5 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

CUMHURÎYET 5 Haziran 1940 Âskerî vaziyet Dün gece müttcfikler, en son kıtalarını naklettikten ve limanını uzun zaman için gajTİkabili istimal bir hale getirdikten sonra Dunkerque'i tahliye etmişlerdir. Ingiltereden resmen bUdirildiğine nazarau, Dunkerque limaııından irkâb edilçrek, İngiltereye veya Fransaya naklolunan kuvvetin miktan 335,000 Jrişidir. Bu maksad için 222 Britanya harb ve 665 tüccar gemisile bir çok Fransu harb ve tüccar gemileri kullanılmıştır. Müttefiklerin bu muharebeler esnasındaki umumi zayiab dlü, yaralı ve gaib olarak 30.000 kişidir. Alman zayiatının, daha fazla olması muhtemeldir. Buna mukabil müttefikler 1000 top, biitün ağırlıklannı ve biıtün motorlü kıt'alarının malzemesini kaybetmişlerdir. Fakat biitün bu top ve malzeme tamarailc tahrib edilmiştir. İngiliz donanması bu nakliyat esnasında 6 muhrib ve 24 baJıkçı gemisi, Fransız donaıunası ise 7 muhrib ve 1 küçük gemi kaybetmiştir. Almanlar, tahliye edilmiş olan Dunkerque'e girmişlerdir. 4000 İngiliz ve Fransız askeri tarafmdan müdafaa edilmiş ve karşısında iki Alman zırhlı hrkasını oyalamış ve bu suretle Dunkerque'in müdafaası için yapılan su taşırmasmın müessir vaâyete gelmesine yardım etmiş olan (Kale) de tahliye edilmiştir. Müttefikler 1914 1918 harbi esnasında Alman donanmasına bir üs vazifesi görmiis olan Zeebrigge limanını da içi beton dolu gemileri batırmak suretile tıkamışlardır. Som Majino cephesinde sajanı dikkat bir hareket olmamıştır. Narvik cephesinde Fransıı Generali Petois'nin kıımandasındaki miittefik kuvvetleri Norveç kıt'alarile birlikte ilerlemektedir. Narvik yakınındaki Alman kuvveti muhasara edilmiştir. Memleketin diğer kısıralırınd» temizleme ameliyesi devara etmektedir. Hava taarruzlan: Parisin dünkü bombardımtnı, 250300 Alman tayyaresi tarafından çok yüksek irtifadan yapılmıştır. Bombardıman tayyarelerine, ave» tayyareleri refakat ediyordu. Bunlar sunf sis yayarak bombardıman tayyarelerinin mevcudiyetini gizlemişlerdir. Taamız altı dalga halinde yapılmış, 1000 den fazla bomba atılmıstır. Paris civanndaki tayyare meydanları, tayyare fabrikalan ve askerî müesseseler bombardıman edilmek istenilmiştir. Fransız tayyareleri * e derhal mukabele bilmisil yapmışlar ve 3 4 hariran •»eeesi Münih ve Frankfurt am Mayn şehirlerini ve eivarlanndaki tayyare meydanlaruu, «skeri müesseseleri ve fabrikalan bombardıman etmişlerdir. Ayni gece İngiliz hava kuvvetleri Holanda ve şimaü garbî AlmanyadaM askerî hedefleri bombalamışlardır. Hulâsa: Belçika Kralı Leopold'un vermiş olduğu ve neticesi itibarile müttefikler aleyhine bir ihanet olarak telâkki oluııabilecek karardan sonra, çok müşkül sartlar içinde muharebe ederek (Dunkerque) e çekilen General Blaıışar ordular grupunu teşkil eden müttefik kuvvetler; bu gün İngiltere ve Fransaya naklolunmuş bulunuyor. Bu guretle müttefikler için bir mağlubiyetle başlayan bu safha, kendileri için bir epupe teşkil edecek olan bir rie'at ve tarihte bir misli obnıyan bir irkâb hareketile bitmiştir. Müttefik ordular kaybetmiş olduklan prestiji tekrar kazanmışlar ve kumanda heyeti de sevkulceyşî ve tabijevî sahalardaki kudretini göstermiş ve bu suretle müteakıb harekâtta muvaffak olmak ümidlerini takviye etmiş bulunuyor. Müttefik ve Alman tebliği resmilerindeki zayiat ve esir miktarları arasındaki fark ınukajese kabil olmıyacak kadar büyüktür. Müttefiklerin, ademimuvaffakiyetlerini saklamadıklarına ve malzeme zayiatını açıkça sb> lediklerine nazarajı, insan zayiatını bu kadar az gdstermok suretile memleketlerinde, hükumete karşı olan itimadı kırmak istemiyecekleri düşünülebilir. Çünkü malzeme zayiatı daha kolay saklanabilir. İnsan zayiatını gizlemok daha güçtür. Binaenaleyh Alman teblişlerinde gorülen esir miktannda, büyük bir kısmı teslim olan Belçika ordusunun mevcudiyetini kabul lâzım gelir. Müttefiklerin malzeme zayiatı çok büyüktür. Şimdi mesele müttefik harb sanayiinin kısa bir zamanda bu zayiatı telâfi edebilecek vazıyette olup