15 Ocak 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

N. TURHAN TAN1N Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan Kadın Avcısı Tarihî Musahabeler 1Ş0 Kr. 100 * 75 » 25 » ' Tarihte Türkler içîn sSylenen büyük sözler CUMHURİYET MATBAASI 17 nci yıl sayı: 5902 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU •• Telefon: Basmuharrir 22366. Tahriı heyeü: 2429a Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 290 m e k t u b a d r e s f c Türkiyede Bergsoniol Yazan: Ziyaeddin yaşı 4* Bugün 2 nci sahifede 246 Çarsamba 15 ikincikânun 1941 * ' Ankarada hazırlık bürosu faaliyete geçti nönü Ansiklopedisi İtalyatıın Fransadan manzarası Millet Afrikada îndirilen ağır ve kat'î darbeleri hissetmektedir Ucaî kaleler geldi Muazzam Amerikan bombardıman tayyareleri İngiltereye teslim ediliyor m Milli Şefimiz esere İtalya, artık İngilyıkmak hayalyüksek adlarının veril tereyi bırakarak calerini mesini kabul ettiler nını kurtarmak kaygttsuna düşmüştür > Salâhiyetli heyet; ilk toplantısmı Maarif Vekilinin reisliğinde yaptı Lyon 14 (.a.a.) Havas ajansi bildiriyor: Temps gazetesinin İtalyan hududunda bulunan hususî muhabirinin bildirdığine göre, Bardianın zaptı ve İngiliz motörlü kollarmm Tobruk isükametinde lerlemesi İtalyada derin akisler uyanf Arkası sahife 5 sütun 1 de] ingiliz tayyare fılolarının daimî bombardunanlarla büyük tahribat yaptıklan Alman ağır sanayi merkezlerinden... Ankara 14 (a.a.) Maarif Veklâeti, ve neşriyat kongresi karar ve temenni1939 yüı mayıs ayı içinde Ankarada leri arasında buyuk bir yer tutan millî toplanan «Birinci Turk neşriyat kongre ansıklopedınin vucude getirilmesi keysi> nce alınmış kararlarm tatbikatından fıyehnın de başarılmasına Maarif Vekâolmak üzere, clslâm Ansiklopedisi» nin letinı teşvık ve davet etmiştir. Maarif dilimize tercüme ettirilmesine girişmiş Veklâeti bugün memleket irfanı için büve buna İstanbul Üniversitesi Edebiyat yuk ehemmiyet taşıyan bu işe de başfakültesini memur etmişti. Öğrendiğimi lamağa karar vermiş ve hazırlık büroBu miihim tesebüsü ihzar ve idare ze göre, hemen bir buçuk yıla yaklaşan sunu faaliyete geçirmiş bulunmaktadır. eden Maarif Vekilimiz bir çalışma ve hazırlıktan sonra ve bazı Turk ilminin ve kültürünün daima Hasan Âlî Yıicel Londra 14 (a a.) Romadan alımaddeleri yeniden telif ettirilmek sure yüksek himayelerile gelişmesine ve bünan haberlere gore, Amerika ıle Altile mühim kısmı ikmal edilen bu ese yümesine hız ve imkân vermiş olan çok İngiliz, Kanada ve Avustralya ima manya arasında harb çıktığı takrin birinci cildinin ilk fasikülü neşredil sayın Millî Şefimiz ve Reisicumhuru lâtını takviye eden Amerikan tayyare dirde Amerika ıle İtalyanın bırbırmiş olup mütebaki fasiküller de munta muz İsmet İnonü yapılacak millî ansiklerıne ılânı harb etmemeleri Ihtimal tipleri kırkı bulmaktadır. zam bir şekilde intişar eyliyecektir. lopedimize yüksek adlarının verilmesi dahılindedır. Kahire 14 (a.a.) Haber alındığına Almanya, Fransa ve İtalyada Söylendığıne göre, Ruzvelt'in RoBu tecrübe ve hazırlık, yokluğunu lutfunu ve şerefini Cumhuriyet maarifiulgaristana Rusyanın nıalu;ore, Tobrukun 250 kılometre cenubunma sefıri Phıllıps vasıtasıle İtalya yapılan tahribat [Arkası sahife 3, sütun 5 te] hergün biraz daha kuvvetle hissettiren mat ve muvafakati dahilinde da Cırabub vahasını tutan italyan kuvKralı Vıctor Emmanuel'e gönderdir Londra 14 (a.a ) ingiliz Hava NeAlman