17 Ocak 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

YCiksek Ticaret mektebinin 58 inci yıldönümü Dün mektebde merasimle kutlulandı, bu irfan ocağmın memlekete yaptığı hizmetler anıldı Yüksek İktısad ve Ticaret Mektebınin kuruluşunun 58 inci yıldönümü münasebetile dün mektebde büyük bir merasim yapılmış, değerli kültür müessesesinin bugünü tezahüratla kutlulanmıştır. Toplantıda, mektebden mezun mebuslar, İstanbul Vali ve Belediye Reisi Dr. Lutfi Kırdar, Üniversite Rektörü Cemil Bilsel, mektebin tedris îıeyeti ve talebeleri, iktısadî devlet teşekkülleri müdürleri, ticarî müesseseler müdür ve mümessilleri ve kalabalık bir davetli kütlesi bulunmuştur. Talebenin hep bir ağızdan söylediği îstiklâl Marşmı müteakıb, mekteb müdürü Dr. Nihad Sayar davetlileri selâmhyarak açış nutkunu söylemişür. Nihad Savar, 1883 te dört sınıflı olarak «Hamidiye Ticaret Mektebi Alisi» namı altında kurulan mektebin kisa bir tarihçesini yapmıştır. 1893 te Maarif Nezaretine bağlandıktan sonra bır müddet âtıl vaziyette kalan mekteb, 1897 de üç sınıflı olarak yeniden ihya edilmiştir. Mektebde ilk teceddüd 1908 meşrutiyetinde yapılmış ve bazı kısımlar ilâve edilmiştir. Fakat esaslı ıslahata Cumhuriyet devrinde mazhar olan mekteb, bir müddet İktısad Vek.îietine bağh kaldıktan sonra 1938 de Maarif Vekâletine devredilmiştir. Günden güne tekâmül eden mektebin talebe mevcudundan bahseden müdür demiştir ki: « Hiç şüphe yoktur ld bir tahsi! müessesesinin terakki ve tekâmü'ü, çalışma tarzı, nail olduğu rağbet ve muvaffakiyet derecesi ve nihayet yetiştirmiş olduğu favdah unsurlarla millet ve memlekete ettiği hizmetle ölçülür. J883 te 30 talebe i!e faaliyete başlayan Ticaret Mektebi Âlisinin 1908 meşrutiyetinde talebe mevcudunun ancak yüze vardığını görüyoruz. 1923 Cumhuriyet devresi başında 150 mevcudlu olan «Ulumu Âliyei Ticariye Mektebi» en büyük inkişafa bu devrede mazhar olmuştur. Bugün 1500 talebesi olan «Yüksek İktısad ve Ticaret Mektebi» nin talebe mevcudunun bu suretle 17 yıl içinde on misli arttığmı görmekle bahtiyarız. Muntazam bir şekilde yükselen bu rakamlar, memleketin içtimaî ve iktısadî seviyesinin yükselmesile mütenasib bir surette, müessesemize karşı gösterilen alâka ve rağbetin derecei eh^mmiyetine en güzel bir delîuîir.» Halen mektebe vaki müraeaatlerin yffîde 80 nini tüccar çocukları teski! ettieini söyleyen müdür, mekteb'n kazandığı rağbeti tebarüz ettiren deliüer serdetmiş ve yeni faaliyet programı hakkında şu bahatı vermiştir: « Yüksek İktısad ve Ticaret Mektebi yalnız ilmî ve nazarî tedrisatile değil, ayni zamanda meslekî ve tatbikî mesaisile talebesini teçhiz etmektedir. Bu mak°adla talebemizin yüzde 63 gibi mühim bir ekseriyeti, ticaret mekteblorinin lâboratuvarı demek olan, şehrir"izin iktısadî ve ticarî müesseselerinde, tVarethanelerinde bilfiil hizmet etmek•edirler. Öğleden sonraları mesleki sahada çahsma sistemini bütün talebemize teşmil etmek için lâzımeelrn tedHrler almmıştır. Kısa bir atide bütün r"°kteb talebesinin bu mesaiye davct pUleceeini söyliyebiHrim.» Nihad Sayar, sözlerini şu suretle bitirmiştir: < Halen mektebimiz ileri garb memleketlerindeki mümasil tahsil müesseseleri ayarmda olan ve hattâ bunlardan bazılanna bariz bir üstünlük arzeden kuvvetli bir tedris sistemine maliktir. Bu sahada, garb memleketlerindeki tekâmül safhalarını daima gozönünde bulunduruyoruz. Bu hareketleri memleketimizin bünye ve ihtiyaclarına göre tanzim etmek suretile, mektebimize en modern tedris sistemini veriyoruz. Bu maksadla hazırlanmskta olan yeni bir talimatname ile pek yakm bir istikbalde mektebimize yeni bir veçhe vereceğiz. Bugün de muntazam ve muvaffakiyetli bir şekilde oahşmalarına devam eyleyen müessesemiz bu muvaffakiyetini, hiç şüphe yok ki mektebimizin değerli meslek hoealarile İstanbul Üniversitemizin güzide şahsiyetlerinden terekküb eden kuv'vetıi bir tedris heyetine ve ayni zamanda talebesinin ciddî ve devamlı mesaisine medyundur. Yüksek İktısad ve Ticaretliler 58 inci yıldönümünüz kutlu olsun.» Mekteb müdüründen sonra söz alan Profesör Hikmet, mektebin iktısadî bünyemizdeki rolünü izah ederek talebelerine vazifelerini işaret etmiş ve sözlerini şu cümlelerle bitirmiştir: « Arkadaşlar, 31 senelik yolculuğum, birçok hâdiseler, varhğımdan parralarla doludur. Bunlardan hafızamdan silinmiş, enkaz halini almıç olanlann üstünde ve ayakta nuranî bir abide halinde duran mektebimizdir. Beni o yetiştirdi ve uğurladı. Kısa bir ayrılıktan sonra, tekrar kabul etti. Fakat hizmet edilmek için... 31 sene evvel beni ugurlayan ve şimdi kendisine hizmet ettiğim o, her gün gencleşiyor, güzelleşiyor, gürbüzleşiyor. Fakat ben, onun artan dinamizmi karşısmda, kendimi değil, hep onu düşünüyor, onun ihtiyarlamamasmı istiyorum.