olmadıklandır. Amerikanın müessir yardımı bunu kolaj'aştıracakür. Cephenin eair kısımlanndaki sükunet, tarafeynin hazırlık devresinde olduğunu ve bü>ük fırtmanın çok uzak olmadığını gösterir. Muhtelif membalardan gelen haberler, Alman lann Somme cephesinde bir taarruz yapacaklannı yazmakta, diğer taraftan da Fransızların Aisne cephesinden büyük bir taarruz hazırlığı yapmakta olduklarını haber vermektedir. Paris bombardımanından sonra mukabele bilmisil olarak yapılan ve garbi Almanyanm en büyük iki şehrini istihdaf eden (Münih ve Frankfurt) Fransıı hava taarruzlan, yıkıcı hava harbinin baslamak iizere olduğunu göstermektedir. Böyle bir harb. Avnıpa medeniyetinin yıküması neticesini verecektir. Emekli Kurmay İngiliz azminin tecellisi (Baştarafı 1 inci sahlfede) nı ancak Amiens'e ve cenuba doğru seri bir geri çekilme kurtarabilirdi. Şimal ordularıns da kumanda eden Fransız kumandanlığı zamanında gediği kapayabileceğini umid eylediğinden, bu stratejik hareket, hemen derhal yapılamadı. Alman istılâsı hedefe vasıl olduğu ve General Weygand kumandanlığı ele aldığı zaman, bır geri çekilme Belçika ordusunun imhası neticesini verecegınden, Belçıkadaki Fransız ve İngiliz orduları, Belçikalılara ve aynı zamanda kendilerile muvasala temini için Somme üzerinden ilerleyecek yeni Fransız ordusuna cesaretle muzaherete gayret ettiler. Alman ilerleyişi, bir tırpan gibi, şimal ordularını temizledi ve bizimle Fransız ordusunun kuvayi külüyesi arasında bütün münakaleyi kesti. Her türlü yiyecek ve mühimmat bakımından levazım vasıtalarımızı sektedar ettiler ve hemen Dunkerk'e kadar sahilde kendilerine bir yol açtılar. Bu motörlü ve zırhlı unsurların hücumu arkasında. kamyonlara bindiribniş bir çok Alman firkaları, bu fırkaların arkasında asıl Alman ordusunun ağır ve haşin kütlesi ve kendi memleketlerinde hiç bir zaman görmedikleri hürriyeti ve konfonı başka memleketlerde ayaklar altına almaya daima hazır Alman sivil kütlesi gelmekte idi. edememiştir. İngiliz hava kuvvetleri, kat'î bir surette düşman hava kuvvetlerinin en büyük kısmını mağlüb et mis ve asgari bir tayyareye dort tayyare nispetinde zayiat verdirmişür. Resmi harb tebUğleri İngiliz Amirallığınm tebliği Londra 4 (a.a.) Amirallık dairesi. neşrettiği bir tebliğde, düşman hava kuvvetlerinin şiddetli ve mütemadi hürumları altında Fransız, Belçika ve İngiliz kıt'alarının irkâb ameliyesinin güç şeraitini bildirmekte ve deniz tarıhinde bir misli bulunmıyan bu kahramanlık vak'asına bütün gemilerdeki gönüllülerin büyük mıljyasta yardım ettiklerini kayıdla bu gönüllüleri övmektedir. Amirallık, gemi kafilelerini,. düşmanın çok denizaltı gemilerine ve torpil motörlerine karşı müdafaa eylemiştir. Bir çok limanlar, düşmanın istimaline yaramıyacak bir hale getirilmiştir. Anavatan fılosundan ceman 24 küçük vapur batırümıştır. Bütün mületçe Tutacağımız tek yol Millı birlîk yoludur ten mütemadiyen kaçınmak suretile tehlikenin kucağına düştüler. Bir memleketin haricî emniyeti kendi kuvvetlerine munzam haricî tedbirlere dayanmak şart olduğu ve bu haricî yardımlar küçük devletlere büyüklerden daha ziyade lüzumlu bulunduğu halde bu basit hakikatten gaflet gösteren memleketlere sadece şaşılmak icab eder. Kendi memleketimiz itibarile biz onlardan değiliz. Türkiye haricî emniyetinde evvelâ kendi millî kuvvet ve kudretine dayanır. Maksadımız harb değil, sulh olduğu için Cumhuriyet rejimi haricî emniyetini daima munzam haricî dostlukların garantilerile teyid eylemiştir. Şimal komşumuz Rusya ile yeni devrimizin ilk günlerinden itibaren daima artan bir dostluğa verdiğinv'z kıymet bu cümleden olduğu gibi Balkan ve Sadâbad paktları dahi hep dünî'anm bu havalisinde sulhu hal ve mevkie hâkim kılmak maksadını istihdaf eylemiştir. Yeni Avrupa buhranı ortalığa şaşkınlık verdiği zamanlardan itibaren de İngiltere ve Fransa ile Bal '• kanlar ve Akdeniz emnijetleri üzerinde tamamen tedafüi bir anlaşma akdettik. Balkan Antantı devletleri arasında gittikçe artan bir tesanüd havasını yalnız biz değil, sulhun