31 Ocak 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

31 îkindkânon 1941 CUMHURÎYET ON A. El E E R Amerîkanm yardımma mâni olmak için Merkez Bankası sterlin alıp satabilecek Türkİngiliz malî anlaşması hükümlerine tevfikan tediyeler hakkında yeni bir karar kabul edildi | TARİHTEN YAPRAKLAR Trablusu nasıl almıstık? Zaferi büyük Amiral Tnrgiıd Reis başardı ve bütün kıfa 361 sene Türk hakimiyeti altında yaşadı Spor ve harb n harb başlamadan evvel Avrupada, bugün birbirine silâh çekmiş olan milletlerin silâhsız mücadele sahnelerindeki kabiliyetlerird gösteren pek çok tezahürler olınu.şıu. Meselâ gene İtalyan Mareşalı Balbo iki düzinelik bir tayyare filosile Avru' h v e r devletlerini en çok ta padan Amerikaya geçmiştL O zaman bu s*'311^1™ v e e n S<*k korku hâdise İtalyan tayyare ve tayyarecile 1 ğj tan aınil, Amerikannı dc rinin bütün tahminler üzerinde ve pek tuuKas cophesidne yapacağı kulli yarTrablus kıt'ası hizmeti, Karlı ili 1 faik bir kıymette olduğunu gösterir beAnkara 30 (Telefonla) Veklller | kümleri tatbik olunmıyacaktır. Tür hicretin 23 üncü yıdımdır. Onun için bu yardum aksatxn»k sancak beyliği ile I liğ bir alâmet telâkki edllmişti. için elden gclen herşey yapılıyor. Bü: Heyetlnln kabul ettiği yenl bir ka kiye ile İngütere ve İngiliz Urası lında İslâm orduları Turgudu devlet Hatta İtalyan diktatörü Sinyor Mustaraftan Japonya Amerika ile harbe rarla 3902 sayılı kanunun ikinci mu grupuna dahil memleketler arasın. tarafından istilâ ohizmetine bağlama solini'nin şahsî tayyaresini kendisi idara valckat maddesi mucibince Türkiye da yapılacak ithalât ve ihracat mu lundu ve yerli ahali tutusmak ihtunalinden bahsederek A sı oldu. Fakat bir etmesi ve damadı, Hariciye Nazın Sinmerikayı korkutmağa ve Amerika ef Cumhuriyet Merkez Bankası kâr ve amelelerinden mütevellid tediyata bu tarihten itibaren müddet sonra koca yor Ciano'nun da bir tayyare zabiti olzararı hazineye ald olmak üzere her İhracat ve ithalât muamelesi yavaş yavaş İslâm kân umumiyesini yardım lâyihalan a kahramanı gene ması İtalyan tayyareciliğinin haşmet ve İngillz lirası alıp satabilecektir. ayn ayn karşılaştırılmaksızın Cum dinini kabul ettiler. leyhinde faştartmağa çahşmaktadır. Di kırdılar. O da kı kudretine birer reddedihnez delil sayıVekiller Heyeti, İngiltere ve İngi huriyet Merkez Bankasınca 2 kâ Arab Imparatorluğer taraftan da Almanya, daha başka zıp tekrar engin lıyordu. bir cepheden, Amerikadaki yardım a liz lirası grupuna dahy olan mem nunuevvel 1940 tarihinde imza edi ğunun inhitatmdan denizlere açıldı. Normal spor sahasnıda da İtalyan Fatımîlerin leyhtarlannı kuvveÜeudirmek için son leketlerle Türk İngiliz malî an len Türk İngiliz mall anlaşması sonra Trablusun fethi za muvaffakiyetleri tevali edip gidiyordu. laşması hükümlerine tevfikan yapı hü'cümlerine göre tesis edilen hu ve nihayet Tunusta gayretlerini sarletmektedir. ruri bir şekfl aldığı 934 mevsiminde İtalyan millî lakımı İnlan mübadelât dolayısile icra edile susî hesablardakl mevcud nlspetin hüküm süren «Benî zaman Turgudun giliz millî takımına ancak bir golle faMeselâ Amerikadaki yardım aleyhtar cek tediyeler hakkında yeni bir ka de dövlz tahsis olunacaktır. Merkez Haffas» hanedanıyardımına şiddetle kat ları, yardıraın yetişmesindea evvel, Al İngiliz topraklannda yenilmisti. rar kabul etmiştir. Bu karara göre, nm eline geçen lüzum görüîmüştü. Bevanş müsabakasuıda da beraber kalmanyanın İngiltereyi istilâ edeceğioi ve İngiliz lirası grupuna dahil olan Bankasınca yapılacak tediyata ma Trablus, on altmcı Padişah. bu sırada mışlardı. barbin biteceğini söylüyorlardı. memleketler hakiında 2/7005 sayılı lın ithaline aid gümrük makbuzu asra kadar bu dev68 yaşında bulunan Her Hitler de düukü nutkunda aşaği esas teşkil edecektir. Daha evvel İtalyan takunı