14 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

14 Haziran 1940 CUMHURİYET Fransız Başvekilinin Fransız milletine hitabesi «Gelecek günler zarfında ne gibi hâdiseler cereyan ederse etsin, Fransız milleti iztırablara tahammül etmeği bilecektir, vatan yaralıdır, fakat tekrar dirilmek günü gelecektir» Paris 13 (Hususî) Başvekil Reynaud, bu akşam radyo vasıtasile Fran»ız milletine aşağıdaki hitabede bu lunmuştur: « Cepheden yeni dönüyorum. Her tarafta askerlerimizin, kumandanları mızın ve halkımızın kahramanlığına şahid oldum. Bir çok yerlerds günlerdenberi uyku ve rahat yüzü görmiyen askerlerimizin sarfettikleri fevkalbeşer gayretlerle yüz yüze geldim. Fransız milleti başka zamanlarda da bu gibi felâketlere maruz kalmıştır ve her zaman olduğu gibi bu sefer de felâketten kurtulacaktır. Fransız ordusu. demokrasi ordulannın piştandır. Ordumuz, bu sıfatla kendini feda ermiştir. Şimdi sıra di ğerlerinindir. Amerikan milletinin ideale ne derece büyük ehemmiyet verdiğini bildiğim için, Amerika Cumhur Reisi Ruzvelt nezdinde son ve kat'î bir müracaatte bulundum. Amerika, ka nunlannın müsaadesi nispetinde şim | diye kadar bize yardımda bulunmuştur. Fakat bu gün yarım yardımlar kâfi değildir. Fransanın hayatı mevzuubahistir. Müşterek dava uğrunda müşterek gayretler lâzımdır. Demokrasi lerin kuvveti çok geniş ve çok bü yüktür. Buna kani olduğumuz için cebir ve kuvvetin neticede mağlub olacağma inanıyoruz. Mücadeleye devam etmek ve Fransaya hür bir hükumet temin etmek için Paristen ayrıldık. Bu suretle Almanlar her memlekette yaptıklan gibi Pariste bir kukla hükumeti kuramı yacaklardır. Fransanın yegâne meşru hükumeti, Paris haricinde Fransız milletini temsile, hürriyet ve istiklâl mücadelesine devam edecektir. Geleerk günler zarfmda ne gibi hâdiseler cereyan ederse etsin, Fransız milleti ıstırablara tahammül etmeği bilecektir. Vatan yaralıdır, fakat tekrâr dirilmek günü gelecektir.. SON Hâdiseler arasında Medeniyet ölmez! Askerllk Bahisleri NAUNA [HEM MIHINAj J niMin'llllllllllllllllllllllllllllllllllllllıllllllinillMiımııuıun 120,000 çocuk İtalyan teminatı Londradan çıkarılıyor, Bulgarlarca Balkanlar300 bini de yerinde da emniyeti takdir eder kalacak mahiyette görüldü Londra 13 (a.a.) Londra mmtakasından 120.000 çocuğun tahliyesine bugün başlanmıştır. Bu ameliye önümüzdeki beş gün zarfında ikmal edilcekür. Her gün hususî tren, çocukları Conıtuailles, Devoushire, Somerset ve Pays de Galles bölgelerine taşıyacaktır. Maamafih, ebeveyninin tahliyeleri için kendilerini kaydettirmemiş bulundugu cihetle 300,000 çocuk Londrada kalacaktar. İzmir vapuru bu sabah geliyor İzmir 13 (a.a.) İstanbul İzmir gür'at postasını yapan Devlet Denizyollarınm İzmir vapuru dün 12 de mukarrer olan hareketini tehir etmişti. Vapur bu sabah 7 de İstanbula hareket etmiştir. Ankara Halkevinde yeni temsiller Anltâra, 13 (Telefonla) Bestekâr Muhlis Sabahaddin Ankara Halkevmde bazı temsiller vermek üzere şehrimizde bulunmaktadır. Üstadın Ankaradaki müstaid elemanlardan teşkil ettiği bir heyet, bazı halk masallarını tenısil edecektir ki, ilk piyesin bu gün Halkenvide yapılan provası, halk musiki sahasında bir sürpriz teşkil edecek mahiyette olduğunu göstermiştir. Sofya 13 (a.a.) İtalyanm harbe girmesile doğan yeni vaziyet üzerine Bulgar hükumetinin resmî beyanatına intizar edilmemekle beraber Hariciye Nezareti namına söz söylemeğe mezun bir zat, bütün Balkan memleketlerinin sulh ve bitaraflık politikalarında devam edecekierini ve Mussolini tarafından komşu memleketlere verilen teminatın Bulga ristanca Balkanlardaki emniyeti takviye Bn harb o buhranın neticesidir. İçineder mahiyette telâkki edildiğini beyan de iktısadî ve siyasî, ilmî ve felsefî et^îştir. ilâh... buhranların her çcşidi vardı. İçinde bulunduğumuz harbin kanlı köprüsü, şüphe çağından yeni bir (yakin certitude) çağına geciştir. Fransız Başvekili Reynaud, geçenler dc, herkesin dilinin ııcuna gelen bir sözü herkesfen evvel söyledi: «Fransa Bükreş 13 (a.a.) €Reuter» Son gün ölmez.. Bu, medeniyet ölmez dempktir. lorde, Rumanyanın bir çok mıntakaların Çünkü değişmek ölmek dcmek degil da ciddî