15 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 15 Haziran 1940 Tarihi tefrika: 3 * Yazan: ZtYA ŞAKİR Pazartesi günü Ankarada bir kongre toplanacak İzci teşkilâtı , «» Fiatların kontrolu Ticaret Vekâleti, halkımızca bilinmesi lüzumlu bir talimatname nesretti Siyasî icmal Harbm uçuncu safhası ve Tanca Fransız Sefirînin mütaleası det istemişlerdir. Komisyon bunu kabul dır. Bu mevzu üzerinde, Ticaret Vekâletinden verilen malumatı ajTien bildiederek dağılmıştır. riyorum: Ticaret Vekâletinin talimatı «1. 8 haziran tarihli Resmî GazeteAnkara. 14 (Telefonla) Ticaret Vekâletince fiat murakabe teşkilâtına raü de neşredilnüV olan 29 numaralı MiUi cBütün Avrupa devletlerini saran ve emniyet hasıl edilmişti. Hatta, Türk him talimat verilmiştir. Bu meyanda ta Korunma Kararnamesile bütün vilâyet gittikçe uzayan harbe, İngiltere ve Prus gemicilerile müsavi muamele görmekcirlerimizce ve halkımızca bilinmesi ınerkezlerinde birer «Fiat Murakabe ya hiikumetleri sebebiyet vermişlerdir. telerdi. Böyle olmakla beraber, firar favdalı ve lüzumlu olan kısımlar da var Komisyonu» ihdas edilmiştir. Kararna«İngilizlerle Prusyalılar, Babıali iîe it etmek için, münasib bir fırsat bekle menin neşrini müteakıb, Ankara, istantifak etmek ve Türkleri de, kendi irtıkâb mektelerdi. bul ve Izmir komisyonlarının teşkilâtı ettikleri haksızlıklara teşrik eylmek istiDonanma, bir müddet dolaştıktan ikmal edilmiş ve diğer vilâyetlerde de, yorlar. sonra Amiral gemilerini (Giıid) deki kararnamenin ikinci maddesinin dörcHalbuki Fransa Kralının başlıca ar (Kandiye) limanına gönderdi. Kendisi Dün muhtelif memleket düncü fıkrasmda yazılı şahıslar arasınmsu, (Devleti aliyye) ile Fransa hüku de, tek başına kalan Amiral gemisile dan lere 50 bin lirahk ihracat larm seçimleri yapılan aza ile, komisyonmetinin arasındaki dostluk ve samimiye (İstanköy) e geldi. Bir iki gün kal kurulmasına geçilmiştir. Şimdiye tin bekasmdan ibarettir.» kadar 30 vilâyetin komisyon teşkilâtı yapıldı dıktan sonra, o da donanmaya iltihak Bu muhtıra, Koca Ragıb Paşanın ho ederekü. ikmal edilmiş olup bir iki gün zarfında Akdenizdeki vaziyet dolayısile Uma diğerlerinin de kurulması nihayetlenşuna gitmedi. Çünkü onun maksadı, Amiral gemisinin İstanköye gelmesi. mmıza vapur gelmemekte olduğundan miş olacaktır. Büyük Britanya Kraliyetinin dostluğu perşembe gününe tesadüf etti. Ertesi ttanbul limanında şimdiye kadar görülna, lâyık olduğu kıymeti vermekti. Buna cuma günü Amiral bütün maiyeti za2. Bu komisyonlarla mütevaziyen. memiş bir durgunluk vardır. Dün, limabinaen Ragıb Paşa, iki gün sonra, Franyapacak olan bitanı ve gemi mürettebatının büyük nımızda yük boşaltan yalnız bir tek ya filen fiat murîkabesini sa sefirine şu acı cevabla mukabele gösbir kısmile karaya çıkarak cuma na bancı vapur vardı. Amerikan Eksport fiat kontrolörlerinden mürekkeb olmak terdi: mazına gitti. Gemide, muhafız olarak Lâyn kumpanyasına mensub olan Ekse üzere Ankara, İstanbul ve İzmirde bi(Allahın inayetile, Babıali şımdiye nıur isimli bu vapur yarın limanımızdan rer fiat murakabe bürosu da meydana ancak yirmi beş, otuz kadar silâhlı askadar, hiç bir devletin yardımına muhhareket edeceğinden Akdeniz Umanları getirilmistir. Diğer vilâyet merkezlerinker terkedilmişti. tac kalmamıştır. Bundan sonra da gede filî murakabe işleri bizzat Valınin ve Amerika için mal almıştır. fArkası var] ne, hiç bir ecnebi devletin yardımına, Limanımıza bundan sonra gelerek va tavzif edeceği memurlar tarafmdan ifa ihtiyacı olmıyacaktır. purların Amerika, Bulgar, Macar va edilecektir. Bu suretle fiat murakabe Babıali, Fransa hükumetile mütte purlarına inhisar edeceği anlaşılmak teşkilâtımız meydana getirilmiş olmakİngilİ7 Başvckili bu devletin müttefitadır. fiklerinin arasında akdedilen muahe tadır. kini bırakmayıp bilâkis sonuna kadar delerin muhteviyatına, en küçük bir 3. Bu teşkilâta verilen talimatta bil kendisine yardım edeceğini ve FransızAkdenizdeki vapurlarunız alâka göstermemiştir. Binaenaleyh, ken Akdenizdeki Türk şileplerine süratle hassa şu noktalar üzerinde durulnıuş ların müdafaaşına İngiliz milletinin haydi muamelâtinda da, Fransa hükumeavdet emri verildiği dün bir gazetede tur: ran bulunduğunu beyan