyorum. Saym hâkim ve Müddeiumuml arBudapeşte 13 (a.a.) Btefani akadaşJajımm ve bilumum Adliyt Jansından: mensublarınm üzerlerlne almış olAlmanya ve Slovakyadakl yag dukları vazifenin kutsiyetlni idrak murlar dolayısile Tuna nehrlnln ederek nasıl yorulmaz blr cehd ve sevlyesi yeniden yükselmlstir. Tuna, yüksek bir feragatle çalışmakta ol Budapeştede taşmıştır. Yükselme, duklarını yakından blllrim. Kendl cumartesi günü azami haddine vâlerıle tcşriki mesal edeceğimden do sıl olacaktır. Şimdiden suların istilayı hlssettiğim şeref ve bahtiyar lâsına maruz kalmifl olan muıtakalığı burada kaydetmek lsterim. lar ve bilhassa Apostoa ve Baja Arkadaslarımm mlllet vediası o hakkında endiseler hlssedllmokte larak ellerinde bulundurdukları bu dir. yüksek ve çok şerefli vazifelerinde Koza satışları her gün daha yüksek muvaffakl yetlere ermelerinl diler ve hepslni Bursa (Hususî) Geçen sen* kunımuhabbetle selâmlanm> lan koza kooperatifleri birliği bu seneki bilânçosunda ortaklarma yüzde 25 nisAnkara belediye hududlan petinde kâr tevzi etmektedir. Bu suretAnkara 13 (Telefonla) Ankara le geçen sene kooperatiflere ortak olup Belediye hududlan Çubuk barajı ve da kozasını 60 kuruşa satan her müskazinosunu da ihtiva etmek tizere tahsil bu sene açıktan beher kilo başına penlsletildi 15 kuruş daha kâr alacaktır. Denizli vilâyet bütçesi 584.000 lira olarak kabul edilmiş ve bu miktarın 251.079 lirası maarif işlerine, 85.400 lirası ziraat ve veteriner işlerine, 57.537 lirası gıhhat işlerine tahsis edilmiştir. Kars vlâyet bütçesi 535.548 lira olarak kabul edilmiş ve bunun 197.600 lirası maarife, 42.480 lirası sıhhat işlerine, 17.708 lirası ziraat ve veteriner işlerine aynlmıştır. Rize vilâyeti bütçesi 225.339 lira olarak tespit edilmiş ve bu miktardan 58.727 lirası nafıa işlerine, 65.974 lirası maarife, 21.191 lirası sıhhat işlerine ve mütebakisi de vilâyetin diğer ihtiyaclarına karşıhk olarak aynlmıştır. Bolu vlâyet bütçesi 570.563 lira olarak kabul edilmiş ve bunun 181.000 lirası maarife, 139.000 Hrası nafıaya, 48.300 lirası sıhhat işlerine tahsis olunmuş tur. Vilâyet Umumî meclisleri Hitler'in yeni nutku HAVACILIK İngiliz havacılığı A. Ahıshal Buna deydi; buna deymedi! Kırklareli bütçesi 440.285 lira olarak tespit olunmuş ve bunun 195.000 lirası maarife, 67.000 lirası nafıaya. 25.000 lirası ziraate, 35.000 lirası da sıhhat işlerine tahsis olunmuşrur. Zonguldak vilâyeti bütçesi, 734.500 lira olarak kabul olunmuşrur. Kırşehir vilâyet bütçesi 312.580 lira olarak tespit edilmiş ve bunun 71.898 "Almanya, kat'iyyen Fransız Fası umumi yenilecektir!" Valisinin beyanafı Ingiltereyi tetkikten ingiliz ablukasına dair dönen bir gazeteci DarlarTın sözlerini kanaatinin sebebtekzib ediyor leripi anlatıyor Nevyork 13 (a.a.) NewYork Post gazeteslnln harb muhabiri Paul Tierney, İngiltereye yaptığı seyahatten avdetıni müteakıb gazete slnde İngllterenln hava hücumlanna nasıl karşı koyduğunu anlat makta ve Alman zaferlnln imkân