Avusturyakararnamenin 4 üncü maddesi hületin idaresi altında o emsalsiz deniz yukarı ayni sozü söylüyor. Ve Amerikan lılan yenmiş ve 1936 Olimpiyadında da .u...u..u..uuua>uııuuuuuillllllllUIIUIUIIUIIllll>IUIIUIUIIIllUlllluıuuıım<uuım yaşamıştır. On alkurdunu İstanbula yardımının İngiltereje yetişse dafci, biç dünya şampiyonu olmuştu. Ondan sontmcı asır, Türk ordavet ederek eğer bir fayda vermiyecegini, çiınkü Altnanra yapılan Avrupa kupasını da fînalo dusunun istilâ devyanın bu yardımı da besaba katarak haTrablusu fethe mu kalan Macarlan 53 yenerek kazanrmşTrablusta büyük Amiralunız Turgud Reisin cami ve türbesi ri olduğu gibi ayni zırlandığını ve silâhlandığuu söylüyor. vaffak olursa ken ti. zamanda Akdenizde emsalsiz bir hâkiHcr Hitler tarafından soylenen bu Yazan: ^ dini Trablus Beylerbeyi yapacağını va İtalyan gürescileri de mühimdl. 923 miyet tesis eden Türk denizcilerinin sözlcrden maksad, Ingiltereye yapıladetti. Turgud bu teklifi samimî bularak den itibaren dünyada isimlerini andırzafer asndır.. cak yardımın vaktinde yetiştiği dahi kabulden çekinmedi. mıya başlamıs görünüyorlardı. İtalyan farzedilse, onun boşa gideceğini telkin O tarihte Türk donanması bu günkü Kaptan Sinan Paşa ile beraber koşuculan ise beynelmilel sahada haVasington 30 (a.a.) Deniz İngiliz bahriyesi gibi Süveyşten tâ Cebeederek boşa gidecek yardımın yapılması yüz yiımi parçadan mürekkeb bir tın sayılır birer krymet idiler. Yalnu programınm tevsii ve bilhassa lüttarığa kadar müthiş ve rakibsiz bir alejhinde cereyan uyandırmaktır. Boşa 400 küçük harb gemisinin inşası saltanat sürüyordu. Bu hakimiyet Ke di. Kumaşlan alan tacir İspanyoUarı donanma ile İstanbuldan hareket etti filimlerini gördüğümüz polis ve asker gidecek ve yapılmasından umulan raakiçin 909 milyon dolar sarfına mal Reis Ue başlar. Kemal Reis ki me? konağına davet ederek onlara mükellef ler. Yolda evvelâ Maltaya uğrayarak manevralannda İtalyan efradının alevsadı tahakkuk ettirmiyecek bir ysrduni mezuniyet veren kanun, âyan hur bir Gelibolu kahramanıdır. Geno bir ziyafet verdi. Hattâ ihtişamını gös adayı muhasara altına aldılar. Fakat ler icine atılarak nasıl fedakârhklar gösyapmak, akıntıya kürek çekmek kabimeclisinde kabul edilerek Cum yaşında bir gemi tedarik ederek trtı termek için gayet kıymettar bir yakut Şarlken'in Trablusa bir donanma gön terdiğine herkes gibi biz de şahid olulinden olacağı için, onu yaparak boş xah taşı misafirlerinin huzunında dövdü derdiğini duyunca hemen cenuba dü yorduk. hur ReLsliğine gönderilmiştir. metlere katlaıııuaktansa yapmamayı ternalı bir hayata atılmış ve on bef sene rüp baharat yerine yemeklerin üzerine men kırdılar. Kalerdn kumandanı İnşası mevzuubahs, gemiler aBuna mukabil İngiliz sporu ancak bir cih etmek daha makul sayılır. Ankara 30 (a.a.) Birkaç gün rasında mayin toplayıcı gemiler tek başma bütün Akdeniz gemilerıni ekti [*]. Gelgelelim bu kadar servete «Gaspard de Villiers> şiddetli bir mu millî eğlence veya hayat ihtiyacı halintitrettikten sonra 1494 de Osmanlı dev rağmen karpuz kesecek bir bıçak bile kavemetten sonra Turgudun hücum Fakat üçler paktına mensub olan dev denberi şehrimizde bulunmakta ole denlzaltı avcı gemileri de var letinin hizmetine girmişti. Bu büyük dede devam ediyor ve beynelmilel temasletlerin Amerika parlamentosunun yar lan Efgan iktısad Veziri Abdülmebulunamadı. Hayrete düşen İspanyollar larına dayanamıyarak teslime mecbur dır. nizcinin bütün seferlerine iştirak eden bunun sebebini sordular. Onlar da asa oldu. Mısır, Tunus ve Cezairden son larda İtalyanlar kadar parlak neüceler dım prpjelerini tasvib etmek üzere oldu cid Han şerefine evvelki gün Anahemşirezadesi Piri Bey, dünyanın ilk yiş mükemmel olduğundan silâha ihti ra Şimalî Afrikanın bu son kıt'ası da kat'iyyen elde edemiyordu. ğu