25 Ocak 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TÜRHAN TAN'IN MUessesemia tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan Kadın Avcısı Tarihî Musahabeler Tarihte Türkler için söylenea büyük sözler 1Ş0 Er. 100 * 75 « 83 » CUMHÜKİYET MATBAASI 17 nci yıl sayı: 5 9 1 2 umhuriyet Telefon: Başmubarrir: 22366. Tahrir heyetiî 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf v* mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusus tstanbul No. 248 ClMlcirtBSİ 2 5 İkîtiCİkânUII 1 9 4 1 Maarif Vekilliğince ırine başlanan bu büyük ilmî kitabm lık ilk fasikülü cıkmıştır. Maarif Vekilli; evlerinde ve bütün kitabcılarda Fiatı: 100 kuruştur. Bir ticarethane 100 bin liralık mala, muayyen kârından başka 50 bin lira ticaret istemiş Fîaf Murakabe Biirosu millî korunma kanununa aykırı miihlm bazı hâdiselere el koymuş bulunmaktadır. Öğrendifnmize göre 100,000 liralık bir alış verişle Bieşru kârdan maada aynca alıcıdan 50,000 lira açıktan para istenıek ve altnaktan dola.yı bir ticarethane hakkında tahkikat yapılmakta'dır. Bu ticarethanenin defterleri tetkik edilmeğe başlanmıstır. Balıkpazarında Yeşilbursa pazarı sahibi Jak hakkında da elinde mühim bir peynir stoku varken peynir buhranını isae ederek 250 ser gram peynir satmak su | çundan yapılan tahkikat neticelenmiş ve Cumhuriyet Müddeiumumiliğine verilmistir. Caniyane ihtikârl Saçayağının Uzakşark Parçası Japonyanın üçüzlii pakta alınmasından Avrupa mihvercilerinin bekledikleri fayda tahakkuk etmiyor ve bu gidişle tahakkuk da etmiyecektir. Japonya milliyetçi Çinin de hakkından gelememiş ve uğrunda yıprandıği bu davanın sıkleti hâlâ olanca şiddetile kendisini ezmekte devam eylemekte bulunmuştur. ANTONESKO Nihayet, nizamı iadeye muvaffak olabildi General, Horia Simayı azlederek Demir Muhafızlann şefliğini üzerine aldı Donanmalara karşı hava kuvvetlerinin rolü, nihayet tedbirli müdafaalar karşısında, muayyen bir hadde kalmağa mahkumdur. Bunun müsbet delili dc, harbin basındanberi Alman hava kuvvetleri«Rumanyadaki isyan hareketine bü nin İngiliz donanmasına hemen hemen birinci derecede bir darbe tün demirmuhafızlar teşkilâtı iştirak etmiştir. Son haberlerden mukavemetin kırıldığım, ve General Antonesco'nun yavaş yavaş bütün memlekette hâkira vaziyete geçtiği anlaşılıyor. Bugün (dün) 14,05 de, Bükreş radyosu normal neşriyata başladığını bildirmiştır. Fakat bunu takib eden neşriyat normal neşriyat değildi. Spiker Başvekil General Antonesco'ya memleketin muhtei'f taraüarındaa gelen sadakat mektubLvuıı okumuş ve evlerde saklı bulunan lejyonerlerin şiddetle aranmakta olduğvnu bildirmiştir. Radyo aynca bütün lejyoner teşkilâtınm General Antonesco'nun eline geçtiğini bildirdikten sonra, saat 13,05 de de Başvekilin yeni bir beyannamesini okumuştur. Bu beyanname, 1941 yıh kânunusanisinin 21, 22 ve 23 üncü günlerinde isyan çıkaranlan evlerinde saklayanların vatan haini addedileceğini bildiriyor ve demirmuhafızların