16 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eaerleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşii 150 > Kadın Avcısı 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için »öylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaası M. Turhan Tan'ın Sâjfl ! 5 7 8 2 umh İNCİ Gazinosunda Her perşembe ve pazaıtesi akşamlan Kadıköyünde İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul PosU kutusu: istanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Pazar 16 Haziran 1940 ve arkadaşlarını dlnleylnlz. Sarbrük'ten hattı yardıkları ve Verdun kalelerini zaptettikleri bildiriliyor Fransız karargâhı tekzib ediyor Fransız Nukavemeti n mayısta başlayan büyük Alman taarruzu yirmi beş gün içinde arka arkaya Holanda ve Belçikanın istilâsını tamamladıktan ve Flandres'daki müttefik ordularını ricate mecbur ettikten sonra, vakit kaybetmeksizin, bütün kuvvetile şimalden Fransız cephesine yüklendi. Burada, ancak iki haftalık bir hazırlık devresi geçiren Fransız ordusu, her bakımdan üstün Alman kuvvetleri karşısında, altı günlük bir mukavemetten sonra, adım adım çekilmeğe başladı. Almanlar, birbiri ardı sıra Rouen, Reims, Compiegne gibi mühim mevkileri zaptettiler, Seine ve Marne nehirlerini cenuba doğru geçtiler, Fran8iz topraklarında bir hayli arazi kazandılar. Ve nihayet iki gündenberi Parisi de aşmış bulunuyorlar. Bütün bu hâdiseler, bilhassa devlet merkezinin alınması hâdisesi, hisler ve sinirler üzerinde büyük tesirler yaptı. «Garb medeniyetine sembol olan nur ve ziya beldesi» ne acıyarak hakkında mersiye yazanlar, «Devlet merkezi düstükten sonra Fransadan artık hayır kalmamıştır» diyerek şimdiden hükümlerini verenler oluyor. Paris gibi, kocaman bir imparatorluğun merkezi düşman eline düstükten sonra, bu hâdise, hissiyat üzerinde tesir yapmasın, olamazdı. Fakat, milletlerin maddî, manevî bütün kuvvetlerile çarpı?ması olarak tarif ettiğimiz harbin muhtelif safhalarını tetkik ederken, elimizden geldiği kadar hissiyata az kapılmaya mecbur bulunduğumuzu unutmamahyız. Aksi takdirde. esasen son derece çeşidli ve muğlâk olan 1939 harbi karşısında vaziyetin objektif bir şekilde kontrolünü yapabilmemiz imkânları güçleşir, bir şey kazanmış olmayız. On bir gündenberi devam eden taarruz hareketine umumî bir nazar atfettiğimiz zaman görülen vaziyet şudur: Fransız ordusu, bir müddet mukavemet etmiş ve sonra buna imkân göremiyerek cenuba doğru çekilmeğe başlamıştır. Ancak, Fransız ordusunun çekilme hareketi çok muntazam bir şekilde cereyan etmektedir. Cephenin yarıldığına ve kuvvetlerin birbirin.den ayrıldığına dair (bu satırlan yazdığımız dakikaya kadar) malumat yoktur. Bu vaziyet karşısında Fransız ordusunun mağlub olduğuna hükmetmek hatalı olur. Müttefik devletler, şüphesiz, tarihlerinin en zor bir devrini yaşayorlar. Ne Ingilterede, ne de Fransada bu hakikati inkâr eden kimseye rastlamıyoruz. Başvekil Reynaud'nun Amerika Cumhur Reisi Roosevelt'e evvelki gün gönderdiği mesaj bu hususta çok açıktı. Malzeme bakımmdan çok üstün olan bir OTdu, her tarafını emniyet altına almış bir vaziyette, bütün kuvvetlerile Fransanın üzerine atılmıştır. Taarruz eden ordunun hakikî kabiliyetini vaktinde ve iyi hesablayarak ona göre hazırlanmıyan demokrasiler, çok tehlikeli günler göreceklerini aylardanberi bilip duruyorlardı. Yalnız şu var ki, müttefiklerin, bilhassa Fransanın mukavemet kabiliyeti harikulâde yüksektir. Bu mukavemetin arazi kaybetmek, devlet merkezini düşmana