26 Ocak 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

26 tkincîkânun 1941 CUMHURÎYET tatbikma dair bir kanun hazırladı Ankara 25 (Telefonla) Pek gerilemiş olan, İstanbul halı transit ticaretinin inklşafı için hükumetçe esaslı ted birler alınmak üzeredir. Bu tedblrleri lhtiva eden kanun lâyihası, son şeklini aldığmdan Büyük Millet Meclislne verjldi. Bu lâyihayla bir «Serbest mahal» rejimi ihdas edilmektedir. Umumî Harbden önce İitabul, şerk halı, kilirn, heybe ve torbalanmn beynelmilel piyasalar için mühim bir tranait rrerkezi idi. Halı transit ticaretinin tstanbulda bu suretle temerküz etmeSİnde coğrafî vaziyet ve mevkiin e hemmiyetı olmakla beraber, gümrüklerce gösterilen kolaylıklar da maksadın teminlne kflfi geliyordu. Bu kolaylıklar cümlesinden olarak tranait halı tacirlerinin antrepo dahilinde mağazalar açmalarına, hahlarını yayarak, havalandırarak istedikleri gibi tertib, tasnif ve teşhir etmelerine, temizleyip tamir etmelerine müsaade olunuyordu. Halıların piyasalarına sevkind=n önce yıkanarak boyanmalarını temin için, tacirler, antrepoların yıkama mahal'inde mallarını serbestçe yıkatıp temızletebiliyorlardı. Umuml Harbden sonra istanbul halı transit ticareti yavaş yavaş gerilemlşçok mahdud bir safhaya düşmüş, «vvelce mevcud otuz magazaya mukabil bugün hah antreposunda yedi sekiz mağaza kalmıştır. Hiç. şüphe yok ki, beynelmilel ticaret şartlannda hssıl olan değişiklikler bu gerilemenin başlıca âmilidir; fakat gümrük formaUtelerlnln eğırlığı da, bu işlerle uğraşanlar taralından mütemadiyen ilerl sürtilmekteydı. Filhakika ticarî muamslelerin azalması dolayısile, evvelce rıhtım şirketi tarafından halı antreposunda açılmış olan yıkama mahalli kapanmıştır. Yıkanmak için şehre gönderilecck halı larden da kaçakçılığa mâni olmak üzere gümrüklerce teminat aranmakta, her halı ayrı ayrı tetkik, muayene ve kurşunlanmak glbl formalitelere tfibi tutmaktadır. Diğer taraitan mllli halıcılığın himayesini teminen, evvelce alelıtlak yüz kiloda üç lira olan gümrük resmi de değiştirilmişür. Hükumetçe yapılan tetkiklerin so nunda, antrepo rejimine nazaran, daha geniş kolayhkları istihdaf eden «sertest mahal» rejiminin tatbikı ııygun gdrülmüstür. bu «ıretle hariçte, Türkiyede hah transit işlerinde her türlü müşkülâtın çikarıldıgı yolundaki şayialar da bertaraf edilmiş olacaktır. Lâyihaya göre; Türkiyeden transit geçirilecek şark hahları ve klliraleri ile heyb« torba ve emsali, Gümrük ve İnhisarlar Vekâletinin müsaade»ila *erbest mahalle alınanlardan gümrük ve Mlr ithal ve dahili Utihlâk vergl ve teslmlert ahnmıyacaktır. Serbest ma hfllle konacak bu gibi eşyanın gümrüge »adece cins, nevi ve ağırhğı beyan olunacaktır. Serbast mahal dahilinde halı gahib veya komİsyoncularının kabine açmelarına, mallarını yapıp havalandırmalanna, tasnif ve tamir etmelerine, yıkayıp boyamalarına, ticari mahlyette ,liğer ameliyelere tâbi tutmalarına, müşterilerine göstermelerlne müsaade olunacaktır. Antrepo açılması inhlsar alünda bulunan yerlerde, serbest ma hal açıp işletmek hakkı da bu inhisara sahib idarelere aid bulunacaktır. Bu lâyihanın, Meclisin kış tatiünı taki'o eden toplantı günlerinde gorüşüleceği anlaşılmaktadır. ANTONESKO TEMİZÜK Hükumet «serbet halı» rejiminin YAPIYOR Halı transiti için (Baş tarafı 1 faıci sahifede) Nlzam hemen hemen tamamile teeisüs etmlstir. General Antonesko Bükreşte vazlyete hâkim olmuş addedilebilir. Hükumet merkezinin içinde sokaklarda tanklar ve askerl kamyonlar fasılalarla devriye gezmektedir. Dütı evden eve gidilerek silâh araştırmaları yapılmıştır. Ayni zamanda General Antonesko tarafından neşredilen emirname mucibince herkes evinde bulunan silâhı tesllme başlamıştır, Silâhım teslim etmiyenler derhal kurşuna dlzlleeektlr. Maamafih lejyonerlerden pek azının illâhlarını v«"dikleri görülmüstür. Ölenler pek çok Kargaşalıklar esnasında ölen ve yaralananların sayısı hakkında rakamlar yoksa da bunların yekunu yüksek olduğu zannediliyor. Yalnıf telefon merkezinde ve civarında vuku bulan birkaç carpısmada askerler arasında 200 kadar ölü olmuştur. (Baştarafı 1 inci sahifede) muştur. Harekât, muvaffakiyetle inkişaf etmektedir. Tobrukta esirlerin sayımı devam eyemektedir. Esir