sızlığını göstermektedir. Tierney, nesrettiği blr seri makalede şu fiklrlerl bildirmektedlr: cAlraanyanm harbi kazanmak uzcre olduğu korkuslle İnglltereye gittim. Almanyanin hlç bir zaman kazanmıyacağı ve Almanyanin nihayet mağlub edllecegl kanaatlle döııüyorum Almanlarm lsgall altındaki memleketler, zamanı gelince büyük lnkılâba lştlrak için teşkiîâtlaıımaktadır. Gemilerle ve mal zeme ile teçhlz edllecek İngillzler, harbi kıt'aya nakledeblllr ve edeceklerdir, ve Hltlere diz çöktüreceklerdlr.> Fransaya verilecek gıda maddeleri tnevzun üzerinde İngiltere bir hal çaresi düşünmekte olduğunn ihsas etmlştir. Fakat her şeyden evvel, İşgal edilmemiş Fransaya götürtilecek bu maddelerin Almanlann • eline geçmcmesi için tedbir alınması sarttır. Bu rakdirde ise Fransu harb gemilerinin İngila donanmasile karsılaşması Ihtimali ortadan İzmir 13 (a.a.) Ticaret Odası kalkmış olur. İstatistik büroau tarafından hazırAlmanlann Atlanrlkta giHştikleri lanan bir lstatistlğe göre, geçen mücadelenin bir safhasını da Alman tay 1940 senesi zarfında İzmir limanına yarelerinin İspanya fizerinden açarak 419,880 aaft tonilâto hacmlnde 295 Şimal! Afrikaya gitmeleri için General Türk ve 298,795 tonllâto hacmlnde Franko'ya yapılan teklif teskii eder,. muhtelit devletlere aid 195 vapur General Frankonun, bir çok ihtilâtlar» girip çıkmıştır. Gene bu müddet sebebiyet verecek olan bu teklifi sartsız zarfında limanımıza 1,187 Türk ve İspanyol bitaraflığı hesabına reddettiği 208 de yabancı memleketlere aid ve bildirilmektedir. Maamafih buçün Da 31,704 tonilâto hacminde 1395 mokar, Kazablanka, Rabat'ta bir çok Alman tör ve 19,036 safl tonllâto hacmin tcknisyenlerinin bultmduğu muhakkak de 307 Türk yelkenlisi glrip çık göriilmektcdir. Anlaşüıyor ki, Al mıştır. manlar, plânlannı çok yavas bir tarzda Muğlada zelzele inkişaf ettirmektedirler. Aksi takdirde Şimalî ve Garbî Afrikada Almanyaya Muğla 13 (a.a.) Dün biri «ehkarşı hissiyatm ayaklanması tehlikesi rimizde ve lklsl Marmarlste olmak baş gösterebilir. üzere vilâyetlmlz dahilinde ttç yer Atlantikte fcaşlayan mficadele tıiha! sarsıntısı hlssedUmiştir. Hasar yokzaferi temin etmekten azakrtr. Fakat tur. 1941 bahannda beklenen Alman taarJamaique'in yeni anayasasi ruzunun bir safhasıdır. Bunu diğer safLondra 13 (a*.) Müstemleke halann takib edeceğine ise şiiphe yoktıır. Bir kolu Balkanlarda, bir kolu şi müsteşarı Hall, Avam Kamarasın mall ve garbî Afrikada ve Atlantikte da Jamaique adasmm yeni kanunu olan Alman taarruz hedeflerinin asıl esasl lâylhasını okumuştur. Meseleyi tetkik eden komlsyonun mihrak noktası her halde bnnlar olmasa bu proje gerektir. Önümüzdelri günler, asıl he raporuna Istinad eden Jamaik valisile müzakere edildik defi bize gösterecektir. ömer Rıza DOĞRUL ten sonra aşağıdaki tadllât tekllf edilmiştir: 1 Blr dereceli intihab şekll. 