bu sırada bu projelerin tasvib edil dolu kulübünde ve Ticaret Vekill deniz rehberi olarak yazdığı mfişhuı yac görülmediğini, hattâ âdi bıçaklar Türklerin eline geçmişti. «15 ağustos Derken harb patladı. memesi için bu derece hararetli faali Mümtaz Ökmen tarafından bir öğle <Kitabülbahriye> sinde bütün Berberiyetlere girismeleri de onlann bu yar yemeğl öyafeti verilmiştir. İki düzine tayyare ile Atlas Okyanudan bile nefret ettiklerini söylediler. Bu 1551». ye sahilleri gibi Trablusgarb hakkında dımdan ne derere, dehşetle, ürktüklerini sunu geçen ve herkese parmak ısırtan hale büsbütün taaccüb eden İspanyollar Dün de Abdülmecld Han, Ticaret Turgudun bu büyük muvaffakiyeti üda pek mühim malumat veriyor. Akbütiin açıkbğile tebarüz ettiriyor. hemen memleketlerine dönerek bu »i zerıne bütün Türk denizcileri ihtiyar İtalyan tayyareciliği o kadar zâf gösterdl Vekilimizin şerefine Efgan büyük deniz sahillerini kanş karış, koy koy Bu yardım tesirsiz kalacaksa, Japon elçiliginde bir öğle zlyafetl vermiş lâhsız servetin hikâyesi ile bütün va kahramanın lâyık olduğu en şerefli ki; İtalyanlar «Denizimiz. adını verdikadeta kumlarına, çakıllarma kadar taya ne diye Amerikayı tehdid ediyor ve ve bu ziyafette Harlciye Vekili Şüktandaşlannm hırsını tahrik ettiler. Ni mevkie çıkarümasını beklerken, Sinan leri Akdenizin en dar geçidi olan Sicilya rif ve tesbit eden bu âlim denizci bilAlmanya ne diye barb mmtakasına gi rü Saracoğlu ile Hariciye ve Ticaret hayet ispanyol donanması bir gece bas Paşa İstanbuldanberi koynunda 3akla kanabnı bile bugün Alman tayyarelehassa Trablus kalesini pek beğenir: recek ber Amerikan vapurunu batıra Vekilleri erkânı hazır bulunmuş kını yaparak, tabü hiç bir mukavemete dığı fermanı çıkarmış ve yeni eyaletin rine bekletmeğe mecbur oldular. «Bilmek gerektir ki magrib diyarında maruz kabnadan Trablusu zaptetti. Ne vaüJiğine hadım Murad Ağa tayin olunİtalyanlann döğüşkenliklerini dünyacağını, Amerikanm harbe şu veya bu ardır. şekilde btiraki yüzünden Alman harb Londra 30 (a.a.) Daily Teîeg Trablus kalesi gibi bevaz, sahih, narin ye uğradığını şasıran ahaliden bir kıs muştu. Meğer Osmanlı padişahı Trab ya göstcrdiğini sandığunu spor sahalaraph gazetesinin siyasi muhabiri ve binası güzel bir kale görmedik. Her mı Tacura kasabasma kaçarak, o sırada lus Beylerbeyliğini bir taraftan Turguda | nndaki İtalyan üstünlüğü milletler için gayclerinin de ona göre değişecejjhıi bürc ve barosu balmumundan dökül en parlak günlerini yasayan Osmanlı başlıca hayat kavgası olan harb meyşunları yazmaktadrr: söylemeğe lüzum görüyor? Butün bu vadederken diğer taraftan o Enderun tebdidler Amerikan yardımından hisso«Hava hücumlarına ve memleke müşe benzerdi. Hususa her yıl ol kaleyi devletinden yardım istemeye karar ver ağasına ferman vermiş. Bu kahpe oyun danlarında birer oyun hatırası olarak Ankara 30 (aa.) Ticaret Vekâ te iptidaî madde ile iaşe maddeleri taze kireçle çırparlar, Fakat İ=panya kâ diler ve Istanbula iki murahhas gönder karşısında büyük hiddete düşen Turgud kaldı. (Libya) ve Bingazi harblerinde lunan endişenin sarih bir tezahürü degetiren ticaret gemilerine karşı ya firi aldıktan sonra vâsidir diye yıkıp diler. İstanbul halkı bu beyaz ehramlı Reis hemen kadirgasına atlayarak 00 bin kisilik bir İtalyan ordusunu esir ğil midir? Ve bu yardımın vuku bulma letinden bildirilmektedlr: 1 2/12669 sayüı karanıamenin pılan taarruzlara ragmen İngiltere harab eyledi.» ması icin uğraşıp didismek, o yardundan ve güler yüzlü adamları büyük bir alâ garb sularına yelken açü. Turgudu ta truek için ancak beş altı yüz Avustralalı kaybetmek İngiliz ordusuna kâfl ikinci maddeainin tatbikına aid i nin son aylar zarfındakl harb istih Türk denizcilerinin tam dört buçuk korkıılduğunu anlatmaz mı? kinci talimatnamenin birinci