adedinin yirmi binden aşağı olmıyacağı tahmin edilmektedir. Bundan başka, çok büyük miktarda toplar ve her nevi harb malzemesi de tasnif edilmektedir. Eritrede, Keru ve Aikotanın sarkmda harekât şayaru memnuniyet bir tarzda terakki etmektedir. Şimdiye kadar, aralarında bir liva kumandanı general de bulunmak üzere, altı yüz kadar esir alınmıştır. İki top bir birçok ta otomotil iğtinam olunmuştur. Habeşistanda, Matemmanın şarkında, düşman üzerine tazyik artmaktadır. Memleketin daha ziyade içlerinde, Havatanperverlerinin muvaffakiyetleri bfldlrllmektedir, Birçok İtalyan karakolları terkedilmlş bulunmaktadır. Kenyada. hududun bizim tarafında ulunan düşman müfrezeleri kovularak terakkiler kaydına devam edilmektedir. Birçok mıntakada, keşif kollarımız, hududun epey ötesinde düşman arazisinde faaliyettedirler. Kahire 25 (a.a.) Muhtelif ajanslar tarafından verilen haberlere göre, Tobrukta bulunan İtalyan esirlerinin miktarı 25.000 i bulması muhtemeldir. İtalyan yaralı ve esirlerinin nakliyesinde İngiliz bahriyesi büyük bir rol lynamaktadır. Kahire 25 (a.a. «B.B.C.» İngilil Ortaşark orduları Başkumandanı General Wavel perşembe günü Tobruk ist;hkâmlarını teftiş etmiştir. İneil'zler şimdi yangınları söndürmeğe ve Tobruğu oturulabilü1 hale getirmeğe çalışmaktadırlar. Ejtr İtalyan Generalleri Londra 25 (a.a.) Daiiy Telegraph ;azeteslnin Tobruku işgal eden imparatorluk kuvvttleri nezdindeki muhablri bu şehir teslim olurken tsir edilen yüksek rütbeli İtalyan suba'ylarının isimierini bildirmektedir. Bu subaylar şunlardır: 61 inci anavatan fırkası komutanı General Della Mura, Tobruk deiz üssü kumandanı Amiral Vlotina ve reneral Barberisen. Tobrukta bulunan yüksek rütbeli İtlyan subayları namına İngilizce bir kaç söz söyliyen Amiral Vıotina teslim lduklarını bildirmiştir. General de bir kaç güzel sözle cevab vermiş ve sonra İtalyan subayları bir tayyare ile İngiliz karargâhına getirilmiştir. İngilizler Derne'ye dayandılar! Eritre ve Habeşistanda Almanlar payitshtı muhasara ettiler Alman kıt'aları perşembe günü saat 4 tenberi hükumet merkezinl altı kilometrelik bir kutur içinde kuşatmış bulunmaktadır. Vilâyetlerden gelen birçok lejyoner grupunu şehre girmekten menetmişlerse de çarpışmalara hiç iştirak etmemislerdlr. Yahudilere yapılan mezalim Bükreşte zorla bir yahudi mektebine girmeğe tesebbüs eden büyük bir lejyoner grupu tardedilmiştir. Fakat birçok lejyoner hususî evlere girerek ysğ* ma etmlşler ve içindekileri de öHürmüşler veya bunlara çok fena muamele yapmışlardır. Bükreşin yahudi mahallesindeki hasar çok büyüktür. İki ha\ra yangından tamamile harab olmuş ve diğer biri yıkılmıştır. Bu havraların içinde her ne varsa sokakta yakılmıştır. Sonra gerek yahudilere gerek hıristiyanlara aid birçok mağaza da yağma ve tahrfb edümiştir. Bir ara, lejyonerler şehirde şaşkınlık yaratmak için tramvay yollarma benzin dökerek atef vermişlerdir. Almanlar, yâhudi mahallesinde yapılan hasarların büyük bir kina lle fotografını almışlardır. Oeneral Antonesko, isyan esnasında yapılan bütün hasarların filme alınmasını emretml^tlr, ta ki memleket lejyoner müfritlerinln r.eler yapmış olduğunu görsün. Horia Sima ortada yok General Antonesko dlger taraftan halkı İsyan müşevviklerini hükumete bildirmeğe davet etmiştir. Mücrimleri himaye eden veya saklayanlar cürüm ortağı addedilecek ve şiddetle cezalandırılacaktır. Bu emir, ortadan kaybolan lejyonerler relsi Horia Slma'ya da şamildir. Horia Sima'yı bulmak için şimdiye kadar sarfedilen bütün gayretler neticesiz kalmıştır. General Antoensko'nun emrile müteaddid müfrezeler Horia Sima'nın takibindedir. Söylendlğine göre, Horia Sima'nın taraftarlarmı sükunete ve işgal edilen "rJinalari taniiyeye davet eden emlrna» mesi perşembe günü General Antoneskoya araedildiğin vakit General hiddetle bu emirnameyi fırlatıp atmış ve .bu beni alfikadar etmez. bütün bunlara bir nihayet verecefim» diye haykırmıştır. Yeni hükumetin nasıl teşekkül edeceğine dair tafsilât yoktur. Maamafih askerl mütehassıslardan mürekkeb ve temayülü de burjuva ve Alman taraftan olacağı zannolunmaktadır. İsyan hareketine müiaheret eden lejyoner gazeteleri Cuventul de dahll olmak üzere kapatılmıştır. Askerler bunların idarehanelerinde araştırmalar yapmıştır. Birçok lejyoner reisinin Alman elçiliğine ilticaya tesebbüs ettiği, fakat kabul edilmediği söyleniyor. Tobruk'ta esirler 25 bini buldu General Wavel Tobruk'ta Eminönü Halkcvindeki toplantı J (Baş tarafı 1 inci sahuede) hava üslerinin kendisine teslim olunmasuu Vişi hükumetinden taleb etmiştir. Amiral Darlan'ın buna taraftar olduğu, Hariciye Nazırı Flanden'in de muhalif olduğu, Mareşal Peten'in ise henüz karar vermemış bulunduğu haber veriliyor. 