reisi Horia Sima ile diğer şefNevyork 24 (a.a.) Havas: Albay Lord Halifax Lindberg tarafından dün Harıcıye en lerin bulundukları yerleri bilenleri en cümeninde yapılan beyanat hükumet yakın polis karakoluna haber vermeğe uoktaı nazarına muhaliftir. Siyasî meha davet ediyordu. Bu beyannameden anfılde umumiyetle zannedildığine gore, Isşıldığına göre, başta Horia Sima olLindberg'in bu beyanatı, Ruzvelt'e ve mak üzere demirmuhafızlarm şefleri rilecek salâhiyetler kanunu muzake hükumet tarafından şiddetle aranmaktadır. resinin uzamasu intac edecektir. Diğer bir habere göre, demirmuhafızGazetelerin şiddetli hiicumu Tobruk 24 (a.a.) «b.b.c» Reuter'in [Arkası sahife 5, sütun 2 del hususî muhabiri Tobruk'un kâmılen bir Nevyork 24 (a.a.) Nevyork gazebarabe haline geldiğini yazıyor. İtalyanteleri bu sabahki nüshalarında, albay lar mukavemeti terketmeden önce her Lindberg'in dün Hariciye encümenindetarafı ateşe vermişlerdir. Buna, İngiliz ki beyanaünı neşretmişlerdir. hava kuvvetlerinin yangınlar husule geNevyork Times ve Herald Tribune tiren bombardımanları inzımam etmiş;azeteleri, başmakalelerinde albay Lindtir. berg'in hattı hareketini takbih elmekte Şehrin garbmda, muhasara edilmiş ve Amerikan milletinin bu «bitaraf» vaziyette bulunan pek az miktarda İtalnoktai nazarmı esasen reddetmiş oldu yanlar, el'an mücadeleye devam ediyorğunu yazmaktadır. larsa da bunların yakında teslim olma[Arkası sahife 5, sütun 2 de] larma intizar ediliyor. Ha!en mevcud yegâne İtalyan mukavemeti bundan ibarettir. Kahire 24 (a.a.) Röyter ajansının Ortaşark İngiliz kuvvetleri umumî karargâhı nezdinde bulunan hususi muhabiri bildiriyor: «Yarlar arasından sıyrılan ve Tob Londra 24 ( a a ) Resmen bildi rukun garbmda bulunan mağaralann Kahire 24 (a.a.) Hava kuwetlerini n rildiğine göre, İngilterenin Ameri karanlıklarmda gizlenen ufak İtalyan teblıği: ka yeni büyük elçisi ile Lady Hali grupları henüz teslim olmamışlardır. 23 24 gecesi yapılan hava bombarfaks Vaşingtona gitmek üzere bu İngiliz piyadeleri bunlara hücum et dımanlarında Syracuse'de muteaddid gün Amerıkan topraklarma ayak mektedir. Tobruk müdafaasından bakibuvük infılâklar vuku bulmuş ve koyun basmıslardır. ye kalan şey bundan ibarettir. Bu L :enubunda yangmlar çıkmıştır. Lord ve Lady Halifaks, Atlantik talyan gruplan İngiliz taarruzu esna Başka tayyareler de Catania tayyare denizini «George 5» zırhlısı ile geç smda Tobruktan çıkmışlar 4akat İnmeydanlarına hücum etmişlerdir. Bir rnislerdir. giliz çemberini yarmağa muvaffak olaAtina 24 (a.a.) Dün akşam neş uçuş pisti civarında ve hangarlarda İngiliz Başvekili Çörçil ve eşi, Lord mamışlar ve sığındıkları sahil noktamuteaddid infilâklar vukua gelmiş, yanredılen 89 numarah tebliğ: ve Lady Halifaks'a İngilterenin şi lannda kendi ayaklarile tuzağa düş Bu gün muvaffaki'yetli harekât esna gmlar çıkmıştır. Tayyare meydamn'n rraline kadar refakat etmişlerdir. müşlerdir. Kaçmalan ümidi yoktur. smda