16 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURlYET 16 Mayis 1940 Şehir ve Memleket HaberlerT") Şehir Meclisi Tariht tefrika: Yazan: ZİYA ŞAK1R 100 muhasara topu bir anda gürleyerek Radosa hakkında hararetli müzakereler cereyan etti ayak basan Kanunî Süleymanı selâmladı Padişah Süleyman, Mustafa Paşanın hareketinden iki gün evvel Üiküdara geçmiş, orada hazır bulunan 100,000 kişilik muazzam orduyu teftişten geçirmişti. Mustafa Paşanın heybetli donanması Marmaranm enginlerine doğru süzülürkeı. Padişah Süleyman da muazzam ordusunun başına geçerek hareket emri verdi. Süleyman, Türklerin merdlik şiarını muhafaza ederek, daha ordu v donanması hareket ederken, Rados hukümdarı yani, üstadı âîamı Vilye Dölil Adam't bir mektub gönderdi. Bu mektubda, adanın kan dökülmeden teslim edilmesini ihtar ettikten sonra; eğer bu ihtara ıiaye» olunursa, şövalyelerin tamamile hür ve serbest bırakılacağına, mallarına dokunulmıyacağına yerleri ve gökleri yaratan (Allah)... O büyük Allahın (Resulü ekremi).. Dört mukaddes kitab.. Yüz seksen bin enbiya ve evliya üzerine yemin e » derek teminat verdi. Üstadı âzam, ne bu ihtara ve ne de te> minata kat'iyyen ehemmiyet vermedi. Rados kalesinin pek kolay zaptolunamryacağına güvendi. Derhal, şiddetle müdafat. hazırlıklanna girişti. Adanm bütün köylo lini kâmilen tahrib etti. Harb esnasında kale bedenlerinde açılacak olan gedikkj tamirde kullanmak için, bütün halkı kaleye çekti. Üstadı âzamın bu hazırlıkları henüz bitmişti ki, 700 parça gemiden mürekkeb olan o muazzam ve muhtesem Türk donanması da, ufukta belirdi. Mustafa Paşa, emsalsiz bir heybet ve azametle sahile yaklaştı. Askerlerini ve top» larını karaya çıkardı. Muhasara hazırlıklarına başladı. 100 bin kişilik ordu ile karadan gelen Padişah Süleyman da bu sırada Marmaris limanına geldi. Orada kısa bir tevakkuftan sonra, derhal Rados adasma geçti. Süleyman, (1522 senesi temmuz ayının 8 inci günü) Rados topraklarına ayak bastı. O anda, 100 muhasara topu bir anda gürleyerek padişahı selâmladı. Bu selâm toplarının simsiyah dumanları semaya yükselirken, kalede bulunan 600 şövalye de, Üstadı âzam Vilye Dölil Adam'ın riyaseti altında toplanmışlar.. Kalenin lsa burcuna çekilen Salîbi âzam bayrağının karşısmda diz çökerek, zafer duasına başlamışlardı. Kalede, herşey yerli yerinde idi. Her tnillete mensub olan şövalyeler, kendi lisanlarına aid burclara yerleşmişler. bütün müdafaa tertibatını ikmal eylemişlerdi. rada da kanlı bir muharebeye başladılar. Burada cereyan eden korkunc sahneleri, hiçbir surette tasvir etmek mümkün değildir. Çünkü yarı bellerine kâdar çıplak olan Türk dalkılıçlarının, gök demirlere müstağrak olan şövalyelerin üzerîerine atıldıkları zaman husule gelen kanlı manzaralar, hiçbir harbde görülmemiş derecede fecidir. Bütün dünya harblerinde, çıplak et, sert demire, ilk defa olarak burada galebe etrnistir..! lngiliz şövalyelerinin kuhramanca müdafaalanna ve anudane sebatlarına rağmen, Türk dalkılıçları yedi bayrak ele geçirmişler... Serdar Mustafa Paşanın bayrağını da, burcun üzerinde temevvüc ettirmişlerdir. Fakat bu zafer, uzun sürmemiştir. lngiliz burcunun büyük bir tehlike içinde olduğunu gören Üstadı âzam Vilye Dölil bütün ihtiyat kuvvetlerile imdada yetişmiştir. İşte o zaman, tngiliz burcu, artık hakik! bir mahşer halini almış... O daracık sahayı dolduran Türkler, zırhiardan ve kılıclardan mürekkeb bir demir çember içinde kalmıştır. Pek az Türk, bu demir çemberi yarıp çekilebilmiştir. İki binden ziyade Yeniçeri, vücudleri lime lime olarak, şövalyelerin ağır kılıcları altında can vermiştir. lngiliz şövalyeleri, bu hücumu dcfeder etmez, derhal burclarını tamir ettiler. Ve bu hücumdan aldıkları ders ile, daha kuvvetli bir müdafaa tertibatına giriştiler. Fakat, Türklerin ikinci bir taarruzunun önüne geçemediler. Eylulün 1 3 üncü günü, Türkler tekrar lngiliz burcunun üzerine atıldılar. Akıllara hayret veren bir çeviklikle, kale bedenlerine tırmandılar. lngiliz şövalyelerinin fedakârane