3 Balkanları işgal altına aimaya matuf bir hareket. Rumanyada yapılan Alman tahşidatile Macaristan Harbiye Nazırının Berlin ziyareti bu hazırlığa delil addedilmektedir. Rumanyadaki Alman tahfidatının arkası henüz alınmamıştır. Maamafih, askeri hareketten önce siyasî zemini hazırlamak lâzım geldiğinden, Bulgaristan ve Yugoslavya üzerine tesir yapılıyor. Macar Harbiye Nazırının Berlin seyahati Yugoslavyayı tazyik gayesini takib ediyor Almanyamn bu ziyaretten bilistifade müttefiki Macaristan vasıtasile Yugoslavya üzerine yeniden tazyik yapmaya çalışacağı söyleniyor. Rumanva hâdiseleri Yugoslavya ve Bulgaristan üzerine Almanyamn beklediği tesiri bırakmaktan çok uzaktır. İki memleket, bu hâdise üzerine birbirine daha ziyade yaklaşmış bulunuyorlar. Bütün bunlardan maada, Almanya böyle bir taarruzun iktısadi neticelerini de düşünmek mecburiyetindedir. Bal kanlarda harb olursa, istihsal azalacaktır. Halbuki Almanya Balkanlarla son beş altı sene zarfında iktısadt münagebatım artırmaya çok ehemmiyet vermışü. Balkanlara doğru bir Alman hareketi iktısadî bakımdan Almanyamn aleyhine tecelli edeceği gibi Rumanya pe'rol kuyularmın bombalanmasını da mucib olacaktır. Bu takdirde petrol nakllyatı büsbütün degilse bile yurıyarıya ekailecektir. Almanya Balkan memleketlerini ister beraberinde harbe sürüklesin, ister zorla tecavüzde bulunsun, ister Danimarka gibi hiç silâh patlamadan işgal etsin. netice dalma kendi aleyhine olacak ve buralardan almakta olduğu maddeler azalacaktır. Balkanlara yapılacak herhangi Wr taarruzdan evvel bu noktaların düşünüleceği tahmin edilebilir.» Almanya Hayatî bir dava: meselesi nereye saldıracak? [Başmakaleden devam] kat'î bir emniyet ahnmamış süt dizanterinin, tifonun, dtfteıinin ve muhtelif hummaların mücrim bir kaynağı olabilir. Avrupa ve Amerikamn bir çok büyük şehirlerinde halka satılan sütün takim edilmesi sayesinde yukanda sayılan hastalıklann ehemmiyetli surette önbne geçildiği sağlam istatistiklerle ispat edilmiş bir hakikattir. Vali ve B«lediye Beisi Muhiddin Üstiindağ zamanında süt işini başıbozukiuktan kurtarmak için bir şirket teşUili suretilc alınan tesebbüs muvaffakiJ etle jürüyememiş ve iflâsla neticelennıişti. Ancak şimdi hatırlayabildiğimize göre o zamanki teşebbüste sütün pastörze (takim) edilmesi esasına dayanan fenaî bir temizlik zihniyetinin istediği sağlam teşkilât derpiş edilmemişti. Yoksa kapalı şişelerde pastörize edilmiş bir süt işiniıı iflas tehlikesine maruz olmağa değil, alabildiğine inkişaf eylemeğe müstaid çok parlak bir iş olduğunda ve olacağında şüphe yoktur, ve bu iş Türkijemizde ilk defa İstanbuldan başlaması münasib olan en zarurt bir medeniyef hareketi olacaktır. Tahakkuku kâfi derecede gecikmis bir medenlyet hareketi. Büyük Muasırlar (2 nci sahifeden devam) Bu hikâyeyi bu noktada bitirmek na iyi olurdu!... Fakat bizim için de 1934 ten 1937 senesine kadar geçen zaman zarfında Alman milletinin geçirdiği ruhi tahavvülleri ve flkir ihtilâllerini burada nıevzuu bahsetmek imkânı mevcud değildir .Zaman zaman hâd bir devreye intikal eden bu cereyanları önleyememekle Hindenburg şöhretine maalesef hiçbir şey llâve edemiyordu. Ancak bu hadisat ve vakayi arasında bir tanesi vardır ki bunu zikretmeden geçmiyeceğim. Hindenburg'un hayatı üzerindeki en büyük leke şansölye Brüning'e karşı reva gördüğü muameie, bu muamele ile birlikte akli selim sahibi milyonlarca Almanın da inkisan hayalini kazanması ve Almanyayl Hitler'den, onun yaratacağı avakıbden kurtaramaması, yahud da kurtarmamasıdır. Cumhurreisliği intihabı biter bitmez ve Hitler"l Brünlng'ln yardımlle mağlub eder etmez, ihtiyar Fildmareşal eski dostu ve arkadaşı Brüning aleyhine dönmüş