zararlara sebebiyet vermiş olan dir. Eğer yeni bir çağa giriyorsak şe feyezanlar şiddetli yağmurlardan sonra killerin hayatma aid bir istihale önünfazlalaşmıştır. deyiz. Hiç bir ihtimalin içnde medeniMoldavyada, bir çok köyler tecrid e yetin olünıü yoktur. dilmiş bir halde ve binlerce hektar PEYAMt SAFA ekilmiş arazi bazı yerlerde bir metro yükseklikte su altında bulunmaktadır. Tuna civarmda da 20,000 hektarı su basmıştır. ir Fransız muharriri, hatı rımda kaldığı kadar, şö>le der: «Güneş battığı znman vahşiler, yeryüzü bir daha ışık görtniyecek saııır ve çığhklar koparırlar. Biz medeniler de, idealimizin ışıgı karardığı zaman medeniyetin olmek üzere ol duğunu sanır ve kıyameti koparırız. Vahşilerin o haline şimdi biz nasü gülüyorsak, yarınki nesiller de bizim bu halimize öyle gülecekler.» Teşbih güzel. Dünyaya geldi£i gü denberi her sabah güneşin yeniden doğduğunu gören vahşi, her aksam bu tecrübesini unutuyor, güneş batarken onun bir daha doğmıyacağınl sanıyor Dünyaya geldiği gündenberi her çağın başında yeni bir medeniyet güneşiııhı doğduğunu gören insan da, medcııi ta rihinin biitün donnelerini unutarak büyük buhran günlerinin zifiri karanlığinda medeniyetin batmasından korkuyor. Büyük Harbin sonundanberi, garb medeniyeünin yolcu olduğıınıı söyle yenler çoğalıyordu. Paul Valery, 1919 da Espri Buhranı» adlı meşhur kon feraıısına şöj'le başlamıştı: »Biz nıedeniyetler. şimdi pek iyi biliyoruz ki faniyiz.. Öyle zannediyorum ki ^>aire fani görünen şey medeniyet değil, mede ni>etlerdir. Yani medeniyetin şckiHcri. Tarihin idrak ettiği medeniyet çağ ları pek çoktıır. Eski tasııif bunu üçe ayırır: Klasik medeniyet yüksoli yor ve balıyor. Yerine ortaça^ gcliyor. Ortaçağ medeniyetinin en yüksek çı kıntı noktalan on birinci, on ikinci ve on üçüncü asırdır. GrekoLâtin inhitatından sonra geçen zamanı ölrünüz, payen devrin yıkılması ve hıristiyan Avrupanm teşekkülü için bin sene lâgelmiştir. Ortaçağdan yenisine geçmek de o kadar kolay olmadı. Romanlarımdan birînin esaslı temle rinden biri de şuydu: Rönessans bir şiiphcden ve şüphe, ilmî şüphe Rö nessanstan doğmuştur. İçinde yaşadı ğımız çağa kanaatsiz, halta imansız diyemeyiz; fakat onun en seçme zekâ vasıflarından biri, şüpheye, en az, iman derecesinde kıymet vermesi oldn. Öyle ki, ortaçağ bir iman çağı ise, yeni zamanın kıymet fikri, imandan e\vel. şüphedir. İşte romanını yazdığım tereddüd, bu şüphenin çağiardan kıtalara. kıt'alardan milletlcre ve oradan da ferdlerin nıhuna sinmesi yüzün den doğan müthiş kafa buhranına sebeb oluyordu. Yeni terakkilere mazhar olan bu ordu hakkında, ok yaylı Habeşlerle yapılan harb bir fikir vermeğe kâfi gelmez, büyük imtihanı müttefik ordular karşısında verecektir İtalyanm, müttefiki Almanyanın yamnda mevki alarak harbe iştirakindenberi harb sahneleri genişlemiş ve yeni cepheler vücude gelmiştir. Müttefiklerin Marn cephesinde oldukça müşkül şartlar altında muharebe ettikleri bu sırada, bu hayat ve memat mücadelesine yeniden giren ve harbin cereyanı üzerinde müessir olacak olan Faşist İtalyanm ordusunu tetkik etmek faydalı oiacaktır. İtalyada yeni rejimin teessüsündenberi, harb kuv\etlerinin arttırılmasına büyük bir kıymet verihniş, birinci derecede bir ordu, bir hava kuvveti ve coğrafî vaziyet ile mütenasib bir donanma vücude getirilmesi rejim için bir umde olarak kabul edilmiştir. Memleketin bütün kuvvetlerini eîinde toplayan ve uzun zamanlar bir çok nazırlıkları şahsında birleştirmek suretile bu prensiplerin tatbikını temin eden Sinyor Mussolini, ku\rvetli ve raodern bir hava ku\rveti, seri kruvazörler, muhrib ve adeden Avrupada en başta gelen bir denizaltı filosu meydana getirmeğe muvaffak olmuştur. Ordu da bu terakkilerden kâfi derecede istifade etmiştir. Ayni zamanda, Büyük Harb tecrübelerine nazaran keyfiyet itibarile çok yüksek olmadığı fikrini veren ordunun italyan ordusu FERİDUN DIRİMTEKİN maneviyatının ve inzibatınm arttırılmasına çalışılmış ve yeni nesil Faşist prensiplerine mutabık bir şekilde, kendisine emin ve kavgacı bir zihniyetle yetiştirilmiştir. Yeni İtalyan ordusu, henüz ciddî bir tecrübe geçirmemiştir. Habeşistanda, ok, yay ve eski silâhlarla müsellâh Habeş kuvvetlerine karşı, İtalyan ordusunun aldığı neticenin bir kıjmeti olmadığı ve bununla bu ordunun maddî ve manevî kıymeti hakkında bir hüküm verilmesi kabil olamıyacağı aşikârdır. İtalyan ordusu ancak yeni giriştiği harbde, kendisile müsavi şartlar altında harbeden müttefik ordulara karşı mücadelesi esnasında kemiyet ve keyfiyetçe olan kıymetini ispat edecektir. İtalya ordusu nisan 1940 durumuna nazaran iki kısma ayrılmıştı. 