etmiştir. Anıetile mevcud olan dostane münasebeti Bir malm fiatl muayyn bir seviye ar rikanın ne kadar yardun edeceği belli yazılmakta idi. Akdenizdekj şilepleri şüpheye düşürecek bir maksad görmemize verilen emir, götürdükleri malı zetmekte iken. talebin artması, mal mev değildir. Fakat İnsilterenin bütün impamelidir.) tahliye edecek oldukları limana gidip cudunun azalması, ithal imkânlarınsn ratorluğun kuvvetile Fransaya yardım tahliyelerini ikmal ettikten ve bulur daralması veya külliyen kapanması g;bi ederek harbi sonuna kadar devam ettiBu cevab, Fransa sefirinin üzerinde, larsa Türkiye için yük aldıktan sonra maliyet unsurlanna taalluk etmiyen se reccği şüphesizdir. Ve harb kolayca biağır bir darbe tesiri husule getirdi. dönmektir. beblerle fiatlann yükseltilmesi tecviz tecek değildir. Kanlı ve heyecanlı bir vak'a Müttefiklere kiralanmış olan Türk şi edilemez. Bu gibi sebebleri ileri sürerek Harbin siyasî vaziyetine gelince, evEğer bu sırada vukua gelen kanlı ve SEHtR ISLER1 leplerinin vaziyeti esbabı mücbire te fiatlannı arttıranlar Millî Korunma Ka velki gün bitaraflığını terkederek gayriheyecanlı bir vak'a, İstanbul efkârı iâkki edilerek mukavelelerini feshede nununun 32 ve 59 uncu maddelerine umumiyesini altüst etrrieseydi, Ingiliz Veygand iş başına geçer geçmez, Al mesafeleri yîyen İnbilecekleri armatörlere bildirilmiştir. tevfikan derhal Cumhuriyet Müddeiu muharibliğini ilân etmiş bulunan İspanTaksim kazinosu Eİyaseti, Babıaliye tamaınile hâkim bir man zırhlı fırkalarına karşı yeni bir ta giliz ordusuna karşı ya dahi Franko'nun beraberinde üç sene Ancak bu şiîopler de yüklerini boşalt mumiliklerine tevdi edileceklerdir. Taksim kazinosunu isticar eden Rul rnevki ihraz edecekti. Fakat bu vak'a, biye kullanmağa başladı; evvelâ tanklara jeni bir harb usulü ordusunun başında harbeden Rifli asmanyalı müstecir bu ayın yirmisine madan dönp '"eceklei"dir. Fiatların yükseltilmesini ancak malisaraydan İstanbulun en hücra köşele karşı 75 milimetrelik topları çıkardı; buldu. Duşmanla kerlerden bir kıt'ayı Cebelüttarık boğadoğru kazinoyu açacaktır. Aynı müsDiinkü ihracat yet unsurlarınm artması meşru kılabirindeki kulübelere kadar aksederek, ötedenberi piyadenin arkasında yer alan hiç bir zaman meytecir yeni Liman hanının alt katındaki Dün. Rumanya, Amerika. Yugoslav lir. Fakat maliyetin her artışı da satış «nın Atlantik tarafındald ağzına hâkim İngilizler aleyhinde bir dedikodu hu toplar ön safa geçirildi. Bundan başka dan muharebesi yap bar kısmını da işletmek üzere tesebbü ya ve Almanyaya 50,000 lirahk mal sa fiatını yukseltmek için muhik sebeb teş bulunan Tanca beynelmilel mıntakasuıa sule getirdi. zırhlı fırkalaruı korkunc saldırışlarım madı; Fransanın büse girişmiştir. tılmıştır. Bu satışların mühim bir kısmı kil etmez. Bir malın muajyen bir ti sevkederek burasını askerî işgal altma almıştır. Tarihin kuytu bir köşesine sıkışmış her ne pahasına olursa olsun tevkif et tün şehir, kasaba ve Kazino ve ickili lokantaların peşin dövizledir.dünden itibaren sigorta caret şubesinde mutad olmıyan mütemek hevesine kapılmadı. Cephenin geri köylerini birer istiholan vak'a şundan ibaretti. Akdeniz için addid ellerden geçirilmesi suretile de fi İspanya bu işgale sebeb olarak mınkâm haline soktu; yeni tarifesi (1173 1759 senesi ağustos ayının sinde tankların geçecekleri yollara hâyapılmamaktadır. Karadeniz nakliyatm atı artmış olabiür. Bu takdirde, araya takanın bitaraflığını korumak gayesini kim olan her tepeyi, her köyü, her çiit buralara asker yerleştirdi. Dujnian ordu25 inci günü) Marsilya limanmdan kalKazino ve içkili lokantalar hakkında da sieortı yaDilmaktadır. giren yabancı eller Milli Korunma Ka göstermiştir. 