askerleri geçtiği ve gi mesaj bu yolda bir teklıfı ihtiva etierının gerısi kesümış ve muhasara zaretinin istihbarat bürosu bildiriyor: etmektedir. Bulgaristanın kendi arazisine Alman altına alınmıştır. Mareşal Grazıanı bu askerleri girmesine muteallik bir istizafArkası sahife 5, sütun 1 te] kuvvetleri, garb çolunden Nil vadısıne [Arkası sahife 5, sütun 2 de} hına Moskovanın muspet cevab vermiş iden çetin yola hakım Siva vahasından olduğu hakkındaki bazı neşriyatı Tass Mısıra taarruz için Cirabubda topla Ajansi çok açık ve kat'î bir Usanla tekmıştı. İtalyanların Bardiadan çekilmesi zib ettikten sonra ayni neşriyata dair mezkur kuvvetleri tehlikeli bir vaziyeıe Almanyadan da resmî bir tebliğ verilduşurmuştur. Bundan bırkaç gun evvel, miştir. Bulgar Başvekilinin Rusçuk nutİngıbz tayyareleri Cirabub şimali garbıku bu yoldaki iddialar ve tekzibler arainde kafiieleri bombardıman etmışür. sında ırad edılmiş olduğundan bunu da Fakat bu kaö!e!«rin Cirab\ibdan çekilir« Bulgaristan tarafından yükseltilmiş bir ken mi yoksa buranın imdadına gidertekzib gibi telâkki etmek mümkündür. ken mi bombalandığı bildirilmemiştir. Fıihakika Bulgar Başvekili Profesor FiCirabubda mahsur bulunan İtalyan kuvlof dun tahlil ettiğimiz miihim nutkunda vetlerinin miktarı belli değildir. bilhassa memleketinin hürriyet ve istikIzmir 14 (a.a.) Ege bölgesinin Dığer taraftan İngiliz topçusu, Tob Hartum 14 (a a ) Reuter ajansının lâline en büyük kıymeti vermişti. Bulgaher tarafında bu gun tutun piyarukun dış istihkâmlarını, kat'î taarruza hususî muhabirinden: ristana yabancı bir memleketin askerleri sası açılmıştır. Fiatlar 85 kuruşla ha2ulamak üzere, mütemadiyen bomBugün Hartumda bulunduğunu söylegirmesi elbette her taraftan evvel Bul115 kuruş arasındadır. Yerb ve ecbardıman etmektedir. Tobrukta İta'yan mekte artık mahzur olmıyan Habe garistanuı hürrijet ve istiklâBni darl>enebi tütün kumpanyalan memurlann nekadar askeri olduğu bilinmiyor şistan İmparatoru Haile Selâsie bana liyen bir mesele teşkil ederdi. BulgarisBerne 14 (a.a.) Havas Ajansi billan tutun mübayaası için tütün a da Bardiadakinden daha az olduğu yaptığı beyanatta şunları söylemıştir: ian gönül rızasile yabancı askerlerin ge Rumen lejyonerlerinin şefi ve Başveki] dirıyor: mıntakalanna gitmiş bulunuyorlar. zannediliyor. < İtalyanlar tarafından AdısAbaba lisiguzcl denilecek bir kolaylıkla g i r iIsvıçrede çıkan Dietat gazetesinin Bu sene tütün fiatlaruıın müsaid muavini Horia Sima meydanma dıkilen heykeli yıkarak yeFArkası sahife 5 sütun 6 da] v e r e c e k l e r i bir memleket olaBerlıiı muhabıri, Bulgar Başvekili Fi olacağı umuhnaktadır. Ticaret Verinc Yuda aslanını temsil eden mermer maz. Boyle bir hâdisenin vukuuna her lof tarafından soylenen nutkun Berlınkâletinin teşebbüsile şehrimiz İş, heykeli diktireceğim.» yerden ve herkesten evvel Bulgar hürde yaptığı tesiratı şu suretle izah et Ziraat ve Emlâk Bankalan subeİmparator zinde gorünüyordu. Gözleri riyet ve istiklâli mânidir. Sonra da bu mektedir: leri tütün alıcı tacirlere müsaid parlayarak bana, hududu geçerek vasııretle emniyet sahalan tehdid olnnnıuş «Berlinde hâkim olan intıba Filofun, şartlarla finansman yapmalan için tanperver Habeşlilerin başında duşmana olacak başka milletlerin dikkat ve müayııi zamanda herkese hoş görünmek merkezlerinden emir almışlardır. karşı harbedeceği günun uzak olmadımaneatları. Muhali farzederek, Bulgarisarzusile her tarafta