buluyoruz. Yalnız aleyhine dönmek değil, onu bir kaç sözle iş başından da ayırmıs oluyordu. Bu hareketile Hindenburg kendini sevenlerin muzaheretini de kaybetmiş oluyordu. Birkaç kelime ile iş başından uzaklaştırdığı adam, başladığl büyük işi başarmadan ve bir başkası dahi bu isi başaramamak ttzere vazifeden ayrılmış oluyordu. Öyle bir adam ki Almanyayı Avrupa milletleri arasında çok şerefli bir mevkie çıkarmak üzere tam randunanlı calışmıştır. Siyasi rical arasında ismi her zaman hürmetle anılmak lâzundır Ve onun yerine gelen adam ise, von Papendl kl Alman şansölyesi tayin edildiği zaman yabancı memleketler değil; Almanlar blle şaşırmışlardı. Artık • bundan sonra hadlsat gitgide hu peyda eden bir sür'atle ilerlemişü. Von Papen'den bilâhare öldürülen Schleicher ve ondan da Hitler'e kadar dayanan hftdlseler birkaç ay gibi kısa bir zaman zarfında vukua gelmişti. Hele sonuncu tayinde Hindenburg'u, kendisini tekrar iş başma getiren Ahnan milletinin itlmaduu suiistimal gibi bil vaziyette görüyor ve nazi iideri ile isteksizce de elele verdiğini müşahede ediyoruz. Fakat, bütün bu hareketleri Hindenburg lehine mazur gbsterecek bir sebeb var ki; onu da burada zikre mecbunız: Hindenburg'u artık ihtiyarlık bastırmış ve çokertmişti. Ne yaptığını bilmiyecek kadar kendinden geçmişti. Bundan dolayı •da, aklen, mantıkan maddî ve manevl düşkün olduğu için; Alman hatta bütün Avrupa medeniyeti üzerine rtıfan kapılarmı ardına kadar açmış olmasına rağmen onu bir kasdle ltham doğru değildir. Şundan emin olabiliriz ki eski askerin memleket kaygusundan ve aşkıııdan başka bir düşüncesi olamazdı. Zeval bulan zekâ ve zihnl faaliyeti, şimdiye kadar belld de hiç bir hükiimdarin karşılaşmadığı kadar halli gıie umurla karşılaşmca bittabi durdu ve dumura uğradı. *** Şimdi artık sular karanyor, ve karanIık ortalığı bürüyor. Belki de uyku vakti gelmiştir. Kâbuülar, korkunc yollar, ce\absız kalacak muammalar, tabanca sesleri jşte bunlar ve bu gibi hâdiselerdir ki zavallı ihtiyan son uykusunda da rahatsız etmektedir. Fakat aranan yol hangisidir? Hep yokuş yukan, hep yokusa... İlcrl, daima 1leri ve gene bir mezar sükâtıı... Vali ve Belediye Reisi Doktor Lutfi Kırdar da, içinde bir iki de ecnebinin bulunduğu mütehassıs bir komsiyona İstanbulun süt vaziyetini tetkik ettirmişlir. Bu komisyonun verdiği rapora na/.ıran herşeyden evvel İstanbulun sütıinü veren ineklerin ahırlan, beslenme ve yaşama şartlan yerinde olnıaktan azçok utaktır. Verem muayene ve aşısının son tatblk olunduğu tarihin 1929 olduğunu söylemek vaziyeti tenvire kâfi bir nokta sayılsa yeridlr. O vakit veıem bakımından % 1015 müspet netice vermiş olan muayeneye nispetle şimdi ne vazlyette olduğumuzu bllmiyoruz. Komisyon hayvanlarda kısırlık veya deri atma arızalarile vaziyeti azçok şünheli görmekte haklıdır. İstanbulda pastörize süt dağıhlmasını temin etmek üzere ortaya konulan muh(e)if raporlara göre bu işin vasat! 5K00 bin lira lle temin olunabüeceği anlaşılmaktadır. Müstahsiller sütlerini toplayıcılara azamî 9 kurıışa kadar verijorlar. Pastörize süt teşkilâtmm günde 50 bin kilo süt üzerinde çalışmaktan başla>acağım hesab etsek ve sütün beher litresine yalnız 1 kuruş kAr koysak kapalı şişeler içinde satılacak en eınin pastörize sütün Htresini halka 15 kunıjtan verdiğimiz haldc yukanki srrmayeyi azamî üç dört yılda amorti edelıileceğimiz anlaşılır. Yani işin malî riheti en emin bir itfa nisabına maliktir. Halbuki pastörize sütün mühim olan tarafı emin ve kolay olan nıall tarafı dcğildir. Bu mesele halkm sıhharlnı koruvacak ve valandaşların neşe ve kuvvetini artıracak mcdeni bir hamlenin ifa desidir. Bu sayede memlekette gittikçe beledi m.