> Bundan sonra, mektebin eski meranlarından Elâzığ meb'usu Fethi Altay kısa bir hitabe irad ederek genclere muvaffakiyetler dilemiştir. Talebelerden bazıları da yuvalarına bağlılıklarını ve memleketimizin iktısadî hayatmdaki vazifelerini ifade eden sözler söylemişlerdir. Meşrutiyetin ilânındanberi bu mektebde ticarî ve malî riyaziyat müderrisliği yapan Kirkor Kömürciyan da bir nutuk söyleyerek, bu ilim yuvasının tarihçesini yapmış, mektebin memleket iktısadî bünyesinde oynadığı feyizli rolü tebarüz ettirmiştir. Mekteb baş yardirektörü Togo yıldönümü münasebetile Reisi Cuınhurumuz Millî Şef İsmet İnönüne ve Maarif Vekili Hasan Âli Yücele çektikkri telgraflara gelen cevabları okumuştur. Sürekli alkışlar arasında okunan tclgraflar salonda bulunanlarm. coşkun tezahüratına vesile olmuştur. Mektebde merasimden sonra davetliîere Taksim Belediye kazinosunda bir çay ziyafeti verilmiştir. Mektebin yıldönümü şerefine ayni kazinoda dün gece tertib edilen balo çok kalabalık olmuş, davetliler sabaha kadar neş'eli vakit geçirmiştir. 17 fkindkântm 1941 CUMHURİYET Yunan İtalyan Rumanyada harbine dair Neler oluyor? (2 nci sahifeden devam) yük Britanyanın, Arnavudluk aleyhinde tıazırJadıkları ve mihver devletleri için askerî bir şaşırtma yapmağa matııf, daha umumî bir komplodan madud bulunduğunu, mihver devletlerinin de, bu vaziyet karşısında, sakin duramıyacaklarıru söylüyor. 2 Yunanistanın hakimiyeti altma konulan Arnavudluk arazisinin Adriyatik sahillerinden Arnavudluğun ve Yugoslavyanın bütün cenub hududları boyunca uzandığı ve bu arazide 99895 Arnavuda mukabil. sadece 22430 Yunanh sakuı olduğunu ıddia ediyor. 3 Yunanistanı, Arnavudlan tethiş tarikile Yunanlılaştırmağa çalıştığmdan dolayı itham etmekie kalmayıp, öterienberi cenubî Arnavudluğun ilhakıru istedığini iîeri sürüyor ve Yunanistanın bu emperyalist siyasetinin, Balkaniardaki TnÜ2nnn karışıklık halini intac eden esas unEurlardan biri olduğunu söj'lüyor. Neticede, diyor ki: .Hocanın katii, Atinadan Arnavudluk aleyhinde idare ediien ve harb sayesinde, İngilizlerden kvvvet Hılmağı uman tethiş siyasetinm son faslıdır.» Fakat, guya Atina mahrecli yeni telgraf, biilıassa garazkâr, hakaretamiz ve hem de karakteristiktir. Bu telgraf, Yunan zimamdarlarım matbuatı sustur makia, ve İtalya hakkındaki dostsne sczlonni teyid'e beraber, ikiyüzlü vazijetlerini muhafaza etmekie itham ediyor. Bu vaziyet, hakikatte, haricen değilse bile esas itibarile, İtalyanın zaraıına bir tarafgirlik havasile meşbu olduğu halde, Yunan zimamdarları, bu zijeti bitaraflık şeklinde göstermekte imişier. Bu telgrafta şu sözler ilâve ediliyor: Yunan zimamdarları, hakikaten lam bir Yunan siyaseti, yani çok mugalâtah bir siyaset takib ediyorlar. Bundan doayıdır ki, bir İngiliz himaye siyaseti gütlükleri halde, bitaraflık garantileri vermekte müsaraat gösteriyorlar. Nihayet, «Tomari» gazetesinin yeni neşriysü iktıbas ediliyor. Bu neşriyat, ezcümle, Yunan casuslarının faaüyetine alet clmak istemiyen Çamuryalı bir akım Arnavudların tevkif edildiğinden bâhistir. [Başmakaleden devam] idi. Son rivayetlerin bize verdiği yekun ise 100 binden bahsetmektedir. Bu buyle olmak için son haftalar zarfında Rumaııyaya günde 56 bin yeni asker nakliı'de devam edilmiş olması lâzımdır. Bazı haberler bu miktarı günde 10 bine çıkanuakta bile hiçbir zorluk çekıniyorsa da bizce âcil bir hareket hedefi olmaksızın bu kadar fazla miktarda asker nakli yalnız dile kolaydır. Hangi birini saymalı: Son rivayeller içinde General Antonesko'nun gizlice Beriine gidip geldiği havadisi bile vardı. Hulâsa Rumanya içine düştüğü felâketlere ilâveten bir de sonu gelmez derecede çok ve muhtelif haberler kaynağı bir lâbirent haMr.e de girmiş bulunuyor. Bütün bu karışık vaziyeti hulâsa etmek lâzıra gelirse bilhassa iki nokta üzeriııde tevakkuf etnıekliğinıiz muvafık olur: 1 Rumen dahilî idaresi, Z Rumanyadaki Alman askeri işgali. Rumanyada malum felâketlerden son• a hüyük tezebzübe uğrayan dahili idare bütün zorluklarilc gözönüne alınınca devlet ve hükumet otoritesi namına yalnn General Antonesko'nun mütebariz ^imasile karşılaşırız. Müthiş bir