1 Anavatan ordusu, 2 Müstemleke kuvvetleri. Anavatan ordusu (6) ordu kumandanlığı mıntakasına ayrılmıştı. Harbin bidayetindenberi yapılan yeni teşkilât sayesinde kolordu adedi, 15 ten 18 e çı italyan harbi talya, harbi nerede yapacak? Mussolini'nin harb ilânını bildiren nutkiı, İtalyanm ilk hedefi Fransız • ingiliz orduları olduğunu gösteriyor. Bu nutukta, İtalyanm kara ve denizaşın komşulanna verilen teminat da bunu gösteriyor. Bu teminahn manası şudur: Ben, müsaadenizle evvelâ Fransaya taarruz edeceğim; sonra Akdenizde İngiitereye... Bu ild büyük devlete karşı muzaffer olduktan sonra, nasıl olsa, sizin hakktnızdan gelirim. Filvald. askerce düşününce, evvelâ kuvvetli düştnanı mağlub etmelidir: bundan sonra.zayıf kendi kendine mağlub olmuş demektir. Fransa ile Tngiltere yenilirlerse, Mussolini. harb ilân ederken kendilerine taarruz etmiyeceğini vadettiği devletlere dönerek: Sıra size peldi: suralan »uralarmı bana veriniz: diverektir. Yakın tarih bunun pek misallerile doludur. Binaenaleyh İtalyanm teminata henzer sözleri de hakikatte «teminat. değil. .teril» dir. Bu sÖ7İerin yegâne kıymet ve ehemmiypfi. İtalvanm bütün kuvvetile tnürtefiklere tsRiruz edece&ini açıkca îfade etmesindedir. En mühim hedef de, Fran«ada harbeden müttefikler ordnsudur. Harb nrens'nlprine. sevkulcevs kaidelerine göre. Tla'vanm karan doğnıdur. Diğer riitün İtalvan CPnhpVrindeld hareketle'. tâli ehemmivpti hainlir. Fakat, İtalya. Fr;>n«Haki orduya nerederi" taarruz edebilir? 1 Alnlerden, 2 Almanlarla müştereken Isvîçreden, 3 İtalyan ordusu büyük kısmmı Almanya yolile Fransaya naklederek Almanlarla heraher. Çok eskidenheri tahkim edilmis olaa ve son avlarda modem tahkimatla takviye edilmiş olmast lâzım trplen Alp» lerden taarnız srüctür. Gerçi, İtalyanlann Aloini denilen Hağ kıt'alan vardır. Fakat huniar karsılannda Fransızlann Alp »vrılannı ve dağ eeçidlerini kanavan tahkimatını hulacaklardır. Dağ muharebeleri uzun sürer; hüvük fcuvvetlerin ve nrhlı vasıtalann genis mikvasta kullanılması mümkün değildir. İtalyanlar, Büyük Harhde. Avnsturya Macar ordıısuna karşı dağlık arazide iki buçuk sene müddetle yantıklan taamızlarda, 11 meydan mnharehesi vermişler ve bn 11 meydan muharehesinde anrak 25 kilometre ilerileyebilmişlerdi. Şimdi de Alpierden Fransızlara karşı yapüaeak taarni7İann ayni akibete uğrayacaçı muhakkaktır. HalVnıki. İtalyanlar da. Almanlar jrihi ve Almanlardan ziyade çahuk iş cörmek mechuriyetindedirler. O halde. İtalyanlann Alnlerden ziyade, ya Almanlarla müşlerpken İs\icreden. yahud da İtalvan ordusunu. Almanyadan dolastirmnk Fransaya nakletmek snretile mümkün'lür. Maiino hattına hîr Alman İtalyan taamızu. nek nahalıya mpl nlncağı için, çok az ihtimal dahilin D Yazan : Emekli Kurmay Paris kapılarında mücadele r Rumanyada tnğyan (Baştarafı 1 inci sahifede) kadaşlarının j'anında yer almışlardır. Bu kıt'alar, mükemmel kıt'alardır. Ve bunların gelişi, düşman ilerilemesini durdurmak için gece gündüz çarpışan müttefik kıt'alann kuvvei maneviyesinin yükselmesine şimdiden büyük yardımda bulunmuştur. Londra, 13 fa.a.) Aralarında bir İngiliz muhafız kıfası bulunan Kanada kıtaatı Norveçten gelerek İngiitereye ihrac edilmiştir. Bu kıtaat serian Fransaya gönderilecektir. Diğer taraftan mühim bir Belçika ordusunun teşkil edilebildiği haber veriliyor. 