bazı düşman mevzilerinı ışgal e şımalindeki demiryolu iltisak hattına bir bomba grupu isabet etmiş ve burada Şimal sahilinde bulunan bir üste derek 8 i subay olmak üzere 200 den Bardiada olduğu gibi Tobrukda da kendilerıie vedalaşmışlardır. fazla esir aldık ve külliyetli harb mal son derece şiddetli bir infilâk vukua gelşehrin zaptı İtalyan mukavemetine ve «Georges 5> zırhİLSınm hizmette s miştir. İnfilâkı müteakıb yangmlar çıkzemesi iğtinam ettik. bilhassa şiddetle harbeden İtalyan toptığı ve siyah dumanlar yükseldijji gö bulunduğu ilk defa ojarak bu su çusuna rağmen yalnız 3S saat kadar Yüksek dağlar zaptedildi retle resmen bildirilmis oluyor. Atina 24 (a.a.) «b.b.c» Yunan res rülmüştür. Bu harekâta iştirak eden [Arkası sahife 5, sütun 5 te] «Georges 5» zırhlısı hakkında bemî sözcüsü, Yunanlıların merkez mınta tayyarelerimizin hepsi üslerine dön yan olunduğuna göre, bu zırhlı 1939 kasmda 5000 metre yıikseklikte bir müşlerdir. şubatında denize indirilmiş ve bu dağı zapta muvaffak olduklarım ve IKahire 24 (a.a.) İngiliz hava kuv smıftan yapılan ve 1939 da denize talyanların zayiata uğradıklarını bitdir vetlerinin tebliği: indirilen beş zırhhnın ilkidir. Dimiştir. Şimalde bir İtalyan mukabil hüİngiliz hava kuvvetlerine mensub ğer zırhlılar «Prince of Wales», cumu püskürtülmüş ve düşman ağır bombardıman tayyareleri, dünkü per «Duke of York», «Yellicoe» ve «BeJaponya, işgal ettiği saha itibarile zayiat vermiştir. [Arkası sahife 5, sütun 3 te] [Arkası sahife 5 sütun 4 te] dünyanın en kesif nüfuslu memleketlerinden biridir. Asyanın İngilteresi di[Arkası sahife 5, sütun 1 de] ye anılan o daracık, volkanlı ve ekime elverişsiz, kısır adalarda bugün 80 milyon insan bannır. Japonya, aynı zamanda, nüfusu mütemadiyen artan bir memlekettir de. An'anelerinc son derece bağh, kanaatkâr ve cahşkan olan Japon ailesi, aksamadan isleyen bir çocuk fabrikasına benzer. Eşer aldanmıyorsam, en ziyade nüfus artımı kaydeden istatistikler Sovyet Rusyatla ve Japonyada nesredilmektedir. Buna rağmen Japonya nüfus meselesini millî bir dava olarak elinden bırakmıvor. Anadola ajansının dün verdiği bir habere nazaSon zamanlarda, faşist taraftarlığ yaparak şohretini tehlikeye sokan Amerikalı hava miralayı Lindberg ANKABA RADYO GAZETESİ indiremerniş olmalandır. Tayyarelerin en muvaffak rolü denizaltılara karşıdır. Resmimizde bir İngiliz bombardıman tayyaresinin bir tahtahtelbahri batırdığı görülmektedir. Bu mevzua dair son Sicilya taarruzundan mülhem makalemizi 4 üncü sahifede bulacaksınız. iu paktta Japonyaya ayrılan manevra hissesi malumdur: tngiltereyi Uzakşarktan sökUp atmak ve bilhassa çimalî Amerikayı İngiltere yanuıda yer slmaktan menetmek. t'ç büyük devletin b'Jtün dünya kıt'a ve denizleri üzerinde hakiıniyet ifade eden bu saçayağı ittifakı ilk akid ve ilân edildiği sırada dünya efkârı üzerinde azçok tesir icra etmekten hâli kalmamıştı. Yalnız iki memleket nn'slesna olarak: İngiltere ve şimali TVnıerika.. Filhakika üçüzlü pakt bu iki tnemieketin aralarındaki bağları gevşeteceğine bilâkis daha ziyade kuvvetlendirmek neticesini verdi. Pasifik üzerindeki İngiliz Anıerikan anlaşması bu taraflardaki menfaatlerin muhafazasını Amerikaya tevdi ettikten sonra Amerika İngiltereye yardınıda iml.