2 Teşriî meclisin genişletilmesi ve aza adedlnin şlmdiklnin iki misline çıkarıiarak en az 40 a iblâğı. Izmir limantnda bir senelik faaliyet Yeni Adliye Vekili dün işe başladı Avam Kamarasında gizli celse Kübanın Amerikaya Konya (Hususî muhabirimizden) Konya vilâyeti umumî meclisi 941 mali ilhakına dair takrir yıh bütçesini tespit ve kabul etti. KaNevyork 13 (a.a.) Nevyork Tibul edilen bütçeye nazaran varidat kısmı 1,257,826 liradır. Bu paranın i 77,576 mes gazetesine göre, Küba ftyan lirası birinci kısma dahil bulunan hu meclisi Amerika âyanmdan Smut6usî idareye, 52,230 lirası ikinci kısma ters'In Kübanın Amerikaya ilhakıdahil bulunan Nafıa müdürlüğüne, na aid teklifi hakkında bir takrir 446,512 lirası üçüncü kısma dahil bulu kabul etmiştirnan maarife, 25,765 lirası dördüncü kısma dahil bulunan ziraat ve veteriner iş Çünkü oraya Uk geldiğim günün üzelerine, 116,125 lirası beşinci kısma dahil rinden aylar geçmişti. Heyecandan dişbulunan sıhhat işlerine, 134,209 lirası al lerim birbirine vurarak kapıcıya Rıtıncı kısma dahil muhtelif ve müşterek zanın evde olup olmadığını sordum. masraflarla muavenetlere tahsis olun Yokmuş. Tekrar otomobile güdim. Ümuştur. Bütçenin fevkalâds kısmı umu midsiz harab bir halde bir an kararsız mî yekunu da, 304.280 liradır. Aıli ve kaldım. İçimden: «Onu bulmahyım, diye, «öyleniyorfevkalâde masraf bütçesi yekunlsrı da 1,257,826 lira tutmaktadır ki varidat dum, her nerede olursa olsun onu bulbütçesine denktir. 940 mali senesinde ilk mahyım...» okul öğretmenleri maaş karşılığı olarak Şoför emir bekler gibi yüzüme ba322,500 lira tahsisat kabul edilmiş bilâ kıyordu. Birdenbire aklıma Beyazıddaki hare muhteUf münakalelerle bu yekun ev geldi. Belki oradaydı, evet belki o335.500 liraya çıkarılmıştı. 941 büt^esin raya gitmiştL de öğretmen maaşatı olarak 358.320 liŞoföre adresi verdim hareket ettik. ralık tahsisat vardır ki önümüzdeki maHiç bir şey hayatımdan o günün halî sene tahsisatı, içinde bulunduğumuz tırasım silemiyecektir. Beyazıdda, evin malî sene tahsisaüna nazaran 22,820 lira sokağına sapmadan evvel otomobili bir fazlahk gösteriyor. savdım. Yürürken ayaklarım titriyor941 malî yüı bütcesinde hayır cemi du. Bundan evvel ne kadar çok böyle yetleri için 10,000 lirahk bir tahsisat ay yürümüş, ayni taşlara basmış, ayni evnlmıştır ve bu on bin liradan 2500 lirası lerin önünden geçmiş, oraya gitrniştim İstanbulda yüksek tahsilde bulunan Fakat o zaman kalbim nasıl sevincle Konyalı genclerin İstanbulds tesis ede carpardı... Dudaklarımda şarkılar, gözcekleri yurdun masarifi tesisiyesine lerimde saadet pınltıları ile koşardım Şimdi ise gözlerimde cehennemler yardımdır. Konyada tesis edilmekte olan fakir talebe pansiyonu bakiyyei inşa yanıyor, kalbimse nasıl bir keder ve atına yardım olmak üzere de bütçsye sıkıntı ile delice çarpıyordu. Küçük evimizin önüne gelince o be3700 liralık bir tahsisat konulmuşfur. Halkevlerine yardım tahsisatı ?5,000 li yaz duvarın karsısında bu an durdum radır. Bunun 10.000 lirası Halkevlerine, elimlc gösümü bastırarak kendimi tes15,000 lirası da Halkevi inşaatına