mad salâtında fazlalık kaydedümiştir. ssır evvel tâ Fizana kadar adım adım ka ile karşıladı. Fakat dillerini anlayan parcasına seven diğer kaptanlar da ge geldi. Ve anlasıldı ki; sporcu millet sanAlmanyanın bilhassa yardım projesidesinde yazılı memleketlere İtalya Meselâ, bir fırkanm techizatı bir dolaştıklan bu kıt'ayı Avrupa seyyah olmadığı için kolay kolay meraklarını mileriie beraber onun peşine düştüler. dığımız. sandığınuz değil; böyle olduğu nin Amerika meclisinden pkmak üzere Zavallı Sinan Paşa pek müşkül bir mev iu tezahürlerile, galebelerile görerek Uâve edilmiştir. kaç ay zarfında deŞil, bir kaç hafta ları ancak on dokuzuncu asırdan sonra ifade edemediler. Nihayet Enderundan olduğu sırada, eline düsen Uk hrsattan 2 8 haziran 940 tarihli ve 4530 zarfuıd? temin edilmektedir. 1940 yakmdan tanıdılar. On beşinci asır ni hadım Murad Ağanın delâletile SuJtan kide kalnuştı. Allahtan Turgud onun ükmettiğimiz İtalyanlara karşı asıl ıstifade ederek Ameıikadaki infiradcısayıü Resmî Gazetede intişar eyli senesi ilkkânununda istihsalât, ge hayetinde Benî Haffas Valilerinin ida Süleymanın huzuruna çıkarak derdle haline acıyarak tekrar geri döndü ve iporcu ve döğüsken millet İngilizler, Alan takviyeye ehemmiyet vermesi Ameyen talimatnamenin muvakkat çen aylarınkinden daha yüksektir. resinden memnun olmayan yerli ahal! rini dökmeye muvaffak oldular. Padi Preveze sancağına avdet etti. Fakat bu vustralyalüar, Yeni Zelandahlar, hulârika yardımının harbe müdahalesinden, maddesi mucibince, İtalyadan güm Fakat sonkânun ayındaki Istihsa Kemal Reise müracaat ederek Trablus şah Murad Ağayı onlarla beraber Trab kahpece oyunu bir türlü hazmedeme sa demokrat kuvvetler Imiş. kendi lıesnbına fena neticeler beklediğini rüklerimlze gelmiş olup da bedelleri lâtın Ilkkânun ayındakini de geçe Sultanı olmasını rica etmişlerdi. Bu sı lusa eönderdi. Murad Ağa Tacurada bir mişti. Nihayet etiği vadi yüzüne vura Buna mukabil bir küçük, daha doğruen sarih şekilde tebarüz ettirdiğinden Türk Cumhuriyet Merkez Banka rada Osmanlı hizmetine girmiş olan teşkilât vücude getirerek İspanyollarla rak bizzat padişahtan hakkını istemeğe su az nüfuslu büyük bir millet daha ceği tahmln edilmektedir> Her Hitler'in son nutkn bu harbde kati sındaki klering hesabına yatırılmak karar verdi. Sultan Süleyman bu sırada elibolu kahramara bu güzel teklifı muharebeye giriştL Fakat iki tarafın önnüştük: Fînler. sözün Amerika tarafından soyleneceğî suretile muamelesi başlamış olan iş Seferlerine müsaade edilen kuvvetleri arasında büyük bir nispef EMirnede bulunuyordu. Bir gün maiyereddetti. Piri Bey bu mesele hakkında Turan ırkından olan Fînlerin de mone dair bir itiraf mahiyetinde telikki ier, muamelelerin başladığı tarihte tile beraber ava çıkarken mübib sakalh sizlik mevcuddu. Bu yüzden Trablus şu izahatı veriyor: lern spor tarihinde büyük muvaffakiotomobiller edilebilir. mer'i olan hükümler dahillnde lnkırk iki sene İspanyollarm zulmü altm ve mağrur bakışlı bir ihtiyar atının «.. Ol etlerini Bu itiraf ise, Amerikanm yardrmrm taç olumır. An'kara 30 (Telefonla) İstimal emisile hinde Kemal Reisin üç parça da inledi. Murad Ağa muhtelif tarih dizginlerini tuttu. Turgud Bey kıhcının âleminde, müşahede etmiştik. Atletizm Trablusa vardık. güreş âleminde, jimnastik, biherlıalde hızlandıracaktır. Çiinkü Amelerinde zaruret bulunduğu anlaşı ;el beyimiz ol, dediler. RazıKemal Roise lerde Padişaha haber göndererek yar hakkını istiyordu. Padişah bu pervasız licilik, kayak hulâsa «porun ekseri şuKeyfiyet, İtalyadan getirilen malolmadı. Hürikalılar yapacaklak yardımın bosa git arın memleiete ithali hususunda lan A.H. 1645, A.H. 681 ve Mersin cesarete hayran oldu. Koca kahraman dım istedi. Fakat Kanuinî o sırada çok miyeceğine, belki bakikaten müsmir o Vekâletimize