müdafaalanna rağmen, burcun üzerine beş bayrak dikmeğe rnuvafvak oldular. Bu defa da imdada, Komandor Valdener yetişti. Gene kanlı ve feci bir boğuşma geçti. Türkler, bu defa da büyük zayiat vererek çekildiler. Bayraklarının dört tanesini kaçırmağa muvaffak olarak, birini düşmanlarına terkettiler. Bu zamana kadar kalenin muhitinde cereyan eden muharebeler, henüz mevziî bir şekilde idi. Henüz umumî hücum teşebbüslerine geçilmemişti. Fakat bu mevziî harblerde, en şiddetli hücumlar lngiliz burcuna karşı yapılmış.. Serdar Mustafa Paşanın en güzide kuvvetlerile kalenin bu mühim noktası iskat edilmek istenilmişti. tngiliz burcuna vuku bulan hücum, aynı şiddetle tam üç defa tekerrür etti. Ve her defasında da, her iki taraf azamî kahramanlık gösterdi. Eğer Türklerin sarfettikleri kuvvet, kalenin diğer herhangi bir burcuna hasredilmiş olsaydı, hiç şüphesiz ki, matlub olan neticeyi çoktan verirdi..i Fakat lngiliz şövalyeleri, kılıclannın şereflerini bihakkin muhafaza etmişler, ırklarına hâs olan bir sebat ve metanetle mevkilerini muhafaza eylemişlerdi. Muazzam Türk donanması Radosta Dünkü celsede şehir plânı bir malın 175 kuruşa Bekçiyi sabun kazanma satıldığı tespit edildi İhtikâr konusyonunun evvelki aksam daha esaslı tetkikler yapılmasma karar verdiği mevzulann dün tetkiklerine başlanmışti', KomiayoO pazartesi günü tekrar toplanacaktır. Şehir meclisi dün uzun bir nizamnamenin ve Yapılan tetkiklerde ihtikâr hareketinin şehehemmiyetli bazı işlerin müzakeresinden sonra rin muhtelif mıntakalarında garib vaziyetler nisan toplantısına nihayet vermiştir. Me^hse arzettiği görülmüştür. Meselâ maliyet fiatınm ikinci reis vekili Faruk Dereli başkanlık edi 75 kuruş olduğu bilinen ve İstanbul tarafmc'ı yordu. Üsküdar Kadıköy nâzım plânı okun 100 kuruşa satılan bir malın parçası ahnarak duktan sonra azadan Zahid söz alarak: Beyoğlunda fiatı tahkik#olunmuş ve (ucuzluk, « Prost beynelmilel şöhreti haiz bir şehir büyük fırsat!) levhaları asan İstiklâl caddesinmütehassısıdır. Bu itibarla plânı tenkid etmek deki bir mağazada 175 kuruşa satıldığı görül benim haddim değildir. Yalnız göze çarpan ba müştür. zı noktaları arzedeceğim. İstanbulun en güzel Fiatlan müthiş surette yükseltilen başlıca eşyeri olan iki Çamlıca da imar plânına ithal edılya kadın giyim eşyasıdır. Bunlarda tam bir ihmemiştir. Kızıltoprak, Erenköy buraları tamatikâr vardır. Çünkü hepsi geçen senenin m=ı'mile plâna dahil edilmemiş, bunu noksan golandır ve bu sene bu mevsim için haricden hiç rüyorum. 3 numarada gösterilen spor yolu gaybir kadın giyim eşyası gelmemistir. rimüsaiddir. Bu sahanm iskeleye mücavir yerleri var. Burada yapmak imkâm yok mu? Eğ En çok fiat yüksekliği görülen maddeler her lence mahallerinin yapılması için gösterdiği nevi mensucat boyaları ve sanayide müstamel yerden daha ziyade Kalamış koyu münasibdir. kimyevî maddelerdir. Bunlar bu gün için gelBunlan burada yapmak daha doğrudur. Kadı memektedir. Haricden gelmiyen maddelerin baköy meydanı vardır. Burada sıkışık binalar ya şında deri, teneke kauçuk, bakır, iplik bulun pıldı. Bir de kötü Hâl binası var. Üsküdar kıs maktadır. Demirin de bundan sonra gelemiyemmda olduğu halde plâna Kadıköy için bir ceği anlaşıbnaktadır. Maamafih bütün bu madçarşı yeri gösterilmemiş. Kadıköyün pia bir deleri başka yerlerden getirtmek için teşeb çarşısı var. Kadıköylüler burada kolera hasta büsler vardır. lığına tutulacaklar. Sonra Kadıköyde mesken Memlekette büyük bir kalay stoku bulundummtakası az gösterilmiş, halbuki Kadıköyün ğu halde kalay fiatlan yükselmekte devam etnüfusu gittikçe artıyor. İleride burada mesken mektedir. Dünkü fiatlar 410 kuruştu. Çuval ve buhranı çekilecektir. Haydarpaşa lisesinin bu kanaviçe fiatlarında şimdilik bir düşüklük varlunduğu kısım hastane mıntakası olmahdır.» dır. Fakat bunun nekadar devam edeceği ma lum değildir. Demiş ve diğer bazı yollardaki hatalara işaYiyecek maddelerinden sade ve teytinyağlaret etmiştir. Belediye İmar müdürii Hüsnü, mütehassısm Çamlıca