kasirgada direkleri ve yelkenleri parçalanan Rumen gemisini bütün bütün batnıaktan 1 urtaran ve hatta ona yarın için kalkınma umudu ile iyi kiitii mıMaknr bir hayat temin eylemekte olan ypgâne adam budur. Demirmuhafızların taskraıkları kısa bir zamanda durdurulabflmiştir. Eğer Almanyanın da hüsnüniyeti in7imam ederse o müessif facialarm bir daha tekerrür etmiyeceğine inaııalıiüriz. Transilvanyadan dolayı Macarlitîa Rumenler arasında karşılıklı söz ve harekerin siddetlilerini davet eden ihtilâflar yeni bir haricî kargasalığa kadar gidemcz. Viy«nanın baş hakemi olan Almanya umanyanın içinde ve Macaristannı yanıbaşmdadır. Amerikanın selâmet ve emniyeti (Baş tarafi 1 inci sahifede) deliller Vaşingtonda büyük alâka uyandırmıştır. HARB VAZİYETİ ! Nutkun Japonyadaki akisleri Tokyo 16 (a.a.) Röyter: Vaşingtonda tkira ile ve ödünc verme» kanunu leh'nde Cordell Hull tarafından yapılan beyanat, umumiyetle tahrik edici malıiyette görülmektedir. Amerika Hariciye Nazıruun bu beysnatı, bütün Tokyo matbuatı tarafın dan geniş serlevhalar altında neşredilmiştir. Iftira ve vakıalarm tahrifi şeklinde kullanılan tabirler bu beyanatın nasıl karşılandığını göstermektedir. Bu hususta hiçbir resmî tefsir elde edilenıemiştir. Çünkü nutkun tam metni mes'ul mahüllere daha gelmeraiştir. Bununla beraber Domei ajansı. Amerika Hariciye Nazırı tarafından yapılan beyanatın Japonya aleyhinde bir muhasara politikası takibi için İngiltere ile Amerika arasındaki anlaşmaya müteallik jrelen haberleri teyid eder gibi gö ı dndüğünü yazmaktadır. İngiltere Amerika tayyarelerinin yüzde doksanını alıyor Helli knıvazörü meselesi 15 ağustos Milliyeti meçhul bir tahtelbahir, Tinos imanında, <ıHelli> kruvazörünü torpilleyip batırıyor. Yortu münasebetile, ancak sabahleyin ntışar eden İtalyan gazeteleri, Arnavudluk meselesi hakkında yeni mütaîea'ar reşretmemişler, Yunanistanın mesuliyetinin, yabancı memleketlerde tasdik ediidiğj kanaatini uyandırmağa salışıyorlardı. Bu cümleden olmak üzere, neşrettikleri haberlerde, Almanya ile Macaristanı, Yunan Arnavud hâdisesir.de, İtalya ile mütesanid gösteriyorlar. Keza. Bulgar matbuatının hüsnü niyetiril vc İtalyan noktai nazarlarmın Rumen matbuatmda, sempatik akisler uyandırdığın'. tebarüz ettiriyorlar. Hâdisenin Yunanistandaki akislerine gelince, M. Metaksas'ın, İtalya ve Alman tlçilerile guya mülâkatlar yap'.ığuıı zikrediyorlar ve Yunan matbuatmın, İtalya ile olan münasebetlerin düzelrnesi için itidal ve hüsnüniyet eseri goslerdiğini yazıyorlar. 1 6 ağustos Dün yortu olmak münasebetile, gazete^er, ancak öğleyin çıkmıştır. Bunlar, Tomori'nin «millî fedai» Hocayı tebrie etmeğe matuf, garazkârane mahiyette yeni neşriyatını iktıbas ederek, Hocanın, Yunan matbuatı tarafmdan iftirayi uğradığmı yazmakta, hatta Majeste Kralın şahsına bile dil uzatarak, onun Yuııanlıdan ziyade İngiliz olduğunu söyle mektedirler. •Popolo di Roma» bu mütaleaları bir fıkra ile tebarüz ettirerek, Kral Corc'la hükumetinin, İngiltereye karşı yaptıkları cilvelerin ,son derece mevsimsiz ve tehlikeli olduğunu yazı yor. İtalyan gazeteleri, Helli'nin toıpillenmesi hâdisesinden hiç bahsetmiyorlar. Bu sükutun sırrı bugün öğleden sonra aydınlandı. Akşam gazeteleri, bu acı haber: verdikten sonra, torpillenme hâdisesini İngiltereye yükleyen mütalealar iîâve ediyorlar ;eğer bu iş, bir İngiliz tahtelbahrinin eseri olmasaydı, İngiiiz propagandası, bu haberi, torpillenme vak'asından hemen sonra ve adeta, Yunan hükumeti hâdiseden üaberdar olmadan vermeğe muvaffak olamazdı, diyorlar. İngilterenin, bu harekete teşeb. büs etmesinin sebebi, hâlihazırdaki Yunan İtalyan münasebatının gerginliği Yunanistanın, mes'uliyeti İtalyaya yükliyeceğini ve bu suretle, İtalya aleyhinde harekete geçeceğini umması clduğu da ilâve edilmektedir. Gayda, Yunan İtalyan münaseba tmda, Hocanın katlinden ve diğer hakikatlerden mütevellid olarak husule gelen v^ziyetin, İngiliz tasniatından doğabilecek diğer bütün meselelerden ayrı olduğunu ve bunun da, mutlaka tatmin edici bir şekilde tesviyesi icab ettiğini tekrar ediyor. İtalya bu hususta bir uzlaşma kabul etmiyormuş. Giornale d'İtalia'nın istihbaratı meyanmda, Bulgaristan, İtalyan noktai nazarma taraftar gibi gösterilmekte, halbuki, Yunanistana bir taarruz vuku bulduğu t?kdirde, Türkiyenin Yunanistana yardun edeceği hakkındaki «Yeni Sabah» ın yazjsı, Türk hükumetinin noktai nazaruıa uygun olup olmadığı şüphe ile karşılanmaktadır. (Arkası