müracaatte bulunan 495 plâka numaralı nakil vasıtala davendigâra danışmadık bedduasından büyük işler peşinde koşuyor, Macaris Edirne seyahatinden dönerken pasalık >elerinde tistad olduklannı görmüştük. korkarım, dedi. Arabdan bir çeyh varBu millet de kendini müdafu için lacağma. hatta tarihte en büyük caferin tacirlerimize cevab olmak üzere bil rının seyrüsefere serbest tutulan ofermanmı koparılmış bir kelle gibi elindı. Adına Abbas derlerdi. Onu kendile tan ve Irak gibi muazzam ülkelerin fptbedbaht bir harbe sürüklendi ve 180 bu sayede kazanılacağına inanarak de dirüir. tomobiller arasına ilâvesi takarrür rine şeyh ettiler. Bir kaç yıl bu hal ü" hinî ikmal ediyordu. Fakat Murad Aga" de sallıyordu. milyonluk Sovyet Rusya ile muharebenıokrasi cephesine yardım edecekierdir. ettL zere giderken bir gün Trablus üzerine ran ricalanne, Barbarostan sonra Mağe tutuştu. Nasıl kahramanlıklar yaratAfyon ve Izmîrde zelzele Her JEtlerin bn nutkile demokrasi seksen pare gemile kâfir geldi. Bir gün rib diyannın hâkimi olan Turgut ReTurgud Paşa tam 31 sene Trablus ıklaruu ve eğer serfüru ettilerse yalruı Afyon Karahisar 30 (aa.) Dün İki motör hakkında ecphesinin isini kolayiaştırmrs olduğtınn çinde Trablusu aldı. Şimdi ol diyarda isin maruzatı da mzimam edince Trab Beylerbeyi olarak kaldı ve 31 sene bu nispetsiz harb malzemesi ve aded çoksaat 3,50 de burada oldukça şiddetli söylemek, bir mubalâğa teşkil etmez. lusun fethi birinci plâna alındı ve bu Ankara 30 (Telefonla) İstan İspanya Padişahı hükmeder.> ülke en mes'ud günlerini yaşadı. Omrü luğu karşısında şerefli bir sulha razı yer sarsmtısı olmuştur. Hasar yokbul limanına bağlı ve bir petrol Büyüklüğe bakm!. On beş sene engi işe bizzat Turgut Reis memur olımdu. nün son yıllarını sükunet ve istirahatle lduklannı hayretle müşahede ettik. Dernenin sukutu: tur. Derya kaptanı Hayreddin Paşanm sağ kumpanyasınm umumî servis işleBütün bu müşahedelerde İzmir 30 (a.a.) Dün Torbalı ka rinde kullanılan Melek ve Servi mo nin, dalgalann sultanı olan bu pervasız kolu makamında olan Turgut onun ka geçirmek için kendine emel edindiği bu dört millet görüyoruz: Dördüönümüzde İngiliz kuvvetleri Libjada bir zafer de spor adam, fermanı yalnız karalarda okunan makama kavuştuktan sonra da gene daha kazandı, Tobrukun sukutundan zasında üçer saniye süren iki yer törlerl 2/14703 sayüı kararnameye İkinci Beyazıda muhteşem bir deniz ha dar mahir ve büvük bir kumandandı. sevgili denizi terketmemiş, zaman zaman apıyordu ve yapmaktadır. sekiz gün sonra Derneyi zaptetti ve Bin sarsmtısı olmuştur. Hasar yoktur. bağlı karar hükümlerinden istisna kimiyeti hediye ettikten sonra, onun Hattâ Barbaros bile «Turgut benden kadirgasına atlayarak elde ettiği ganaİtalyanlar, Euslar, Finler ve İngilizgaziye doğru ilerlemeğe başladı. edildi. müsaadesini almadan bir saltanat tekli yarardır» demisti. Ayrrl kudret ve ma imi memleketin tamir ve tahkimine sar ler. Cebeli Ahdar (Teşil Dağ) m şark taharete sahib olan bu iki deniz kurduİzmir 30 (a.a.) Son yağmurlar Rumanyada tevkif edilenler fini bile kabul etmek istemiyor. Madd* nun şüphesiz birbirine benzemiyen ta fetmişti. Malta korsanlaruun mütema Neden bunlardan bir kısmı sporda rafından bir çıkıntısı üzerinde olan kudretin, manevî büyiiklük ile imtizacı dan Menemen kazası dahilinde Gedi tacizleri onu tekrar kanlı bir harbe gösterdiği varlık ve kabiliyeü muharebe Derne, münbit topraklarile, dainri puıar. Bükreş 30 (a a.) D N. B. Res olsa olsa bu kadar olur. Kemal Reisin raflan da vardı Barbaros cesur bir as sürükledi ve 91 yaşında olduğu halde sahnesine nakledemedi? larile küçük, fakat güzel bir şehirdir. diz nehri sulan 25 santim yükselmiş men bildirildigine göre, son isyan bu teklifi reddinden bir kaç yıl sonra ker olduğu kadar pek mahir bir diplo