ılıiyetinj alan ve her yıl birçok tahrihler yapan bir kısım ha>talıkların mühim bir sebebi ortadan kaldırılacak ve başı sıkılan her vatandaş bütün bir emnijetle her elini uzattığı yerde bir şişe takim ohınmuş temiz sütten zevkle gıda almak imkânını elde etmlş bulunacaktır. Soğuk havalı buz dolablaruıda sizi bekliyen temiz ve emin sütlerin bir iki şişesinl içmekteki kolay ve hududsuz ze\1ii insana verebilecek başka bir nıesrub bulunamaz dersek hiç mubalâğa etmiş olmayi7. Bo\lclikle İstanbulun şimdi vasatî günde 50 bin litre diye takdir ulunan süt sarfiyatı pek az zamanda 100 bine, 150 bine, 200 bine çıktığı görülecek, onunla birlikte yoğurt, peynir, tereyağı ;ibi süt mamulâtıııın da en temiz ve en etis şekillerde daima artan bir nispetle lalıildiğine fazlalaştığı görülecektir. Meselenin diğer ehemmiyetli tarafı üt veren hayvanların daha ziyade açık lavada ve zuınrüd çayıılardan gıda alan ıhhi bir hayat şartile yaşatılmaiarı, üretilmeleri ve muhafaza edilmeleri cıhetidir. Ancak sırası gelince bu ideal saflıaa yavaş yavaş geçirilecek bu kısım birdenbire bizi ürkütmemelidir. Bir kere pastörizasyon teşkilâtının işe baslaması esastır. Bu teşkilât şimdi mevcud müsahsillerin sütlerini fennî ve emin esasarda toplamakla işe başlayabilir. Otearafı süt müstahsillerinin terbiyeleri ve kdarları mcselesidir. O da peyderpey tahakkuk ettirilir gider. Bizce iyi bir tesadüfle ayni zamanda doktor olan Vali ve Belediye Reisimiz utfi Kırdarın, bütün memlekete örnek olmak üzere, İstanbula hediye edebileceği bu pastörize süt teşkilâtı, onun bu memlekette yapmış olacağı belki en büyük eser olacaktır. Kat'î kanaatimize göre onu Belediye pekâlâ ve pek kolaylıkla başarabilir. Eğer herhangi bir sebeble kendisi yapmak istemiyorsa dilediği şartlar dahilinde yapacaklara müzaheret edeceğini lân etmekle de onun tahakkukuna imkân vermiş olabilir. Çünkü bu temiz ve emin süt işi. şerefli olduğu kadar menfaatli bir iştir de. Belediyenin teşviki munzam olursa onu şevkle başarmağa tevessül edecek vatandaşlar bulunacağında şüphe yokturYUNUS NADI İtalyanlann hazin bir tebliği İtalyada bir mahal 25 (aa.) İtalyan orduları umumi karargahırun 232 numaralı tebliği: Tobrukun garb mmtakasında düşman aarruruna nevmidane mukavemet eden on müfrezeler de dün tegllm olmuşlardır. " Tobruk müstahkem mevkiindeki kıtlar bir plyade fırkası, bir orman muafızları taburu, bir siyahgömlekliler taburu, bahriye ve topçu müfrezelcrinden ibaretti. Bunlar ceman 20 000 kişilik >ir kuvvet teşkll ediyordu. Bu kıt'alar 9 gün mütemadiyen karadan, denizden ve havadan yapılan bombardımanlara mukavemet etmlşler ve dört gün niha! hücuma karşı durmuşlardır. Topçularımız son mermilerine kadar endaht etmişler ve Avustralya müfrezeleri arasında derin rahneler açmışlardır. İnsan:a ve maızemece zayiatımız da büyükür. Düşman telsii neşrlyatına göre Tobuktan 2000 den fazla yaralı İtalyan lakledilmiştir. Düşmanın itirafından da ınlaşıldığı veçhile son derecede şiddetli lan Tobruk muharebesi esnasuıda İtal•an müsellâh kuvvetleri kahramanca arpışmışlardır. Tobruktan sonra muharebe garba intikal etmiş ve bu mıntakada düşmanın zırhlı vesaitile yaptığı akınlar ateşimizle e tayyarelerimlzin bombaları ve mitralyözlerile tardedilmiştir. Av tayyarelerimlz düşmanın Blenheim tipinde bir :ayyaresidni düsürmüslerdir. nutuk söylerken Emlnönü Halkevlnin, daha müs murakıbı çekllnde tasavvur ediyomir faaliyette bulunabilmesi Içta rum. İsteklerinlzi açıkça her zaman hazırlanan yenl programın esasla '»öyliyebillrsiniz. eizdert faftllyett" rını tesplt etmek üzere, Ev reisl Dr. mize daha müesslr olacak şekilde, Yavuz Abadan tarafından dün, aaat iştirakini^ istiyorum.> Bundan sonra gencler sıra lle a17 de tertib edilen toplantıda üniimveraite v« dlğer yüksek mekt«blerin lâkanm ve gencliğin istifade kânlarınm artması için neler yatalebe mümessllleri bulunmuştur. Yavuz Abadan, davetllleri Belâm pümaaı l&zım geldlği hakkmda müladıktan sonra toplantının mafcsa talealarını serdetmişler, sınıl arkadını izaha ba?lamı? ve demi?tir kl: daşlarüe de görüşerek bu hususta « Halkevi, sizin evinizdir. Bu daha umumî fikirlerini bildirecek rada, halkın ve her gencln ar«u ve lerini vadetmi«lerdir. Dünkü toplantıda verilen kararihtiyaclarına cevab verecek faall yet sahaları mevcuddur. Mesaimi lar cümlesinden olmak üzere, Halzin sizi ve herkesi alâkadar eden kevi muhtelil »ahalara dair bilgi cephesi vardır. Blzde ştaıdiye kadar ler verecek, münasakalı konferansgencliğin tam bir tarifinin yapıl lar tertib edecek, bu arada binlerce madıgını büytik bir esefle söyliye yüfcsek tahsil talebesinin kablliyetblllrim. Bu hususta türlü türlü te lerini işlemek maksadile de serbest lakkller vardır. Bazıları gencllgi & talebe