için ayrı bir imar plânı n, kaşer peynirleri, her nevi hububat fiatlan vücude getireceğini, Haydarpaşa Hsesi sahasmın yükselmekte devam etmektedir. Kahve fiatları hükumet kontrolunda o'.du hastane mıntakası olmasını mütehassısm da kagundan yükselmemekte fakat kahve güçlükle bul ettiğini söylemiştir. bulunmaktadır. Cay fiatlarında şimdilik yük Adalı Avni de demiştir ki: « Tasvibinize arzedilen bu ve bundan ev «elme yoktur. dün kapandı. Üç katil davası Bir mağazada 75 kuruşluk dün neticelendi Ucnzlnk, fırsat! Siyasî Holanda teslimiyeti ve Belçikanın mukavemeti lngiliz lisanı burcu kalenin şark tarafında bulunuyordu. Diğer burclara nispeten mevkii daha sarp, daha çetin, müdafaa kabiliyeti daha kuvvetli görünüyordu. Artık askerlerinin başına geçen ve kumandayı bizzat deruhde eden Padişah Süleyman, kalenin etrafını dolaşarak muharebe mevzilerini büyük bir dikkatle gözden geçirdi. Kalenin burclarına göre, askerlerini ve kumandanlarını muhtelif mınEylulün 24 üncü günü, ordunun tellâltakalara taksim etti. Bu cümleden olarak, lngiliz burcunun karşısına da, ordunun Iarı siperleri dolaştılar: Yoldaşlar!.. Yann, umum ordu taterdan ve donanmanın Başamiralı olan rafından kaleye hücum olunacak. Taş ve Mustafa Paşayı yerleştirdi. Mustafa Paşanın maiyetinde, en güzide toprak padişahın.. Mal ve can, gazileaskerlerden mürekkeb bir fırka ile, behe rindir... Tembihe, kulak verin.. Duymari 3 toptan mürekkeb olmak üzere I 4 ba dık, işitmedik, demeyin, haaa... Diye, bağırdılar. tarya top bulunuyordu. Ve burada ceıeErtesi gün, umumî hücum olacaktı. Her yan edecek olan harbin, pek kanlı geçeceği istidlâl olunuyordu... Nitekim, ö> le tarafta, hummalı bir faaliyetle hazırlık başladı. oldu. O gece, kalenin etrafında, korkunc bir Ağustos ayının birincî günü, ilk muharebe patladı. Ondan sonra, Türk topları sükun devam etti. Fakat tam şafak sökerfasılasız olarak kaleye yıldırımlar yağdır ken, üç cephede şimal, şark ve cenub cephelerinde birdenbire tüyleri ürperten mağa başladı. Türkler, ilk defa olarak burada kum bir velvele yükseldi. Bütün toplar, fasılasız bir surette gürlebara adı verilen el bombaları kullanıyorlardı. Ve, kale bedenlerini yıkıp devirmek yor.. Bu cehennemî tarrakaların arasmda, hücum kollarının: için, müthiş lâğımlar açıyorlardı. Allah, Allah!!.. Bu cehennemî harb, günlerce fasılasız Naralarile davul ve kös sesleri bîrbiolarak devam etti. Kalenin muhiti, korkunc bir kan ve ateş mahşeri kesildi. Fa rine kanşarak korkunc ahenk teşkil edikat kale, kolayca sarsılamıyacak derece yordu. de metin idi. Yeniçeri Ağası, elinde yalın bir kılıc Mustafa Paşa, bataryalarının bütün a olduğu halde, bir bölük Serdengeçtinin öteşlerini, lngiliz burcunun aynı noktala nüne düşmüş. lspanyol lisanı burcuna hürında birleştirdiği halde, en küçük bir rah cum etmişti. lspanyol şövalyeleri, bu âtene açmağa muvaffak olamıyor... Yapmak şin savlet karşısında, küçük bir mukaveİstediği hücumlar daima akim kalıyordu. met bile gösterememişler.. bütün sancakTürk kumandanı, artık bütün faaliyeti larını terkederek mücavir burclara çekilni yeraltı manevralarına hasretmeğe baş mişlerdi. Bu mücavir burclardan biri de, lngiliz ladı. Gece gündüz, binlerce asker çalıştırarak, lngiliz burcunun altına müteaddid burcu idi. lngiliz burcu da aynı suretle hülâğımlar kazdırdı. Aynı zamanda, asker cuma uğramış.. fakat, tngiliz şövalyeleri lerinin en güzidelerinden seçerek kuvvet mevkilerinde sebat ettiği için, bütün o saha. adeta bir mezbaha haline gelmişti. li hücum müfrezeleri hazırladı. Üstadı âzam Vilye Dölil bu hücumun Bu lâğımlara, (eylul ayının 4 üncü günü) ateş verildi. Müthiş bir tarraka ile umumî olduğunu anlar anlamaz, o da upatlayan lâzımlardan, korkunc bir volkan mumî müdafaa emri vermiş.. Kalede yagibi fırlayan taşlar ve topraklar, simsiyah şıyan kadın ve erkek her ferdi, son vazife sütunlar halinde semalara doğru yükseldi. başına davet etmişti. Üstadı azam, ihtiyar bir Fransız şövallngiliz burcunun cenub cephesinde, büyük bir