aynl I kine çalıştım. Sonra ilerledim. Kap mıştır. i her TarraTiki gibi aralıktı. İtip girdim. Konya Vilâyetinin bütçesi CUMHURİYET » İN EDEBÎ ROMANI: Ne bakımsızlık, ne hazin manzara! Çeşmenin suyu kurumuş, çimenler sararmış, yollar taş toprak içinde... Korka korka ilerledim, merdivenleri çıktım. Evin kapısı da aralıktı. Fakat birdenbire donmuş gibi olduğum yerde kaldım. Bir kuvvet beni orada tuttu. Sanki ayaklarım yere yapışmıştı. Kımıldıyamıyordum. Belki o anda içerideydi. Evet içeride!. Aramızda bir şu kapı vardı! İşte beni sarsan bu ihtimal oldu. Neden çekiniyorum, dij'e, kendime cesaret vermek istedim. Zaten onu görmek, onunla konuşmak için gelmemiş miydim? Yavaşça kapıyı ittim. İçeri süzüldüm. O zaman içeride, her zaman bir rüzgâr gibi koşarak girdiğim odada gürültüler oldu. Haşin bir ses: < Kim var orada? diyt, seslendi Yazan: Peride Celâl Onun sesi! Titreyerek olduğum yerde sessiz kaldım. Ayak sesleri yaklaştı. Sonra sert bir hareketle kapı ardına kadar açıldı. Onu iri vücudü, dağılmış saçları, vahşi bir mana almış. bozulmuş yüzü ile karşımda buldum. Beni görünce birdenbire bu yüı üzerinde bir rüzgâr geçmiş gibi ürperdi. Hatlar gevşedi, gözler büyüdü... Sesimi çıkarmıyarak ilerledim. önünden geçtim ve odaya girdim. Ayakta dimdik duruyor, etrafıma bakınıyordum. Sedirde yastıklar karmakanşık, örtüler buruşmuş, yerde sigara külleri... Perdeler inik olduğu için oda loş. Hazin bir dağınıklık içinde. O hâlâ olduğu yerde arkan b*na emnuniyetle öğrendim klı Evkaf İdaresi vaktile (medresenişin) yani leylî yüksek tahsil talebesine hayır sahıblerinin vakfettikleri fodla dediğimiz ekmek tayınını tekrar ihya ederek muhtac talebeye vermeğe başlıyacakmış. Yardımın jekli hakkında tafsilâth malumatun yok. larmda da zayiatı Sadece malzeçoğaltmağa ba? Zaten beni alâkadar eden de hâdisenin mcnln ycterllğlne Yazan: lamıştı. Hasmın esasıdır, teferruab değil. güvenen bir mem Gerçi biz bir inkılâb geçirdik, hatta her türlü müdaleket havacılığı ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ faa vasıtalarmı bir çok hayat subelerinde, çahşma v« değil, ayni zaman da lıasım müda ^ ^ ~ " " ~ ~ ^ " ~ ~ ~ ^ ~ ~ ~ ~ kullanarak müte öğrerune fasıllannd» inkılâbı henüs faasına karsı mukabele edebllecek arnz tarafı yıpratması ve buna mu tamamlamış da değiliz. Lâkin bn, o dekörlemeden bombardıman mek değildir ki; mazimizle olan bntüo güveni kendinde bulan taraflar kabil gündüz taarruzlarını yapmaktan çe müşkülâtına ilâve olarak düşman bağlanmıa keseceğiz; dedelerimizin yapkinmezler.. Londraya akmlorın bas. avcılarına mukabele " edemeyişin öklan iyi şeyleri de kötülerile berabev ladığı İlk günler zarfında Alman ha mahzurları, bombardıman akınlan. yıkacağız. Hayır! Buna ne yapmak, n« düsfinmek vacılıgınm gündüz taarruzlan ve nın gündüz gözlle yapılmasında faydalar aramağa lüzum gösterdi. doğnıdur, ne de bizden beklemek. Gerçi hedeflerinl göz göre bombarlıman. lan,sadece malzeme üstünlüğü ile Mademki zayiat