bırakmak gibi hâdiselerle sarsılacağına inanılamaz. Fransız milleti, şerefli tarihi içinde buna benzer birçok tehlikeler atlatmış, nice fırtınalar geçirmiş bir millettir. Bu itibarla, şimdi üzerine çöken felâket gecelerini aydınhk bir kurtuluş sabahına ulaştıramaması için ciddî bir NADtR NADİ [Arkası sahife 3 sütun 7 Almanlar Maginot'yu Zorluyorlar Amerikada çıkan münferid sulh haberleri asılsız Fransız kabinesi bütün gün toplandı Millt Şef Fransız ve İngiliz Büyük Elçilerini kabul buyurdu Ankara 15 (a.a.) Reisicumhur İsmet İnbnü, dün öğleden sonra saat 16 da Dunkü muzakerelere iştirak edenlerden Başkumandan General Vfeygand, Fransız büyük elçisi Massigli'yi ve 17 de Başvekil Reynaud ve Donanma kumandanı Amiral Darlan İııgiltere buyük elçisi Sir Hughe KnatFransa 15 (Hususi) Başvekil Rey meclisi, Cumhur Reisi Lebrun'un n chbull Hugessen'i kabul buyurmuşlarno bu gün başkumandan General yasetinde toplanarak. harbe devam dır. Bu mülâkatlar esnasında Haricıye Weygand ve donenma kumandanı A edip etmemek meselesi hakkında gece Vekili Şükrü Saracoğlu da hazır bulunmira! Darlan'la uzun mjddet gorüş geç vakte kadar mü^akerelerde bu muştur. müştür. Bu mülâkattan sonra nazırîar [Arkası sahife 4 sütun 3 te] Alman ordusunun güzergâhında, tahrib edilen köprülerden... İngiliz hava ordusunun faaliycti çok şiddetlendi Müttefikler kumanda heyeti 24 saatte tatbikı muhtemel mühim kararlar verdi Londra 15 (Hususî) Resmen bildirildiğuıe gore Ingihz hava ordusu Fransadaki faaliyetini azami derecede genişietmış ve muazzam bir bombardıman plânile harejcete başlamıştır. Müttefik kuvvetleri takviye etmek üzere dün ingiliz hava kuvvetleri bombardıman tayyareleri Seine'in cenubundaki harb mıntakası üstune sevkedilmişlerdir. Diğer tayyareler Neuvechapelle yakmında Merville tayyare meydanındaki düşman tayyare tecemmülerine hücum ederek ağır zayiat verdirmişlerdür. Bombardıman tayyarelerimizden dordü dönmemiştir. Ruzvelt'in kat'î cevabı "Müttefikler hürriyetlerini,, müdafaa ettikçe, yardım iki misline çıkarılacak Mısır müttefiklerin isteyeceği her yardımı yapacak Kahire hükumeti, Italyaya yeni bir nota verdi Roma 15 (a.a.) Mısır hükumetl İtalya hükumetine bir nota tevdi et miştır. Notada bilhassa şöyle denıl meitedh: • Mısır İngiltere ile akdettiği ittifakın taahhüdlerine riayet ederek müttefiklerin taleb edeceği hertürlü yardım ve kolayhkta bulunmak üzere kendi topraklarında lâzım olan her şeyi yapaçaktır. [Arkası sahife 3 sütun 3 te] Gece bombardıman tayyarelerimiz Almanya üzerindeki hücumlarma devam etmişlerdir. Ruhr ve Rhenanie'de askerî hedeflere isabetler vaki olmuştur. Almanyanın cenubu garbisinde Bade eyaletinde kuvvetli kıtaat tecemmüleri ve harb malRuzvelt'in Reynaud'ya telgrafı zeme depoları üzerine bir hücum yaVaşington ]5 (a.a.) Reuter: Reyno pılmıştır. Tayyarelerimizden ikisi ekya gonderdiği telgrafta Reisicumhur ı siktir. Ruz\elt «Fransız ordularının müstevliye I Bu sabah sahil muhafaza teşkilâtına [Arkası sahife 4 sütun 4 te] [Arkası sahife 4 sütun 4 te] 1 Vaşington 15 (a.a.) Amerika Büleşık Devletleri reisi M. Ruzvelt. Fransa ve İngiltere büyük elçilerini, kendi talebleri üzerine kabul etmiştir. Bu ziyaretlerin hedefi hakkında hiç bir şey söylenmemektedir. Fransız donanmasının bombardıman ettıği Italyan şehirlerinden. Akdenizde harb Açıkîarda dolaşan müttefik donanma, Italyan filosile karsılaşamadı Fransız gemilerinin Cenova mıntakasını ve tayyarelerin Libya ve Somaliyi bombardı manları