var) Tütün fiatları düşüyor (Baş tarafi 1 İDCİ sahifede) Çünü evvelâ, bütün istihsal maddelerinin ateş pahasına çıktığı böyle bir devirde Türk tütününe biçilen 60 90 kuruş kıymet azdır. Saniyen en hararetli arz ve taleb tazyiklerinin ahş veriş için boşandığı bir anda konulan bu fiat sür'atle düşmeğe ve piyasa buaz tavsayınca 40 60 ve bir müddet sonra hattâ 30 40 derekesini bulmağa mahkumdur. Sebebler basittir: Büyük Amerikan kumpanyalarınm hepsi piyasaya girmemiştir. İngilizlerin mevzuu bahs mubayaalarmdan henüz haber yoktur. Hükumet sermayesile tütün alacağı haber verilen müesseseler ve bankilar mal almamaktadırlar. İnhisarlar belki de, eski an'anesi veçhile, ucuz tütün Eİmak maksadile geniş hareketlere karışnııyordur. HulâsT olarak denilebilir ki, tütün piyasasma fiilen büyük devlet sermayesi konulmadıkça satışlarda, kelinıenin hakikî manasile «nizam» tesis etmenin imkânı bulunamaz ve Ticaret Vekâleti memurlarınm nezareti teselliden ibaret kalır. Zira piyasanm oynaklığmda âmil olarak kanunsuz, nizamsız bir bal yoktur, ticarî bir takım oyunlar vardır. Bunlara ise müşahid memur göndermekle değil. hâkim bir sermayeyi mubavsata hasretmekle mâni olunabilir. Adedi yüz binleri bulan tütün müstahsili de Ticaret Vekâletinden bunu bekliyor. İngiltere ikinci tasfiyesini hazırlayor (Baş tarafi 1 inci sahifede) rine teveccüh etmekte devam edecektir. ingiltere, ikinci hesab tasfiyesini hazırlamaktadır. Buna intizaren Nil ordusu Ingiliz taarruzunun mızrak ucunu teşkil etmektedir. Halkımız bu zafere yalnız İtalyan askerleri nezdindeki muhariblik vasıflarının noksanlığı yüzünden değil, fakat bilhassa İtalyanın iktısadî ve askerî vaziyetindeki şayritabiilikler yüzünden itimad etmektedir. İtalya muharebeye değil. fakat Almanya tarafından kazanılacak olan yakın bir zafere hazırlanmıştt. O, bu zaferden o kadar emin idi ki, hava kuvvetlerile ordusunun teçhizatını ihmal etmişti. İtalyada kömür stoku yoktu ve petroldan tamamen mahrum bulunuyordu. Hayatî ehemmiyeti haiz bazı maddeleri de ancak Almanya yolu ile elde edebiliyordu. Görüyoruz ki, kendisini Romaya hâkim bilen Almanya müsavat sahasından yavaş yavaş ayrılmaktadır. Almanya artık İtalyan yardımına muhtac değildir. Görülüyor ki, Hitler'in müttefiki olmak düşmaru olmaktan daha tehlikelidir. İtalyan Alman münasebetlerindeki son inkişaflar Mareşal Badoglio'nun istifasile sıkı sıkıya alâkadardır. İtalyan maneviyatındaki zaaf endüstri ve ekonomi sahasmdaki tabiî zaafa atfedilmektedir. Her yeni hezimet faşist zimamdarlarile fena idare edilen bu milletin en iyi elemanlan arasındak çukuru genişletecektir. İngiltere ikinci hesab tasfiyesini hazırlamaktadır. Düşmanın hilelerini bildiğimize kaniiz. Bu kanatimiz, kafa ve kollarrn müsaadesi nispetinde tayyare, vapur, top, tank, obüs ve bu muazzam harbin lüzum gösterdiği bütün mütenevvi malzemeyi imal hususunda bize cesaret vermektedir» Dünkü vaziyet İzmir 16 (Telefonla) Tutün satışı devam etmektedir. Fiatlar 65 ile l l î arasında tehalüf etmektedir. Hükumet, vaziyeti alâka ile takib etmektedir. Ticaret Vekâleti tütün bürosu şefi dün İzO'irr gelmiştir. Dördüncü nevi tütünün daM 40 kuruştan aşağı salıimıyacağı so\ •nmektedir. Manisa Valisi Faik Tür>l, Kırkağac müstahsilinin şikâyeti ürerine derhal mahalline hareket etmişiT. Beyanatmda, hükumetin hassasiye<;ni işaretle müstahsilin istical ve te'âş oFtermesini tavsiye etmistir. Millî müesseseler nâzım mubayaa hususundaki faaliyetlerini artıracaklardu:. BİÇKİ DERSLERİ Evinde hocasız biçki ve düdş öğrenmek isteyenler için Şukrü Canal tarafından yazılan bu eserlerin birinci cildi 2, ikinci ve üçüncü cildleri ikişer buçuk liradır. 3 dldi birden beş liradır. Taşra için satış veri Beşiktaş ^Jcaretler Dibek sokak 1/2 numarada Şükru Canaldır. Bu adrese bedeli gönderildiğinde derhal posta ile gönderilir. btpnbci saüs veri: Ankara caddesi İnkılâb Kitabpvidir. Vaşington 16 (a.a.) Röyter ajansından: ISevyork Herald Tribune gazetesinin Vaşington muhabiri yazıyor: İngiltere şimdi Amerikada imal edilen F.VCI tayyarelerinin yüzde doksanını almaktadır. Bu suretle Amerika imalâtımn İngiltere ile yarıyarıya taksimi için Cunhur Reisi Ruzvelt tarafından ileri sürülen prensipin hududundan ileri geçilmiştir. Teşrinisani ayında yapılan bütün imallt harice çıkarılmıştır. Ayni mulıabirin ilâve ettiğine göre, İngiltereye karsı takib edilen bir yeni yardım politikası yüziinden 1940 senesi son iiç ayı zarRumanyada