veriliyordu, o hal inkılâblann zeveban devirlerinde iyiy* ifade edilebillrdi. Haklkatte de öyle de görerek hedef üzerinde kat'i ne kötüye bakmadan her eskiniıı yıkıhnası idi. Bu arada Alman havacıhğınm ticeyl almak ve müdafaaya muka yoluna gidilir. Fakat kanlar serinlesip hasım avcılan karşısmda kendile bele ederek hasmı da yıpratmak kaynama durulunca lüzumlu «lan mürini müdafaa edecek evsafta ve si irr.kânlannı ele geçlrmek blr avan. esseselerin tekrar diriltilmesi isine b»slâhta tayyareleri bulunduklanna taj olacaktır. Bu düşünceler altın Ianır. Bn her yerde böyle olmnf r» Inkılik da inanlan vardı. Fakat İşte burada da gündüz taarnızlarına geçllmlş kanunlannın değismeı tezahürleri healdanmıştılar. Aded üstünlüğü ö oldu. men hemen her yerde tesirini göstermifnünde evsaf ve sllâh ıaikiyeti tasar. Gündüzlerl düşman hedeflerine tir; azçok bir zaman sonra. landığj gibi çıkmadı. Meydandaki tearruz edcbilmek için her türlü Biz da cumhuriyet inkılâb hareketlert hesab havaya uymadı ve büyük zamalzeme zayiatını göze almanm sırasmda birçok eski müesseseleri jnkylata uğrayarak akmlarını gecelere tek manası, artık İngiliz hava kuv Uk. Bunlar arasında hakikaten artık hasretmek mecburiyetini duydular. vetlerinln tayyarelerini kıskanarak ömrünü sürmüs ve rolfi sona ermis oİngiliz havacüarına bakarsak, harcamak vaziyetinden kurtulmuş lanlar vardı. Cami dersleri, medreselei1, harbin ilk günlerindekl mukabil ta olduğunu ve kâfl derecede 1leri hat sertyye mahkemeleri vesaire glbi. arruzlarında gözü Ikör olan geceyi ve lhtiyat vasıtalarına mallk buBu arada hep ayni zümreye seçtiler. Gece uçuşlannın gündüz lunduğrunn lşaret eder. lüzumsuz seydir diye imaretleri kaldıryapılanlarmdan çok daha farklı Düşman avcılanna karşı tutuşa dık, fodla tahsisatını lâğvettik: oldukları muhakkaktı. Çünkü iyi ha bi.ecek kudrette sllâhlarla teçhlz Efendim! Halla tembelliğe serkedzırlanmifl meydanlann ısık çerçeve edilmiş olduklarına ve yer müda yor. Maksadı, gayesi kaybolmuş müeslerinln ve her türlü vazlyetlerde faasmı susturacak kabiliyet ve çap seselerdir. Beyhude masraf dedik. meydanı işaretliyecek nirengilerln ta bombardıman yapabileceklerine Gerçi imaretler ve fodlalar belki 4a aksafcsız çalışmaian mecburiyeti kanaat getirllmlştir. ehline yaramıyordu. Lâkin bu onlarm karsısında ve gece görüşünü tahdid En son olarak ta ana vatan mü lüzumsuzluğunu değil bizim idaresizlleden şartlara reğmen Büyük Bridafaasına lüzumu olan av tayyare ğimiri gösterir birşeydi. tanya ana vatan fllolan gece basYoks» dedelerimizin serveÜer rakf»kmlarını neden tercih etti? Teknlk lerinin, bugüne toadar olduğu gibi derek açhklan imaretler, bugün modera sadece Büyük Britanya topraklan mükemmellyet ve mütehassıs uçuAvrupanın amele ve fakirlere açtığı halk cu isteyen ve hattâ gündüz akınla üzerinde değil, ayni zamanda hlma oeaklan değil midir? yeslne aldığı bombardımancılann rına nazaran almacok hasılanın MiUerimizdn bugünkü başanlanm kısırlığı