378 kilometre murabbaı aliği birer topçu mevzii haline getirdi. su yaklaşmca bütün canhların istihkâmkan bir Fransız ticaret gemisi, (BeyBelediye Iktısad müdürlüğünce hazırlanununun 32 nci maddesinde sözü geçen razisi ve yüzbine yakın yerli ve AvruTanklar geçtikten sonra Fransız piyade iar dahiline alınmasmı emretti. Kendisi ADL1YEDE zincirleme ticaret suçunu işlemiş olur palı nüfıısu bulunan bu mıntaka Ceberut) limanma gidiyor, büyük bir sernıp lokantacılar cemiyetinin de mütasi gene eski yerlerine dönüyorlar; arka de ordusunun bir kısmını küçük kıs;mlaleası alınan yeni tarife dün Daimî Enveti ihtiva eden Fransız emteası götülar. Bunun cezası 59 uncu maddede ya lüttarık boğazının mühim bir noktası oldan gelen Alman piyadesini tevkif edi ra böldü. Hepsi süvari olan bu müfrezeTermos ihtikârı davası cümence tetkik ve kabul edilmiştir. Yerüyordu... Bu gerai, (Serigo) adası azılıdır. duğundan l'mumî Harbden evvel İngillerle bilhassa geceleri baskmlar vermeyorlar. Cephe gerisinde ise tanklar yol Majazasmda termos bulunduğu halde çıklarına geldiği zaman, bir Ingiliz boyundaki küçük müdafaa noktaları ye, yorgun bölükler üstüne saldırmaya, ni tarifenin tatbiki için alâkadarlara on Zincirleme ticaret suçunun vukuu i tere ile Almanya ve bu harbden sonra korsan gemisi tarafından takib edildi karşısmda üçer beşer tahrib olunuyorlar. geçidlerde hırpalamaya başladı; düşma günlük bir mühlet verilecek, ondan son mevcud olmadığını söylediği ve bu suçin mutlaka bir ticaret şubesine yaban da İnçıltere ile İtalya arasında niza ve ğini hissetti. Kaçmak istedi. Fakat bu Bu şekilde düşman arazi kazanıyor; lâ nı vuruyor, çekiliyor; vuruyor, çekili ra tatbikata geçilecektir. Yeni tarife ile retle mal saklayarak ihtikâra teşebbüs cı kimselerin araya girmesi de icab et ihtilâf mevzuu olmuştu. Almanya impena muvaffak olamıyarak İngüiz kor kin bunun zafer kazanmak manasma yordu. Sıyrünıış olan kocaman ve müt içkilerin meze ile satılması menedil ettiği iddia olunan ıtriyatçı Jak Kastro mez. Ayni ticaret şubesinde çalışan ta ratoru İkinci Vilhelm 1905 senesinde mekte, sazlı mahallerde dahi kahvenin nun millî korunma kanununa muhalif sanlarının eline geçti. gelmediğini herkes bilir. Buna mukabil his kılıc, kesecek şey bulamıyor; paslayirmi beş kunıştan fazlaya satılmasına hareketten muhakemesine, İstanbul al cirler arasında malın mutaddan fazla burayı ziyaret ederek Fas Sultanının Fransa sefiri Şövalye Verjen, bunu Alman zırhlı fırkaları yıpranıyor; mah nıyordu. tıncı asliye ceza mahkemesinde dün olarak de\Tetmesi de ayni mahiyettedir. rr.ülkü olarak kalmakta ısrar eylediğinmüsaade edilmemektedir. haber alır almaz Babıaliye koştu: voluyor; üslerinden uzaklaşarak kuBir malı müteaddid devirler yaptık den az kalsın geçen Umumî Harb on seakşam kendisi mevkuf olarak devam Kale'ye çıkarak Fransanın ortasındsn Bir gemimizin tecavuze uğraması, mandasız ve iaşesiz kalan süvari akıncı Un stoku edilmiştir. Okunan Adliye Hekimliğinin tan sor.ra satın almış olan sonuncu ta ne daha evvel başlayacaktı. Bordo'ya doğru ilerleyen oluz bin kişio kadar büyük bir şey değil. Fakat bu müfrezelerinden daha müşkül mevkide raporu, kendisindeki asabî rahatsızlığın, cirin vaziyetine gelince, bu tacir, o mafte getirilecek uo.şj^ıElcezirede toplanan konferansta, buratecavüz, Türk karasularında vukua kalıyorlar; çünkü atlar oüa yaşarlar ük<bir ertr^ ypilarda eriye lı kaça almış ise bunun üzerine normal da İspanya, İnsiltere ve Fransanm niyordu: atlçr ot ve yıyecek bulamıyor; u îçin değirmenci ve kırmacılara mun cezai mes'uliyeti ortadan kaldıracaİc tri«gelmiştir. Bu ise, Türklere ehemmiyet ama tanklar mutlaka benzin isterler ve i â » « » •iMrreedıJrelci'sat^ yapan hüsnüzam oTarak verilecek 1600 ton buğda hiyette gorulme^iîî ''şeklînlîe "lclfi "Yeîamurakabesi altında bir mıntaka tesis evermemek, göz göre göre hükumetiııi şimdi her damlası aynı miktarda insan askerler aç kalıyorlardı. Yağmur ve gulinin Adlî Tıbda müşahede isteği r,e^ niyetli bir tacir vaıiyetlnde görünebiür. dilmişti. Faşist İtalyanın haricdeki faarıeş altında, dinlenecek bir gölge, bir çatı yın tevzii dün yapılmıştır. Bu buğdaykanına yahud altma muadil olan bu raüze hakaret etmek demektir. Hakikat böyle değildir. lar değirmenlere Toprak Mahsulleri ofisi dolunmuş, dükkânda keşif yapılması ve liyeti Tancanın idarcsine İtalyanm iştihim harb vasıtası ot gibi yerden ve her bile bulamadan mahvoluyorlardı. Buna Diye, tahrikâtta bulundu. müdafaa şahidleri dinlenilmesi isteği Her tacir, piyasada, meşgul olduğu rak ettirilmesi talcbinde ısrar eylemesimukabil otuz senedenberi dehşet içinde tarafından verilince sür'atle üğütülerek Sadrıazam Ragıb Paşa, sükunetle ha yerden bitmez. elde edilecek unlar Belediye