Almanya, işte asıl mü fmdr Amerika ordusuna 40 tayyareden him mesele bnradadır. Harbsiz vaki ol ız teslimatta bulunmuştur. muş olan bu işgal, simdiki halde yalnız tnfirada âyan azasına göre harb Rumanyaya miinhasır kalsa bile adeta sağlam bir bünyenin bir kısmma diken nisanda bitecekmi}! baünış olmak tesirile garib bir aıahiyet Vaşington 16 (a.a.) İnfirada lider rzetmektedir. Almanyanın Rumanyaya gelmesi için âyandan Wheeler gazetecilerle yaptığı bir görüşmede: diişüniilebilen sebebler şunlardır: « Muharebenin nisanda biteceğine A) Petrol mıntakasınuı fili bir işgalle inanan bir çok yüksek zevat bulunduğu at'î teminat altına alınması, B) Kumanyanın ve bilhassa bu petrol Vasingtonda herkesin malumudur. Cumıuıntakasının müteakıb hareketler İ$in hur Reisi Ruzvelt'in son nutukiarmın hedefi •efkârı umumiye üzerinde tesir bir iis ittihaz olunması. yapmak ve memleketin anî bir hücum Nereye veya nerelere müteveccih miitehlıkesine maruz bulunduğunu söyli cakıb hareketler? yerek milleti ürkütmek ve bu suretle Bulgaristan herhangi bir yabancı kongrenin bu toplantısı esnasında harb lerilemeye karşı mevcudiyetini, hiirriptogrammm kabulünü ve kendisine tott ve istiklâlini müdafaa etmek azıııintaliter salâhiyetler verilmesini temin de göründü. Yugoslavya her makul ınüetmektir.» zakereden kaçınmıyacağını, fakat tamaÖğrenildiğine göre İngiltereye yardım miyet ve istiklâline dokunur hareketlere karşı boyun eğemiyeceğini şimdiye ka kanununa muhalif olan âyan azası bu dar her hrsatta samimî olduğu çok bf lli kanun aleyhindeki mücadeleyi idare etaçık bir lisadnla ifadeden geri durmadı. mek üzere cumhuriyetçilerden ve âyanfialkanlarda bir cephe açmanın Alman dan Vanderburg'u seçmişlerdir. Âvan azasmdan VTheeler demckratlar plânlarına uyabileceğine »kıl ermez. Sonra böyle bir cephe açılmakla Ru Urafmdan muhalefet lideri olarak evvel. nıanyrdaki petrol kuyularınm kurotul oe seçilmişti. ması tehlikesi de yok değildir. Harb saHer ay 800 tayyare bası olacak Balkanlann artık bunılan Nevyork 16 (a.a.) İngiltere hesasonra iptidaî madde ve saire vermek hususundaki kabiliyeti ortadan kalkınış bına çift motörlü bombardıman tayyareleri imal eden Baltimordaki meşhur clarağı da tabüdir. Sovyetlerden bahse lüzum bile görınü fabrikanın sahibi Glen Martin, gazeteyoruz. Sovyetlerin nazaruıda Rumanya cilere beyanatta bulunarak, Amerika daki Abnan işgalinin mevziî ve nıuvak havacıhk sanayiinin İngiliz siparişlerikat bir iş telâkki edilmekte olduğunu nin hepsini iia edeceğini bu ay içinde İngiltereye 800 tayyare teslim edilecetahminde hata olmasa gerektir. İşte Rumanyada olup biten işlerîn u ;ini ve bu miktarın günden güne artmııır.î bir görüşte kalbur üstüne gelenle tırıîacağını söyleTmştir. ri vf onlara muvazi mütalealar jîmdilik Amerika Maliye Nazınnın sözleri bunlaraan ibarettir. Vaşington 16 (a.a.) Maliye Nazırı YUNUS NADİ Morgentau, gazeteciler toplantısında demokrat memleketlere yardım edilmeİki arkaciaş arasında sine taraftar olduğunu söylemiş ve deBeyogıunda Uzüm kazinosuna giden miştir ki: Ibralıim ve Sadık isminde iki arkadaş < Benim bfldiğime göre Çörçil hübir müddet içtikten sonra ortada hiçbir kumetinin Birleşik Amerikadan yapasebeb yokken kavgaya tutuşmuşlardır. cağı mubayaat için dün meb'usan mecSadık bir aralık masa üzerindeki ıakı lisinin hariciye encümeninde zikrettiğim şişesini kaparak İbrahimin başuıda kır nakid ve kıymet olarak bir milyar 775 nııştır. Kavga esnasında kazinonun cam milyon altın dolardan başka elinde ları da kırılmıştır. İbrahim tedavi altma derhal kullanacak parası yoktur. alınmış, Sadık yakalanmıştır. İngilterenin Kanadada veya imparatorluğun diğer kısnnlannda bulunan Turistik yollar için parası buna dahil değilse de bu para İstanbul ve Bursa vilâyetleri yol ver Londranın elinde değildir.