100,000 Amerika Yahudisi müttefikler için harbedecek Nevyork 13 (a.a.) Yeni Evrensel Siyonist teşkilâb reisi, gazetecilere aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: « Silâh taşımak yaşında olan 100,000 Amerikan Yahudisinin kısmı azami müttefikler için harbetmeğe yalnız hazır değil, bunu yapmak için şimdiden Londra, Paris, Ottawa ve Vaşington makamatile müzakereye girişmişlerdir.» Bir çok yerler su altında kaldı, büyük hasarat var Paris müdafaa edilmiyecek Paris, 13 (a.a.) Röyter: Parisin müdafaa edilmiyeceği resmen bildirilmektedir. Bunun manası Mösyö Reynaudnun Ruzvelt'e gönderdiği mesajda söylediği gibi, Fransızlar ancak Paris önünde ve gerisinde kendilerini müdafaa edeceklerdir. Bu karar Fransız payitahtraın açık şehir olduğuna dair son yapılan beyanatın mantıkî bir neticesidir ve şüphesiz şehrin bombardıman ile tahrib edilmesine mâni olmak fikrile ittihaz edilmiştir. İsviçre Ingiltereyi protesto ediyor Berne 13 (a.a.) D. N. B.: İsviçre Konfederasyonu Hariciye Nezatetinin tebliği: İsviçrenin Londra elçisi, Renens ve Ceııevre üzerine kasden bombalar bı rakılmış olmasını İngiliz hükumeti nezdinde protesto etmeğe memur edllmiştir. İsviçrenin Londra elçisi, bu teşebbüsle beraber, bu vak'a rıeticesinde hâdis olan zarar ve ziyanın tazminini de taleb eyleyecektir. Litvanya Dahiliye Nazırı çekildi Sen üzerindeki bütün köprüler atıldı Londra, 13 (a.a.) Fransada bir yerde İngiliz hava kuvvetleri nezdinde Röyter ajansı hususî muhabiri bildiriyor: Başka İngiliz bombardıman tayyareleri ve Fransız ha%Ta kuvvetlerüe sıkı bir temas halinde hareket eden İngiliz hava kuvvetlerine mensub orta bombardıman tayyareleri bu hafta zarfında Alman ordusu üstünde hemen hiç durmadan akınlar yapmaktadırlar. Seine üzerindeki köprüler esas hedefleri teşkil •tmişlerdir. Bir rapora nazaran Parisin ;imali garbisinde, yüz kilometrelik bir mesafe üzerinde bütün köprüler atılmıştır. İngiliz akınlarının bilhassa tek;if edildiği diğer hedefleri Seine bo>Tin:a olan yollar, demiryolları. nakliye kolları teşkil etmiştir. Mevcud tayyare fiiolarmı takviye etmek üzere yeni filolar gönderilmiş ve bunlar da durmadan akınlara iştirak etmişlerdir. Londra. 13 (a.a.) İngiliz hava kuv.•etleri dün askerî hedeflere mütevec•ih büyük bir faaliyet göstermiştir. Bilhassa Rhin havzasmda bu mıntakaya bombalar yağdırılmış ve büyük zararlar verdirilmiştir. Bu hücumlardan biri on dakika sürmüş ve her dakika yüz bomba atılrmştır. Maarif müdürleri arasında Ankara, 13 (Telefonla) Burdur maarif müdürü Kâşif Denizliye. Mardin müdürü Hakkı Kırşehire, Malatya müdürü Lutfullah Burdura tayin edildiler. Hükumette, Moskova müzakerelerine göre değişiklikler yapıldı Kaunas 13 (a.a.) <D. N. B.» Litvanya Dahiliye Nazırı General Skucas, istifa etmiştir. Uzun senelerdenberi emniyet içlerini tedvir eden umum müdür Po vilaitis de istifasını vermiştir. Dahiliye Nezareti işlerine muvakkaten Başvtkil bakacaktır. Bu değişiklikler, Başvekilin Mosko vadan avdetini müteakıb, dün gece yapılmıştır. Bu değişiklikler, Litvanyadaki Sovyet garnizonlarmdaki bazı askerlerm kaldınlması hâdiselerile alâkadar olan Moskovanın izhar ettiği arzularile alâkadar bulunmaktadır. Bu tedbirler, ezcümle, halen Moskovada Litvanya Hariciye Nazırı Uıbsys'in yapmakta olduğu müzakerelerin devam edilmesi için elzem şartları teşkil eylemektedir. Litvanya idaresi yüksek âmirleri arasında diöer bazı mühim değişikliklere daha intizar olunmaktadır. General Skucas, bundan bir sene evvel Dahiliye Nazırlığına tayin olunmadan ev^'el, bir çok sene Moskovada Litvanya ataşemiliterliğini yapmıştır. Kraliçe Wilhelmin'in teşekkürii Londra, 13 (a.a.) İngiliz milletine hitaben neşrettiği bir mesajda Kraliçe Vilhelmin, Büyük Britanyada ve Britanya imparatorluğunda, Holanda milletine, hükumetine ve kendi ailesine, geçirmiş oldukları felâketli anlarda. her ne şekilde olursa olsun yardım etmiş olanlara derin minnet ve şükranlannı bildiriyor. Japonlar Çunking'i bomba. ladılar, yüzlerce ölen var Çunking 13 (a.a.) Japon tayyarelerinin Çin hükumet merkezine karşı şimdiye kadar görülmedik vüs'atte yaptıkları akın neticesinde bu akşam binlerce kişi sehri terketmektedir. Japon tayyareleri dalgalar halinde şehrin üzerinden uçarak sokakları birbiri ardından yıkmışlardır. 