emrinde kabul edilerek, muhakemenin devamı maddelerin maliyet esasına müstenid o le başlamıştı. Cebelüttarıian her iki sayaşamış olan halkın itimadı artıyor; orreket etti. Hâdiseyi, âdi bir zabıta vak19 haziran 9 buçuğa bırakılmıştır. lan hakiki fiatını bilir. Binaenaleyh, 50 Fransa tarihinin beş asır evvelki sahi dıınun manevî ku\rveti yükseliyordu. İs saklanacaktır. Ancak unların bozulmahilinde müstahkem burun müstesna oası gibi telâkki ederek: kuruş değdiğini bildiği bir malı, halması için bu unlar sık sık yenilerile MOTEFERR1K kın zararına olarak, 100 kuruşa satın larak geniş arazisi bulunan İspanya, sim Bu kabil vak'alar, şimdiye kadar felerine baktığımız zaman Veygand'ın tilâ altında bulunan yerler de üçer beşer tebdil edilecek, fakat stok miktarı ekdefatle olagelmiştir. Müsterih olunuz. tabiyesinin gene bir Fransız başkuman geri alınıyordu. almağa ve ona göre satmağa rıza gös diki harb dolayısile mıntakanın muhasiltilmiyecektir. DiŞer taraftan şehrin Lübnanlı bir papas heyeti Kale'de karaya çıkan üç düşman or tninlük muhtac olduğu unun temini için Korsanlar ele geçirilir. Sizin mallarmız danı tarafından aynen tatbik olunduteren tacir de zincirleme ticaretin hu rib devletlcrden birinin eline düşmesine ğunu, bu sayede memleketi esaretten ve dusu bcylece yok edilmişti; 30,000 kişilik Papayı ziyaret edıp sulh lehinde du dudları içine girmiş olur. mâni olmak için burasuıı kendi askerl da istirdad olunarak iade edilir. Toprak Mahsulleri ofisinin muntazam istilâ edilen yerleri de düşmandan te olan son ordudan beş altı bini Bordo'ya asını ve teşebbüsünü temenni etmek Cevabile Fransız sefirine mukabele buğday vermesi beklenmektedir. Bütün bu hallerde Milli Korunma işgali altma almıştır. ınizlediğini görüyoruz. Bu meşhur Fran kadar gelebilmişler; lâkin orada açlıküzere Romaya gitmiş olan yedi kişilik etti. Ve, İngiliz korsan gemisinin derKanununun 32 nci maddesi delâletile 59 Muharrem Feyzi TOGAY sız kahramanı (Connetable Başku tan ölmüşlerdi. MAARtFTE Lübnanh bir papas heyeti dün sabahki uncu maddesindeki müeyyideler tatbik hal yakalanması için, Rados ve Saluz mandan) Bertrand du Guesclin'dir. Konvansiyonel trenile şehrimize gelmişadasındaki memurlara kat'î emirler Dügeklen başkumandan olduğu zaman edilecektir. Dügeklin Bretanyada Ren yakininde Yeniden yapılacak mektebler tir. Buradan memleketlerine gidecekler Murakabe teşkilâtına verilen talimat gönderdi. kırk dokuz yaşında idi. Bretinye muahcdoğdu; asil bir ailedendi ve kendisinden İstanbulun Silivri, Çatalca ve Sarı dir. Şiddetli takibat başlajh. Nihayet, Akdesile terkedilen kalelerin kırktan fazlası meyanında tüccaıımızın bilmesini lüküçük dokuz kardeşi daha vardı. Çok yer kazalarmda yeniden 12 köy mekDivrik barajı denizdeki Türk Amiralı İngiliz korsan 1370 te geri alınmıştı. Bu miktar 1374 te zumlu gördüğümüz bir nokta da şuduı: çirkindi, sevimsizdi; kimsenin hoşuna tebi yapılmasma karar verilmiştir. Bu Nüshası 3 kuruştur. Abdurrahman Naci ve Nuri Demirağ gemisini, adalarm dar bir boğazında Avrupada veya sair mense memleketgitmiyordu, annesi ve babası bile ona elliyi, 1377 de 123 ü bulmuştu. 1380 de mekteblerin yerlerini tespit etmek ür tarafından yapılan Divrikteki bü> ük ba lerinde bir malm fiatmın artmakta olyakaladı. Korsan gemisi, kaçamadı. Fa/ öldüğü zaman hemen hemen bütün kaTürkiye Haric karşı kaba ve alâkasız idiler. Delikanlı zere Maarif müdürlüğünden bir heyet rajın küşad resmi bu gün yapılacaktır. ması dolayısile memleketimizde de o kat kolayca teslim olmak isteınedi. için için olduğu zaman bunun acısını daha kuv yıblar kazanılmıştı. gitmiştir. Yeni mekteb inşa edilecek Merasimde mahallî Valisile umumî mü mal fiatlannın otomatik surette arttı Senelik Şiddetli bir mukavemet gösterdi. 1400 Kr. 2700 Kr. Bu büyük asker ve kumandan vatavetle hissetti. Bir gün başka birisinden fettiş ve Orgeneral Kâzım Orbay ha rıhnası kabul edilemez. Böyle bir mal Altı aylık 1450 » Bunun üzerine, takib gemileri kor bir zırh aldı, giydi; şehrin civarında ya nın o kadar derin minnettarlığını kazan köyler şunlardır: 750 » SİİİVTİ kazasında: Cücesayman, Gü zır bulunacaklardır. daha pahalı olarak filen memlekete ıt Üç aylık san gemisini her taraftan sardılar. Iki pılan cüid oyunlarına girdi. Karşısına dı ki krallar mezarlığına gömüldü. 