bir kahramana yaraşan en şerefli bir Bu, derin mUtalealara muhtac bir Ahalisinin çoğu 1493 te müslüman En ve sular ovalara yayümağa basla hareketine lştirak eden müşevvik 1509 senesinde. Trablusgarb bir pün i mattı. O korsan kadırgasını ter şekilde şehid düştü «23 haziran 1585». mevnıdur ve hakikaten öğretici bir dülüsten hicret eden Arablardandır. l)er mıştır. Sular Menemen şosesinin üsçinde ve bir silâh bile atılmadan Ispan kederek İstanbul sarayının kubbealtına nenin başından geçen bir macera 1805 tünden aşmakta ise de münakalât lerden 106 sı Bükreşte, 392 si taşra yollar tarafından zaptolundu. Bu vak'a dahil oldugu andan itibaren derhal bu Mübarek nâşını kadirgasma koyarak mevnıdur. da tevkif edilmiştir. Şimdiye kadar senesinde, Amerika Birleşik Cumhuri devam etmekte ve şimdilik bir tehAncak ilk vehlede hatıra gelen şudun yeni muhitin bütün şartlanna intıbak hürmet ve merasimle Trablusa getirdimevkufların ismini bildiren hiç bir nm ffarib bir mukaddemesi vardır: yetlerinin Akdenizde bulunan bahriyeli like görülmemektedir. Bunlardan bir kısmı (hangileri olduetmiş ve en zeki vezirlerin hVe bastan ler ve kendi yaptırdığı camiin türbesine O devirde merkezî Afrikanın zengin leri tarafından işgal olunması idL İşga Hırvatistanda vesika usulü resmî tebliğ neşredilmemiştir. Yalkara ettikleri o saray girdabmda dahi gömdüler. 91 yaşuıda şehid düşen bu ğunu siz bulunuz!) Sporu milletin bünnız eski Bükreş polis müdürü albay menabii ile Akdeniz limanlan arasmda lin sebebi, Amerika gemilerine karsi Londra 30 (aa) Belgrad radmaharetle gemisini yüzdürmeye muvaf emsalsiz kahramanın türbesi bu tarih yesine ve tabiî hayat ihtiyaclan arasma bir takım korsanlıkların vukuu idi. yosunun verdiği bir habere göre, Zavdiann'nun mevkuflar arasında mühim bir kanal vazifesi gören Trab fak olmuştu. Turgut Reis ise kayalar ten sonra halkın mukaddes bir âyaret nakledememiş ve büyük spor bayrambulunduğu bllinmektedir. lusun kervan yollan, memleket dahilinBunun üzerine Amerikahlar Derneye buğday, mısır, çavdar, arpa, ipek, de büyük bir servetin birikmesine bais kadar sert ve denizler kadar pervasız gâhı oldu. Trablusa tayin olunan vali ve lan, muazzam kütle hareketleri, ciddî çıkmışlar ve bugün de izleri duran, şeker ve kahvenin Hirvatistanda Seyyar dikiş yurdları olmustu. Bu servet o kadar nispetsiz bir bir adamdı. Bu yüzden hiç bir zaman kumandanlar muhakkak ilkönce Turgu spor muvaffakiyet ve galebelerine rağküflü topları hâlâ göze çarpan bir kale vesikaya tâbı tutulacağı Zagrebde adamlarile iyi Kecinemedi. Barbaros 61 dun türbesini ziyaret ederek orada men fferd) in bütün bunlan bir meravücude getirnıişler ve Derne linıanını resmen bildirilmiştir. İzmir (Hususi) Maarif Vekâle şekilde tezavüd etmişti ki, halk yavas düğü zaman Türk denizcileri onun ye kurbanlar keser, bütün güvey namaz sim, bir gösteriş olarak yapmıs, fakat bu yavaş müthi? bir rehavete düserek ıslaha çalışmışlardı. Fakat çok geçmeden tinin emrile şu bir kaç gün içinde rine Turgudun getirileceğini ummuş * lan Turgud camiinde kılınır, bedeviler şin milletin nıhuna işlememiş olduğu iki taraf arasında sulh sür'atle yapılıuıs etmişlerse de Derne havalisi Trablus Bergamanın Kınık ve Kemalpaşa memleketin müdafaası tamamen unu tulmuş; hattâ silâha, harbe karşı umumî lardı. Fakat Padisah Sokullu Mehmed bile «Sidi Dragutun» ruhaniyotinden ahnan neticelerle meydana çıkmıştır. olduğu için Amcrikalıların Derneyi işgal garb barbi sırasında Türk askerlerinin nm Alurca köylerlnde, altışar ay Sporcu dediğimiz bn miüetlerden bir Pasavı intihab ettL Dört sene sonra isti'ndad ederdi. O denizler hâkiminin etroeleri ancak 35 gün devara etmişti. bir«;ok kahramanbklanna şahid olmuştu. devam etmek üzere seyyar birer di bir nefret hasıl olarak eski kılıclar bile Sokullu infîsal