zaferine müştak ve mütehassir bütün dünya memnuniyetle müşahede etmekten hâli değildir. Avnıpa harbinin şimdiki hâd devrinde bazı basit düşünceleri şaşırtabilecek surette görülüp geçirilen safhalar biz Türkleri asla şaşırtamaz, yaptığımız ve yapacağımız işlerde en ufak tereddüde dahi düşüremez. Kararlarımızın dürüstlüğünden en kat'î surette emin ve dostluklarımıza en ileri derecelerinde bir merdlikle sadıkız. Avrupa harbinin ' şimdiki buhran devirleri geçerek nihayet bu cihanşümul çarpışmanın varabileceği akıbetleri hesab etmekten âciz insanlar değiliz. İngiltere ve Fransa gibi dünya tarihinin baş banileri olan büyük milletlerin bir iki aksilikle bir varınış bir yokmuj denilecek vaziyete düşüvereceklerini ancak safdiller malihülya edebilirler. Çok çetin olan bu harb medeniyetin mağlubiyetile nihayet bulamaz. Eğer medeniyet mağlubolmak lâzım gelse, Küreiarz üzei rinde hür ve müstakil millet kalmıyarak artık insanlığın üsttarafı birbirlerini yiyen yamyamiara dönerlerdi.. Kendi hesabımıza biz Türkler hürriyet ve istiklâlimizi hiç bir keyfe ve hiç bir kuvvete kurban edecek insanlar değiliz. Kendi vatanımıza aîd bu müdafaa ile birlikte medeniyetin selâmetine hizmet etmiş olmaktan da tabiî ancak zevk ve iftihar duyarız. Hulâsa etmek lâzım gelirse haricî emniyetimiz işinde tedbirli olmaklığımızın müdafaa kuvvetlerimizi alabildiğine artırmış olduğundan eminiz. Ne hacet, Cumhuriyet Türkiyesinin aldığı bu tedbirler sayesindedir ki Balkanlarm şimdiye kadar artıp eksilmiyen kuvvetli istikranna ve Akdenizin devamlı emniyetine şahid olabildik. Türkiye ile birlikte insanlığın da menfaati bundadır. Işte Türkiyenin bütün evlâdlarile üzerinde birleştiği siyaset budur, ve bu siyaseti böylece yürütmek hususunda bütün memleket Türkiye Büyük Millet Meclisile Millî Şef lnönünün ve hükumetimizin etrafında sımsıkı toplanmış ve birleşmiş haldedir. Bu harbde propaganda silâhının akıllara hayret verecek derecelerdeki ısrarlı ve tezadlı çalısmalarına karşı her Türkün bu milli hayat ve menfaatimize en uygun siyaseti her gün kendi kendine tekrar ederek onun haricindeki heı telkini şiddetle def ve tardeylemesi lâzımdır. [ Başmakaleden devam] 335,000 Fransız ve tngiliz askeri kurtanldı Kale'de dört gün sokak muharebe*i Ekserisi zırhlı cuzutamlardan mürekkeb bu ilerleyif, Dunkerk'e kadar gelmış. fakat tam manasile Dunkerk'e varamamıştır. Bulonya ve Kale, ümidsiz çarpışmalara sahne olmuştur. Ka'.e'de dusman İngiliz kumandanına teslim olması için bir saat mühlet vermiş, bunun reddedilmesi üzerine Kale susuncaya kadar, dort gün şiddetli sokık muharebesı olmuştur. Kale'den yaralan mamış yalnır otuz kişi İngiltereye geri götürulebilmiştir. Bunların arkadaşlarının ne olduğunu bilmiyoruz. Fakat herhalde bunların fedakârlıkları boşuna gitmemiştk. Bunların ı.erine asgarî iki zırhlı Alman fırkası saıdırmışür. Bu cesur askerlerın müdahalesı olmasayd», bu fırkalar İngiliz seferi kuvvetlerine hücum eyleyeceklerdi. Bu suretle kazanılan zaman, su hattını ilerletmemizi mümkün kıldı ve bu suretle Dünkerk limanını elimizde tutabildık (alkışlar). Şimal ordularınm Amyen tihetinden Fransız ordularının kuvayi külliyesile münakale tenün edemiyeceği anla^ıldığı zaman, elde hakikatte meyus edici bir tek çare, geri çekilme kalnvştı. Kurtulmaya muvaffak olan 335 bin Fransız ve İngiliz askerinin naklıne binden ta*\n gemi tahsis edilmiştir. (alkışlar) Bu kurtuluşu bir zafer haline sokmıyahm. Harbler, tahliye anıeüyesıle kazanılmaz. (alkışlar) Eğer bir zafer varsa, bu zafer, ingiliz hava kuvvetleri tarafından elde edilmiştir. Eu İngiliz ve Alman hava kuvvetleri arasmda jelin bir kuvvet mücadelesi oîmuştur. Her tip tayyarelerimiz ve bütün tHotlarımız, halen karşılaştıkları düşman tayyarelerine faikiyetlerinı göstererek öclerini almışlardır.» Çörçil, bundan sonra, bu muharebelerde şan kazanan genc pilotları övmüş ve bilâhare ingiliz ordusunun kayıbları hakkında rakamlar vermiştir. « Vukua gelen muharebelerde, demiştir, yarah, ölü ve kayıb olarak 30 bin kişi