500 den fazla bomba atılmıştır. Yüzlerce ölü vardır. Avustralyada, Ingiltere için gemi yapılıyor Melbourne 13 (a.a.) Avustralya Bu günkü vaziyet içinde Harbiye Nezareti makamatından bildirildiğine nazaran, Büyük Britanya için Türkiye Avustralyada, bir miktar seri devriye Mersin 13 (a.a.) Profesör Hasan gemileri inşa edilmektedir. Bunlar ta Reşid Tankut dün sehrimiz Belediye mamen Avustralyada inşa edilecektir. bahçesinde bu günkü siyasî vaziyet içinde Türk milletinin kuvvetli duruIngilteredeki Fransızlar mu hakkında bir konferans vermiştir. hakkında kararlar Hatib bu konferansmda millî biıliğin Londra, 13 (a.a.) İngilteredeki ya en kuvvetli bir silâh olduğunu, Millî bancılar hakkında tatbik edilen tahdi Şefin etrafmda tek fikir, tek maksp.ddata tabi tutulan Fransızlar arasmda la birleşmiş olan büyük Türk milletiki infial hakkında Avam Kamarasında nin herşeyden masun kalacağmı ve bevanatta bulunan Anderson demiştir millî hükumetin bu maksadla herşeyi ki:" vaktinden evvel hazırlamış bulundu c Fransızların gece sokağa çıkmak ğunıı izah etmiştir. yasağmdan muaf tutulmaları ve bisiklet. Yeni sefirler iş başında motosiklet, fotograf makinesi, dürbiin Moskova 13 (a.a.) Tass bildiriyor: ve saire kullanmalarına müsaade verilİtalya büyük elçisi Rosso 12 haziranmesi hakkında emirler verilmiştir. Bundan başka, Fransızların, diğer yabancı da Moskovaya gelmiştir. Moskova 13 (a.a.) Tass bildiriyor: larm istisna edildikleri sivil müdafaa Fransız büyük elçisi Labonne 12 haıiservislerinde çalışmaları için terlibat randa Moskovaya gelmiştir. alınmıştır.» Roma 13 (a.a.) Sovyetlerin Roma Macar gazeteleri İtalyan sefiri, bu sabah buraya gelmiştir. Başvekil izahat verdî Fransada bir mahal, 13 (a.a.) Saat ^9.23 te Nazırlar Heyeti toplanmıştır. Harbiye Nazın da döndü Ordulardan avdet eden Reynaud, askeRiga 13 (a.a.) Letonya oıduları baş rî ve diplomatik vaziyeti izah etmiştir. kumandanı ve Harbij'e Nazırı General Fransız bankası nakledildi Dorkis Sovyet Rusyada 10 günlük resmî Paris, 13 (a.a.) Resmen bildirildiziyaretini biürerek bugün Rigaya dön ;ine göre, Fransa Millî bankasuıın mermüştür. :ezi muvakkaten Saumur'e nakledilMısırın İtalyaya karşı miştir. vaziyeti Kahire 13 (a.a.) Mısırın İtalyaya karşı halihazır siyaseti sırf tedafüidir. Fakat burada Ingiltere Mısır muahedesine tamamile riayet ederek Mısırın emniyet meselelerinde teşriki mesai ve askerî, bahrî ve hava üsleri temin etmek suretile İngilterenin yardımma pasif bir şekilde amade bvılunduŞuna işaret edilmektedir. Bu üsler tabiî askerî hedefler addedilecek ve İtalyan hücumlarına maruz kalacaklardır. Fakat şayed İtalyanlar Mısır topraklarına taarruz ederler veya öz Mısır şehir, kale ve tayyare meydanlarma veya siviller üzerine bombalar düşürürlerse. Mısır harb ilân etmek mecburiyetinde kalacakür. 6000 tngiliz askeri nasıl esir oldu? şeflerini methediyorlar! Budapeşte 13 (a.a.) Bütün Macar matbuatı. İtalyanm müdahalesinin harbin neticesi üzerine olan karar verici tesirinden bahsetmektedir. Magyarozag gazetesi. faşistlerin harb stilini methettikten sonra, en büyük faşist şeflerinin. derhal asfker olarak ortaya çıkacağını tebarüz ettiriyor. Irak ordusu hazır Bağdad 13 (a.a.) Evvelki akşam ışık söndürme tecrübeleri yapılmıştır. Matbuat ve propaganda müdürü binbaşı Haşhni. Irak ordusunun iyi bir surette talim görmüş olduğunu ve tehlike ha linde memleketi müdafaaya hazır bulunduğunu söylemiştir. Sovyet Rusyanın Vaşingtonda bir teşebbüsü Vaşington 13 (a.a.) Dün öğleden evvel Sovyetler Birliği bÜ3'ük elrisi Ourmansk Hull ile bir saat süren bir görüşme yapmıştır. Vladivostok yolile Sovyefler Birliğine sevkedilen Aroerikan emteasını nfık leden gemilerin tevkif ve taharri edilmiş olmasır.dan dolayı enerjih bir ifade kullandığı umumiyetle sannedilmektedir. Bununla beraber, ne Hariciye Nezaretine ne de Sovyetler Birlii»i büyük elçiliğine bir protesto yapıldığını teyid eder bir haber alınamamıştır. Bir İngiliz vapurunda infilâk BuenosAires 13 (a.a.) Et kon servesi yüklemekte olan 4700 tonlyk ingiliz bandıralı Dascony vapurunda dün bir infilâk husule gelerek yangın çıkmıştır. 4 kişi yaralanmışiır. Yangın söndürülmüş ve bir çok tevkifat yapılmıştır. Trablus hududunda ilk ttalyan esirleri Kahire 13 (a.a.) Mısır Trablus hududunda vuku bulan bir musademede İngiliz kıtaatı iki İtalvan suba yile 60 askeri esir etmişlerdir. İngilizlerin hiç zayiatı yoktur. Fransaya mal ithali memnu Paris 13 (a.a.) Maliye. Ticaret ve Sanayi Nazırı bilumum yabancı emtianın ithalini menetmiştir. 