konıeranslan tertib edllecekrasıra coşan, taşan ve nlhayet su tir. Bu suretle istiyen talebe söz san bir kütle olarak kabul ederler. söylemek imk*nını bulacaktır. Spor Askere ve halka ateş edenler Biz gencllgi sadece bir lnanc ve i faaliyeti de daha sistemli bir »ekle kurşuna dizilecek i deal değll, sabit karakterli bir genc getirilecektir. General Antonesko tarafından nejreHasbıhali müteakıb davetlilere llk olarak görmek iatiyoruz. dilen diğer bir emirnameye göre asker Sizi buranın daimi müşavirl ve bir çay ziyafeti verilmlştlr. kıt'alarına veya sivÜlere ateş ettlgl görülen her ferd hemen orada kurşuna dizilecektir. Çalınmış eşya veya mücevher satanlar da çok şiddetle cezalandırllacaktır. Vilâyetlerden henüz tafsilât yoktur. Transilvanyada, birinci ordunun raporuna göre, tam bir sükun vardır. Transüvanya General Antonesko'yu sadaifd) katle tutmaktadır. Jossi, Ploesti ve Bra(Baştarafı 1 inci da bulunmuşlarsa da bir ilerleyiş kay(Bas tarafı 1 tnd sahifede) sovda ciddî karışıklıklar olduğu bildiriliyoraa da henüz tafsillt alınamamıs,detmemişlerdir. Bundan sonra yat sahile doğru yol alHava faaliyetleri geni» olmamıştır mıştır. Öğle yemeği yatta yenmiştlr. tır. Isyanın sebebi Maamafih İngiliz ve Yunan tayyareleri Kalabahk bir halk ve gazeteci kütleıi KuksElbesan ve KuksLin yollan bo skelede bekliyordu. Reisicumhur yanınİsyanın sebebi lejyonerlerle General yunca İtalyan mevzilerini bombardıman da İngiliz elçisi ve Lady Halifaka oldu Antonesko arasmdaki ihtilâf olduğu atmişlerdir. ğu haide otomobille Vaşingtona hareket söyleniyor. Bu ihtilâf uzun zamandanberi mevcuddu. Endüstriyi millileştire^miştir. Yunan tebliği Lord Halifaks. Reisicumhur Ruzveltl'e mek İçin ilkteşrinde taybı edilen komiAtina 25 (aa.) Yunan resmî teblibirlikte şiddetli bir yagmur altında oto serin azli buhrana patlak vermiştir. Bu Ü mobille Annapolisten Vaşingtona dün komiserlerin icraatı memleketin ekonoMevziî harekât esnasında mühim tnugece saat 21/15 te gelmi? ve büyük el mi hayatını bozduğundan General Anvaffakiyetler elde ettik. Kıt'alarımı* taçiliğe inmiştir. Reisicumhur Ruzvelt İn tonesko bunları azletmişti. rafuıdan 100 kadar esir alınmıs ve külBinbaşı Döring'in katli münasebetile giliz büyük elçisine ve Lady Haüfaka'a liyetli miktarda harb malzemesi igtinam yi gaceler dilediklen sonra ayrılmış ve lejyonerlerin «duydukları infiali» gösedilmiştir. bu suretle Amerikan tarihinde enternaa termek için teşebbüs ettikleri nümayifttalyan tebliği yonal bir dostluğun en heyecanlı sahaeai ler kat'î bir hesab için bahane olmuştur. İtalyada bir mahal 25 (aa) Tebliğ: kapanmıştır . öldürülen Yahudiler Yunan cephesinde gayrimüsaid hava Bükreş 25 (a*.) Havas: Hükumette Lord Halifaks'ın beyanatı aaıtlarına rağmen mühim mevziler i?gal tebeddülât işile uğraşılmağa başlannuşLord Halifaks, Reisicumhurun yatı edilmiştir. Mevziî mahiyette harekât tır. Maamafih yeni kabinenin bir kaç Potomad'dan inerken gazetecilere deyapılmıştır. Düşmandan mahsus mikgün daha ilân edilemiyeceği ganılmaktarda esir ve otomatik silâh alınmıştır. mistiı ki: tadır. c Buraya İngiliz harb kabinesinln Şarkî Afrikada Sudan cephesinde Lejyoner rejimi tarafmdan aıledilmlş Cheru ve Aicota mmtakalarmda hava bir azası ve İngiltere Krahnın büyük el olan umumî emniyet yüksek memurları müfrezelerimizin kahramanca isbirliğile çisi sfıatile geliyorum. Amerika hüku yeniden vazlfelerine başlamışlardır. metine ve milletine, muhtac olduğumuz rnuharebeler devam etmektedir . Diğer taraftan hastaneler asker veya yardımı isterlerse blze nasıl yapabile asi yarahlarla doludur. ceklerini bildireceğim. Âlicenab yardıRumanva hâdiseleri Almanyayt mınız nekadar fazla tesirli olursa, Avalâkadar etmîyormuf Berlin 25 (a.a.) Stefani: Fiat rupayı ve dünyayı esaret altına almak Berlin 25 (a.a.) Yanresmî bir memların gayrimeşru surett* yükseltil istiyen nazi idaresini devirmek de o kabrdan bildiriliyor: mesine karşı açılan mücadelede da fazla olur.. Önümüzde çetin, müşkül Berlin siyasi mahfilleri, halen Ruspekülâsyon yapanların şiddetli ce ve belki de çok uzun bir yol var. Fakat manyada vukua gelmekte olan hâdi8a!ara çarptırılması derpiş edildiği İngiliz ve Amerikan milletleri