ânın en ileri hadlerine gitmek kararında hemen hemen bütün efkârı umumijcsini beraberine alan. bir istikaraetc yoneldi. Japonyanın üçüzlü paktla üzerine aldığı Amerikaya meydan okumak vazifesi tamamile a k s i bir tesir yapmış oldu. Amerika bu meydan okumanın korkutma maksadını hiçe saydığmı ilân etti ve bu yoldaki azmini filiyatla da teyid etmekte devam etti ve ediyor. Şimdi Japonya eğer Amerika harbe Istirak ederse Japonyanın da üçüzlü tnuahede mucibince ona karşı harb açtnak mecburiyetinde kalacağım beyanla iktifa etmekte kendisine bir kaçamak yolu bulduğunu gösteriyor. Amerika fcugün için filhakika İngilterenin yanın4a fılen harbe işürak etmiş vaziyette Hıılunmuyor amma İngiltereye azami yardım yetistirmek için aldığı tedbirler Belki onun filen harbe iştirakinden daRa müessir bir hareket hattı teskil etmektedir. Mihver saçayağının üçüncü parçası olan Japonya, kendisine tevdi «lunan rol itibarile şimdiden iflâs etmiş sayilabilir. Japonyanın üçüzlü pakta alınmasından Avrupa mihvercilerinin bekledikleri fayda tahakkuk etmiyor ve bu gidişle tahakkuk da etmiyecekt i r . ' Zaten Japonya üçüzlü pakta işürak etmekle Avrupa mihvercilerinin işini görmekten ziyade Uzakşarkta dokumağa çalıştığı kendi ipliğini boyamak maksadını takib etmişti. Bu sayede o, bugün dahi ayni yol üzerinde yürüyor. Yalnız İngiltere ile Amerikaya değil, bütün dünjanın umum beyaz ırkına muarız olan bu yolun neden ibaret olduçunu daima gözönünde tutmak faydahdır. Japonya ,dört yüz milyon nüfuslu bülün Çini kendi kontrolu altına aldıktan sonra Uzakşarkı yalnız İngiltereye değil, Almaııya ve İtalya dahil bütün dünya devletlerine kapanıak istiyen bir sijaset takibine basladıktan sonra Avrupa devletlerini biribirine düşürmenin bu siyaBeti azamî derecede kolaylaştıracağını sezerek Avrupalıların kendi aralarındaki ihtilâflan şiddetlendirmek için elinden geleni yapmış ve buna muvaffak da olnıustuı. Japonyanın üçüzlü pakta ıltihakı herşevden evvel ve herseyden ziyade bu ihtilâfı h â d h a 1 d e tutmak ve onu Avrupa hesabına en tahribkâr neticelerine kadar gitmeğe teşvik etmek M ihverin içine : Japonyayı da üçuzalmasile husule gclen LİNDBERG Yardım işini bozmak için uğraşıyor Natbuat miralaya şiddetle hücum ediyor Kendisine Bullit cevab verecek Lord Halifax İngilterenin Çölde mahsur Afrikada yenen Italyanlar Italyanlar da darbenin acısını Eritreyi fena vaziyette burada çıkar boşaltıyorlar İleri hareketinin mak istiyormuş! Binlerce Habeşli Bingaziye doğru devam etmesi ihtimali kuvvetü Tobruk bir Mussolini'nin İmparator harabe gozu hala Habeşistana haline geldi Balkanlarda! girdi İngiliz hava filoları göz açtırmıyor! Yeni