17 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eseTİeri Hurrem Sultan 1 50 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadın Avcısı 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaası M. Turhan Taıt'ın Onyedinci yıl sayı: 5783 um urıye İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgrai ve mektub adresi. Cumhuriyet, tstanbul Posta tutusu: îstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. tdaro ve matbaa fasmı: 24299 24290 ALENDOĞDAF Pazartesi 17 Haziran 1940 SEKIUIHEVIYT HER YEROE ARAYIHIZ> I5SENE TEMINATLl* Fransada Askerî Hükumet Kuruldu Başvekâlete Peten, muavinliğine Veygand, Adliye Nazırlığına Laval getirildi, harbe devam edilecek Ingilterenin mesajı Londranm bu telgraf ından sonra yeni Fransa hükumeti sonuna kadar harbe karar verdi Bordo, 16 (Hususî) Fransız kabinesi bu sabah Cumhur Reisi Lebrun'ün riyasetinde toplanarak dün akşam geç vakte kadar süren müzakerelerine devam etmiştir. Başkumandan General Weygand, Donanma Başkumandanı Amiral Darlan ile Hava kuvvetleri Başkumandanı General Villemen müzakerelere iştirak etmişlerdir. Cumhur Reuinin istisareleri Saat on uçe kadar devam eden müzakerelerden sonra içtima öğleden sonraya tehir edilmiştir. Cumhur Reisi Lebrun bu kısa tatil zarfında Âyan Meclisi Reisile Meb'usan Meclisi Reisi Herriot'yu kabul etmiş ve mühim bir istişarede buulnmuştur. Reynaud • Churchfll mülâkab Cumhur Reisi Lebrun Bordo'da bu istişarelerde bulunurken, Başvekil Reynaud da Bordo'nun şimalinde kâin bir Fransız şehrine giderek, tayyare ile o» raya gelmiş olan İngiliz Başvekili Çorçil ile göruşmüştür. Salâhiyettar mehafilden alınan malumata nazaran, Çorçil, Fransız hükumetine İngiltere namına bir mesaj tevdi etmiştir. Başvekil Reynaud, bu mesajı hamilen Bordo'ya dönmüştür. öğleden sonraki toplantı Başvekil Reynaud'nun avdetinden son" ra, kabine, Lebrun'ün riyasetinde tekrar toplanmış ve müzakerelerine devam etmiştir. İyi haber alan kaynaklardan te[Arkası sahife 4 sürun 2 de] Rusya ile meydana gelen vaziyet dolayısile memleketini ailesile birlikte terkeden ve hükumet tarafından müstafi addolunan Litvanya Cumhur Reisi Smetona LeMans Fransada harekâtın şiddetlendiği şark sahasmt çösterir harita Litvanya Reisicumhuru vazifesini bırakarak kaçtı Sovyet ordusu Kaunas, Vilno şenîrlerile bütün üsleri işgal etti Şe( buhranı ir haftadanberi devam eden Alman akını onunde, Fransız ordulan, yeni bir müdafaa hattı tutmak gayretile gerilerken, Bordeau'ya taşınan Fransız hükumeti, Reısıcumhur Lebrunün rıyasetınde, iki gundenberi, sabahtan akşama kadar siiren uzun ve buhranlı toplantılar yapıyor. Fransanın mukadderatı, bu buhranlı toplantılardan çıkacak karara bağhdır. Mevcudıyetini tehlikeye koyan bir taarruz karşısında bir milletin ya teslim olmak, yahud da sonuna kadar mıicadeleye devamdan başka yapacak bir şeyi olamıyacağına göre, Bordeau da çok dramatik şartlar altında yapılan münakaşaların, Fransa istikbali bakımından ehemmiyetini takdir etmemek mümkün değildir. Fransa neye karar verecek? Bir