6 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ANSİKLOPEDİSİ Maarif Vekilliği tarafından neçredilen bu eserin 2 nci fasikülü çıktı. Maarif Vekilliği Yayınevlerinden ve bü. tün kitabcılardan arayınız. (1710) fSLÂM Fiatı 100 kuruştur J 17 I1Cİ Vll SaVI ' 5 9 5 2 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 PBrSBIHDB 6 Her haffta 15,000 okuyucunun heyecanla bekledlğl emsalsiz mlzah m e c m u ^ Bugünkü sayısmı tavsiye edeı ŞAKÂ muhtelif muhtemel safhaları Avrupada biteceği sanılan harbin genişlediği meydandadır. Bu genişleyişin bu kadarla kalmıyacağinı ve hatta ister istemez şimdiye kadar görülenlerden daha vahim ihtilâtlara kapı açacağım kabul etmek zaruridir. Türkiye her ihtimale karşı vaziyeti kendi müdafaasına aid en kat*î azminin asla sarsümaz soğukkanlıhğile takib ediyor. lman>a İngiltereyi Büjük Britanya adasında vurmak istijordu. Bu isin Manş üzerinden Bujük Britanya adasına asker geçirilmekle başarılması düşünülmüştü. 1940 yılında teşebbüs olunamıyan bu tasavvur muallâkta kaldı, ve geçen uzunca müddet zarfında Büyük Britama adasının havadan vuku bulan eşsiz surette şiddetti Alman hücumlarına muvaffakiyetle mukabelesi İngilterenin kolay kolay yıkılamıyacağı fikrini hergün biraz daha kuvvetlendirdi. Şinıdi bütiin bütün terkedilmiş olmatnakla beraber Büyuk Britanya adasının ihrac ordularile istilâsından artık pek bahsedilmez oldu. Buna mukabil M. Hitler'in son nutuklarında hava harblerine ilâveten denizaltı faaliyetlerine son viıs'at ve şiddetile girişileceği noktası ürerinde kuvvetle ısrar edildiğini gördttk. Acaba ihrac yolu ile istilâ fikrinden vazgeçildi mi? Bu cihet şimdiki halde meçhuliyet ve metrukiyet içindedir İngiltereye karşı denizaltı silâhlanndan meded umulması Almanyada yeni duşünülmüş ve yeni tatbika konulmakta bulunmus bir fikir değildir. Almanya 1914 1918 harbinin bilhassa son yıllannda deniz harbine azamİ şiddetle sarılmış ve bu silâhla İngilterenin hakkından gelebileceği umuduna kuvvelte sarılmıştı. Hakikaten büyük muvaffakijetler de elde etmişti. Fakat neticede denizci millet olan İngilterenin bu yoldaki en ileri muvaffakiyetlerle de yıkılmıyacak kadar kuvvetli bir dev olduğu hakikati ortaya çıkmıstı. Yeni harbde tayyare tahribkâr bir silâh olmakta çok ilerilemiş olmakla beraber onunla Büyük Britanyanın hatta rinirJcjfif* ^»zme*«r Ule ttıtfMtgftiyflt elvermediği göriıldükten sonra demek Almanya gene 1917 tecriibelerini tekrardan başka çare bulamamış olmak mevkiinde Linyit istihsalâtı arttırılacak Bütün deniz nakliyatı ve nakil vasıtalan Vekâlette kurulacak bir komisyonun emrine verildi Ç Ankara Radyo Cazetesi ) Koordinasyon Heyeti reisliğinın birkaç karan intişar etmek üzeredir. Bunlardan biri memleket maden istihsalini artırmak için hanrlanmıştır. Bu kararın neşrinden sonra hnyit taharri ruhsatnamesini haiz olanlar iki bin tondan ziyade istihsalde bulunabileceklerdir. Buna riayet edilmediği takdirde verilen müsaade geri alınacaktır. Bu suretle linyit istihsalimizin artması temin edilmi? olacaktır. Deniz nakliyatına dair İkinci karar da deniz nakıl vasıtfllarını alâkadar etmektedir. Bu kararla Türk bayrağını taçıyan gemilerin, deniz nakil vasıtalarımn seferleri ve nakliye ücretieri, geniş surette tanzim olunmaktadır. Hakikî ve hükmi şahıslar elinde bulunan ve Türk bayrağını taşıyan 150 ton ve daha yiiksek teknelerin sularımızda seferlerini, eşya nakilleri işini tertib ve tanzim etmek Münakalât Vekâletine verilmiştir. Münakalât Vekâletinde bu isle alâkadar olmak üzere bir komisyon kurulacaktır. Nakliyat yaptırılmak istenildiği zaman bu komisyona müracaat edilecektir. 