yapılan George 5 yeni Vaşington Büyük Elçisi «Fakat Almanlar böy yurd içinde kurulan le bir tehdide Turk millî orduya iltihak ediyor lerin mukaveraet edeceğini anlamışlardır» Londra 24 (a.a.) «Times» gazetesinin diplomatik muhabiri yazıyor: ] «Almanların Balkanlardaki plânlan hakkında Londraya yeni haberler gelmiştir. Hitler, Rumanyadaki garnizonu takviye etmektedir. İngilizler, Türk hükumeti ve erkânıharbiyesile yaptıkları bütun mukâlemelerde Türklerin Almanlar tarafından şarkî Balkanlardaki menfaat sahalanna yapılacak bir tehdide karşı mukavemet hususundaki azim ve kararlarını müşahede etmişlerdir. Bugün Alman tazyikına maruz kalan Balkan milletleri, Almanya tarafuıdan Selâniğin ve Ege denizi sahıllerinin işgalinin kendi istiklâllerine nihayet vereceğini anlamışlardır. Yunanlılar, her iürlü tavassut fikrini metaneüe reddetmekte ve muharebede sonuna kadar müttefikleri İngilizlerle beraber olacaklarını bildirmektedirler.. Mussolini'nin ümidleri Londra 24 (a a.) Müstakı! Fransız ajansı bildiriyor: Libyada uğranılan mağlubivetler ü[Arkası sahife 5. sütun 4 tel Cenubî Merkez cephesinde rikada müthiş Yunan ordusu vam İtalyaya; Af zırhlısile dün Ameribütün üslere kaya muvasalat etti akmlar de Lordu, bizzat M. Ruzvelt karşılamağa gitli etmektedir mevziler ve esirler aldı Habeşistan İmparatoru Haile Selâsie Hartum 24 (a.a.) Röyter ajansının Habeş Sudan hududunda bulunan hususî muhabiri bildiri yor: İmparator Haile Selâsiyenin 15 kânunusanide Habeşistana geçtiğini şimdi ifşa edebiliriz. İmparator. Hartum'da bir İngiliz bombardıman tayyaresine binmiş ve avcı tayyarelerinin refakatile Habeş Sudan hududunda dinamitler atılmak suretile ve kazmalarla çalılık bir arazide hazırlanan bir tayyare mey danına inmistir. [Arkası sahife 5 sütun 7 de] Bu£iinkü harb vaziyeti 5 inci sahifemizde YUNUS NADt [Arkasi sahife 5 sütun 1 de] Birkac söx Nüfus Davasına Dair ran Japon nüfusunu 20 senede 100 pıiljona ulaştırmak maksadile yeni bir kanun çıkarıhnıştır. Bu kanun gelecek on sene içinde 25 yaşına gelecek bütün erkeklerle 21 ine girecek bütün kadınlaruı evlenmesini emrediyor ve aynca her aileye «Vasatî olarak beş çocuk yapacaksınız!» diyor. Çocuğu çok olan ailelerin vergileri azaltılacak ve bundan başka bu ailelere tahsisat da verüecektir. Fakat, aksilik ederek ev lenmiyenler ağır vergilere tâbi rutulacaktır. Japon hükumetinin nüfus davasına dair vaktile aldığı kararlar hakkında maalesef kâfi derecede malumatımız yok. Bununla beraber şu okuduğumuz son tedbirler de gösteriyor ki. bu iş hiç bir zaman bırakılmıyacak, elde edilen neticeler ne kadar iyi olursa oîstın daima daha ileriye doğru götürülmesine gayrçt edilecek millî davalardan biridir. Nüfus bakunından müstakbel nesillere karşı büyük mes'uliyet taşıyan bil Türkler bu hususta daha hassas, h '•inirli Araavudluk harekâtındaıı inübalarj Bir top başında zafer havadisi alan Yunan askerinin sevinci ve ağır taak bataryalan faaüyette,