tarihleriselerin yalnız bu memleketi alâkadar aalâhiyettar Alman mahfillerinde nin hiçbir anında görülmedik derecede eden bir mesele teşkfl ettiğinl beyan beyan edilmektedir. Daha büyük birleşmlg bulunuyorlar ve hiç şüphem etmektedir. Bu mesele ile alâkadar ocürümler için idam cezasmm tat yok kl sizin yardımmızla galebe çalacalarak şu cihet te tebarüz ettirilmektebik edileceği Uâve olunmaktadırğız ve sizin ve bizim medeniyetimizin dir ki Rumanyada bulunan Alman tadayandığı esasları kurtaracağız.» Ankarada kahve buhranı lim kıt'aları çok büyük bir ihtiyatkârVaşlngton 25 (a.a.) Lord Halifaks, lık göstermişler ve bu dahilî hâdiselere Ankara 25 (Telefonla) Şehrimizde kahve satan dükkânlarda ik bugün ilk resmî zlyaretini yapmış ve hiç karışmamışlardır. Berlin mahfillerinde. General Anto gündenberi kahve bulunmamakta Cordell Hull ile görüşmüştür. İngiliz büyük elçisi, Ruzvelt'e itimadnamesini necVo'nun şif^ıdi, emmvet edeb'iecp^ ve müşterilere pazartesi günü kah. pazarteai günü takdim edecektir. 1 bir teşkilât kuracağı, kendisini haya ve geleceği söylenmektedir. Halkevi Reisi (.Baş tarafı 1 :ncı sahılede) Gaye, arazi zaptetmek değil, düşmanı lmh u etmek olduğuna gore, henüz mevcud italyan kuvvellerinden bir kısmıtun daha Derneyi sonuna kadar müdafaa etmeleri, ingilizler hesabına, temeııniye değer. Bu takdirde, bir iki İtalyan tümetıi daha, sonuna kadar, yaııi, mevkiin Ihata ve muhasarası ikmal edildikten Sonra nihayet bir gün mukavemet et(ikten sonra teslim olacaklardır. Bujlece Libyadaki İtalyan ordusu, daha çabuk Imha edllmlş ve Btngazi daha çabuk ele geçmiş olur. Bakalım, İtalyanlar Dcrnede ne yapacaklar? Libyada, çt»tö*ı İçinde, Mısır hududun» Jakın bir Cerabub vaha&ı vardır ki eskiden Sünusilerin en mühim zaviyesl brada îdî Sonra, İtaljan zulümleri karşısında SUnusüer, Imha edllmekten kurtuimak Irin Cerabub vahasınt terkederek Mı»ır arazisine gcçtiler ve Cerabııb'un cenub doğusunda kâin Siva vahasına yerlcştilcr. Cerabub Mısır hududunc yakındır. Gerçi buradan Tobruğa ve onun garbında kâin El Murassa mevkilerine giden kervan yollan varsa da, Sünusilerin, çöl bilgisinden istifade eden Avnstralya süvarilerl birincikânunda. İngtlizier taarruza geçerken Cerabub vahasındaki İtalyan kalesini çevirmişlerdir. Buradaki İtalyanlann yiyecek ve içecekleri yok denilecek kadar azainıış olduğundan yakında teslim olmak mecburiyetüıde kalacaklardır. HARB UAZIYETI HALKEVLER1NDE Konferans Kadıköy Halkevinden: 21,1 941 pazarteai saat 18,30 da Bayan İffet Oruz tarafından (doğum istatistlkleri) mevzulu bir konferans verilecektir. Herkes gelebüir. **» Üsküdar Halkevinden: 1 28 ikincikânun 941 pazar gtinü saat 15 te Evimlz salonunda (Feyzi Selen) tarafından «çocuk terbiyesl» mevzulu konferans verilecektir. 2 Kon^eransı müteakıb temsil ko'u tarafmdan iki perdelik komedi temsil edilecektir. Şarkî Afrikada: ARNAVUDLUKTA~ Önümüzcle zor İtalyanlardan ve belki de çok yeni esir alııtdı uzun bir yol var» Ispanyol kabinesinın yeni kararları Madrld 25 (a.a.) Nazırlar heyeti devlet reisl Oeneral Franco nun riyaeetinde iki gündenberi yapmakta okiuğu toplantılara nihayet vermiştir. Kabul edilen bir emirname ile bir mllll pasif müdafaa teşkilâtı kurulacaktır. Kabul edilen bir kanun, çocuk düçürmeğl menetmektedir. Nazırlar heyeti. 5534 siyasi mahkum hakkmda bir af kararı cıkarmıştır. Çıkarılan en mühim kanun muclbince, şirketlere aid bulunan demiryolu şebekeleri tedricen millilegtirilecektlr. Japonyada erzak sıkıntısı artıyor Almanyada da ihtikâr Tokio 25 (a.a.) Miako gazeteslnin öğrendiğine göre, Japon ticaret ve endüstri nezareti, şubattan itibaren halka tevzi edilen şeker tayınını yüzde on azaltacaktır. Oazete §eker vaziyetinln hiç de (Baş tarafı 1 inci sahifede) şayani memnuniyet olmadığını bil.berlin 25 (a.a.) Alman orduları dirmektedir. başkumandanhğının tebliği: Alman seri hücumbotları, fena havaya inkisarına uğratan ve memleketin ye rağmen, İngiliz sahilleri boyunca muniden tanziml gayretlerinde kendisine vaffakiyetli keşif hareketleri yapmışmüzaheret etmemiş olan mahfillerden lardır. Bu hücumbotları, birçok defa ayrılacağı tahmin edilmelttedir. Maa düşmanla temasa gelmişlerdir. Hücummafih, Berlin mahflllerine