150 tondan fazla tekneler Türk Armatörler birliğine girecek ve Müıtekalât Vekâletinde kurulacak komisyonun emirlerine tâbi olacaktır. Nakliye ücretleri bir liste halinde tespit edilmiştir. Bu kararla hükumet gemi nakliyatında lüzumsuz yükselişin önünü almaktadır. Gene bu kararın eşya fiatlannın lüzumguz yere artmasmı da önleyeceği muhakkaktır. Koordinasyttt heyeti mühınt kararlar verdi Alman istilâsımn Tuna boylanndan Bulgar ttratejik noktalarına doğru devam eden aeyrile muhtelif mıntakalar ve Bulgar hududu Ege denizi arasındaki meuafeleri g österir harita Hitler'in mesajı etrafında Lon İngiltere Yugoslavya Bu defa Ahnanyayı denizaltı faaliyetlerinde 1914 1918 harbine nispetle daha fazla umuda düsüren yeni vaziyetler vardır. Esld harbde Alman denizaHıIan Şimal denizi sahilindeki mahdud sahasına sıkısık Alman limanlanndan hareket ederek uzun seferler yapmak mecburiyetmde idiler. Şimdi Holanda, Londra 5 (a.a.) Hür Fransız aBelçika ile Fransanın şimal ve garb sa ansı bildiriyor: billeri Almanlann elindedir. Norvee de Hitler'in, İnönüne gonderdiği »esaja Alman iş?ali altındadır. Binaenaleyh elince, emniyet vermeği istıhdaf eden şimdi Büyük Britanya adası muvasala ıu mesaj o kadar safdilânedir ki Türk lanna hücum edecek Alman denizaltı diplomasisi onu, bir mukavemet kovalan İnşiltereye en yakın mesafelerden isyonuna mâni olmak ve cenuba karşı hareket edeceklerdir. Bunun büyük I.ir /apılacak bu tecavüzde asgari mahzurla fayda oldıığnnda şüphe yokhır. M. Hitazamî istifade tefhin etmek huftısurdaki ler son nutkunda: Alman arzusunun yeni bir delili olmak BUtün kış uyutnadık, hazırlandık. tan başka bir suretle tefsir edemez. Türk mahfilleri, Ankara tarafından Dediğine ve zaten herkesin tahminine göre elbet Almanlar fazla miktarda de espit edilen siyasetin Eden ve General nizaltı silâhı vücude getirmeğe çalış Dill'le yapılan konuşmalar esnasında tayin edildiğini ve değişmiyeceğini temıslardır. O halde şimdilik bir tarafa bırakılmış min ediyorlar.» gibi kendisinden pek bahsolunmıyan ihrac ve istilâ tesebbüsüne bedel nihayet önümüzdeki nisan ayından itibaren şimalde İngiliz adalanna karşı bilhassa denizaltı silâhına dayanan büyük bir Nihvere göre, Türk hududunda Bnlgar kıt'alarından başka asker yokmuş Bulgaristan ile siyasî siünasebatiı dün kesti 5 Alman fırkasî tedbirlerle, tamamen seferber vaziyete geçeceği anlaşılan Yugoslav ordusundan bir görünüş: Ağır, motörlü batarjalar geçerken Dün 28 sınıfi askeri silâh tııta davet etti İngiltere Yugoslavyanın bitaraf kalmasmı temine calışıyor Yunan hududuna doğru iniyor Bnlgar halkı, istilâyı neffretle karsılamakfadır ViyanadaAntonesko Moskova beyanatı Atina miizakereleri Sefir, Başvekilden nrisGöring mülâkatı Berlinde çok dün sona erdi lacel mülâkat istedi Alman hava başkumandanı. Rumen Şefile mühim askerî meseleleri müzakere etti YUNUS NADİ (Arkası sahife 5 sütun 1 de) İNGİLİZ DONANMASI 5 zırhlı, 4 tayya re gemisi ve 15 kravazörle takviye ediüyor Bahriye Nazırı dün izahat verdi Londra 5 (a.a.) Esasen diinya wn en kuvvetli donanması olan In gihz acık deniz filosuna Iltihak e usn kuvvetler hakkında bugün if şaatta bulunulmustur. «Kral Beşinc Greorçe» smıfından 5 zırhlı ile «Ü lustrius» tipinde 4 tayj'are gerriLS ve «PiÜ» smıfından 5 kruvazorlı «Dido> smıfmdan 10 kruvazör b sene sonundan evvel donanmaya iltihak ederek İngiliz harb filosu nun kuvvetini 19 zırhlı, 8 tayyare gemisi ve 75 kruvazöre çıkaracak tır. Bunlardan başka İne;iltere «Lion» smıfmrian da 4 zırhlı