800 » 400 » müşpmar, Küçükkılıclı, Kadıköy, Ak hal edilmedikçe, sırf menşe memleket Bir aylık 150 » Yoktur. taraftan rampa ederek İngiliz gemisi çıkan on beş kişiyi üstüste yendi; en sonBugünkü Fransız ordusu eskilerinden divan; Çatalca kazasında: Dayekadın. Türk milletinin, hava kuvvetlerilerde kurların yükselmesi bizim fiatlanin içine atladılar. Burada da boğaz ra babası da bu meçhul ve müthiş süvahiç aşağı değil, belki tecrübelerden is Bşayiş, Balabanburun; Sarıyer kaza mizin takviyesi lüzumunu idrak ve rımızın da arttırılması bahsi geçen 32 boğaza bir mücadele vukua geldi. Bu rile çarpışmak arzusuna düşünce hetifade itibarile daha üstündür; Vey sında: Zekeriya, Uskumru, Garibce, Çı şayanı takdir fedakârlıklar ibraz etnci ve 59 uncu maddelerin şümulü da Gazetemize gönderilen evrak ve yazılar arada, pek tabii olarak İngilizleıden zıüz on yedi yaşında bulunan delikanlı gand da Dügeklen'in yaptığını yapacak nar, Çilingir köyleridir. mesi rüştü siyasî ve medenisinin en hiline girer. de, Tüıklerden de beş on kişi yara miğferinin yüz siperini kaldırdı; kendineşredilsin, edilmesin iade edilmez ve tır. büyük bürhanıdır. İnşaata yakında başlanacak ve ders landı; bir kaç kişi de aldıkları yara fini gösterdi. Cesur baba memleketin en Tüccarlarımızın bu noktalar üzerine zivaından mes'uliyet kabul olunmaz. K. ATATÜRK Kadircan KAFLI senesi başına kadar ikmal edilecektir. lardan vefat etti... Fakat buna muka usta binici ve cengâverinin kendisınin dikkat bakımını çekeriz.» bil, diğer korsanlar da kâmilen ele ge çirkin ve sevimsiz oğlundan başkası olbarına, bayağısma filân bakmıyorum. Mühendis Kudret, Amerikada tahsiçirildi. Vak'anın kanlı bir şekilde ce madığını görünce hayretten donakaldı; KİIçUk hikâye Aferin Nazif, hoşuma gitti. Adam reyan etmesine nazaran korsanlık sonra hududsuz bir sevinc ve gurur duy^ üni bitirmek üzere beş sene kalıp memoknağa yüz tutmuşsun... İyi, iyi... Valkanunu mucibince esirlerin kâffesi du; onu bağrına bastı. En sevimsiz deli lekete avdet ettiği zaman, ilk işi, çolahi memnun oldum... idam edilmek üzere gelirken, mahza kanlı en çok alkışlanan bir adam oldu. cukluk arkadaşı Nazifi bulmak oldu ve İstanbulda, ilk öğle yemeğini, onunla İngilizlere karşı beslenen muhabbet ve Sonra, dereden tepeden konuştular. İşte bu delikanlı çok geçmeden Fransa karşı karşıya, ayni masada yedi. teveccüh eseri olmak üzere, esir korÖğle yemeğini beraber yediler. Bir saat Krah İyi Jan'ın hizmetine girdi. Kral Uzun zaman biribirini görmiyen iki sanlar bu büyük cezadan affedildi. kadar daha oturdular. Nazif, türlü türlü Ayrılırken, Kudret: caktı. Vt bu ihtiyac, onun ahıâkıru, te mevzular etrafında dolaşan muhavere Hepsi de, kürek çekmeye memur Puatyede bir tepeye yerleşmiş olan İn samimî dost, buluşmalarını takib eden titradlar yaparak, kendi maceralarından Sık sık görüşelim, demişti. Hem lâkkilerini de değiştirmişti. Eskiden, hiç arasında, fırsat buldukça, tütüncü dük(forsa) sıfatile, Amiral gemisi olan giliz ordusunu açlıkla teslime r«bur <?t ilk beş on dakika, iki yabancıdan daha parçalar anlatıyordu. meyi yiğitliğe uyBunların içinde neler yoktu Yarabbi! senden bir ricam var. Ahlâkmı biliıim. bir arkadaşından yardım istemeğe tenez kânı açmak projesini önüne sürüyor, lâuzak olurlar. Aradan geçen yıllar zar(Kaptanei Hümayun) a yerlestirildi. gun görmiyerek dar fında, ayrı ayrı duyulan intıbalar o ka Şair de olsa, kırk yaşında bir insan için Bütün serseriliğine rağmen gönlun yük zül etmiyen Nazif. şimdi tadını tamğı kırdıyı iki yüz lira bahsine getiriyor, faİngiliz korsanları, Fransız gemisin bir yoldan hücuma dar şahsî kalmış, ayrı muhitlerde ya yakışıksız, hatta tehlikeli sayılabilecek sektir. Darda kalırsan, mutlaka bana bol parayı tedarik edebileceği her mem kat Kudretten teşvik göremediği için. den gasbettikleri mallan, hâli bir ada kalkmış, süvarile şamanın tesirile görüşlerde, telâkkiler aşk maceraları; bu yaşa geldiği haide gelmelisin. Şimdi vaziyetim çok şükür baı meşru görüyordu. Mirasın son ser daha fazla açılıp vâdini hatırlatarak aya depo etmişlerdi. Bu mallar da kâ rini attan indirmiş; de, düşünüşlerde başkalıklar oldu