emniyetsizlik tevlid [Arkası sahife 3 sütun 6 da] tanın herhangi şeklinde boyle bir müettiği ve bu sebeble bu nutka rağmen dalıaleye muvafakatini kabul eylesek ve belki de bu nutuktan dolayı uzun Cumhuriyetçilerin Reisicumhur boyle bir ihtimalin etrafta büyük bir fArkası sahife 5 sütun 7 de] namzedi VV'ilki kıyamet koparacağını şüphesiz gorürüz. Bıı takdirde küçük Bulgaristan ucubuVaşington 14 (a.a.) Amerikan radcaği gelmez büyük bir g i r d a b ı n yolarının çoğu, ingiltereye yapılacak tanı orlasına düşmüş olurdu. yardım hakkında hazırlanan kanun Yalnız bir günlük harb [Arkası sahife 5, sütun 4 te] Filbakika şimdiki halde filen malum haberleri, tngiliz havacılıve mahdud devletler arasında cereyan ğının artan kudretini gösediyor goıünen yeni dünya harbinin bu zahirî manzarasına bakılarak kim ne termeğe kâfidir. japarsa yapsın bu hep boyle devam eder diye düsünmek büyük bir gaflet olur. Havalarda: Teşekkür etmeli ki İtalyan taarnmınu İngiliz hava ordusunun faaliyeti, hak»mşu ve dost Yıınanistanın muvaffavaların bozukluguna rağmen, gittikçe kiyctle karşılaması atcsin yeni bir cepartıyor. İngilterenin karşısındaki kıt'a hede alabildiğine vüs'at ve şiddet kazansahillerinde, istilâ limanlarına, askerî tenıasına mâni oldu. Balkanlara atılacak (Ankara Radyo gazetesi) sisata, liman ve kanallara, bataryalara yeni bir adım harbin şimdiye kadarki «Rumanyada vaziyet gıttıkçe karışve tayyare meydanlanna gündüz yapıcephelerine ınuadil yepyeni bir c e p h e maktadır. Son haberler, Alman askerleLondra 14 (a.a.) Londranın askerî lan hucumlar, artık gündelik bir maaçmak demek olacağında hiç şüphe yok rinin nakli işine hâlâ devam edtldiği mahfıllermde beyan edildifine gore, hiyet aldı. Evvelki giın üçuncu defa tur. Yepyeni, pek girift, çok ciddî ve merkezindedir. Alman kuvvetlerinin Yımanlılar Arnavudlukta Klisuranm şiLondra 14 (a a) Royter: Amiral tekrarlanan bu gündüz hücumu, bir tagi'tikçe muaazzamla«acak bir cephe. tam miktarı iyice belli olmamakla be mali garbisinde küçük fakat ehemmiyethk daıresmın bir teblığıne gore, gemi raftan İngiliz havacdığuun kudreti artRusjanm bitarafliğına hiç kimsenin raber, külliyetli yekuna baliğ olduğu an li bir ilerleme kaydetmişlerdir. Bu ilerkafılelerinın geçışını muhafaza ıçın YUNUS NADİ laşılıyor. leme Yunanlıları Klisuranm epeyce ö merkezî Akdenızde 7 kânunusani ıle 13 tığına delâlet ettiği gibi, diğer taraftan fArkası sahife 5, sütun 1 de] [Arkası sahife 5 sütun 3 te] kânunusani arasında yapılan harekât da Almanların İngiltereye ihrac hanrfArkasi sahife 5 sütun 1 dei esnasında bir İtalyan destroyen ba lıklannın çoğaldığuu da ispat eder. İntırılmıştır. Bılâhare bir İngılız destro gilizlerin son günlere kadar hep geceyeri hasara ugramış, fakat bu gemı lı leri dövdükleri buralarını, şimdi günm; na donmuştur. İtalyan ve Alman dÜ7 gozile iyice görerek ve nişan alahava kuvvetlerinin İngılız gemüerıne rak bombalamalan, buralardan Büyük hucumları netıcesınde bir tayyare ge Britanya adalanna gelebilecek tehlikemısi ve bir kruvazör hasara uğramış ve nin arttığma delildir. Habeş İmparatoru Haile Selâsiyenin ordulanna kumanda ettiği kayıblar kaydetmiştir. Asgarî on iki T Arkası sahife 5 sütun 5 te] düşman tayyaresi duşürülmuş ve aysıralarda alınmıs resimlerinden rıoa daha bir mıktar tayyare de hasara uÇratılmıştır. Çöldeki İtalyan Garib haberler kıt'aları da Amerika Almanya muhasarada! ile harbe girerse... Alman ve