insa etmektedir Bu gemiler 40 000 tonluktur ve temin edildi^ine göre 16 pvsHık toplarla techiz edilecekler dı: Bu /ırhlılardan ik;si 1943 te, ikisi de 194*4 te hizmete girecelker(Arkası sahife 5 sütun 2 de) Sofya 5 fa a.) Stefani Ajansmdan: Başvekil Filof bu sabah Sofyadaki İngiliz orta elcisi Bendell'i kabul etmistir. Sefir kendisine İngiltere hükumetinin Bulgaristanla diplomasi münasebetlerini kesmeğe karar vermiş olduğunu bildirmiçtir. Başvekil bu beyanattan kaydl malumat etmiştir. Karar Londrada îiân edildi Londra 5 (a a.) İngiltere ile BulgaPertinax'ın makalesi Nevyork 5 (a.a ) Mustakıl Fransız ristan ara^mda diplomatik münasebetViyana 5 (a.a.) D. N. B.: Mareşal ajansının Nevyork muhabirı Pertinax lerin kesildiği bu sabah Londrada resmen bildirilmiştir. Göring bugün saat 11 de Viyanaya geldiyor ki: Abnan kumandanlıjfamn tebliğ! miş ve doğruca Alpem tayyare meyda«Hitler, Türkiye Reisicumhuru İnönünına giderek saat 11'20 de tayyare ile Berlin 5 (a a.) Resmî tebilğ: ne gönderdiği mektubda Türkiyerin biAbnan kıfalannın BulgaristandaM Bükreşten gelen Rumanya Başvekili taraflığım istemiştir. Öyle bir bitaraflık ki, Türk İngiliğ ittifakmın fesbini barekâtı «istematik bir tarzda cereyan General Antonesko'yu karşılamışty. Öğleyın Mareşal Göring'le General tazammun edecektir. Bunun •sebebi ise etmektedir. Türk ordusunun çok kuvvetli m1 * "> A'man i«g:ı»l! ve ba'kın vaıiyeti Antonesko arasında Belveder şatosunda a hatlarında yer almış olmasıdır.> Belerad 5 (a a ) Alman kıt'alan bir konferans akdedilmiştir. Görüşülen meseleler Türk hududunda Alman tren, kamyon. otobüs ve tayyarelerle Berlin 5 (a.a.) Yaruesmî bir kayaskeri yokmuş dal»a halinde Bulşaristana girerek YuLondra 5 (a.a) Daily Tele<n?rl nan hududuna doğru ilerlemekte ber naktan bildiriliyor: (Arkası sabife 5 sütun 1 de) (Arkası sabife 5 sütım 3 te> Siyasî mahfiHerin yaptıkları tahminlere göre Mareşal Göring'le Rumen devlet reisi General Antonesko arasınrla bugün Viyanada yapılan mülâkat esf Arkası sahife 5 sütun 4 te) soğuk karşılandı Alman siyaseti hiçbir tahdide tabi olamaz Yunanistan. İngiltere ile teşriki mesaiden vazgeçerse Almanya harbe müdahale etmiyecekmiş Habes kuvvetleri Mühim bir İtalyan kalesini aldılar Libva zaferinin büânçosu: Î33 hin es'r, 1200 top! Kahire 5 (a.a.) Ortaşark İngiliz kuvvetleri umumî karargâhının tebliği: Trablusgarbda, Eritrede ve İtalyan Somalisinde iş'ara değer ehemmiyette bir hareket olmamıştır. Habeşistanda Gojjam mmtakasmda Habeş vatanperverleri dün İtalvanların mühim Jtalelerinden biri olan Buryeyi işgal etmşilerdir. Şimdi Habeş kuvvetleri Marcosa çekilmekte olan İtalyan kolunu hırpalıyorlar. Bu mıntakada Italyan çetelerinden 1500 kişilik bir kuvvetle 200 İtalyan askeri silâhlarüe beraber Habeş vatanperverlerine iltihak etmişlerdir. Libya zaferinin bilânçosu Kahire 5 (a.a.) 26 gun süren Trablus seferi esnasında İngilizlerin 133.295 esir aldıkları ve 1200 den fazla top iğtinam ettikleri resmen bildirilmiştir. ÇArkası sahife 5 sütun 2 Atina 5 (a.a.) ingiliz Hariciye Naİngiliz sefareti memurlan zırı Eden le İmparatorluk Genelkurmay Belgraddan aynlıyor Başkanı General Dill'in Yunan BaşvekiBelgrad 5 (a.a.) Havas ajansı billile yaptıkları konuşmalar bitmiştir. Röyter Ajansı muhabinnin öğrendiği dinyor: Belgraddaki ingiliz elçiliği ve krnsone göre konuşmalar çok memnuniyet Berlin 5 (a.a.) Bir hususî muhabir losluğu memurlarının aileleri ve kadm verici olmuştur. bildiriyor: İngilterenin Yugoslavya elçisi, Mister müstahdemlerden bir kısmı YugoslavSovyetler Birliği Hariciye