> Morgentau, imparatorluktaki bu paiki lira zammedilmesi etrafında cazı düşünceler mevcuddur. Bundan bü rayı tahmin etmekten imtina ederek müddet evvel Izmir vilâyeti yol vergüi demiştir ki: ne bır miktar zam yapılarak bununla < Büyük Britanya imparatorhığu turistik yolların inşasma başlanılmıştı. bir ailedir. Ve insan ailesinin ayni meİstanbul ve Bursada da bu şekilde turis selelerile karşılaşmaktadır. Bir aileden tik yoilar inşası mevzuubahis ise de he birkaç azanm parası olması, o paranın nüz bu düşünce hükumete vaki resmî diğer aile efradma da aid olduğunu tabir müracaat şeklini almamıştır. zammun etmez.» Morgentau'dan şu şual sorulmuştur: Asker ailelerine yardım işi İngiltere Amerikadan malî yardım isAsker ailelerine yardım mükeliefiyeü temeden evvel bu yardımı Büyük Brietrafında tespit edilen kararlar alâka tanya imparatorluğunun diğer kısımladarlara tamim edilmiştir. Bazı memur rından istemesi lâzımgelmez mi? Maliye Nazırı demiştir ki: laruı aıüklleflerin verdikleri kazanc beyanııamesini bile kâfi görmiyerek buc Size bu hususta şunu söyliyebinun haricinde para tahakkuk etürdik lirim ki, İngütereye yardım kanununa leri anlaşümış, badema bu mükellefiye taraftarım.» tuı tahakkukunda 1 Kazanc beyanBahriye Nezaretinin aldığı yeni namesi 2 Emlâk vergisi 3 Maaş tahsisat miktarı esas tutularak bu miktar üzeVaşington 16 (a.a.) Meb'usan mecrinden bir liradan beş Uraya kadar mülisinin bahriye encümeni Bahriye Nekellefiyet bedeli tahakkuk ettirilmesi ve zaretinin müstaceliyet kararı ile 909 bunun haricine çıkılmaması için enıir milyon dolarlık tahsisatı ittifakla kaverilmiştir. bul eylemiştir. Bu para nispeten küçük 400 vatmrun Darülâcezede münevverler yapılmasına ve deniz inşaat tezgâhlsrıkoğuşu nın genişletilmesine tahsis olunacaktır İstanbul Vali ve Belediye Reisi Lutfi Yeni yapılacak vapurlar, başlıca deKırdar Darülâcezede bir münevverler nizaltı avcılarını, mayn tarayıcılaıını koğuşTinun tesisi için tetkikatta bulun ve torpitoları ihtiva edecektir. maktadır. Kimsesiz kalmış ve ihtiyarlaBu kabul edilen yeni tahsisatla B?hmış mütefekkir ve artistlerin hayatları riye Nezaretinin son 24 saat içinde alnın sonunu sefaletle geçirmemeleıi için dığı tahsisat yekunu bir milyalr 209 burada barındırılacaklardır. milyon dolara baliğ olmaktadır. haHavayollarî genişletiliyor veMeb'usan meelisi, dün bahriyenin milmüdafaalanm takviye için 300 Devlet Havayollan umum müdürlü yon dolar vermişti. Şü, memleketimizde havayollarını ge n'şletmek üzere hazırlıklara başlamıştır. Mevcud hatlara İlâveten Ankara ÜROLOG OPERATÖR Prot î Sıvas Samsun ve Ankara Adana Myarbakır hatları da açılacaktır. İzmir Bahaeddin Lutfi Varnalı postası Afyona da uğnyacaktır. MuhBöbrek, Mesane, İdrar ve Tenasül telif hava meydanlarında yapılmakta yollan hastahklan mütehassısı clan telsiz istasyonlan da o vakte kaBeyoğlu İs Bankası karşısı Errurdar ikmal edilecektir. Havayollan unevruz sokak 10 Pananiya Aprt mnm müdürü Ferruh, meydanlardaki No. 2. Telefon: 422^3 I T î ' H m tefsik etmek üzere seya »•>« cıkmıstır. ••» • fBastarafı 1 inci sahifede; italya harbe girmeden evvel, İtalyan çığırtganlan İtalya hava, denizaltı ve denizüstü knvvetlerinin Sicilya boğazını (Baş tarafi 1 inci sahifede) sımsıkı kapayarak Akdenizi ikiye ayıracaklannı iddia ediyorlardı. Böylece Şirkî İtalya Airikasında 1415 son şarkî Akdenizde bulunan İngiliz filosu kânun gecesi Assab üzerüıe bir akırt ile farbi Akdenizdeki filo arasında yapılmış ve cepane depolarile antrepomuvasala tamamile kesilecekti. Halbuki Afrika sahilindeki Tunus, Fransız lar da tahrib edilmiştir. Bütün bombalar lann elinde bulundukça Bizert, Tunus, hedpf tutulan mmtakaya düşmüştür. La Goulctte, (Türk korsanlannın eski 50 kilometre uzaktan görülebilen büyüfc üssfi meşhur Guletta), Sousse (Sus), bi ryangın çıkmıştır. Sfax (Sfaks), Gabes ve vaktile Turg^ıd Bir gece evvel de büyük bir mııvalfaKeisin kullandığı Cerba adası gibi mev kiyetle Asmara üzerine akın yapılmış kilerden Fransızlar istifade ettikçe İtal tır. yanlar, Sicilya boğazına tam hâkimiyet Trablusta düşen bir av tayyaremizden iddia edemezlerdi. Kaldı ki Sicilyanın baska bütün tayyarelerimiz bu hareketrenubnnda İngilizlerin Malta üssü de vardı. İtalya harbe girdikten sonra lerden üslerine dönmüşlerdir. meydandan çekilmiş olan Fransa, İn Kara cephelerinde değisiklik yok giliz gemilerinin Fransaya aid sahil • Kahire 16 (a.a.) İngiliz umumî kaIerden 20 kilometre uzaktan geçmelerini kararlaştırmış olduğundan İtal rargâhınuı tebliği: yanlann işi çok kolaylaşmışth Fakat, Vaziyette hiç bir değişikük yoktur. İtalyanlar, Sicilya bofazını kapayama Cephelerde keşif faaliyetine devam edil. mışlardır. İngilizler. daha, İtalya har mektedir. be girmeden ticaret gemileri için AkdeKshire 16 (a.a.) İngiliz tebliği: niz yoluna bırakarak Ümidburnu yoŞimalî Afrika ve şarkî Afrikada valıınu takibe başlamış olmakla beraber, harb gemilerile bunlann himayesinde ziyette hiç bir değişiklik yoktur. seyreden ve müstacel malzeme taşıyan Bütün cephelerde karakol hareketleri nakliye gemileri gene buradan