kaybettik. Malzeme bakımından kayıblaıımız, çok büyüktür. Şimal cephesinde muharebeye iştirak eden bütün nakliye arabalarile zırhlı tanklarımızı ve bin tane top kaybettik. Bu kayıb, ümıd ettığimız gibi devam etmemiş olan askerî kuvvetimizin genişlemesi için yeni bir mühlet istiyecektir. Bu mühletin uzunluğu veya kısalığı, memlekette gösterilecek gayrete bağlıdır. Birdenbire uğradığımız bu ciddî kayıbların, umumî programımıza halel gelmeden bir kaç ayda telâfi edümemesi için sebeb yoktur. Fakat, ordumuzu kurtarmış olmanıız, bize, şu vakıa üzerine gozümüzü yumdurmamalıdır ki, Fransada ve Belçikada gayet muazzam askerî bir felâkettir: Fransız ordusu zayıflamıştır. Bel;ika crdusu kaybedilmiştır. Bu derece itimad edilen müstphkem hatlarm bir kısmı ortadan kalkmıştır. Bütün Manş limanları, bütün stratejik netıcelerile düşmanın elindedir. ' Ya burada, yahud Fransada, hemen hemen pek yakında, yeni bir darbe beklemeliyiz. Fransız karargâhı bildiriyor Paris 4 (a.a.) 4 haziran sabah tarihli Fransız tebliği: Gece, Dunkerque mıntakasında, kıfalarımızın mukavemeti sayesinde ve düşman tazyikı neticesinde durmadan artan güçlüklere rağmen, irkâb ameliyesi, faal bir surette devam etmiştir. Cephenin geri kalan kısrrunda, kayda şayan bir şey olmamıştır. Paris 4 (a.a.) 4 haziran tarihli sabah tebliği: Gece kıt'alarımızın mukavemeti sa yesinde Alman tazyıkile mütemadiyen artan müşkülâta rağmen Dunkerque mıntakasında irkâb ameliyatına devam edilmiştir. Cephenin diğer kısımlarında kayda değer bir şey yoktur. Fransız Hava Nezareti bildiriyor Paris 4 (a.a.) Hava Nezaretüıin tebliği: 2 haziranı 3 harirana bağlayan gece, şark cephesinde. ağır tayyarelerden mürekkeb filolarımız, Almanyada, müteaddid tayyare meydanlarını bombardıman etmiş ve bu meydanlar üzerine otuz tondan fazla bomba atmıştır. Şimal cephesinde, hava kuvvetlerimiz, düşmanın motorlü kıt'alarına bü çok defa hücumlar yapmış ve bunlara çok mahsus kayıblar kaydettirmiştir. Cephenin bir çok noktalarında müteaddid istikşaf ve fotoğraf alma uçuşlan yapılmıştır. Tayyarelerimizin hepsi üslerine dönmüstür. Dün öğleye doğru, arazimiz üzerinde faaliyette bulunan ku^etli bir Alman bombardıman tayyareleri koluna, avcı tayyarelerimiz hücum etmiş ve hava dafi bataryalarımız ateş açmıştır. Şiddetli çarjışmalar olmuş ve bir çok tayynreli çarpışmalar olraus ve bir çok tayyare16 tayyarenin düştüğü tespit olunmuştur. Paris 4 (a a.) 4 haziran akşam Fransız tebliği: Tespit edilmiş olan plânlar mucibince. müttefik kıtaların Dünkerk'den irkâbı bugün nihayete ermistir. Son dakikaya kadar, evvelâ varoşlarda, bilâhare bizzat şehirde hatta evden eve dümdarlarımızın kahraman mukavemeti kendisini göstermiştü. Daimî surette takviye edilen düşman, durmadan kıskacını daraltıyor ve durmadan mukabil hücumlara maruz kalıyordu. Son irkâb, Alman makineli tüfeklerir.in ateşi altında yapılmıştır. Amiral Abrial ve General Fagaldein kumandası altında yapılan bu şiddetli müdafaa geniş olduğu kadar güç hareket. delenin inkişafı üzerinde muhakkak tesirini gösterecektir. Şimalcjen gelen ve enerjisi tam olarak kalmış bulunan askerlerimiz, yeni muharebelere hazırdır Bu harekât esnasmda, kara, deniı ve hava ordularımızın sıkı iş biıligi fe\kalâde bu: derecede kendisini göstermiş ve bu ordulara ingiliz kara, deniz \e hava kuvvetleri yorulmaz yardımlarda bulunmuştur. Amiral Abrial, İngiliz lerin yaptığı hareketlerin fevka'âde olduğunu söylemiştir. Düşman, ihaia ettiği Fransız ve İngiliz kuvvetlerinin bir cevirme hareketi ile teslim olmasım elde etrr.ek arzusunu gütmüştü. Bu kuvvetler karşısında geçilmez enerjileri sayesinde, çemberden kurtulmuşlardır. Bu sabah aşağı Somme'da çarpışmalar olmuştur. Burada esir aldık. Bütün cephede keşıf tayyareleri kuvvet'.erimizin büyük faaliyeti kaydedilmiştir. 