gedik açıldı. Türk hücum müfre yesi idi. (Devam ediyor) zeleri, bu gedikten içeri daldı. Türklerle lngiliz şövalyeleri, arasmda, tüyler ürperten bir fecaatle, boğaz boğaza bir mukatele başladı. Evvelki gece sarhoşluk neticesi beş kişi araTepelerinden tırnaklanna kadar ağır sında vukua gelen kavgada iki kişi yaralanmışzırhlpjr giymiş olan lngiliz şövalyeleri, bü tır. Saat 22 de Beyoğlunda Yenişehirde sarhoş yük bir kahramanlıkla burclarını müda bir halde dolaşan İstinyeli Ahmed, Hamdi ve faa ediyorlardı. Fakat en kuvvetli zırhlan Cahid adında üç kişile gene oralarda dolaşan bile, bir hamlede doğrayan Yeniçeri kı Hüseyin ve Cafer adında iki kişi birbirlerine söz lıçlannın kahir darbelerine dayanamıya atma yüzünden kavgaya tutuşmuşlardır. Bu sırada Cafer bıçağına sarılarak İstinyeli rak adım adım geri çekiliyorlardı. Ahmedi bacağından yaralamıştır. Ahmedin arTürkler, hiçbir mânia dinlemiyen korkadaşları bıçağı elinden almak için Caferin üzeri kunc bir sel gibi lngiliz burcuna aktılar. ne saldırdıkları sırada Cafer de kendi bıçağile Şövalyeleri, lngiliz burcuna mücavir o elinden yaralanmıştır. lan lspanyol burcunun cephesine doğru Vak'aya yetişen polisler bu beş kavgacıyı yasıkıştırdılar. Oradan da kendilerine bir kalamışlardır. Ahmed v» Caftr Udavi altına ayol açarak, lspanyol burcuna daldılar. O, lınnuşlardır. velki plânların tatbikat sahasında hiç bir kıymeti yoktur. Âcil olmıyan bu iş hak ve tatbikat noktasından bir şey vermiyor. Tafsilât plânı bir an evvel gelmeli. Halk müracaat ediyor, evimi yaptıracağım, diyor. Kendisine cevab veremi yoruz. Bu vaziyet halkın tasarruf imkânlarmı selbediyor. Halkın dilekleri Utmin edilemiyor. Bir kimsenin ihtiyacına eevab veremiyoruz. Bu iş âcil olmaktan çok öteye geç miştir. İmar teşkilâtı tahsisatını da artırdık. Prost'tan ve İmar büromuzdan isteğimiz tafsilât imar plânlarını bize versinler.> Harita müdürü Galib, İstanbul gibi büyuk bir şehrin imar plânını bir anda halletmenin kabil olamıyacağı, İstanbulun her tarafuun abidatla dolu olduğunu, bu iübarla mütehassısm düşüncesi, evvelâ ana damarları olan nâzım plânlarım sür'atle yapmak, bu suretle fena emrivakilerin önüne geçmek, sonra tafsilât plânlarını hazırlamakUr. Prost bununla meşguldür cevabını verdi. Vaü, İstanbul gibi eski ve senelerdenberi ihmale uğramış bir şehrin imar plânırun uzun tetkiklere muhtac olduğunu, mütehassısm bununla meşgul olduğunu, nâzım plânların daha henüz Nafıa Vekâletince tasdik edilıniş oldu ğunu, maamafih bu seneki bütçe ile yeni teşkilât yapıldığını, bu kadrüların bu sene ciddiyetle çalışarak tafsilât plânlarını hazırlayacak lannı söyledi, mazbata kabul edildi. Tramvay ve Elektrik idaresine aid murakıblar raporu hakkında okunan Bütçe encümeninde usulsüz yapılan bazı münakalelerden mu rakıblann vaktile makamı haberdar etmedik lerine itiraz edildiği manasmı çıkaran azedan Zahid, murakıblan müdafaa etti. Ayni bahiste söz söyleyen Ekrem Tur murakıbların Tramvay ve Elektrik idaresinde maruz kaldıklan müş külâttan, kendilerine adamakıllı oda gösteril mediğinden ve idarenin muamelât ve hususatının kendilerinden saklanmakta olduğundan tının kendilerinden saklanmakta olduğundan şikâyet ederek, murakıbların daha henüz or&ya tayin edilmi§ olmalarile bütçe encümenmin tahtieoinin haksızlığından bahsettl Bütçe encümeni na mına izahat veren Raşid, encümenin böyle bir düşünce ile hareket etmediğini söyledL Tromvay ve Elektrik idaresinin beheri 1893 lngiliz lirasına alacağı 35 otobüs hakkında Kavanin en cümenin mazbatası okunarak kabul edildi. Taksi otomobillerinden alınan rüsiımun yüzde otuz tenzilile bunlardan makine kuvvetine göre senede 42, 63, 105 lira rüsum alınması hakkında Bütçe encümeninin mazbatası kabul edildi. Azadan kitabcı Halid, plska resminin benzine hir miktar zam suretile almması hakkında şo förlerin dileklerini izhar etti. Muhasebeci Muhtar, Belediyenin hesabına bilâvasıta tahsilât daha uygun geldiğini, bu şeklin kabulü i<;in Dahiliye Vekâletine müracaat edildiğirü söyledi. Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar. bunu'n bir kere de meclisin arzusu olarak arzedileceğini söyledi. Mütehassıs Prost'un mukavelesinin temdidi hakkmdaki encümen mazbatası kabul edildi. Beykoz fidanlığmm Ziraat Vekâletine devri taeb ediüyordu. Encümen bu kıymettar fidanlığın de\Tİni kabul etmemisti. Mecüs de bu kaan verdi. Bundan sonra zabıtai belediye talimatnamesinin memba sularınm işletilmesi, nakli, tevzii, seyyar memba suyu satanlar hakkmdaki kısımlan kabul edildikten sonra ufak bir fasıladan sonra tekrar içtima edildi. Eski murakıbların tekrar Tramvay ve Elektrik idaresine murakıb seçildiklerine dair makamm tezkeresi kabul edilerek Valinin şı> nutkile nisan içtima devresine nihayet verümişlir. Vali nutkunda: « Nisan içtima devremizi on beş gün temdid etmiştik. Bu gün işlerinizi biürıniş oluyorsunuz. Bu toplanüda umumu alâkadar eden işleri görüştünüz ve kararlarmm verdiniz. Bunların başmda bütçe gelir. Bütçemiz 500.000 lira oktruva rüsumundan, 400,000 Ura da Mezbahanın tenzil edilen rüsumundan olmak üzere 900,000 lira kadar bir noksanlık göstermesine rağmen mütevazin olmuş, fedakârlık yapmadan, kadrolanmızı eksiltmeden bu tevazünü temin etmiş bulunuyoruz. İkinci mühim iş zabıtai belediye talimatnamesini çıkarmak hususundaki gayretinizdir. Üçüncü mühim bir iş olarak şehre 35 otobüs getirtmek hususun daki kararınızdır. Hepinize arzı teşekkür eder, nisan devresini kaparım» demiştir. DENlZLERDE Tamir edilen vapurlar Denizyolları idaresinin mevcud vapurlannm büyük bir kısmı tamirde bulunduğundin bazı ahvalde vapur sıkmtısı çekilmektedir. Buna rağmen Umum Müdürlük bütün postaların vaktinde yapılması için tertibat almıştır. Halen Halicde havuzlarda ve İstinyede tamirde bulunan bütün vapurların tamirlerinin azamî sür'atle ikmali İçin emirler verilmlştir. Tamirlerin uramasının başlıca sebeblerinden birini de malzeme buhranı teşkil etmektedir. Denizyollannın büyük vapurlanndan Kara deniz, Ege ve Tırhan tamirdedir. Halicde Fabrika ve Havuzlarda tamirde bulunan diğer ikinci sınıf vapurlardan başka İstinyede de beş vapur vardır. Bunların hemen hepsi seneiik tamir zarureti dolayuile havuzlanmaktadu. paşj, hastanesinde midesinden mühim bir ameliyat yapılmıştır. Operatör Hânm Bumin tarafından yapılan ameliyat, muvaffakiyetle neticelenmiştir. Belediyemizin kıymetli elemanlarından biri bulunan Emin Zeki Coşkuna bir an evvel iadei afiyet dileriz. Levazım müdürü bir ameliyat geçirdi Sabık Vali hakkında verilen Haber aldığımıza göre, Belediye Levaam mükarar dürü Emin Zeki Coşkuna, geçen gün Cerrah arbda harb, yeni silâhların tesi rile havsala almıyacak bir süratle inkişafta devam ediyor. Holanda harb başladıktan beş gün sonra teslim oldu. Bu küçük, sevkülceyş ve iktısad cihetinden gayet mühim olan devletin yarım milyona yakın askeri, hava kuvİstanbul birinci ağır ceza mahkemesince, dün veti ve hatırı sayılır donanması bulunduğu halde bu kadar çabuk mağlub olmasıakşam üç katil davasının kararı bildirilmiştir. Kantarcılarda Ahmed Nural sabun imalâtha nın maddî ve manevî bir çok sebebleri nesinde bekçi Şevkiyi öldürmekten suçlu Man vardır. surun, müddeiumumilikçe idamı istenilmişti. Askerinin milis ve az talimli bulunması Mahkeme, orada amele olan Mansurun bir cu çok büyük Alman kuvvetlerinin muhtelif martesi günü fabrikanın tatil saatinden sonra, istikametlerden birdenbire bastırarak elde ettiği bir anahtarla arka kapıdan tekrar memleketi ve orduyu parçalamış olmaları bahçeye girdiğini, sabun çalmağa teşebbüs etve bunlarla beraber Holandahlann düntiğini ve kendisini görüp mâni olarak tSeni mal sahibine haber veririm» diyen bekçi Şevkiyi yanın en zengin tüccar bir millet olup her boynuna ip atarak boğduktan sonra bir çuvala şeyden ziyade mal ve mülklerine kıymet koyup kaynamakU olan sabun kazanma fcrlat vermeleri böyle bir neticeyi vermiştir. Bu ttğını, bu suretle de suç delilini imha etmek is suretle Holanda, lâfzî olarak hali harb tediğini sabit görmüştür. Suçlu Mansur, ceza devam eylese bile Danimarkanın mevkiikanununun 450 nci maddesinin 7 nci, 8 inci, ne düşmüş oluyor. 