30 haziran 1940 tarihine kadar ithal ruhsatiyesini ve kambiyo şehadetnamesini hâmil olmı yan ithalâtçılar kendilerine gelmiş yabancı malları istisnaî olarak gümrükten geçirebileceklerdir. • İzmit giimrük veznedarı bulundu İzmit (Hususî) İzmit gümrük başmemurluğu veznedarı Hasan Kuzayın crtadan kaybolduğunu yazmıştım. Kayıb veznedar evvelki gün bulunarak tevkif edilmiştir. 1104 lira açığı olan veznedar, bu parayı kumar masasmda kay bettiâini söylemiştir. Tahkikat devam etmektedir. Londra 13 (a.a.) Salâhiyettar bir membadan söylendiğine nazaran, Nor mandiya'da bir İngiliz fırkasının çevrilmesi üzerine esir düşen asker miktarmın İ000 raddesinde olmasuıdan korkulmaktadır. Yeni İngiliz takviye kıtaatının harb hattı üzerinde bulunduğu, Fransız kumanda heyetinin emri altında Fran ;ızlarla yanyana harbetmekte olduğu lâve edilmektedir. Londrada zannedildiğine göre, Rouen îtrafıpda, Seine nehri üzerindeki Alnıan :ar\ikının şimdilik hafiflediği aniaşıl maktadır. Fakat taarruzun büyük yükü ;imdi Paris üzerine ve Reims'den Warne'a doğru yüklenmektedir. Alınan bütün malumata nazaran, Almanlar bu muharebeye bütün zırhh ku\Tetlerini sokmuşlardır. Parisin açık ;ehir olduğuna mütedair beyannameye ,;elince. bunun manasınuı. şehirde sokak muharebeleri olmıyacağı ve fakat civarlarının müdafaa edileceği olduğu tasrih edilmektedir. Londrada bundan iki hafta evvel İtalan kıtaatının Alman hatları arkasına gönderilmiş olduğuna mütedair haber hakkında bir teyid yoktur. Rcsmî askerî makamat, Almanlarm lev saçan tankları olduğuna şüphe ediİpmiyeceğini ve fakat şimdiye kadar bunların kullanılmış olduklarına dair kat'î sarahat bulunmadığını bildirmek:edir. Şimdiye kadar alman malumata göre, Ingiliz fırkasının tecrid edilip kismen Uzun senelerdenberi daima büyük bir açıkla kapanan İtalyan bütçesi, uzun sürecek bir harbi idare edecek bir malî kudretin ifadesi değildir. Binaenaleyh, İtalya millî seferberlik kanunundaki hükümlere tevfikan, İtalyan topragında bulunan eşhasa ve şirketlere aid menAlmanlann ağır zayiatı Londra 13 (a.a.) Fransada bulunan kul ve gayrimenkul bütün emval ve İngiliz kıtaatının, Seine nehrini geçen eşyaya vaz'ıyed ederek harbi idameye Alman kıtaatile yapmış oldukları mu çalışacaktır. harebelere şahid olan bir zat, şunlan Feridun Dirimtekin söylemektedirt « Müteaddid çarpışmalar esnasında, Almanlara pek ağır zayiat verdirildiği hakkında, bütün subay ve erler mutabık bulunmaktadır. Ağır mitralyözlerimizin isabetli ateşi, sureti mahsusada müessir olmuştur. Bir taburun tek bir bölüğü, mütemadî dalga halinde hücuma kalkan insan kütlesi üzerine 29.000 kurşun yağdırmış ve Ankara 13 (Telefonla) Bugün Anbu devamlı ateş altuıda düşman eri kara Adliyesinde bir Alman profesörü, miştir. başka bir Alman profesörü aleyhine açParis kumandanının ilânı mış olduğu tehdid ve hakaret davasma Paris 13 (a.a.) Bu sabah bildirildi devam edilmişti. Davanm menşei şudur: ğine göre, Paris askerî kumandanı HeBu zat, İsviçreden kendi namına gelen ring, orduda faal bir kumandanlığa gemektublarm daima açıldığından şüphe tirilmiş ve yerine General Dentz tayin etmiş ve emareler tespit etmiştir. Bu olunmuştur. nun üzerine mektublarmı açıp kontrol Paris halkma hitaben aşağıdaki ilân, eden Alman profesörünü dava etmiştir. bütün sokaklara yapıştırılmıştır: Davacı. bu adamın kendisinin mektub• Paris açık şehirdir. Halkın emniyetini larmı kontrola memur edildiği kanaave her türlü iaşesini temin için bütün tindedir. Ve bu dava dolayısile bazı şatedbirler alınmıştır.» hidler göstermiştir. İşte bu şahid gösÇekler ttalyaya karşı da teriş ikinci bir davaya sebeb olmuş, bu harbedecekler işte şahid gösterildiğine kızan diğer bir Fransada bir mahal 13 (a.a.) Çeko Alman profesör, iddia edildiğine göre daSlovakya millî komitesi, Reynaud ve vacı hakkında tehdidlerde bulunmuş ve Churchill'e birer telgraf çekerek hüku bazı yaraşık almaz sözler sarfetmiştir met reislerine İtalyanm, Almanyanın Davacı. bu gün mahkemeve