3 haziranı 4 hazirana bağlayan gece, Münih ve Frankfurt'un hemen yakınlarmds kâin hava meydanları ve endüstri müesseseleri bombardıman edilmiştir. Tayyarelerimizin hepsi geri rlön müştür. Bu harekete muvazi olarak, İnjriliz hava kuv\retleri, mühim filolarla, Ruhr mıntakasma hücum etmis ve burada endüstri hedeflerini ve »asriyehaneleri bombardıman edilmiştir. Düşman hava kuvvetlerinin dün Paris mıntakası üzerinde yaptığı haroket esnasında kavdettici kaymlar, sss'ari 25 tavyareye baliğ olmaktadır. Ciddî KUrette yaralanan bir çok bombardıman tayyarelerinin hathra dönerken güçlük çektiği görülmüştür. Gayretlerin azamisi taarruza hasredilecek Bir hafta evvelki fecî vaziyet Bir hafta evvel Avam Kamarasından yapacağım beyanatın bu güne tehirini istediğim zaman, nasibimin, bütün tarihimizin en büyuk askerî felâkctini fizlere bildirmek olmasından korkuyordum. Zayiat 30,000 i buldu (Baştarafı 1 inci sahifede) resi, dün İngilterenin cenubu şarkî sahillerine yaklaşmış, fakat İngiliz hava kuvvetlerine mensub bir avcı tayyaresi bu düşman tayyaresini derhal uzaklaştırdığı için hiç bir alarm işareti dahi verilmemistir. Bir İngiliz muhrîbi bath Londra 4 (a.a.) Batmış olduğu dün bıldirilen Havant torpito muhrıbi, bir hava hücumu neücesinde batmıştır. Bu torpito muhribinin mürettebaündan sekiz kişi ölmüştür. Yirmi kişi yaraJı vardır. tngiliz Kralının tebriki Londra 4 (a.a.) Kral, şimali Fransadaki İngiliz askerî kuvvetlerini ve bu kuvvetlere büyük yardımda bulunmuş olan donanmayı. gösterdikleri hamasetten dolayı resmen tebrik etmiştir. Sabık Fransız Hariciye müsteşan taltif edildi Paris 4 (a.a ) Son muharebede ağir surette yaralanan ihtiyat topçu mülâzimi Jaquinofya Legion d'Hor.neur nişanının Şövalye salibi verilmiştir Jaquinot, Reynaud kabinesinde Hariciye musteşarı iken son tebeddülât neticecinde orduya girmiştir. Alman taarruzu beklenen mıntakalar Londra 4 (a.a.) Reuetr Ajansının askeri muharriri şunları bildiriyor: Fikrime göre ki bu fikrimi hu hususlarda salâhiyettar olanlar da tasvib etmekte idiler ancak 20 ilâ 30 bin kişinin irkâb olunabileceği merkezinde Feridun Dirimtekin idi Amyen ve AbvU'in şimalindeki bütün birinci Fransız ordusunun ve Ingüiz seferî kuvvetlerinin açık arazide imha edileceğmi veyahud yiyecek ve mühimmat yokluğundan teslim olacağını zannediyordum. İngiliz ordusunun Dunkerque nuntakasında asgarî 15 nasibi, ya ölmek, veyahud öldürücü ve Alman fırkası Dunkerque bölgesinde iş tezlil edici bir esarete düşmek gibi gögal edilmektedir. Bu da öyle bir zama zükuyordu.» na tesadüf ediyor ki, Somme üzerinde Belçika Kralının ihaneti hazırlanmakta olan General Weygand Çörçil, bundan sonra Kral Leopold'un icin kazanılan her saniyenin bir ehem teslim olmasından bahsetmiş ve demişmiyeti mevcud bulunmaktadır. Bu es tir ki: nada muharebenin ikinci safhası için « Kat'i darbe olabileeck bir darbe kıtaat tahşidatı devam etmekte ve her daha almamız mukaddermis. Eğer bu kes Almanların ikinci taarruz noktası hukümdar ve onun hükumeti, kendi run neresi olacağını araştırmaktadır. leri için çok fena olduğu sabit olan Fransız mevzileri denizden Majino bitaraflığa ıltica etmemiç bulunsalardı, hattma. yani 320 kilometre rulünde u Fransız ve İngiliz ordulan, daha bıda zanmakta ve manialar teşkil eden bir yette, yalnız Belçikayı değil fakat avnı çok akar sularm mevcudiyeti dolayısile zamanda Holandayı da kurtarabilirlerdi Belçika ordusu, 500 bin kişiye yakın kuvvetli bulunmaktadır. Somme ile Aise arasmda takriben 20 kilometrelik bir dı ve denize doğru geri çekılmemizin gedik ve Aisne ile Meuse arasmda da yapıldığı yegâne açık yolu tutuynrdu. Kral, hiç kimseye danışmadan, hiı takriben 29 kilometrelik bir gedik daha mevcuddur. Daha garbda, Abbbeville ve kimseye haber vermeden, Nazırlarının Amiens arasında da bir taarruz ihtimali reylerini almadan, kendiliğinden orduderpiş edilebilirse de. bu bölgenin ara sunu teslim etmiş ve cenahımızı ve zi'i hücum arsbalarile yapılacak hare esaslı emniyet hattımızı tamamile açıkkâta pek müsaid bulunmaktadır. Belki ta bırakmıştır (Ayıb sesleri). Avam kamarasından, Kral Leopold de General Weygand için taarruza uğrahakkmda hüküm vermek için bekle mağı V^k'emek lâzım gelmiyecektir. mesini taleb ermiştim. Bu adi hâdıse İngiliz