Halk Komiser muavininin beyanatı, Berlinde bir Eden'le görüşmek üzere Atinaya gelmiş yadan harekete hazırlanıyorlar İngiltere, Yugoslavyanın bitaraf soğukluk tevlid etmiş ve yabancı gaze ve dün Belgrada dönmüştür. Müzakerelerde Kral da bulundu kalmasına çalrçıyor tecüer üzerinde derin bir tesir husule Atina 5 (a.a.) Eden ve Sir Dill ile Berne 5 (a.a.) İngiliz hükuır.et getirmiştir. Resmî Alman mahfiUeri, doğrudan Yunan Başvekili arasında dün öğleden merkezinde hâkim olan intıba şudur ki, doğmya bu beyanat hakkında mütalea sonra yapılan son görüşmede Kraluı Yugoslavyaya taalluk eden meseleler hariç, artık Balkan vaziyeti siyaset beyan etmemekte, fakat yalnız şu ciheti da hazır bulnuduşu öğrenilmiştir. Bu sabah Eden İnşiliz elçiiiğine yap çerçevesinden çıkarak askerlerin eline kayıdla iktifa eylemektedir: Balkanlarda Alman siyaseti iki prensipten mül tığı kısa bir ziyaretten sonra Başvekil geçmiştir. Eden'üı de seyahati gene I hemdir ve bu prensipler, cenubu şarkide Koritzis'i ziyaret ederek veda etmiştir. askerî bakımdan mütalea olunmalıdır. •eni nizam ve İngiltereye karşı harbin General Dill de bir Yunan hastanesini Çünkü Eden her ihtimale karşı son hazırlıklan tamamlamaktadır. /erdiği mecburiyetlerdir. Sovyetler Bir ziyaret etmistir. jği bu sebebleri anlayamaz ve kendi Öğleden sonra Eden iki hastane, Ge Bu haberi veren Gazette de Laufikrini bildirmekte serbesttir. Alman si neral Dill de harb fabrikalannı teftiş sanne'm Londra muhabiri şunu ilâva etmektedir. «.+; ^:«bir tahdidetâbi olamaz. etmişlerdir. (Arkası sahife 5 sütun 5 te) (Arkası sahife 5 sütun 5 tel (Arkası sahife 5 sütun 4 te> Belgrad 5 (a.a.) Havas: Seferberlik halinde herkesin kendisine tayin edilen yeri bilmesı içn. 1891 den 1919 a kadar doğumlu ihtiyat sınıfları bugünden itibaren şubelenne müracaat etmeğe davet edümişlerdir. Keyfiyet Belgradda duvar ilânlarile halka bildirilmiştir. Bu bir seferberlik tedbiri değildir. Maamafih memleketin her tarafında bir çok ihtiyatların kısa bir talim görmek için silâh altma almdıkları doğrudur. Birkac söz Küçük bir facia Resmin altında yalnız küçük bir not v | anın sadece on iki dakika sürdüğünü kay On iki dakikahk şu küçük faciaya bakı#$da;~ezeldenberi devam eden kendi büyük faciarn^ı^tırlamamak kabil mi? Mütemadiyen birbirirti yu^içakla meşgul irili ufaklı insan topluluklarile he^gün birbirini 'vediğini gcrdüğümüz haşereler, kur^ağalar ve yılanlar arasında ne müthiş bir mahiyet benzerliği var. Küçük devlet, boyuna bakmadj^rr komşusunu yutmaya çalışır. Komşusundan daha^üyük bir devlet her ikisini birden midesine indirfcŞpi tasarlamıştır. Biçimine getirdiği dakikada düşüricesini tatbika kalkar ve bu böylece sürüp gider. Neticede tabiatin ezelî kanunlan her ?eye hâN kimdir Geçenlerde bir Alman mecmuasında, eşine az rastlanır. meıaklı bir röportaj görmüştüm. Usta bir fotografci. bir hayvanat bahçestnde küçük bir faciava şahid olrruş ve hâdisenin muhtelif safhalarını resimleıle tespit etmiş. Mecmua, ayrıca tafsilât ilâvesir.e lüzum görmeden, resimleri seri halinde ve yazısı^ olarak safıifelerine geçiriyor. Facıa ;u: Bir kurbaja var. Bu kurbağa bir haşereyi yemekle meşgul.DeTken yarım metre uzunluğunda bir yılan geliyor ve maa haşere kurbağayı ağ/ına alıyor. Arkasından daha uzun ve daha kalın bir yılanın zuhur ettiğini görüyoruz. Bu yılan da kemali sükunetle işe kanşarak, haşereli kurbağayı yutmaya çahsan yarım metrelik ince yılanı bir spagetti gibi mide3İne indiriyor. Bfr İngiKz zırhlısının güvertesinden heybetli Bütün silâhlar atese bAzır.« manzanu