verdiği bir yanıbaşmda yer aldığı bu sırada, Çeko istida ile suçlu hakkında hükmolunacak Slovakların müttefikler yanında tam te cezadan maada beş yüz lira da manevî sanüd ve sıkı iş birliği hakkında temi zarar istemiştir. nat vermişlerdir. esir düştüğü şerait hakkındaki tafsilât şudur: Mayıs ayııun nihayetlerine doğru bu fırka aşağı Somme'un sahillerinden Fransızlarla yanyana harbetmekte idi. Fransız kumandası altında çok uzuo bir cephe tutmakta bulunuyordu. Fransız kıtaatının iştirakile 28 ve 29 mayıs günleri taarruza geçtiler ve Abbevill'de köprübaşlarını tutmağa teşebbüs ettiler. Maalesef bu cihette, hücum kısmi bir muvaffakiyet elde edilebilmiştir. Bundan sonra, Rouen üzerine tazyikleri esnasında Poix civarına iki zırhh fırka girince, bizim fırka Bresle üzerine yavaş yavaş çekildi ve burada dayanma emri aldı. Daha sonra Harve'ın müdafaasmda Fransızlara yardım etmek üzere iki alay alındı. Diğer iki alay, ricatleri Alman motörize kıtaatı tarafından evvelce kesilmiş olduğundan, vaktile Rouen'in cenubu garbisine çekilemedi. Fransız kıtaatile birlikte ingiliz kıt'alan görünüşe nazaran Saint Valery en Caux'da çevrümiş olacaklar ki karşılarında dört Alman fırkası bulunmakta idi. Saint Valery, sarp ve yüksek sahilleri dolayısile irkâb ameliyesi için çok gayrimüsaiddir. Diğer taraftan, irkâb ameliyesinin yapılacağı gece, kesif bir sis olduğu için, vapurlara fazla miktarda asker bindirilememiştir. karılmıştır. Ayrıca 1 sebükvar holordu, 1 seri kolordu, 1 zırhh kolordu ve bir de Alp kıt'alan komutanhğı mevcuddur. (Cem'an 22 kolordu). Bu kolordulara tekabül etmek üzere 54 piyade fırkası, 2 motörlü, 2 zırhlı fırka. 5 Alp fırkası, 3 seri fırka (ceman 66 fırka) ile Zara mevki komutanlığı, Elbe adası komutanlığı, 16 memleket dahili müdafaa komutanlığı, 28 askerî mıntaka komutanhkları mevcuddur. Şimalî Afrika, 12 ada, Habeşistanda bulunan kuvvetler bu miktarm haricinde, Arnavudlukta bulunan kuvvetler ise dahilindedir. Eylul 1940 tan sonra yeniden teşkil olunan 4 kolordu (10 fırka) yeni kurulan alayların birleştirilmesinden hasıl olmuştur. Muhtelif sınıf mevcudları: Piyade: 3 grenadye, 106 pyiade, 4 motörlü, 12 Bersaglieri, 10 Alpini, 6 zırhlı, 1 hudud muhafaza alaylarile 1 Arnavudluk Kraliyeti hassa tabunı. Süvari: 13 süvari alayı, bir hafif tank taburu, 5 depo bölüğü. Topçu: 54 fırka topçu alayı, 11 motörlü, zırhlı, seri ve Alp fırkalan topçu alayları, 6 hudud muhafaza kıtası, 18 kolordu, 5 ordu topçu alayı, 5 tayyare defi alayı ve bir müstakil tabur. Cem'an 99 alay 1 müstakil tabur. İstihkâm: 18 kolordu istihkâm alayı, 2 lâğımcı alayı, 2 köprücü alayı, 1 | i mendifer alayı. Ordunun hazari mevcudu normal olarak, 400,000 neferdir. Fakat son senelerde daima bu miktarın iki misli miktarda asker silâh altında tutulmuştur. Harb zamanında sahra ordusunun mevcudunun iki buçuk milyonu geçeceği tahmin olunabilir. Ordunun subay kadrosu kâfidir. Subaylar iyi yetiştirilmiştir. Teslihat moderndir. Ordunun motörleştirümesine çok ehemmiyet verilmiş, bu hususta lâzım gelen malzemenin dahildeR tedariki, yahud mevcud fakat hududa yakın olanların yerine, dahilde yenilerin yapılması için hiçbir masraftan çekinilmemiştir. (Milânodaki yeni Fiyat fabrıkası). Memleketin harbe hazırlanması için muhtelif sahadaki seferberlikler (sır.aî, ziraî, malî... ilâh), 1924 senesi kurulan millî müdafaa yüksek şurası tarafından tanzim edilmiş ve bu hususta lâzım gelen kanunlar yapılmış ve tatbik edilmiştir. Habeşistan seferi esnasında İtalya aleyhinde tatbik olunan sanksiyonlar, İtalyanm harb iktısadiyatı noktai nazarından yaptığı hazırlıklar için bir imtihan devresi teşkil etmiş, goTÜlen noksanların ikmaline çalışılmıştır. Bütün bunlara rağmen, İtalyan U7un bir harb esnasında, kendi menabii ile kendisini idare edecek vaziyette değildir. İaşe menabii kâfi değildir. Bu günkü harblerin en mühim vasıtası olan petrol istihsalâtı pek azdır. Harbin idamesi için mevcud stoklann sarfı ve haricden petrol ithali lâzımdır. Memleketle maden kömürü de yok gibidir. Bunun müttefik Almanyadan tedariki lâzım gelecektir. Kömürden ve petrolden iktısad için mevcud akar sulardan istifade