Kralının, Fransız hakkında kendi hükmümüzü verme ordusuna takdirleri mek için artık halen bir sebeb mev Londra 4 (Hususî) Kral Corç, eud olduğunu zannetmiyorum. (alkışFransa Cumhur Reisi Löbrün'e gönder lar) diği bir mesajla Flandres muharebeleBelçika ordusunun teslim oluşu, İnrinde Fransız kıtaatımn gösterdiği kah giliz ordusunu, acele surette, denize ramanlğı takdir ettiğini bildiımiştir. doğru cenahını 35 milden fazla bir me J Hitler'in İngiliz adalarını istilâ ermeyi tasarladığı söyleniyor. Bu çok defa söylendi. Memleketin müdafaası meselesi, bittabi sıkı surette şuc ihete bağlıdır ki, halen, adalarda, bu harb ve yahud geçen harb esnasırıda her hangi bir zaman bulunan kuvvetlerden çok yüksek kuvvetler mevcuddur. Fakat bu her zaman boyle olmıyacaktır. Biz, bir müdafaa harbile iktifa etmiyeceğiz. (Alkışlar) Müttefiklerimize karşı yapılacak vazifelorimiz vardır. Şecaatli başkumandan Lord Gort'un kumandasında seferî kuv\etlerimizi yeniden tesis etmeliyiz. (Alkışlar) Eütün bulnar halen yapümaktadır. Bu esnada müdafaamızı o tarzda organize etmeliyiz ki, emniyetimiz için asgarî miktar kifayet eylesin ve gayretlerimizin azamisi taarruza hasredılsin. Yeni usuller kabuî etmemi* muhakkak lâzımdır. Duşmanımızın gösterdiği tecavüz inceliği karşısında, her türlü yeni plânlara ve haşin mızıkçı, hud'a ve manevralara karşı koymaya hazırlanmalıvız. Azimkâr kalmak şartile, dtişmar.ın fikirleri arasmda, araştırmalar ve tetkıkler neticesinde daha iyisi bulunmıjacak bir fikir yoktur. Deniz kuvvetinin ve mevziî surette istimal edildiği zaman hava ku"vetinin verdiği kuvvetli emniyeti hiç bir zamsn unutmamalıdır. Fransız Amirallığı bildiriyor Paris 4 (aa ; ) Fransız Amirallık | dairesinin tebliği Şimaldeki müttefik orduların geri çekilmesini ve irkâbını mümkün kıln.ak üzere, Amiral Abrîal'ın kumandası al tında Dunkerque'i müdafaa etmekto olan kara ve deniz unsurları, kaleyi istimal edilmez bir hale koyduktan sonra, 3 haziranı 4 hazirana bağlayan gece tam bir intizamla irkâb edilmişlerdir. İngiliz ve Fransız donanamları, sıkı isbirliklerile, müttefik ordulardan 300 binden fazla insan kurtarılmasmı mümkün kılan tarihte misli olmıyan bir hareketi muvaffakivete isal etmişlerdir. Bu harekete her hacimde 300 Fransız harb ve ticaret gemisi ve bir çok deniz tayyare filosu iştirak eylemiştir. Jaquar ve Chacal torpito muhriblerini, Adroit Bourrasque, Foudroyant, Orage. Siroco torpitolarmı ve diğer malzeme pemisini kaybettik. Diğer bazı gcniler de hasara uğramışsa da bunların bazıları yeniden denize çıkmıştır. Amirallık dairesi bu hareketin bir çok deniz ve hava cüzü tamlanmn feda edilmesi bahasına muvaffak olabileceğini bildiriyordu. Pas de Calais filotillâsı da bunu bilmekte idi. Bunlar, her zaman olduğu gibi vazifelerini yaptılar. «Lüzumu takdirinde harbi *enelerce devam ettireceğiz!» Alman karargâhı bildiriyor Führer'in umumi karargâhı 4 (a.a.) Ordu yüksek kumandanlığı bildiriyor: Dunkerque'in zaptı için yapılan muharebeler sona ermek üzeredir. Kıt'alarımız şehre girmişler ve kendmi ncvmidane müdafaa eden düşmandan FortLouis'yi almışlardır. ingiliz askerlerinin vapurlara doğru ric'atleıini setretmeğe memur olan Fransız kıt alarile yapılan sokak muharebeleri devam etmektedir. Evvelce de ayrı bir tebliğde bildirildiği gibi hava ordusu 3 haziranda muhtelif cesamette bir çok tayyarelerle Paris civarmda Fransız ordusurun üssüne tnarruz etmiştir. Taarruz bekle nilmedik bir zamanda yapılmıstır Düşmanın hava müdafaasını uzaklaştınnağa muvaffak olunmuş ve yüksekten ve alcaktan toplu uçuşlarla Fransız hava ordusunun liman ve endüstri fabrikalan üzerine pek müessir neticeler elde edilmistir. Bir çok yanemlar çıktığı ve infilâkiar vuku bulduşu müşahede edilmiştir. Hava muharebeleri esnasmda 79 düsman tayyaresi düsüriiİTiüs tür. Han«arlarda ve verde üç dört yüz, tayyare tahrib edilmiştir. Tavyare defi bataryalan 3 haziran da 21 dÜFman tavyaresi düşürn'üşler dir. Bu fevkalâde muvaffakiye*e knrşı Alman hava kuvvetleri 9 tayyare kaybetmislerdir. 