göre, Gene botlarımızın hepsi üslerine dönmüstür. ral Antonesko'nun istikbalde lejyoner Fena hava dolayısile, Alman hava hareketinin hangi unsurları ile iş bir kuvvetleri, 24 kânunusanide, faaliy^tin Hgi yapmak niyetinde olduğunu söy müsellâh keşif uçuşlarına inhisar ettirlemek ve Rumanyadaki hâdiselerin ne miştir. gibi bir inkişaf göstereceğini tahmin Akdenizde Giridin garbında, Alman etmek için vakit henüz erkendir. Fa muharebe tavyareleri, ticaret vapurlakat Almanyamn arzusunun, Rumanya rından mürekkeb bir kafileye hücum da normal şartlarm yeniden teessüsü etmiştir. Kafileye refakat eden üç ağı nü ve memleketin tedricî terakkislni İngiliz cüzütamına birçok tam isabetgörmek olduğu Berlinde gizlenmemek ler kaydolunmuştur. Bir düşman taytedir. yaresi düşürülmüştür. İtalyanlann vaziyeti şarkî Afrikada da, hergün biraz daha kotüleşıdektedlrEritrede İngiliz hareketleri muvaffakijelle inkişaf etmektedir. Bu mıntakadaki iki İtalyan tümenlde estr vermeğe başlamışlardır. Aralarında bir liva kumandanı da bulunan 600 esir, 2 top, bir çok malzetne İngtlizlerin ellne düşmüstür. Habeşistanda Metemma'nın şarkında, İngilizlerin tazyikı devam etmektedir' Daha içerilerde Habeşli vatanperverlerin muvaffakiyetleri başlamıstır. İtalyanlar, bunların karşısında da bir kaç mevzi terketmişlerdir. Kenyada vaktile hududdan Içeri girmiş olan İtalyan müfrezelerinin def'ine devam edildiği gibi, bazı jerlerde İngiliz müfrezeleri İtalyan topraklarına da glrmişlerdir. Habeşistanda, imparatorun memlekete dönmesi üzerine ayaklanan ve İngilizler tsrafından teslih ve kendi Raslarile beraber İngiliz subayları tarafından sevk ve idare edilen Habeş cengâvenleri, hergün artarak yüz binlere baliğ olacaktır. Habeşistanda nisanda başlayacak olan jağnıur mevsimine kadar, İtalyanlann her taraftan sıkıştırılacağını ve şiddetli yağmurlarla beraber Habeşlilerin müstevllleri senelerce evvel, Adua'da uğradıklan müthiş akıbpte tekrar uğrata rakiannı tahmin etmek yanlış olmaz. İtalyanlar, burada. bir müddet daha mukavemet ettikten sonra. pek anî ve fed hir inhidamla yıkılmağa mahkumdurlar. c Meccani dersler Beşiktaş Halkevinden: Evtmizde pazartesi. perşembe günleri saat 17 den 20 ye kadar devam etmek üzere ingilizce dersl verileceğlnden kaydedilmek istiyen heveskârların her gün İdare memurluğuna müracaatte bulunmalarıASKERLİK İŞLERİ I Şubeye davet Üsküdar Askerlik şubesi başkanhğından: 327 doğumlu genclerin birinci yok lamasına 3 şubat 941 gününde ba§lanacaktır. Yoklama her gün öğleye kadar devam edecek. cumartesi, pazar günieri haricdir Erler kayıdlı olduğu mahallelere uğrıyarak yoklama günlerini öğrenmelerini ve mek tebde okuyanlar okudukları mekteb vesikalarile san'at sahibi olanlar da hangi san'attan olduklarmı, şoförler ve muavinleri de kendi işlerine dair ehliyet ve ruhsatiyelerile birlikte şubeye gelmeleri ilân olunur. *** Iraka kaçan Suriyeliler dönüyor HAVA HARBİ Londra 25 (a.a.) Müstakll Pran sız ajansının öğrendiğine göre, Şehbenderin ölümü esnasuıda Iraka iltica etmiş olan Suriye teşrii mecliEmuıönü Askerlik şubesinden: sirin sabık reisi Lutfi Bey Haffar, Sınıf 6 adli müşavir Yusuf oğlu Şama dönmüstür. Cemil Mardam Ziya 311 Bolu, sınıf 6 adlî müşavir Beyin de bu günlerde Şama dön Aziz oğlu Mustafa 315 İstanbul, kamesi beklenmektedir. yıdları tetkik edilmek üzere nüfıi3 hü\iyet cüzdanlarile birlikte şubeye Kızılayın teşekkürü müracaatlerl. *** Kızılay Eminönü kazasından: İktısad Vekâleti sabık Arşiv müFatih Askerlik şubesinden: tehassısı Lutfi Atasoyun zevcesl ve Yedek jandarma yüzbaşı Hüseyin Ticaret Vekâleti müfettişlerinden oğlu Necdet (2822) nin şubeye müReşid Atasoyun validesi Bayan Sa racaatl. biha Atasoyun cenazesine gönderilecek çelenk yerine İstanbulda bukat'ı alâka lunan Ticaret Vekâleti müfettişleri, Başmüfettiş Lutfi Aral ve arkadaşYazıhanemde kâtib olarak istih • ları tarafmdan kazamıza 30 lira dam etmekte olduğum Faik Tamonun vazifesine bu güııden itibaren teslim ve teberru olunmuştur. alâkadarlarır Bu hayırsever zatlara, Kızılaya nihayet verdiğimi karşı gösterdikleri alâkadan dolayı malumu olmak üzere ilân ederim. Sirkecide Güzel Han No. 4, teşekkürleıimizin arzına delâleti avukat Lâmi Yener nizi