edince bu ümid tekrar yadigârı olan Trablus kıt'ası tam 361 se kısmı da bn gibi büyük tezahürler yaBugün Derne İtalyanın Afrikadan a kiş, nakiş ve blçki kursu açılacaktır. bir köşeye atılmıştı. O tarihte Afrika ile Derne 1911 de de İtalyan donanmasıA\rupa limanlan arasmdaki münase canlandı. Bu sefer de Sadrazam Rüs ne Türk hakimiyeti altında yaşamıştır. parak veya yapmıyarak fakat muhaknın bir nümayişine şahid olmuş, fakat tılması yolunda bir merhale teşkil edi Manisanm Karaoğlanlı köyünde de beti en zivade İspanyol gemileri temin tem Pasa kardeşi Sinanı ileri sürdü kak ki; sporu spor için, spor zevki, spor buradaki Türk müdafaa kuvveti şehri yor. Bu merhaleyi daha mühim merba böyle bir kurs hazırlanmış ve Ma ediyordu. Bir ffün Trablus.earba nadide Denizcil'kten yetismiyen bu Kaptan [•] Hasan Safi Bey, Trablusgarb ta rnhunun nyanıkhğı ve insanm ferd olanisa Valisi tarafından açılmıştır. İlk teslim etmemiş, ve İtalyanlar ancak lelcr takib edecektir, rak mücadele kr\metj kazanması için kuma=lar yüklü iki İspanvol ftemisi cel Pa^anm Türk bahriyesine en büvük rihi cild I, sahife 38. ömer Rıza DOĞRUL günde on beş talebe kaydedilmiştirşehri bombardıınan ettikten sonra isgal yaptığmdandır ki; döğüşkenlik kabiliyemiye başhyordu. Onun söyledıği şeyleri tini harb sahasına da nakledebihniştir. Her şeyi sırasüe anlatmaya çalıga tesadifler, hâdiselerle dolu, kan, cilüm, Bu müşahede halk sporile, spor cereunuttuğu, yahud ihmal ettiği şhndiye ıstırablarla kırılmış, hırpalanmış zavallı c? iım. kadar olmamıştı. Peki niçin telefon yamnm idare ve tanzimîle meşgul olanbir kadının hayatı. Ninemi toprağa v'ereli tam on beş lan ciddî snrette mesçıil edebilecek bir etmiyordu? Hayır beni çevTeleyen uğursuzluk gün oldu. Hayır, ağlamak istemiyorum. Dörde doğru ninem örtülerinin ara mevzudur. Gtüde değer! çemberıni yalni2 tesadüflerde aramak O zaman devam etmeme imkân kalmıB. FELEK sına kaydı, gözkapaklan ağur sğır Sryacak. Bu ölüme, ve ondan evvelki doğru değil. Ben dedemin, hattâ onun tüldü. Sakin nefeslerle uyumaya başdedesinin işledikleri hatayı, bütün gübütün o müthiş hâdiselere cesaretle taladı. Bir kız yüzünden... hammül ettim. Hüseyin, ninemin öl vendiğim şeyleri kaybederek ödüyorum. Oturduğum koltukta büzüldüm. düğü gece gömüldüğüm koltuğa yak Yalnız ben mi? Babam ve ninem de Şehremininde Karabaş mahalleYumruğumu çeneme dayadım. Sinir sinde bir yaralama hâdisesi olmus, laşıp yavaş yavaş omuzlarmn okşaya bedbaht ölümleri ile başkalarının uğuruna kurban gitmediler mi? den dişlerim sıkılmış, her tarafım ge sinema kapıcısı Ahmed Hacı, Kasırn rak şöyle demişti: rilmiş bir halde beklemiye devam et adlı birisini bıçakla ağır surette ya Bir erkek gibi cesur ve merd haRıza ile küçük evde buluşmak üzere reket ettin Azize, benim zavallı yavr*lamıstır. Yaralı Cerrahpaşa hasönüne koltuğumu çekerek elime bir tim. ayrıldığımız gün* avdet ediyorum. Za geçmemiş olduğunu düşünerek vazgeçkitab aldım. Fakat kapı açıldıkça kıSaat tam beş... Kapı yavaşca gıcır tanesine kaldmlmış, Ahmed Hacı rum. tim. Acele etmeye lüzum yoktu. Bir j valh ben! Saadetimin o gün başladığını mıldanıyor, başımı kitabdan kaıdırarak dadı. Sıçrayıp yerimde doğmldum yakalanmıgtır. C.ıa kupkunı gözlerle bakmı?, hattâ sanmıştım. Gülünc hayal! Bu saadet iki gün daha sabretmem daha münagüljmsemişüm. Fakat daha sonra, göğ yirmi dort saat bile sürmedi, daha doğ sibdi. Ahmed Hacınm Ifadesine naza ni söyledi. Gece çok rahat uyümuştu. telefon haberini bekliyordum. Fakat Gülsüm dışarı çıkmam için elile tşaret ran. kendisi, Saray Isminde bir kızla sünde bir türlü dinmek bilmiyen göz rusu ben onun hulyast ile ancak bu O geceyi gayet rahat geçirdim. KenAkşamki buluüar dağılmış, hava aç hayır, kadın ya kahve getiriyor, ya ediyordu. yasları ile harab bir halde ağlarken, kadar