hslâ bir baltaya sap olmamak inadile iyi. Ne derdin olursa canla başla hiz pintilerini de bitirdiği gün, kendini bü çjktan açığa para isteyemiyordu. milen ele geçirildi. En küçük bir paı ansızm hücuma uğğu kanaati, farkına varılmadan öyle peşinde koşulan dibsiz projeler; Ortaça metinde bulunurum. Sözlerime de gü lün dehşetile gösteren ihtiyac karşısmYavaş yavaş, içine bir sıkıntı çökmeçasmm bile kaybolmasma meydan ve rayarak esir düş kuvvetle yer etmiştir ki, birinin derdi ğın serseri şövalyelerini kıskandıracak eenme. Hem bir gün gel de, senin iı;in da, aklına, Kudretin söylediği sözler gel ğe başladı. Bütün ömründe bu kadar rilmiyerek, Fransızlara iade edildi. bir şey düşünelim. Bu böyle devam e mişti. Kudret, başı sıkıya gelince kenmüştü; kırk milyon ni ötekinin paylaşmıyacağı endişesi, iki sergüzeştler... üzüntülü dakikalar geçirdiğini hatırlaFransa sefiri, İngiliz gemisinin sür | altın frank fidye Nazif, ilham perisini kıskıvrak yaka demez. Bir çare bulalım bu vaziyete. disine müracaat etmesini söylememiş yamıyordu. Parayı, ilk defa olarak bu tarafı da, sıkıcı ve üzücü bir sükuta *** atle ele geçirilmesinden ve bahusus, vermiş. Bretinyi nr ladığı zamanlardaki kadar velud, hâtııniydi? Derhal gidip onu bulacak, ken derece şiddetle arzu etmiş, onun hasgömer. Fransız mallarınm tamamile iade edil ahedesini yapnr Iki arkadaş, o günden sonra, hakika disinden, bir müddet için bu sıkıntıyı retini ilk defa olarak böyle acı acı duyKudretle Nazif, bu kaidenin dışma çı rat dağarcığından mütemadiyen sahifemesinden dolayı, Babıaüye hararctl» yüz sene mubare kamadılar. Bakıştılar, manalı olmağa ier çıkarıyor, kendisini hayret ve bir ten sık sık buluşmağa başladılar. Fa defedebiiecek kadar para isteyecek, onu muştu. teşekkür etti. Fakat aynı zamanda, bu besinin ilk on do çahştıkça manasızlaşan tebessümlerle, az da merhametle dinleyen Kudretin kat, Nazif, Kudretin bütün nasihatle sarfedinceye ksdar da elbet bu vaziyete Vakit geçiyordu. İş güç sahibi olan lüeseleye dair Fransa Hariciye Neza kuz senelik kısmını k.., ıiştı. Fakat rine rağmen hayat tarzmı zerre kaüa.' bir çare düçünecekti. gülümsediler. Sonra, ilk cesareti, bir gözleri önüne seriyordu. Kudreti daha fazla lâfa tutmak münaretine gönderdiği raporun sonuna şu memleket daha müthiş bir felâkete uğraSöyledi, söyledi, söyledi ve bir aralık, değiştirmemişti. Hayatı, kaduı ve kafiye Kudretin salonunda karşı karşıya o sebetsizlik olacaktı. Biraz sonra veda enevi evsahibliği vazifesi hissile, gene satırları da ilâve etti: mıştı: Avrupanın her tarafından gelerek Nazif gösterdi: nefes almak için sustu. O zaman, mü avına mahsus geniş bir meydan diye turdukları zaman, ilk sözü şu oldu: dip ayrılmak lâzım geliyordu. Fakat, o(Zannederim, Türk bahriye efradile günde meselâ on altın frank gibi yüksek Dediğin oldu kardeşun. Dariüâce radan çıktıktan sonra ne yapacak, ne E, anlat bakahm, Kudret, Yeni hendis Kudret, bütün sabrının tüken belleyen bu ebedî gene ruhlu adam. bu ücretle hizmet eden askerler Fraıısa diğini gösteren bir işaretle: ingiliz korsanları arasında geçen bu iki tatlı meşgaleden başka hiçbir seye zenin yolunu tuttum galiba! dünyada neler gördün? reye gidecek, aradığı parayı kimden bu Bana bak, Nazif, dedi. Sen adam vakit ayıramıyordu. kanlı musademe, İngilizlere pek paha icinde kendi hesablarına yağmaya başîaSenin için, mirasa kondu lacakü? Kudret, gözlerini, bir sukutu hayal # Deme! olmıyacaksın. lıyn mal olacak. Çünkü bu muharebe nıışlardı. Bunlar «büyük şirketler» diye ifadesile süzerek: Bir aralık, Nazif mirasa konmuş diye diyorlardı. Her şeyi göze alıp, Kudrete vadini de bir kaç Türk bahriyelisi, kurban anılıyovdu. Oyle bir takım şirketler ki bir haber çıktı. Hakikaten, bir gün, Evet, kondum ama, konmamla kalk batırlatmaktan başka çare yoktu. Yü Hiç, kardeşim, dedi. Orası da hiç! Süphanallah! Neden? Nedeni var mı, iki gözüm? Şu bir Kudret, arkadaşını karşısında bir mi raam bir oldu. Zaten ne kadarcık şeydi! gitti... Halbuki burada, Türk kanının herkes bem hissedarı hem de amelesiydi; Yenidünyamn eskisinden farkı, isminin zünü kızdırdı: döküTmesi kadar korkunc bir şey yok sermayeleri silâhlarından ve cesaretle yeniliğinden ibaret. Zaten bu sür'at as