millet harbederken, hasmın maddî imkânlarını hesablamağa şüphesiz mecburdur. Bize karşı çıkarılan kuvvetlerin sayısını tahmin etmek, düşmanın malık bulunduğu malzemenin miktar ve mahiyetini araştırmak, en basit harb kaidelerinden sayılır. Fakat bunlann bize nazaran üstün bulunması, harbi kaybetmemiz için kâfi bir sebeb teşkil edemez. Eğer öyle olsaydı harb tek meçhullü, basit bir cebir muadelesinden farksız olurdu. Neticeleri üzerinde münakaşaya bile lüzum görülmez, ilk temaslardan sonra silâhı elden bırakmak icab ederdi. Harbi son derece kompleks ve müşkül bir muadele haline getiren başka faktörler de vardır. Bunlardan bir çoğunu önceden kestirmek kabilse de bazılarım ancak zamanla anlayabiliriz. Millî irade, bunlardan en mühimmidir. Eğer çarpışan maddî kuvvetler arasında nispetsiz bir fark görülüyorsa, millî irade ne kadar yüksek olursa olsun, neticeyj değiştırmeğe imkân tasavvur edilemez. Fakat maddî kuvvetler arasında nispetsiz bir aykırılık olmadığı müddetçe millî iradenin rolii ön plândadır ve sonsuzdur. Askerlik tarihi, hemen her sahifesinde, bize bu hakikatin canlı misallerini verir. Millî irade dediğimiz enerji kaynağı yaşama insiyakından doğar. Her tabiat hâdisesinde olduğu gibi şekilsiz, disiplinsiz brr kuvvetNADİR NADİ [Arkası sahife 3 siitun 3 te] Kaunas 16 Ca.a.) Litvanya Telgraf Ajansı bildiriyor: Molotof bugün Moskovada bulunan LiU'anya Hariciye Nazırına Sovyet ordusunun bugün Lıtvanva hududunu bir kaç noktadan geçtiğmı, Vılno ve Kaunas ıle Litvanyanın dığer uç şehnnin işgal edıleceğini bıldirnuştir. Dığer mahallerin işgali bu akşam buluşacak olan Sovyet Gcneralı Karlof ile Litvanya başkumandanı tarafından mutteflkan kararlaştırılacaktır. Molotof Litvanya makamlarımn Litvanya ordusuna Sovyet kıt'alarma raukavemet etraeraesini ve hiçbir veçhıle bu kıt'aların ilerleyısıni guçleştirmemesini emretmek suretile teessüfe şayan hâdiselere meydan vermıyecekleri ümıdini ızhar etmiştir. [Arkası sahife 4 siitun 3 te] Yeni Sovyet Alaan itilâfı^ Hudud ihtilâfiarına dair mukavele imza edildi Moskova, 16 (a.a) Sovyetlerle Almanya arasında 28 eylul 1939 tarihınde imza edılmış olan dostluk ve hududlar muahedesınm tatbikatından mutevellıd hudud hâdiselerıle ihtilâfatın sureh hallıne mütedaır bir itilâfname ]0 haziran 1940 tarihinde Moskovada imzalanmıştır. Muzakerat bir dostluk havası içinde cereyan ederek bir ay zarfında muvaffakiyetle intac edılmiştir. İtilâfnameyi Sovyetler namına M. Alexandrof ve Almanya namına da M. Reinhold Von Sauken imza etmiştir. V J Yeni Fransız kabinesini kuran Mareşal Patain, Amiral Abrtal Adliye Nazm sabık Başvekülerden Lavat Fransız fırkaları çekiliyor Roosevelt dün tekrar Bugünhü Mecliste sefirlerle görüştü Başvekilimiz Dr. Say Paris cephesinde Alman taarruzu durdu Fransız Bir gazete «bütün maddî kaynaklarımız müttefiklerin emrine amade olmalıdır» diyor dam siyasî vaziyetimizi izah edecek Ankara 16 (Telefonla) Yannki (bu gunkü) Mecliste şark mıntakalarında muhtaç zürraa tevzi edilecek araziye dair olan kanunun şümulü