edilerek yapılan büyük elektrik santrallerinin hava taarruzları ile kısa bir zamanda tahrib edilebileceği ve bu takdirde demiryolu nakliyatını durdurmamak için gene kömürle işletmeğe dönülmek mecburiyeti hasıl olması da muhtemeldir. dîr. İs^creden taarruz. sevkulcevs hakımından en müessir hareket ohır. Maiîno hattıni cemıh ren»h"»'»an cp»irir. Fskat İ«nicrenin srnstpreceli Tmıkavemetten haska .Türadski Fransız tahkimnbna çaroar. Wraz zamana mııhtac nlmakla beraher İtalvan lnıvvefierini Aimanvaya nak)P(fPr»k ktıll»ntT>'V Haha f»v^a1i olaraktır. Bu surptle İtalvnnlar Alman Baskuman''anlıeinm pmrî sltinda ve A'man e cprfevplenmii h>r h»Me hsrmııharebe lcı>TTiPtî hakımınıinn pksibliklorini örrmüs oliıriar. Hiiviik Harhde HP Alman nrdnsıı. 7.a\nf AVIKtur\'a Mscar orHnlannı. hntilonn 'M tarafianna knvrfnVlan Mman hirliklerile di Bunlar. hİ7İm *.ı.~mü* ımitaloolar VP tahmİp'THir; yanh* da cıkabilir. Hoern Ha... İtalvan harhinin nasıl nlarajını. w>k yakinfla hâdiselerin înkisafile eorüp * ~ Kâr nisbeti Kontrol komisyonu esnaf a verilecek kârı tespit etti Fiat kontrol komisyonu dün öğleden sonra ticaret mıntaka müdürlüğünde 4 saat süren bir içtima yapmıştır. Vali ve Belediye reisi Lutfi Kırdann riyaseti altuıda yapılan dünkü içtimada manifatura, bakkaliye eşyası kahve ve çay tacirleri bulunmuşlardır. İçtima zaman zaman bu tacirlerin iştirakile ve bazan da yalnız fiat kontrol komisyonu halinde yapılmıştır. Aldığımız malumata göre dünkü içtimada topdancı, yan topdancı ve perakendecüere verilecek kâr nispetleri esas itibarile tespit edilmiştir. Bu kâr nispetleri manüatura eşyası satışlarında topdancılara yüzde 4 yan topdancılar yüzda 4, perakendecilere yüzde 10, havayici zaruriye maddeleri satanlar da; topdancılara yüzde 5. yarı topdancılara yüzde 6, perakendecilere yüzde 10, pirinc ve fasulye gibi bakkaliye eşyası satanlarda, topdancılara yüzde 5, yan topdancılara yüzde 6, perakendecilere yüzde 10 12, kahve ve çaya topdancıya yüzde 5, yan tıopdancılara 6, perakendecilere yüzde 15 kâr muvafık görülmüştür. Maamafih bu kârlar üzerinde tekrar tetkikat yapılacakür. İki Alman protesörfi arasında Ankarada hakaret ve tehdid davası açıldı İstanbulda ve civarda zelzele oldu İstanbul 13 (a.a.) Kandilli Rasadhanesinden: Bu gün saat on üçü iki dakika dört saniye geçe şiddetlice bir zelzele kaydedilmiştir. Merkez üstü İstanbuldan tahminen 160 kilometre mesafededir. İzmir 13 (a.a.) Evvelki gece saat 22,05 te Dikilide orta şiddette ve üç saniye süren bir zelzele olmuştur. İzmirde Izmitte izmit 13 (Hususî) Saat birde üç saniye devam eden şiddetli zelzele oldu. Hasar yoktur. İçtimaı müteakıb Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar şunlan söylemiştir: « Her madde üzerinde ticaret yapanların kâr nispeti ve fiat baremini tespit ediyoruz. Bundan evvel yapılmış olan ve bu günkü toplantıda birinci. ikinci ve Arjantinde tedbirler üçüncü eller icin kâr nispetlerini esas itiBuenosAires 13 (a.a.) İtalvanm barile tespit ettik Maamafih bunlar üzeFransa ve Ingiltere aleyhinde olarak rinde tekrar tetkiklerde bulunacağız.> harbe müdahale ettiğinin tebliğ edil mesi üzerine Arjantîn hükumeti bita İki vapur kazası raflığuu ilân etmiştir. Şırketi Hayriyenin 72 numaralı vapuru Arjantin Ziraat Nazırı, harb dolayı evvelki akşam saat 20 de Boğazdan gelip sile kömür ve neft ithalâtınm azalma Arnavudköy iskelesine yanaşırken düsmı karşılamak üzere mahrukat olarak menine ârız olan tutukluk yüzünden isMısır kullanılması için emir vermiştir. kelenin yarundaki Kopernik aparttma Avrupaya gidecek binlerce mektub ve nrnın terasına çarpmış ve teras kismen posta paketinin sevki meselesinin de hasara uğramıştu*. Dün liman fen heyeti azalan Kuruçeşhalline çalışılmaktadu. Ihtilâfın büyümesi yüzünden Avrupa meye giderek orada vapurun dümenini yollarından büyük güçlüklerle istifade muayene etmişlerdir. Dün sabah Halice giren Şule şilepi sis edilebileceği için mektublann ve p° s " ta paketlerinin Uzak Şark yolile ve yüzünden Halicde bekçi mahallindeki Japon vapurlarile gönderileceği ümid mavnalann üzerine düşmüş ve iki mavnaya çarparak parçalamıştır. edilmektedir.