saattir anlattığın şeyler buna kâfi delil rasyedi kıyafetinde gördü. Fakat, o gün E. şimdi? Sen bana, başm dara gelirse bana rinden ibaretti. Para almak için köylüledeğil mi? Bu yaşta bir insan, on seki den sonra, altı ay kadar Naziften haber tur. Buna sebeb olanların akıbeti, da Şimdi, fülüsu ahmere muhtacım! müracaat et demiştin. Onun için geldim, re her türlü işkeneeyi yaparlardı. Pikar rmda, Amerika Eskidünyaya o kadar zinde bir delikanlı gibi, komşu kızları alamadı. ima büyük tehükelere maruzdıu.) Peki, bu işi düzeltmeğe hiçbir ça dedi. diyada köylüler ormanlar içinde ve yer yaklaştı ki, oradaki yeni, daha eskime nın peşinde koşar, cebinde metehği yokMeraka düşmekle beraber, işin içyü re yok mu acaba? Fransız sefirinin bu mütaleosı, esas ' ğe vakit kahnadan buraya geliyor. altında yaşamağa başlamışlardı; Luvar Mühendisin yüzünde, cansıkmtısina ken iş yerine macera arar mı? Korka zünü de tahmin etmiyor değildi. Nazif, Nasıl çare olacak, a birader? Elimsız değildi. Kocsanlık tarihinde öyle Yavaş yavaş açılmağa başladılar. rım ki, günün birinde bu iş fenaya vabenzer bir ifade dolaştı. Düşünür, vesahillerinde ise her akşam hayvanlarla konduğu mirası yemekle meşguldü. Bu de, avucumda, bir paralar yok ki, bir misaller vardı ki, bir tek Türk öldiiren recek münasib bir cevab arar gibi oldu. birlikte sallara binerler, geceyi nehrin Kudret, Amerikada hiçbir yenilik gör racak, Nazif. nu son meteliğine kadar >iyip bitirdik iş tutayım! Bu yaştan sonra beni işe Venedik. Ceneviz. İspanya kcrsanları, mediğini iddia ettiği halde, arkadaşmı Fakat, bu cevabı vermesine vakit kalortasmda geçirirlerdL Ne gibi? ten sonra, hiç şüphesiz tekrar ortaya alan olmaz ki, eşe dosta başvurayım, bir yakalandıklan anda kâmilen kıhcdan nıadı. Dügeklen işte bu haydudlaşmış ordu bir saat oyalayacak kadar lâkırdı buldu. Söylemeğe dilim varmıyor amma, çıkacak, eskisi gibi, işsiz, gayesiz ve ta vazife arayayım. Hoş, bir iş bulsam da gcirilmişlerdi. Nazif, gülerek ayağa kalkmış. elini yu topiadı; onlara İspanyada iş buldu Sonra, sıra Nazife geldi. O da Kudre hani bir tabir vardır, dost adama acı sasız serseri hayatını sürmeğe başlaya üstesinden geleeeğimi aklım kesmıyor Hplbuki bu misallere rağmen İngüiz 1369 da yüz sene muharebesi yeniden te, beş senedenberi «zak kaldığı İstanveda için ona uzatırken: söyler derler. Onun için gücenme. Sen caktı. Alışık değilim. Yalnız, bir tek çare var. korssnları müthiş bir akıbetten istisna başlayınca Fransa tacının kendisine aid buldan bahsetti. Bu arada, çocukluk ve Haydi, haydi, üzülme, demişti. ŞaDüşiindüğü gibi de oldu. Günün bi Şöyle, iki yüz lüa kadar bir para buledi'miş.. Böylece de Fransız sefirinin olduğunu iddia eden İngiltere Krah or genclik senelerini andılar, geçmiş gün de bu serserihk varken, senin sonun Darülâcezedir, kardeşim. rinde. Nazif, tarihe karışan mirasın son sam, bir tütüncü dükkânı açmak niye ka söyleyorum. Sabahtanberi anlattık* mütaleası, tahakkuk etmemişti. lerin yadile bir iki ah! çektiler. du gönderdi. Nazif sustu. Kudr^tin bu kehaneti, kınntısmı temizce bir kostüm şeklinde tindeyim. Dükkânı da buldum. Eşyasile larım hep martavaldı. Mirası bitirme» Gelelim, İngiliz korsankrına... Fransızlar 1346 da Kresi'de şövalyeledim, param var. Dükkân açacağım filâB Nazif şairdi. Mavi gözlerini kâh dalesassız bile olsa, içinde bir üzüntü u sırtında taşıyarak, eski arkadaşımn zi beraber, ucuzca, devren alacağım. Amiral gemisine yerleştirilen bu rin inzıbatsızlığından, 1356 da Puatye'de gın, kâh rehavetli bakışlarla uzaklara yandırmıştı. Bir an, bütün hayatı, gö yaretine geldi. Fakat, Nazif şimdi eski E, bu fena değil. Şairlikle pek mü hep şaka... Yalnız, ciddî bir nokta varkorsanlar, tam bir sükunet içir.de va krahn manasız kabadayıhğından dolayı Kehanetinde hsklı imişsin. Onünde, sodikerek konuşuyor; tedricen ılıklığmı züniin önünden geçti. Maziye ve hale, Nazif değildi. Altı ay süren mirasyedi nasebeti yok ama... zifelerini ifa ediyorlar, en kiiciik bir yenilnuşlerdi. Başkumandan Dügeklen iüssettirmeğe başlayan dostluk havası hayalinden atfettiği bu bakışlarını, is liği onu paraya ve lükse ahştırmıştı. Para ile münasebeti var. Hayat bu. nunda, gideceğim yerin Darülâceze olserkeşlik