9 uncu bendlerine göre ölüm cezasına mahkum Holanda sahillerile Ingiltere sahilleri aedilmiş, ancak, 1334 doğumlu olduğu iddiasuun rasında vasatî yüz mil mesafe olduğuna aksi sabit olamadığından, ölüm cezası 30 sene göre Almanların lngiliz adalanna şiddetle ağır hapse çevrilmiştir. Öldürdüğü adamın vahücum etmeğe teşebbüs etmeleri beklenerislerine 1000 lira ölüm tazminatı ödeyecek;ir. bilir. Bunun için lngilterede asker olmıyan Kömürcü Hüseynin katili bütün halk Büyük Britanyayı Alman speBeyoğlunda Parmakkapıda kömürcü Hüsey ri sukutlu efradına kafşı ihtiyat tedbirleri ni, aralarındaki bir para meselesinden dolayı, almak üzere teşkilâtlandıracaktır. Holangece dükkânında yatarken ustura ile boğazuu da lngiltereden sonra Avrupanın bakır, keserek öldürmekten ve bu hali gören Deroir kalay, pamuk, kauçuk ve diğer müstemAliyi de şahidlik etmesin diye öldürmeğe tam lekât eşyasınm en büyük ambarıydı. Bu teşebbüsle yaralamaktan suçlu Abdurrahman, stoklann harb dolayısile ne kadar harab suçu 448 inci maddeye uygun görülerek ve suçu olduğu şimdilik malum değildir. Ingiltere işlerken 21 yaşından küçük olduğu düşünülerek, her iki suçtan dolayı 21 sene 8 ay ağır hapse kendi adalarının hava hücumlarına karşı mahkum olmuştur. Demir Aliye karşı lşlediŞl müdafaasile fazla meşgruldür. Diğer taraf» suçta kendisine yardım etmekten suçlu olan tan bazı neşriyata göre Almanlann bu kardeşi Emin, beraet ederek, tahliye olunmuş harbde kullandıkları yeni silâh, her biri iki bin kilo sikletinde ve yeni bir infilâk tur. maddesile doldurulmuş hava bombaları* Şoför Erkek timailin katilleri dır. Gayet derinlere nüfur ettiği söylenen Ortaköyde bir yaz gecesi, arada çıkan nğız bu bombalar, infilâk ettiği zaman kalın kavgası e?nasında, şoför Erkek İsmaili bıçakla öldürmekten suçlu İzak Aseo ile Sadık Kırsakal çelik top kubbelerini hurdahaş etmektelının, 18 er sene «ğır hapse konulmalanna ka dir. Liyej'in başlıca istihkâmları bu vasırar verilmiş, bu cezaları dokuzar sene oğır ta ile tahrib edilerek Alman kuvvetlerine hapse indirilmiştir. Müddet indirilmesinin sebe yol açılmıştır. Fakat böyle yeni bir silâhın bi, müstakil failin taayyün edememesi, her ild hakikaten mevcud olup olmadıği henüz suçlunun da gayrimuayyen fail esasından mah malum değildir; bunun yıldırmak için yakumiyetlerl cihetine gidilmesidir. Muizin *ah pılmış; propaganda olması da muhtemelrik yollu müdafaası da, ilk sövenin kendisi ol dir. duğu anlaşıldığından reddolunmuştur. Alman cephesi denizden Lüksemburg'un cenubuna kadar uzamakta ve gerek Belçika, gerek Fransa aTazisinde Memel nehrine varmış bulunmaktajır. BelçikaDün sabahki Avrupa ekspresi ve konvansl daki ve Fransadaki harbin mukadderatı yonel hafif rötarla gelmiştir. Konvansiyonel bu nehir üzerinde taayyün edecektir. Ho7,54 ve Semplon ekspresi 8,30 da gelebflmiştir. landanm teslim olması, Belçikanın şimal Gelen yolcular İngiltereden Fransaya tayyare hududlarmı da denize kadar Almanlann ile geçtiklerinl söylemektedirler. Dünkü trende ilk defa Almanyadan vagon ve yolcu bulunma hücumuna maruz bırakmış ise de Belçikalıların müstahkejn hatlarında sonuna kamakta idi. dar harbe devam edecekleri muhakknktır. atan adam 30 seneye mahkum oldu MÜTEFERRtK Trenler rötorla geldi Feci bir kaza Bursa (Hususî) Yayadağ mahallesindcn İdris oğlu İlyas adında 14 yaşlannda bir çocuk, pazar günü Kızıkdede mesiresi denilen Kaplı kaya civarına gitmiştir. İlyas, orada aıkadaşlarile birlikte yemek yerken dağdan yuvarlanan bir kaya parçası başına raslamış ve zavallının başını ezerek kendisini öldürmüştür. Yapılan tahkikata nazaran vak'a bir kaza eseridir. İi yasın arkadaşlarile yemek yediki yerden daiıa yukarıda bulunan bir kaç çocuğun tepelare tırmanırken, aşağıda hiç kimse olmadığını zannederek bir taş yuvarlamalarından ileri geldiği haber verilmektedir. Vak'a yerine Müddeiumumî ile hükumet doktoru giderek tahkıkat