sahasını ta yin eden Başvekâlet tezkeresi ve alâkalı encümenler mazbatalan okunacaktır. Türkiye Suriye dostluk ve iyi komşuluk mukavelenamesile merbutu protokollara ve bu anlaşmaların Lübnana la teşmiline mütealhk beyannamenin asdikı hakkındaki kanun lâyihasınm, ve liğer bazı lâyihalann ikinci müzakereeri yapılacaktır. Başvekil Dr. Refik Saydamın siyasî vaziyet etrafmda varınki Mecliste beyanatta bulunması kuvvetle muhtemeldir Sarktan hücum eden Alman Amerikan halkı yüzde yüz kuvvetleri Dijona vardı yardım edilmesine taraftar tayyareleri Almanyada büyük tahribat yaptılar Bordo, 16 (a.a.) Fransız Harbiye Nezaretının sozcusu bu akşam yaptığı beyanatta heyeti umumıyesi itibarile vaziyetin çok nazik olduğunu söylemiştir. Evrcia'dan Chartres'e doğru Alman ilerileyişi ağırlaşmıştır. Bunun sebebi daha ziyade Parisi işgal eden ufak cü larmdan zorluk içinde bulunuyorlar. zütamlartn bir kısmının kullanılmış olParis cephesinde durgunluk masıdır. En büyük Alman gayreti Cham Nevyork, 16 (aa.) Columbia Broad pagne ovalarında ve Chateau Thierry Casting'in Bordo muhabiri telgrafla bilcivannda olmuştur. Fransızlar ric'at ta diriyor: Fransız sözcüsüne göre Alman[Arkası sahife 3 sütun 5 te] biyesini ittihaz etmeğe mecbur olduk Ruzvelt bir kabine içtimaına riyaset ediyor Nevyork, 16 (Hususî) Cumhur Reisi Ruzvelt, bu gün Fransız ve İngiliz büyük elçilerile mühim bır mülâkatta bulunmuştur. Mülâkat esnasında Amerıkanın muttefiklere yapacağı yardımın göruşulduğü temin ediliyor. Cumhur Reisi Ruzvelt, bu mülâkatNevyork, 16 (Hususî) Newyork tan sonra, Amerikanın Berlin maslahatHerald Trıbune gazetesi ilk parti olaguzarı Kirk'i kabul etmiştir. rak 200 Amerıkalı tayyarecinin muttefik hava kuvvetlerine iltihak etmek Efkân umumiye yüzde yüz uzere bulunduklarıru haber vermekyardıma taraftar tedir. Londra 16 (a.a.) Newyork Times gazetesi bu gün, Amerika efkân umumiyesinde yapılan bir tetkikin neticesini olmak uzere bütün vasıtalarla müttefikneşretmektedir. Bu tetkik Amerikanın lere yardım edilmesini ittifakla arzu etsekiz muhim merkezinde mezkur gaze mektedir tenin muhabirleri tarafından yapılmışür. Journal Americain gazetesi yazdığı Buna nazaran Amerika efkân umu başmakalede Hearst gazeteler grupunun miyesi asker kıtaatı gonderilmesi haric [Arkası sahife 3 sütun 7 de] 200 Amerikan tayyarecisi geliyor İtalyan ordusu dün Mısıra taaruz etti Bordo, 16 (Hususi) Bu akşam geç vakit alınan haberlere göre, Libyadaki İtalyan kıtaatı, İtalyanın harbe iştirakindenberi ilk defa olarak bu akşam Mısır hududuna hücum etmişlerdır. İki taraftan ölüler vardır. İskenderiyede bulunan Mısır Kralı Faruk, vaziyet hakkında hükumetle istişare etmek üzere alelâcele Kahireye hareket etmiştir. İskenderiye valisi, vaziyetleri müsaıd olanlan şehirden uzaklaşmağa davet etmiştir. Malum olduğu veçhıle, Kahire hükumeti, Mısıra karşı bir hücum yapıldığı takdirde derhal harbe güeceğini İtalyaya bildirmişti. Fransız hava kuvvetlerinin mühim hasarat yaptıklannı bildiren Almanlarm, mefhur Es$en silâh fabrikalan