ve nizama riayetsizlik gös gayet sıkı saflar kuran, harb kabiliyeü içinde, gitgide kendini daha serbest bu tikbale çevirdi. Orada, Kudretin tahmi Şimdi, bu bir görünüp bir kaybolan re azizim. Ar yılı değil, kâr yılı. Bu sefalet duğuna, bu gün ben de inandım... termiyorlardı. Kendilerine tamamen mükemmel olan, bir çelik silinHir halinde luyor, müşterek hâüralar arasında is nile birleşir gibi oldu. Ürperdi. faha ihtiyacı vardı. Ocsuz yapamıya öyle caruma tak dedi ki, artık işin kiHamdi VAROĞLU Türk kanının dökülmesi kadar korkunc şey yoktur Müsebbibleri tehlikeye düşerler YAPRAKLAR Veygand Dügeklen L Beş asır evvel de bir Fransız Başkumandanı ayni tabiye'yi kuilanmış, vatanını kurtarmıştı Mekteb talebelerinin ve bütün gencliğin disiplinli bir organizasyona bağ lanması için esash bir izci teşkilâtı yapılmasma karar verilmiştir. Bu hu susta lâzım gelen projeleri hazırlamak Fiat kontrol komisyonu dün de Ticaüzere önümüzdeki pazartesi günü Ankarada büyük bir kongre toplanacak ret odasında toplanmış ve bu içtimada tır. Maarif Vekâleti kongreye, bütün kırtasiye, zücaciye, ve hırdavat ticaretivilâyetlerden izcilikle uğraşan mual le meşgul olanlardan toptancı, yarı toplimleri ve bu işte ihtısası olanları da tancı ve perakendcilerin kâr nispevet etmişür. İstanbuldan da Maarif ti için teklif istenmiştir. Bunlar kendi müdür muavini Vahi, Galatasaray li ticaret şubelerinin malzemesi çeşidli olsesi beden terbiyesi muallimi İbrahim duğundan teklif için bir haftahk müdHakkı, Kabataş lisesi beden terbiyesi muallimi Hamdi ve İstiklâl lisesi be den terbiyesi muallimi Sami iştirak edecektir. Heyet yarın sabah AnkaraYabancı bir devlet hesaya hareket edecektir. Kongre bir hafta devam edecek; bu bına iş görmek isteyenler müddet zarfında izcilik teşkilâtına aid muhakeme ediliyor bir nizamname projesi vücude getirilecektir. Tasdikını müteakıb, yaz tati istanbul ikinci ağır ceza mahkemesinlinde bütün mnr.rif müesseselerinde de bir casusluk davasına aid muhakeicab eden hazırlıklar yapılacak ve meye dün sabah başlanmış. açık celders'ere başlanır başlanmaz derhal fa sede dava evrakı okunduktan sonra aliyete geçilecek, her mektebde yeni muhakemenin kapalı celsede devamı esaslara göre izci ocağı kurulacaktır. kararlaştırılmıştır. Yabancı bir devlet Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü bu hesabına casusluk yapmaktan mevkuf işlerle uğraşmak üzere ayrıca her vi olarak muhakemelerihe başlananlar Rılâyette birer izci ajanhğı ihdas ede za Çavdarh ve «Açıkgöz» gazetesi sahibi Mehmed İhsan Yazmandır. Açık cektir. celsede okunan evraka göre. bunlarm. yabancı bir devlet sefaretinden para alarak sır mahiyetinde haberler verdikleri. bu yolda bazı mektublar yazdıkları ve bir yandan beraberce cAçıkgöz» gazetesini çıkarırlarken, bir yandan da memleket aleyhine faaliyette bulunduk!an iddia edilmektedir. Diper taraftan İhsan Yazmanm Malatya, Bitlis, Van. Diyarbakır havalisini dolaşarak, oralarda da bir yandan gazete bayiliği, bir yandan prooaeanda yaptığı, dava mevzuu cümlesindendir. A Bir casusluk davası Limanda vaziyet vrupanın garbında harbin bi» rinci safhası Belçikanın ve Fransanın şimali şarldsinin nıüdafaası sona ermesile kapanmıstı. Somme nehrinden Seine nehrine doğru ve Ois vadisinden Parise doğnı yapılan hücum ile başlayan ve sonunda Şampanyaya kadar yayılan harbin ikinci safhası da Parisin açık şehir olarak ilan edilmesi ve Almanlar tarafından işgali ile kapanmış bulunuyor. Şimdi harbin üçüncü safhası Majino hattına şarktan, yani cepheden ve şinıalden yapılan hücum ile başlamıştır. Şimalde Alman iddiasına göre Monmedy'nin zaptı ile hareket açümıştır. Şarktan ise Sarbrück üzerinden hücum edilmektedir. İtalyanlar dahi tecemmülerini tamamladıklarından dün Fransanuı cenubU şarkisinde. yani Alplerde musademeler başlamıştır. Fransa tarihî anlarını yaşayor. Başvekil Reynaud Amerika Cumhur Keisine müracaat ederek Fransa hükumeti Avrupadaki toprağmdan çıkarılmış olsa bile Amerikaya ve bu kıtadaki müstemlekclerine çekilerek harbe devam edeceğini bilditmiş ve bitaraflık kanunu kajıdlarile mukayyed olnıaksızuı Amcrikamn serbestçe ve bütün menabii ile yardım eylemesini istemistir. CUMHURİYET fltıone w Dikkat Şaka Yazan : Hamdi Varoğlu