yapmışlardır. Sabık Vali ve Belediye reisl Muhiddin Üstündağla eski Daimt Eııcümen aıasından Avni Yağu, Suphi Ertel, İhsan Namık, Mehmed Ali Gökçen, Şerefeddinin Zincirlikuyudaki mezarlık arsasının satın alınması işinde usul noksaru görülmesi noktasından Temyiz mahkemesi dördüncü dairesince rüyet edilen dava neticesinde Muhiddin Üstündağla arkadaşlannm beraetine karar verilmişti. Müddeiumumilik makammın temyiz etmesi üzerine Temyiz ceza daireleri heyeti umumiyesince keyfiyet tetkik edilmis, beraet karan nakzolunmuştu. J I Temyiz dördüncü ceza dairesinde tekrar rüyet edilen dava neticesinde Muhiddin Üstün dağla arkadaşlannm beraetlerinde «rar olunmuştu. Fakat Müddeiumumiliğin bu karan da temyiz etmesi üzerine toplanan Temyiz heyeti umumiyesi beraet kararını ekseriyetle nakzetmişti. Bunun üzerine Temyiz dördüncü dairesi dün tekrar keyfiyeti tetkik etmiş ve mahkeme beraet kararında ısrar etmiş ve mahkemede hazır bulunan Mub.iddin Üstündağla eski encümen azalarının vekillerine keyfiyeti tebliğ etmiştir. Şimdi bütün Avrupanın Ingiltere ve Fransaya dost ve düşman bütün devletlerin nazarı Belçikanın ortasındaki etrafı müstahkem sahadaki muharebeye dikilmiş bulunuyor. Bunun vereceği neticnye göre, dostlarının itimadı artacaktır. Gene ayni neticeye bakarak düşmanları kımıldanacak ve belki harekete geçecektir. Italya şimdiden açık husumet göstermektedir. Amerika, Italyanm harbe girmesi gecikmiyeceğini tahmin ederek bu memlekette sayısı on iki bini bulan tebaasına memleketi terketmeleri için tavsiyede bulunmustur. Italyanın harbe girmesi daha ziyade Fransızların yükünü ağırlaştıracaktır. Dünyanın akıbeti Belçika topraklarile Fıansanın simali şarkisindeki muharebelere bağlı bulunuyor. \ Muharrem Feyzi TOGAY KISA HABERLER Evlerde ve apartımanlarda yapılacak sığınaklar Bir buçuk ay zarfında evîerin ve apartımanların alt katlarmda birer sığınak mahalli ittihazı hakkında evlere gönderilen tamim, bazı kimselerce yanlış anlaşılmaktadır. Bahçeli evler ve apartımanlar bahçelerinde birer nümune siper, apartımanlarının alt katında da birer odayı ga7İere karşı sığınak ittihaz edeceklerdir. Nü mune siperleri şehrin muhtelif mahallerinde kazılmaktadır. Bununla ufki surette patlayan bombalardan vikaye kabil olacaktır. Bahçeleri olmıyanter kendi menfastlerini düşünerek dvardaki arsalardan birinde siper kazmak isterlerse müsaade edilecektir. Bahçeleri olmıyan apartımanlar dahi alt katta bir odayı sığınak haline koyacaklardır. Ya kın zamanda yapılan bazı aparümanlarm alt katlarmda sığınak mahalli vücude getirilmiş, fakat bu mahallerin, bilâhare mal sahibleri tarafm dan kiraya verildiği anlaşıltnışür. Bu kabil hareketlere müsaade edilmiyecektir. Boğaziçinde münffrid ve etrafı bshçeli yerlerde oturanlann siper kazmalan kendi arzulanna bağlı olaeaktir. Gümrük komisyoncularının kongresi Türk Gümrük komisyoncular birliği kongresi dün birliğin Muradiye hanındaki merkezinde yapılmıştır. Riyaset divanı intihabından sonra okunan idare heyeti raporunda harbin dış ticaret düzenlerini bozan ve sarsan gümrük faali yetlerini durduran tesiri yüzünden komisyon culann çok hırpalandığı, fakat Cumhuriyet hükumetinin aldığı tedbirler sayesinde yakın bir zamanda işlerde inkişaf beklendiği kaydo lunduktan sonra 1903 sayılı gümrük komisyoncular kanununun tadili için yapılan teşebbüsler ve Vekâletin hazırladığı proje hakkında izahat verilmekte, teavün sandığı aidat meseleleıi hakkındaki vaziyetin arzından sonra Gümrük Başmüdürlüğü tarafından her nedense karneli komisyonculara şüpheli bir gözle bakılıp muamele edildiği, bu halin ufak kademedeki me murlardan başlayarak yukanya doğru isal edilen dedikodular ve yanlış telkinlerden ileri geldiği noktasında ehemmiyetle duruluyor ve cezah ardiye resminin alınmaması için Münakale Vekâletinin esas itibarile müvafakat ettiği bi)' diriliyordu. Beş kişi arasında . * İngiltereye gitmiş olan ve uzun nnüddettenberi orada bulunan Sümerbank sanayi heyeti şelırimize dönmüştür. * Erenköyde Kozyatağında