avunabildim. dimi bütün endişelerden, korkulardan mıştı. Dışarıda yazı hatırlatan bir sü bardakları alıyor, yahud nineme bir şey Beni telefonda aradıklan •akdirde tanışmış, onunla sevişmişler ve evazade hissediyordum. Bazan ninemin, kunet taüı bir sıcaklık vardı. Pence isteyip istemediğini sonnıya geliyordu. ninemin yanmda bir şey belli etmiye lenmeği kararlaştırmıslar. Kız, çebu gözyaşlannı. günlerdenberi donuk Rıza, ninemin hastalandığı günün akSaatler ilerledikçe yavaş yavaş sıkıl rek dışarı çağırıp soylemesini tenbih yiz hazırlamak üzere Ahmed Hacıcarn parçalan gibi hareketsiz ve ölü o şamı gelip te, beni o muşkül vaziyet bazan Rızanın, hattâ kendimin de ka releri aıdına kadar açtım. Oğleye kadar dan para istemişitr. Parça parça, lan kupkuru gözlerime tercih ettiğiui içinde bulunca derhal evlenme kararını nştığı bin türlü şey düşünüyor, kendi ninemin odasında oturdum. Rızanın mıya başladım. Telefon niçbı geciki etmiştim. 160 lira almıştır. Lâkin, kız, parayı kendime gülüyor, somurtuyor, hattâ telefonunu bekliyor, ayni zamanda so yordu? Akşamüzeri telefon ederse o sövlemişti. vermiş ve öyle gitmişti. O gittikten Dışarıda Gülsüm tahmin ettiğim gibi almca yüzçevirmiş, evlenmekten Hüseyin artık benim anam. babam, biraz sonra da Gülsüm salona gelerek yüksek sesle söyleniyordum. kağa çıkabilmek için ninemin şüphelen zaman benim evden çıkmama imkân Sizi telefondan istiyorlar, dedi. vazgeçtiğini ve aldığı parayı Kasıkalmıyacaktı. Geç vakit odama çekilkardeşim, her şeyim gibi bir şey... On ninemin, uyandığını ve beni istediğini Nihayet iyi bir bayram geçirmiş yor miyeceü bir çare arıyordum. Nihayet Sanki kalbimin üzerinden bir ağırlık ma verdiğini söylemistir. Hiddete mem nineme acayib görünebilir, şüpdan başka beni anlayan, her şeye rağ söylemişti. Derhal yanına koştum. gun çocuklar gibi yastığımı kucakla buldum. Ona odamda istirahate çekikapüan Ahmed Hacı, bu sebeble ' kalkö. Ferahladrm. leceğimi söyleyecek, çabucak gidip ge helenirdi. men maksadsız, riyasız seven kim kaldı Aldığı ilâclardan ve uykudan sonra dım. Sabaha kadar hiç uyanmadan uMerdivenleri kosarak indim. Faka' Kasımı bıçaklamıştır. ki.. Nineme belli etmemiye çalışarak sık sabahkine nazaran çok daha iyi bir hal yunıuşum. Bu, güzel rüyalarla dolu, lecektim. ahizeyi elime alıp ta hattın öbür uSultanahmed birinci sulh ceza Baştan anlatmak lâztm. Fakat kolay deydi. Beni de neş'eli görünce keyfi sakin, tath bir uyku idL Gülsüme dışan çıktığımı nineme sık saatime bakıyordum. İM buçuk, üç, olmıyacak. belki de biraz daitınık ya büsbütün yerine geldi. Ona Fıza ile Ertesi sabah ninemi çok daha iyi şöylememesini tenbih etmek güç me üç buçuk... Hiçbir haber yok. İçime cundan gelen sesi duyunca içimde sanki mahkemesi hâkimi Reşid Nomer tazacağım. Ne çıkar? Bu nihayet bir ro muhaveremizi, evlenmeye karar verdi buldum. Yatağında oturmuş kahvaltı sele değildi. sinsi bir sıkmtı dobnıya başlıyordu. birder'ire bir şey ölmüş gibi vücudüm rafından dün sorguya çe^ilen Ahgevgedi. med Hacı hakkmda tevkif müzek;' man değil. Benim felâketünin, fena ka ğimizi açmak arzusu ile yanıyordum. smı ediyordu. Rengi yerine gelmişti ݧYemeği de ninemin odasında, onunla Saatler ilerledikçe bu sıkmtı arhyor, CArkaa var} leresl üesümijtir, .v derimin hikâyesi. Fakat henüz rahatsızlığının tamamen tahı olduğunu, çarpıntısımn haiiflediği beraber yedim. Sonra tekrar pencerenin büyük bir azab, hattâ kedere sevril i fc kadaT uğursuz Efganistan İktısad Veziri Ankarada Amerika Misafir Nazır, dün Ticaret Vekilimiz şerefine bir ziyaf et verdi 400 küçük harb ge misi daha yaptırıyor Hasan Adnan GIZ Hava hücumları Ingilterede harb istihsalâtının arttırılmasına mani olamadı ttalya île ticarete dair bir tebliğ Gediz nehri ysne taştı « CUMHURİYET » İN EDEBÎ ROMANI: 45 Yazan: Peride Gelâl