3 4 haziran gecesi düşman Holandada. cenubu garbî Almanyada bom balprla taarruza devam etmiştir. Elde ettiği muvaffakivet her zamanki gibi pek ehemmiyetsiz olmuçtur. Kotter dam civarmda ve garbî Almanyada tayyare defi bataryalan 1 ve gece avcı tayyareîeri 2 tayyare düşürmü=!erdir. Berlin 4 (a.a.) Alman başkumandanlığının tebliği: Dunkerque kalesi, şiddetli bir çarpışmadan sonra alınmıştır. Kırk bin esir alınmış ve henüz miktan bilinmiven ganaim. elimizde kalmıştır. Bu suretle. bütün Belçika sahili ve Manştan Somme mansabma kadar Fransız sahili, tamamile Alman fafaları tarafından işgal edilmiş bulunmaktad'.r. Ben tamamile eminim ki, eğer herkes vazifesini yaparsa. hiç bir şey ihmal edilmezse, halen olduğu gibi en iyi tedbirler abnırsa, adamın müdafaava, harb fırtınalarına ve tiranlık tehdidlerine mukavemete salih bulunduğumuzu ve lüzumu takdirinde senelerce devam ettirebileceğimizi bir kere daha ispat edeceğiz. hükumetinin ve her InRilizin azmi budur. Parlarıentomm ve milletin azmi ve iradesi budur. «Şiddetli alkışl&r» Sonuna kadar mücadeleye devam safede örtmeye mecbur etmiştir. Müttefik kıt'aların, büyük kütleler halmde, sahile varmaları imkânsız gözüküyordu.» Çörçil, bundan sonra, Dunkerk'e doğru geri çekilinirken, müttefik kuvvetler üzerine yapılan Alman hücumunun şiddetini ve devamhhğmı anlatmış. düşman tayyarelerinin birbiri ardına gelen dalgalar haUnde hücum ettik'erini söylemiş, dört beş gün şiddetli bir muharebenin devam eylediğini ilâve eylemiştir. « Düşman, demistir, bu muharebelere, bütün zırhh fırkalarını ve yahud bu fırkalardan geri kalan kısmı, mühim piyade kütlelerini ve topçusunu sok muş ve bunîar. İngiliz ve Fransız ordularmm üzerinde harekâtta bulun duklan bazan geniş, bazan dar araziye neticesiz ve beyhude hücumlar yap mıştır.» Avrupanm geniş mmtakaları ve hir çok eski ve şöhretli memleketler gestaponun pençesi altına düşse dahi, İngiliz İmparatorluğu ve Fransa Cumhuriyeti müttehid bir halde iyi arkadaşlar &ibı birbirlerine yardım ederek, kuvvetlerinin haddine kadar, ölünceye kadar, vatan topr?klarını müdafaa edeceklerdir Sonuna kadar mücadeleye devam edeceğiz. Fransada, denizlerde ve Okanuslarda çarpışacağız.» Gittikçe artan bir emniyetle ve kuvvetle havalarda çarpışacağız. Adamızı, her ne pahasma olursa olsun, müdafaa edeceğiz. (Şiddetli alkısîar) Sahillerde, hava meydanlarmda, tarlalarda, sokakIarda ve tepelerde çarpışacağız. Kat'iyyen teslim olmıyacağız. (Şiddetli alkışlar) Fğer bu adanm büyük bir kısmı râm edilir ve ac bir halde bırakılırsa, bir dakîka hile inanmad:ğım bu takdirde dahi, IngiUz filosu tarafından silâhlandırılan ve himaye edilen deniz aşırı imparatorluğumuzu, yeni dünyanın kuvvetli adımlarla eski dünyayı kurtarmaya vürüyeceği ilâhî saate kadar mücadeleye devam edecektir .(Şiddetli alkışlar) YUNUS NADt Nussolinidünde karar veremedi TBas farah 1 inci sahifedel şebbüsleri neticesiz bırakmıştır. Gerek Fransanın. gerek İngilterenin hattı hareketi hie bir zaman tahrikâmiz mahiyeti haiz olmamıştır. Son bir kaç gün zarfında İtalya nezdinde yaptığımız dostane teşebbüsle müzakere kapılarını açık bıraktık. Hulâsa, biz elimizden geleni yaptık.. ği zaman. İngilterenin Akdenizdfki ha çemberine dahildir Bu çember 1919 da kimıyetine karşı kendine bir vaziyet Suriye ve Filistinle ikmal edilmiş butemin e^mek istemiştir. Bu '.'aziyet, lunuvordu > İtalya birliğinin husule gelmesi üzeriAlplar'dan gelen malumat ve ne. istikbali parlak olan genc ıcrailığa Pariste tefsirler karşı çevrilmiştir. Paris 4 (a a ) Alpların bir taraKorsika gerek coğrafî vaziyeti. ge fmdan buraya gelen haberlere göre. İrek ahalisinin etncğrafik teşekkülu ge talya Almanyanm yanında harbe girrekse lısan ve tarihi noktalarından. meğe karar vermiştir. Şimdi yapılarak İtalyan kalmıştır. O zaman Fransa Ce şey bunun tarihini tespit ve plânıru tatnova cumhuriyeti nin zâfından ıstifade bık etmekten ibarettir. Fransa bu kaederek, bilâhare Savoie ve Nic'i aldığı rarın alınmasına sebebiyet verecek hiç bir şey