İtalyan uslerine yapılan ağır bombardımanların tahribatı korkunc bir mahiyet aldı Londra 14 (a.a.) İngiltereye tahsis edilen muhtelif dort tip Amerikan bombardıman tayyareleri Atlas Okyanusunu kendi vasıtalarile geçerek İngiltereye teslim edılmişlerdır. Bunlar faaliyet sahaları genış olan Lockhead Hudson bombardıman keşif tayyarelerile uçan kale ısmile maruf Boeing B. 17 tayyarelerınden ve uçan vapur ismi verilen ıki motorlü Consolidated tayyarelerile Lockhead Hudsonlardan daha büyük ve daha seri tipte olan Lochead VegaVentura bombardıman tayyarelerindea ibarettir. Balkanlarda Atnerikadan İngiltereye yardım! Vaşington ve Roma, İtalya ve Afrikada birbirlerine harb ilân bütün usler, göz etmiyeceklermiş! açtırmadan bom bardıman ediliyor Filofun nuthu Hazırlanan lâyiha Hariciye Encümenine verildi Berlini fena Amerika radyolarına göre «Mihverin korktuğu yıphalde kızdırdı! ratma ve yorma harbidir, mihver böyle bir harbi kazanamaz.» Ncgtis diyor ki: "Adis Ababa meydanındaki i t a l y a n abidesini yıkarak Yuda arslanını dikeceğim!,, Ege'de Alman mehafili, Başvekilin emniyetsizlik telkin ettiği, artık uzun müddet yerinde kalamıyacağı f ikrinde! Tütün piyasası dünj açıldı; fiatlar vasattır RUMANYADA Alman tahşidatı göze batacak kadar arttı HARB VAZIYETİ Rumanya bir s*crama tahtası olar?k mı kullanılacak ? Rumen kara suları tehlikeli mmtaka ilân ediliyor Arnavudlukta ingiliz hava ordusunıın faaliyeti Bir İtalyan muhribi Yunan kıt'aları Tebatırıldı, İngilizlerin pedelen kapılarına bir tayyare gemisi, vardılar 1 kruvazör, 1 muhribi hasara uğradı Müstahkem bir mevki alındı Akdeniz harbi Yunanîstana •ı Birkaç söx italyan Taarruzu Nasıl Başladı? BUGÜN * 3 üncü sahifemizde «Yunan Beyaz kitabı» ndaki mühim vesikaları okuyunuz! Çocuk babası ve devlet adamı Bir baba farzedelim ki oğlunu meselâ muhendis ıılarak yetiştirmeyi kendine ideal edinmiş olsun. Bu adam gayesine ulaşmak için çocuğu üzerinde şüphesiz bir takını tesirler yapmaya çalışacak, o küçük dimağın derinlikleriııde gizli durduğunu sandığı kabiliyetleri uyandırmak isteyecektir. Fakat yavru büyüdükçe, adamcağızm, bir gun aldunmıs olduğunu farketmesi de muhtemeldir. Olabilir ki çocukta bu mesleğe dair ne kabiliyet, ne de heves vardır. Ve mesılâ o şair yahud şoför ounak isteyordur. Artık baba için inadı bırakmaktan ve çocuğun bünyesinde inkişaf eden kabiliyetlere uygun bir terbiye sistemine boyun eğmekten başka yapacak ne kalır? Ne kadar küçük yastan başlanmış olursa olsun, ferdler üzerine tesir ederek, onları, fıkrî ve ruhî bünyelerinin müscid bulunmadığı sahalarda inkişaf ettirmek imkânsız bir teşebbustür. Bunun aksine inanarak o yolda bir şeyıer başarmak istejenlerin daima hayal sukutile karşılaştıklarnu işitiyor veya gorüyoruz. "r Ferdler için hakikat olan bu hükUm, raiüetler için de doğrudur. Bir devlet şefi. takib edeceği bareket hattını mensub bulunduğu milletin umumî vasıflarına uyguo olarak seçmeye mecburdur. Millet, ferd gibi kısa bir zanıan içinde doğup büyümediği için devlet adamı bir çocuk babasına nazaran daha müsaid vaziyette sayıhr: O, başında^ tulunduğu içtimai heyetin fikrî ve nıhî yaradıhsını ise basladiktan sıınra değil, çok daha evvelleri, milletinin taribile bejaber öğrenmiştir. *^J Bu hakikati görmek istemiyen devlet adamlan da bilgisiz ve inadcı babalar gibi hayal sukutuna dğra(üi>a mahkumdurlar. ^N. MısııdaM İngUiz motörize iırkalan ve tayyareler bir hareket aaında .