yanmda böyle blr yük altı uzanaoagı her hangl blr memleKet topragı üstünde de emniyetle ve ce saymak, içinde bulunduğumu bir xümna girmenln manası ne olabillrdl? saretle hâkimiyet kurabllecek sayı reyi methetmek demek olacağına gör» İşte bunlann cevabını Alman zave ehllyette olduklarını göstermek bunn torunlanmıza bıraknbiliriz. Fakat yiatınm günde yüz seksene kadar dedelerimizin Içtimalyat, mütekabil yartedir. yükselmis olması verebllir. Günün dım, cemiyet yaralanna deva bulmak Şöyle brr toparlarsak görürüz kl: yoiundaki düşünce ve tedbirlerini övgözü açıktır. Yer müdafaası, ısü daklarından meded ummak sıkın İngiliz İmparatoluk hava kuvvetle mek herhalde yerinde birşeydir. Bihnetısından kurtulmuştur. Nişancmm rlnln gece baskmlarinda verdlkleri miı lâzımdır ld; birçok sakatlıklan ars>gözü düşmanı çok uzaklardan gö zayiatı göze alarak malzemeden fe sında mazimizin pek çok hayırlı ve kıyrür, seçer ve tevcihini yapar. Ma dakftrlık yapacak aded üstünlüğü metli eserleri de vardır. O kadar ki; sıBombardımancılar rasına göre dedelerimizin yaptıklarila kinelitüfekler durmadan işter. Av elde etmlştir. tayyareciliği mukabele imkânlanna kendllerini av tayyarecilerinin hl yalnız yerinmek değil iftihar da edebitam olarak maliktir. Çok uzaklar mayesinde daha fazla emnlyette liriz. dan düşman bombardımancıl&nnı görmektedlrler. Ve bu sayede hedef. İşte Evkafın talebeye yardım İçin Hrkarşılar, topçunun ateş sahası lçl. lerini körlemeden değil, fakat mut yasını düşündüğü fodla tahsisatı da ne fcadar hırpalayarak getlrir ve lak surette tahrib etmek ve kati bunlardan biridir. Eski eserleri tetkikla bırakır. Topçu avcılarınm hedefle isabetler kaydetmek azmile bomba mesgul bir dosrum bana eslâfımızın rini kendilerine bıraktıklanna ka lamağa başlamışlardır Bu da ha hemcinslerine ve yasadıklan cemiyet* naat getirdikten sonra ateşe ba$ gım kaynaklanm, sanaylinl ve ihti ne gibi sayanı hayret yardnnlar yapmalar. Düşman tayyareleri ates mın yatlannı klsa zamanda muhtac va ğı düşündüklerini öğrenmek için vakfltabasından çıkar çıkmaz gene av ziyete oüşecek şekto aokmalk lste yeleri incelemeyi tavsiye etmişti. Ben d« cılar ensesine yapışırlar. Bu suretle dlklerlni gösterir. bn tavsiyeyi (Içtimaî reform) merakhlarma ve modern cemiyet müesseseleri blr tehlikeden blr tehllkeye ba* vura Kati hâkimiyet ve mutJak tahrib amatörlerine tavsiye ederim. Tâ ki devura gündüz akını İ9 başarmağa çalışır. Bu sebebledir kl gündüzleri yolunda basvurulan gündüz akm delerimizin bugünkü ihtiyaclan raktil» yapılan akınlar Jazla zayiat verlrler. larının tesiri, gece taarruzlarınm nasıl düşünüp karşıladıklarını öğrensinbugüne kadar aldığı hasıladan çok Gece taarruzlan ise bundan çok daha üstün olacaktır. Çünkü dünün ler. Bu yanyı tatirya bağlamak lçtn Hofarklıdır. Uçuş ve müdafaa için her dar çerçevesi içinden kurtulmuş oşeyden önee görüş kabiliyeti sart lan bu havacılık, geniş hududlu bir canın şu fıkrasmı hatırlayalun: Hoca merhum bir