yapmamıştır. İtalyan matbuatı gibi, Korsika'yı da işgal etmiştir son zamanlarda Casablanac'da ItalyanRomalılar zamarında Nic safi İtal lara fena muamele edildiğmi iddia etyanlarla meskun bir şehir olduğu gibi mişti. Yapılan tahkikattan harb fabriSavoie. İtalya kralhk ahaîisinin beşi kalarında sabotaj teşebbüsünde bulunğidir. Millî kahraman Garibaidi bu duklan için on kişinin tevkif edildiği şehrin duvar'an dahiîinde doğrrmş'ur anlaşıimıştır. Bunlardan birkacı sonBu şehir, yedi defa Fransızların iltihak radan serbest bırakılmıştır. Dıtilâiı haklı teşebbü?lerini tardetmişti. aöstermek için İtalya son zamanlarda 1860 da Piemont hükumeti Frsnsa harbe müracaat etmek suretile den'znm bitarafhğım Nice ve Savoie iJe ö lerde serbestliğı temin edeceğini bildirdediği zaman, Kral Victor Emmaı uel miştir. Parisin salâhiyettar mahfillerinbu iltihakları, hertürlü tazyiktan âıi de İtalyanın ihtiyaclan nazarı itibaıa bir plebisit şartına taük etmek iste alınarak abluka nizamlarının diğer bimişti. Fakat bu plebisite hile karıştı ve taraf devletler hakkında olduğu g.bi ahalinin ancak yüzde ellisi rey vere kendisine ka'şı şiddetle tatbik edihnediği hatırlatılmsktadır. İ'alya Ticaret bildi. Nazırı son sekiz ay zarfında İtalyın Nice'in İtalyan ahalisi tarafmdan r.lıistıhsalâtının mütemadiyen artmış olnan bir çok karariarma da bakıhrsa. duğunu müşahede etmişti. O zamandanbu şehrin akıbetine razı olmadığı anberi müttefikler esasen hafıfletılmı; olaşılır.» lan bir usulün tatbikinde yeniden bazı Bu gazete makalesini şu satırlarla kolayiıklar göstermişlerdir. İtalyan l a bitiriyor: purlarında artık araştırmalar vapılma«Savoie. Nice ve Tunus, Malta ve Sü maktadır. veyş de dahil olmak üzere, İtalyan Müttefikler aleyhine neşriyat Paris 4 (Hususi) Romadan bildirildiğine göre İtalyan gazeteleri müttefikler aleyhine neşriyatta bulunarak İtalyanm harbe iştirakinin gayri kabili içtinab olduğunu yazmaktadırlar. Ingilz deniz ve hava kuvvetlerinin kahramanlıklan Profesör Salih Muradın konferansı Emmönü Halkevinden: Türkiye San'at Mektebleri mezunları Cf>miyetinin seri konferanslarından on altıncısı 7 6/]940 cuma günü saat (18) de evimizin Cağaîoğlundaki salonunda Prof. Salih Murad tarafmdan verilecekir. Mevzuu (Fiziküı sanayide oynadığı rol) dür. Davetiye yoktur. Herkes gelebilir. Londraya hâlâ siparişler veriliyor Ingiliz fabrikalan yüzlerce top birden yapıyorlar Başvekil hundan sonra, irkâb harekâtı esnasında ingiliz donanmasının ve hava kuvvetlerinin esatir kahıamanlarına has gayretlerini tebarüz ettirmiş ve şiddetle alkışîanmışür. Çörçil, sözlerine şöyle devam etmiştir: « Bilhassa hastane gemileri, Alman bombalarına hedef teşkil ediyordu. Evlenme Fakat bu gün vaziyet. birdenbire deÇorum meb'usu Munır Çağılın kızı ğişmiştir. Kıymetli ve devamlı tam bir Turhan Çağılla tüccardan Mahmud Edisiplinin, şecaatin, vukufun ve sarsıl fenin oğlu Nafia Vekâleti memurlarından sadakatin doğurduğu kurtarıcı Nuri Efenin evlenme akidleri iki tarafın mucize vukua gelmiştır. (alkışlar) sV.e erkânı, akraba ve dostları huzurile Düşman, geri çekümekta olan Fransız Eminönü Evlenme memuru tarafından ve İngiliz kıt'aları tarafından püskürapılmış ve 1 haziran cumartesi akşamı tülmüştür. Düşman birdenbire o dere'ark Otelinde verilen suvarede bu evce saşırmıstır ki, kıt'alarınmn irkâbmı lenme tes'id edilmiştir. Yeni evlilere saaiiddî surette haleldar etmeğe cesaret [etler dileriz. Londra 4 (a.a.) Reuter: Bu sa bahki postadan, İtalyan limsnlarına gönderilmek üzere İngiliz malı eşya satın alınması için Londrada kredi açan bir çok mektublar çıkmışür. Bu keyfiyet, vaziyetin daha ümidli bir tarzda müşahedesini mümkün kılmaktadır. Gayda «İtalyan çemberi» ne dahil yerlerden bahsediyor Roma 4 (a.a.) D. N. B. ajansı bildiriyor: Korsika ve NU'ın Fransızlar tira fından ahnmssını hatırlatan tarihi vakayü mevzuu bahsederek Giornale d'İtalia gazetesi, İtalyanların bu arazi üzerindeki emellerirun haklı oldu^unu ispata çahşıyor. Gayda sunları yazıyor: «1769 da Fransa Korsikayı isgal stti