geçiyor faal'yetle devam etmektedir. lardı. İtalyan hava kuvvetleri bazan bu Sutampton kruvazörü battı ' kufilelere ve harb gemilerine taarruz tmişlerse de hiç bir şey yapamamış Kahire 16 (a.a.) Amirallık Dairesilardır. Bu sebeble altı aydanberi Sicilnin tebliği: ya bogazından nakliyat kesilmemişti. Amirallık konseyi, İngiliz Sutampton Alman tayyareleri geldikten sonradır ;i, Sicilya bogazından geçen gemiler 10 kruvazörünün tamamile kaybedilmiş ol' kincikânun günü sabahtan akşama ka duğunu bildirmekle müteellimdir. dar süren ciddî bir hücuma ugramış14 kânunusanide bildirilmiş olduğu lardır. Gerçi kafileyl teşkil eden geml gibi Sutampton kruvazörüne Akdenizde ere bir şey olmamışsa da İllustrious tay gemılerimize karşı hava hücumlan esyare gemisi cetin bir imtihan geçir nasında isabet vaki olmuş ve gemide miştir. yangın çıkmıştır. Yangın o derece geniş Bn müeadelenin tafsilâtını Cumhnriclmuştur ki, gemiyi terketmek lüzumu yetin ba?ka bir sütununda okuyacağınır için tekrara lüzum görmüyoruz. hasıî olmuştur. Yalnız mühim iki nokta var ki, biri Bunun üzerine gemiyi yedeğe almak dün de söylediğimiz gibi İtalyanlarla in^kânsız görüldüğünden Sutampton Almanların öğleden itibaren güneş ba bizzat kendi kuvvetlerimiz tarafından tıncıya kadar yaptıkları hücumlara rağ bafmlmıştır. men, kafilenin salimen yerine varmaGemi mürettebatının büyük ekseriyeti sıdır. İkinci mühim nokta da 500 kilokurtarılmıştır. Ink bir ajhr bombamn isabetlne ragmcn İllustrious tayyare gemisinin batmamış, hatta harbedemez bir hale gelmemiş olmasıdır. Geminin yakınma düşen ve suyun içlnde patlıyan bomba(Baş tarafi 1 inci sahifede) Iar, sn kesiminln altında ve üstünde tâbi tutulmuştur. Bu müthiş hücum yaralar acmış. geml su etmefe başla hakkındaki tam raporlar geldiği zaman mış, fakat yardıma muhtac olmadan A'man harb faaliyetinin bu mühim merlimana dönebilmiştir. Gemiye yakın düşcn bombalar, ekseriya tam isabetler kezinin tekrar normal harb faaliyetine den daha tehlikelidir; çünkü bunlar başlıyabilmesi için uzun bir zaman geçguyun içinde patlıyarak torpil tesiri ya mesi lâzım geleceği anlaşılacaktır. Hünarlar. Nitekim bu bombalar tavyare cun« mütemerkiz bir şekilde yapılmış ve gemisinin teknesinde, su kesüninin al [ayet dikkatle hazırlanmıştır. Almanlar tında rahneler açmıştır. için büyük ehemmiyeti haiz hedeflere Almanlsnn en şiddetli hücnmlanna pek ağır darbeler indirilmiştir. Alman tebliği, tahribatı kısmen oğrıyan İllustrious, bütün bu yaralara mukavemet etmekie yenl İngiliz gemikabul ediyor Irrinin ne kadar mukavemetH oldugunu Berlin 16 (a.a.) Alman yüksek kuispat etmistir. Bu tayyare gemisinin topçusuna da büyük iş düşmüştiir. Çün ıandanlığmın tebliğinde geçen geca tarafından kü Alman tayyareleri, büyük bir hedef Iıpiliz tayyare kuvvetleri arzeden tayyare gemisinln uçnş gfiver V:lhelmshafen'e ve şimalî Almanyad.tki tesine inecekmis kadar alçaktan uçarak bazı mevkilere hücumlar yapıldığı bilhiicnm etmişlerdir. dirilmektedir. Tebliğde ayni zamanda Vilhelmsha İllustrious, harbin başında hizmete ;irmiş ve Almanlarla İtalyanlann bir fen'de bü kaçı liman mıntakastnda olaçer defa batırmış olduklan Ark Ro mak üzere yangınlar zuhur ettiği fakat ?al tayyare gemisinin daha mütekâmi cayda değer bir hasar vukua gelmediği lîdir. İllustrious gibi üç gemi daha var e 20 kişinin ölü ve 35 kişinin yaralı budır ki. bunlann sonuncusu normal olaunduğu kaydedilmektedir. Alman tayrak 1941 de bitecekti. Fakat, miistacelen ikmal edilmiş olduguna şüphe yoktur. 'are kuvvetleri merkezî İngiiteıede bir Diger iki ve daha seri tayyare gemisi ehri bombardıman etmiş ve Dou\Te geçen sene denize indirilmiş olup 1941 demıryolu istasyonuna bombalar isabet ve 1942 yıllarında ikmal olunacaktır. etmistir. İllustrious 23,000 tondur. Boyu 229,55 Alman akınlan metre. enl 29 metredir. Londra 16 (a.a.) Geçen gece, düşMakineleri 110,000 kuvvetinderi ve man tarafından yapılan hücum hakkıngemiye asgarî 30,75 mil sürat temin e da Hava Nazırı aşağıdaki tasrihatı tebder; üç uskurludur. Mürettebatı 1600 lığ etmistir: kişi olan gemide 16 tane 114 lük hava Londra haricinde merkezî İngilterenin defi topu vardır. Bunlar çifter çifter sekiz taret konulmuştur. Ark Royal'da bir noktasından bir ev yıkıldığı zaman ayrıca 32 tane 40 hk hava defi topu ve bir miktar ölü ve yaralı kaydediltniştir. 