tarlada dinlenlrkea tır. Blr tayyareci aradığı hedefi taarruz sistemi ile İse başlamış bubostan yemek istemis. Heybesindekl bulmadan ve nişanını almadan nalunmaktadır. karpuzlardan birini kesmis, bira* renk*ıl bombasını atamazsa, yer mü siı görmüş, atnuş, bir diğerini kesmi», dafaası da h&sım tbyyarelerlni ısan çıkmış beğenmemis, tiçüncUstt hısıldaklarile aydınlatmadan ve görstrmıs^ Hulâsa hepsini ahnış Ve dvameden mukabeleye geçemezler. rma da küçük su dökmüs. , Hava hâkimlyetinl tam mânasile Biraz sonra sıcağm tesiril« •osaysdi kuramamış ve çok müessir müdafaa silâhı olan bir hasım karsısınNevyork 13 (a.a.) Nevyork Tl Hoca dvarda içecek sn bulunmadığnıı da kalan taraf gecenin görlüğüne mesin yazdığma göre, bahrlye ko görünce, attığı karpuzlara yanasarak: Buna deymemiştir, diye birini y«gizlenmck mecburiyetlndedlr. Bil mlsyonu Vaşington v« Manhattan mis, hosuna gitmiş: hassa düşman avcılarınm faaliyetbüyük transatlantlk Buna da deymemiştir diye fkrneMten geri (kaldıklan zamanı »eçmek adlanndakl yolcu vapurlannm Nevyork Liz ni de yemis, fıkra gerçi hepsini yemlf zarureti vardır. Bu zamanda kendi ışıldak ve topçulannm müdafaaa» bon hattı üzerinde aervise konul der ama Hocanm kabak karpuzn yemlçerçevesi lçlne girmek avcılar için malan meselesinl tetkik etmekte yeceğinden emin olduğum İçin bkranni ruhaniyerlne va tehllkelidir. Bu halde avcılar uçuş dir. Bu vapurların American Export orasını merhumun Türklerin hışırdan hoşlanmadıklarma yapamazlar. Ancak kuvvetll ay ışığı ve havanın berrak mevsimi, ta kumpanyasmm cenubî Afrika veya güvenerek tashih ediyorum. Fodla tahsisatı meselesi münasebefD* arruz saatlnln uygun oluşlan ha Uzakşark hatlannda işleyen gemillnde av tayyareleri de müdafaaya lerin yerine lkame edilmesi muh batırladığun bn fıkranm dkri pek 4m münasebetsiz değildir sanınm. iştirak etmek fırsatına malik olur temeldir. B. FEI.EK lar. Vaşington ve Manhattan haftada Taarrus eden bombardımancıla birer eefer yapacaklardır. Bu va Bursada tütün satışlan nn da görüş güçlükleri ve bombarBursa (Husus!) Tütün satışları hapurlann her blri 24,289 ton hacdıman lsabeti bakımmdan mecburaretle devam etmektedir. Valimizin riyetleri vardır. Yapılan işin kısır mindedlr. American Export Ligne tütün piyasasile çok yakından elâka hgı, müdafaa karşısmda verilen kumpanyasına aid bütün vapur darf olarak müstahsil lehine gösterdiği zayiatla öiçüye vurulursa belki bir lar 10,000 tondan aşağı haclmde hassasiyet üzerine Ticaret Vekilimiz vi» kıymet İfade edebilir. dir. lâyete gönderdiği bir telgrafta hükuSon »amanlarda hava müdafaametin icab eden bütün tedbirleri aldığ» smda geoeleri lkl kişllik av tayyare Britanyadaki Bulgar menafii bildirmistir. Aynea inhisarlar umura lerinin kullanılması ve taarruz eBern 13 (a.a.) İsviçre, Britanya müdürlüğü mübayaa subesi müdüru den filonun ışıklı bir mıntaka içinAvni tjlgen şehrimize gelmiş ve bugüa İmparatorluğunda Bulgar menfa de hapsedllerek avcılarm karanlık