çok tahribat yaptı Kahire 15 (a.a.) Dün akşam neşredilen deniz teblığınde şöyle denmektedır. Müttefik donanma cuzutamları, harbin bidayeündenberi, açık denızdedır. Müttefik donanma, seyrisefaini himaye naksadıle Akdenizde mayınleri tarama ve düşman gemilerini tahrib etme faauyetmde bulunmaktadır. Bir kaçı Mısır sahılleri açıklannda olmak üzere bir çok mayin tahrib ediimiştir. Bir Holanda vapuru Akdenizde Ital yanlar tarafından batırılmıştır. Bu vapurun mürettebatından dört kişı ölmüştür. dün Aden üzerine üç akın yapmışiarsa da ingiliz harb tayyareleri tarafından tardedilmiştır. Üç motörlü bir İtalyan bombardıman tayyaresi alevler içinde denize düşnıü*tur. Mürettebatından iki kişi kurtarılarak esir edilmiştir. Dığer bir tayyare üssüne hareket etmesini şüpheli kılacak kadar ciddî surette hasara uğratılmıştır Cenubda iki küçuk şehre karşı da akın vapılmışsa da hemen hemen hiç hasar kaydedılmemisür. Afrikadaki hava akınlan Kahire 15 (a a ) İngıiiz hava kuvAdene yapılan hiicum akim kaldı vetleri umumî karargâhınm bildirdiğine Aden 15 (a.a.) Düşman tayyareleri göre, İngiliz hava kuvvetlerinin faaliyeü Moskova 15 (Hususî) Sovyetler Birliği hükumeti, Litvanyaya bir ültimatom vererek, geçen sene akdedilen SSovyet Litvanya ademi tecavuz pakImın tatbikını temın edecek miktarda Sovyet Litvanya ademi tecavuz pakCenova'nın havadan manzarası müsaade etmesüü ve yeni bir kabme kurulmasını istemiştir. Litvanya, Sovyetlerin her iki talsbini de kabul ettiğınden, külliyetli miktarda Sovyet kıt'aları bugün Litvanyaya girmişler ve Litvanya sahillerile LitvanyaAlmanya hudud mıntakasına yerleşmişlerdir. Diğer taraftan, Litvanya ordusu eski başkumandanı General Raktıki'nın riyasetinde yeni bir Litvanya kabinesi kurulmuştur. Salâhiyettar Sovyet mehafiünde be yan edüdiğine gore, Litvanya hükumeü geçen sene akdedilen Litvanya Sovyet ademi tecavuz paktı ahkâmı hilâfma olarak Estonja ve Letonya ile birlikte Sovyetler aleyhine askerî bir ittifak akdetmişti. Bu vaziyet karşısında Sovyetler Birliği Litvanya Sovyet ademi tecavuz paktmı tatbik etmek üzere tedbir almak dün de devam etmiştir. Bir çok keşif u mecburiyetinde kalmıştır. çuşları muvaffakiyetle yapılmış ve mü Işgalden evvel hâdiselerin seyri him malumat elde edilmiştir. Şarki LibKaunas 15 (a^.) D. N. B.: Lit va üzerinde yapılan bu uçuşların birınde, bombardıman tayyareleri, Katruza vanya BaşvekiÜ Nerkys, dün gece kaüzerine bir çok bombalar atmışlardır. binenin istifasını vermiştir. Yeni kabiKatruza'da iki mudafaa mevkii, mühim neyi, geniş bir esas üzerinden kurmağa Litvanya ordusunun sabık başku hasara uğrarruştır. mandanı General Bastikis memur edilİtalyan doğu Afrikasında, Bleheinm miştir. bombardıman tayyareleri Assab şehri üGeneral Bastikis, bundan bir kaç zerinde uçmuşlardır. Düşman tayyarele gün evvel ihtiyattan muvazzafa nak rine isabetler yapılmıştır. Bu tayya ledılerek Harbiye mektebi müdürlü lelerin yanmağa başladıkları görüimuş ğüne tayüı olunmuştur. tür. Hangarlara, kamyonlara ve diğer Kabine değişmesi bundan bir kaç malzemelere muazzam hasar yapılnv.ştır gün evvel Dahiliye Nazumm istifası [Arkası sahife 3 sütun 3 te] [Arkası sahife 4 sütun 1 de] Sovyet ordusu Litvanya'ya Alman hududuna yerleşti Htikumet degişti Molotof dün yeni ingiliz ve Fransız sefirlerile uzun müddet mülâkatta bulundu .; 0 Vo/oj/h • fc.o f.1 Min.sk Bütün üsleri. veihududları Sovyet orduları tarafından muhafaza edilen ^ Litvanyanın vaziyetini gösterir harita