32 tane hava defi makinelitüfegi oldu Londrada da, zayiatın mecmuu ağır değuna göre, bu gemide de, en az ayni ğildir. Bunlardan en mühim kısmı bir muktarda hava defi silâhı vardır. cok kişinin işgal ettiği bir binanın bir İllustrious, işte, bu kuvvetli hava de bomba ile yıkılması esnasında vukua fî silâhlan sayesinde ve sinesinde ta elmiştir. şıdı&ı 40 50 tayyare arasında mevcud Londra 16 (a.a.) Mevsuk bir kayavcüann himayesinde vartayı atlatmışnaktan öğrenildiğüıe göre dün gece ikin. tır. ci bir Alman tayyaresi de tahrib edilSouthamton kruvazöründen çıkan miştir. Bu tayyareler İngiliz gece a v a angın söndürülemediü Jç™ geminin batırılmasına mecburiyet hasü olmuş ayvc'releri tarafından düşürülmüştür. BINGÂZI YANIYOR! ingiliz akınları i İ 1 Bu gemi, Birmingham sınıfı denilen 5 kruvazörden biridir; 9100 tonluk ve 32 5 mil süratindedir. 12 tane 152 Hk top. 8 tane 102 lik tayyare defi topu, 4 «,« tane 47 lik küçk top. 8 tane 40 lık hava defi topu, 6 tane 533 lük kovan ve 3 tayyare taşır. Mürettebatı 700 kışidır. 1937 de hizmete girmiştir. Büyuk bir kruvazör olmasına rağmen, 15 lık topla için hafif kruvazör mücehhez er sınıfındandır. İngflterenin harbto başında 49 tane hazır ve 23 tane tezgâhta hafif kruvazörü vardı. Bununla beraber İngilizler 4 kruvazör kaybet mişlerdir. ., Hayli agır bir mayin veya torpjl yarası almıs olan muhiribin adı Gallanttır. Bu muhrib 1335 tonluktur, sürati 35.5 mildir. 4 tane 120 lik top g hava defi makinetüfegi. 8 tane 533 lük kovan taştr, mürettebatı 145 kişıdır. Sicilva adasınm sevkulceyş vaziyeti vazı ve Alman tayyarecUerinin Italyanlara nazaran çok cür>etkâr ve mahir olmalan yüzünden SicUya boganndan geçen İngiliz harb gemilerinin ve nakliye kafilelerinin sık sık hücumlara raması beklenebilir. Fakat, Sf" ™ Alman ve İtalyan hava üsleri liz tayyarelerinin hücumlanna uçrıyacaklardır. Nitekim İngilizler daki hava üssüne hücum ederek 3 U tavyareyi imha etmişlerdir. İngilizler, tayyare gemilerinden uçuracaklan tayyareler vasıtasile Sicılyayı dövebilecelkeri gibi Giridden. ş,malı Yunanistandan, Kefaionya ve Zanta adalannda tesis ettikleri ve edeceklerı yardımcı üslerden de Sicilyayı sık sık bombahyabilirier. Libyada ileriledikçe ellerinc geçecek İtalyan üslerinden de bnrası bombardıman edilebilir. Bu iti barla Sicilya üslerindeki Alman ve İtalyam tayyareleri öyle rahat rahat çalışamiyacaklardn. Mevziî çarpışmalar olmuş, Yunanlı lar 4 topla bir miktar esir ve malzeme daha almışlarthr. Burada soguk ve kara ragmen muharebeler devam ediyor; İtalyanlann mukabü taarruzlan defediliyor; Yunanhlar agır a&ır Berat ve Avlonya istikametinde ilerilemege çahşıyorlar. Radyo Gazetesine göre, Vnordusu, Avlonyaya 18 kilometre n a n mesafededir. Yunan tebligleri ve Yunan sözcüsü, Yunan kıt'alannm bulunduklan mevkileri zikretmediklerine göre, biz, bir mütalea serdine imkân göremiyoruz. İngiliz avcılannın ve müdafaa teşkilâtının faaliyeti Londra 16 (a.a.) Geçen gece yıldızh bir havada İngiliz avcı tayyarelerile verde yangın başlangıclaruıı itfaya memur ekipler Almanların Londraya karşı vargın bombalarile yaptıkları hücuma karşı koymak için kombine bir şekilde gayret sarfetmişlerdir I/jndranm bazı mıntakalarına külliyetli miktarda yangin bombası düşmüştür. Fakat yangına karşı mücadele ile mükllef olan ekipler bütün yangınlan kolaylıkla ve sür'atle bastırmışlardır. İnpiliz gece avcıları havada Alman bombardıman tayyarelerini iz'ac etmektedirler. Alman tayyareleri üzerine ateş eden İngiliz avcılannın mitralyöz sesleri hava dafi bataryalarının gürültülerine karıçmakta idi Bir Alman tayyaresinin düşüıüldüğü zannedilmektedir. Bundan başka geçen gece düşman merkezî İngiltere mıntakalarına karşı iki hücumda bulunmuş ve bu hücumlarda yüksek infilâklı bombalar atmışbr. Şark' İngilterede de İngiliz avcı tayyareleri harekete geçmişlerdir. Düşman her tarafta hava dafi bataryalarmm kesif atesile karşılanmıştır. Umumiyetle zayiat miktan az yük ?ek hasarat da ehemmiyetsizdir. i Dr. Hafız Cemal LOKMAN HEKİM DAHİLİYE MÜTEHASSISl Divanyolu 104 Muavene saatleri: 2.5 S. Tel: 22398 » ^ O P E R A T Ö R " Arnavudluk cephesinde: Doğum ve Kadın hastalıklan mütehassısı Cağaloğlu. Nuruosmanlye caddesl No. 22, Mavt yapı Telefon : 22683 RIZA ÜNVER kuvvetleri, limana hâkim tepelere agır bataryalar yerleştirmekte oldukların* göre, en müstahkem mevkii, gerek l\manı Bardiaya nazaran çok daha isabetli bir şekilde dövdükleri ve döve Libva cevhesînde: Lİbya~ cephesinde vaziyette bir deM " cekleri tabüdir. ^ sjklik yoktur. Tobruğu saran İngiliz 1