valimiz, inhisarlar baş müdürümüzle sahada dola^ıp gövde tüfeklerile atlerinln himayesinl deruhde et birlikte depolan gezmiş, alıcılar v» müdafaaya iştirakleri gece taarruz miştlr. müstahsillerle kanuşmuştur. Bu sene Bursa inhisar idaresi 6 milyon kiloyu Yürüdü. Divanın kenanna oturdu. bulan tütün rekoltesinden mühim rcikDaha doğrusu çöktü. Bir şey sormak tarda mubayaatta bulunacaktır. ister gibi başını bana kaldırdı. Fakat birbüine yapışmış dudaklan aralanmaBursada Bahçeli Evler dı. Yahıız duymakta olduğu heyecankooperatifi dan yüzünün adalelerinin gerildiğini Bursa (Hususî) Şehrimizde (Burfarkettim. Ben de onun kadar heyecanlı idim. Susmasından âdeta memnun sa ve Uludağ bahçeli evler kooperatifi) oldum. Çünkü o dudaklar açılır açıl adile bir kooperatif kurulmuştur. Şehmaz kin, nefret dolu sözlerin yüzüme rimizin ve Uludağın imarı bakımından boşalmasından korkmuştum ve daha çok ehemmiyetli bir işi üzerine almış evvel davranmak, kendimi müdafaa et olan bu kooperatife şehrimizin bütün mek için titremesine mâni olmıya ça tanınmış şahsiyetleri dahil olmuş bulunmaktadır. Kooperatif idare heyeti reisdönük duruyordu. Şaskınhğmı tahmuı lıştığım zayıf bir sesle: liğine parti vilâyet reisi Nureddin Öğünc ediyordum. Bütün o geçen vak'alardan Biliyorum, dedim, gelmemeliydim. sonra böyle geleceğimi ümid etmemişti. fakat yapamadım. Seninle son bir defa seçilmiştir. Hayretten vurulmuş gibi idi. Kooperatif mahallesinin Çekirged* konuşmam lâzımdı. Senin beni mel'un Ben de şaşırmıştım. Ne yapmam lâ bir mahluk gibi düşünmeni istemiyo yapıhnasına esas itibarile karar verilzımgeldiğini, nasıl hareket edeceğimi rum, onu kasden öldürmediğimi bil miş olup, ikinci cepheden de kooperabilmiyorfum. Evet söyleyecek çok şey meni istiyorum. tif Uludağda evler yaptıracaktır. ler vardı. Fakat bu derin sessizlik, bu Son sözler aSzımdan çıkar çıkmaz aHam kauçuğa ihtiyacı felâket havası içinde nasıl konuşacak yağa fırladı. Üzerime atılacağını zantım? olanlara nettim. Fakat o hızla geçerek penceMıntaka Ticaret müdürlüğün Onun sırtma, genis omuzlanna ba reye doğru yürüdü, boğuk bir sesle den: kıyor, ayakta, ellerimi çantamın üze şöyle söylendiğini duydum: Biberon. kauçuk don, tıbbî eldi rine kavuşturmuş, yolunu şaşırmış biri Fakat bir kere olan oldu. gibi mütereddid, çekingen duruyordum. Bu söz gerilmiş olan sinirlerimin bir venler ve mümasili empermeabli Kalbim çarpıyordu. Garib bir korku denbire gevşemesine sebeb oldu. Kal zasyon eşya âmillerinin ham kauiçindeydim. bim daha yavaş, çok daha yavaş at çuk ihtiyaclannı İstanbul Mıntaka Nihayet kımıldadığını gördüm. O maya başladı. Ellerim yorgun bir ha Ticaret müdürlüğüne 17 mart 941 muzlanndan bir titreme gelip geçer reketle açıldı ve oraya bir yere da pazartesi akşamma kadar birer istida ile bildirmeleri lüzumu ilân ogibi oldu ve ağır ağır döndü. Bana yanmaya mecbur oldum. lunur. (Arkam var> bofalmif, •önmü} gözltrle bakıyordu. Amerika ile Lizbon arasında vapur seferleri