oturan Feridin oğ lu 12 yaşlarında İlyas, tarlada bulduğu paslı bir tabancayı karıştınrken tabancanın içinde kalmış bulunan bir kurşunun patlaması neticesi elinden yaralanmış, Nümune hastanesinJe te davi altına alınmışür. * Kumkapı Nişancasında oturan amele Cemil, Beyazıdda demirci Kemala aid apart'ma nın inşa işinde çalışuken iskele üzerınden düşen bir kalasla başından ağırca yara'anri'ş, Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmıştır. * Samatyada Bakkal sokağında 9 numarada oturan Bürhaneddin, evvelki gece Yediku'eye gitmekte olan 92 numaralı tramvayın motrisme asılmak istemiş, fakat muvazenesini kaybetmesi neticesi düşerek başından ağır surette yara anrruştır. Bürhaneddin kazayı müteakıb Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmıştır. * Arjantin ve Polonya yonsolosları dün Valiyi ziyaret etmişlerdir a * Belediyede aylıkh olanlar Belediye müesseselerinde meclisi idare azalığı yapamıyacaklarına mebni mühendis Hıılkiden acılan Sular idaresi meclisi idare aza'ığına eski Polis müdürü Azmi tayin edilmiştir. * Yüksek Ticaret ve İktısad mektebile Güzel San'atlar Akademisinde dunden itibaren dersler kesilmiştir. Yüksek İktısad ve Ticaret mektebinde yann eleme imtihanlanna başlanacaktır. Akademi imtihanlan ay sonunda yapılacaktır. * Denizyollan idaresi, Adalar Yalova ve Anadolu hattı ilkbahar vapur tarifesinin düiıden itibaren tatbikına başlamıştır. * Bankalarda yaz mesai saatinin tatbikına dünden itibaren ba<rtanmıştır. Bu suretle bankalarda sabah saat 9 dan 14 e kadar muamele apılacaktır. * Liman hamallannm araba gedik hissesinden istedikleri paraların taksimi için Münakae Vekâletinden emir gelmiştir. Bankada ayrılmış bulunan bu paranın taksimi için vilâyette Altın fiatlarında son günlerde görülen yük bir komisyon teşekkül edecek ve derhal takselme bir tevakkuf devresine girmişti. Dün ge simata geçilecektir. rek alış gerekse satış fiaü evvelki giinkü ra * Münakale Vekiletinin İstanbul Liman rikamlar üzerinde durmuştur. Fakat alış fiatil* yaseti emrinde çalıstırdığı iki Alman mütehassatış fiatı arasındaki büyük fark nazarı dikkati sıstan Val memleketine gitmiştir. İkinci mütecelbetmekte ve baa fırsat düşkünlerinin altın hassıs olan Peterson'un da mukavele müddeti topladıklarını göstermektedir. bitmiş ve tecdid edilmemistir , Raporun kabulünden sonra söz alan komis • joncuiar bilhassa Başmüdiriyette komisyoncralann maruz kaldığı muamele üzerinde durıruş1 Tekirdağın Saray kazası orman mesaha me lar ve vak'alar zikretmişlerdir. Neticede heyeti umumiye Başmüdürlük nezdinde protesto şekmuru Rüştü, dün İstanbulda yakalaı arak, Sultanahmed Birinci Sulh Ceza Mahkemesince sor linde bir teşebbüs yapılmasma karar vermiştir. Yapılan idare heyeti seçiminde riyasete Rıza guya çekilmiş, hakkında tevkif müzekkeresi kesilmiştir. Sebebi, 300 liralık zimmeti meydana Bar<:ün geçirilmiş ve heyeti idare azalık'arına çıktığı, hakkında tahkikat yapıldığı ve kendisi da Ziva Sebtekin, Hulusi Tulan, Etem Öke, Cenin İstanbula kaçtığı yolunda vâki iş'ardır. Mev vad Korur ve Naim Takant intihab olunmustur. kufen, hakkındaki tahkikatın yapıldığı yere gönderilecektir. AOÜYEDE Bir orman memuru tevkif edildi KÜLTÜR tSLERÎ Yabancı Dil mektebinde imtihanlar Üniversite Yabancı Diüer mektebinde bu gün imtihanlara başlanmaktadır. Yeni talimatnameye göre, bu sene imtibanlar yalnız sözlü olarak yapılacak, her talebe seçilen imtihan komisyonları önünde imtihan olecaktır. Gene ayni talimatname hükümlerine göre bu sene derslere devam ihtiyarî bırakılmıştı. Devam etmiyen talebeler de bu günden itibaren devre sonu imtihanlanna girecekler, bu talebelerden muvaffak olamıyanlar yaz kurlanna devama mecbur tutulacaklardır. CUMHURİYET Nüshası ı Abone şeraitı Seneiik Altı aylık Üç ayhk Bir aylık fcuruştnr Türkiye için 1400 750 400 150 Jîarie icin Altın fiatı Kr. 2700 Kr. > 1450 > > 800 > » Yoktur Dikkat Gazetemize gönderilen evrak ve yazılar neşredilsin, edilmesuı iade edilmez ve zıyaından mes'uliyet kabul olu