20 Mart 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

PROPAGANDA Tehlike Skandinavya (.Başmakaleden devam) 20 Mart 1940 CUfiHURIYET kapılarına dayandı Dün Fin harbini izah eden Ingiliz Başvekili bu faciaya da Alman yanın sebeb olduğunu söyledi IBaştarafı l tnci sdhıjede) şey söyleyemem. Bizzat Finlandiya meselesine geünce, büyük bir facianm cereyan etmiş olduğu Hakkmdaki ilk intıbalan değiştirecek yeni hiç bir unsur meydana çıkmamıştır. Sulh şartlarının tetkiki de teyid ediyor ki, bu şartlar ancak en ağır tazyık altmda kabul edilebilmiştir. Bu şartlann Finlandiya istiklâlini ve tamamhğım vahim bir tarzda ihlâl etmemiş olduğu iddiası boştur. (alkışlar). Hürriyeti bütün se venler için, Finlandiyalıların uzun ve kahramanca tnüdafaalarınm nihayet a dedce ve teçhizatça kendilerine ezici bir tarzda faik olan muarızlannın hakkından gelememiş olması cidden elim bir hâdi sedir.» Ve Çemberlayn sürekli alkışlar ara nnda sözlerine şöyle devam etmiştir: « Fakat, Finlandiyahlann bu çetin Ve kahraman mukavemeti boşuna git memiştir: Finlandiyalılar şereflerini kurtarmışlar, bütün dünyanın hürmetini kazanmışlardır. Hükumetlerini muhafaza ediyorlar, ordulan ayakta duruyor, milletin azmi sarsılmamıştır. Memleketimiz, bütün yaptıklanna rağmen, Finlandiyayı feci akıbetinden kurtaramamış olmakla beraber, kendisine diğer herhangi bir vesile ile daha müessir bir tarzda yardırrt etmek husu sundaki azmimiz eskisi gibi bakidir. Finlandiyanın tekrar teessüsü bizim tarafımızdan en derin bir sempati ile takib edilecektir. Memleketimiz diğer mem leketlerle birlikte bu kahraman milletin ihyasına yardım etmekle bahtiyar ola eaktır. 50,000 kişi gönderip gönderemiyeceğini sormuşlardır. Nakliye vasıtaları hususunda sıkmtı çekmemek şartile hatta bu kuvvetten fazlasının gönderilebileceği cevabını verdik. ı Bu hususta Finlandiyalıların bize verecekleri cevabm mühleti Finlandiya hükumeti hiçbir karar vermeden gelip geçti ve bu mühletin inkıza bulduğu tarihin ertebi günü Finlandiyalıların Sovyetler Birliği tarafından yapılan sulh şartlarını kabul etmiş olduklarını öğrendik. Şayanı takdir bir cesaretle son dakikaya kadar harbetmiş olan bir milletin kararını tenkid etmek bize düşmez. Çemberlayn sözlerine şunu da ilâve etmiştir: « Şubatın ikinci 1 0 günü içinde Finlandiyaya projelerimizi anlatmış ve bize alenî bir talebde bulunmaaını ve fakat bu talebin 5 marttan evvel yapılması lâzım gelHiğini bildirmiştik. Bu taleb gelseydi, lsveç ve Norveçten kıtaatımızın geçmesine müsaade etmelerini istiyecektik (Al kışlat) Bu iki memleketin müsaade edeceklerini ümid ediyorduk. Fakat lsveç Finlandiyaya menfi cevab verdi. Bu cesaret kırıcı bir şeydi. Maamafih Isveçin noktat nazarını değiştireceği ümidinde idik ve hazırhklanmıza devam ettik. Mart başında Finlandiya alenî talebin tehirini arzu etti. Skandinavyadan yapılabilecek nakliyat imkânlarımn azamî derecesinde bir kuvvei seferiye tertib ettik. Biz müttefikler, kendi kendimizi muahaze edebilecek hiç bir şeyimiz yoktur (Alkışlar). Fakat Almany? ağır bir mes'uliyet taşıyor ve diğer taraftan tehlike lskandinavyamn kapılarına dayanmıştır. lskandinavyalılar Almanya ile müttefikler arasında harbe süriiklenmekten ise başka her şeyi yapmayı tercih ettiler ve harbi müttefikler kazansın, Almanya kazansın buna bigâne kalabileceklerini zannettiler. Halbuki küçük milletleri mukavemet etmek üzere birleş mekten başka bir şey kurtaramaz.» Finlandiyanın ihyasına yardım edilecek Finlandiya mukavemetinin gevşemesi bütün dünyayı mühim surette müteessir etmiştir. Sonuna kadar imhasına tevessül etmiş bulunduğumuz tecavüz siyasetine küçük bir milletin bir kere daha kurban gitmesi gibi elim bir hâdiseye şahid olduk. Bu yeni istilâdaki mes'uliyetten de Almanya kurtulamaz. Çünkü, Alman Fin heyeti Moskouada Sovyet paktı, olmasaydı Finlandiya asla Moskova 19 (a.a.) Sulh muahedeîstilây3 uğramazdı. (alkışlar) sinin tasdiknamelerini teati etmeğe ve iktısadî müzakereleri yapmağa memur Finlere verilen malzeme Münhasıran Alman tehdidi altındadır Finlandiya heyeti bugün Moskovaya gelki, korkuya kapılan lskandinavya mem miştir. leketleri, kahraman küçük Finlandiyayı kurtarabilecek olan müttefik yardımlannın geçmesine mâni olmuş,lardır. Mütte fiklerin taahhüdlerini tutmadıkları yolundaki ithamlar, her nereden gelirse gelsin bir lâhza için olsun nazarı itjbare alına maz.» Müteakıben Çemberlayn, lngilterenin kendi hesabına Finlandiyaya gönderdiği malzemeyi saymıştır: 101 tayyare, 114 top, 185,000 obüs, 100 mitralyöz, 400 mayin, 50,000 el bombası ve 15,700 bomba. lngilterenin Finlandiyaya gön dereceği askerî kuvvetin mevcudü de 100,000 kişi idi. Eğer lskandinavya memleketleri müsaade etselerdi, bu kuvvetin ilk kafilesi lskandinavyaya mart ayı içinde varmış bulunacaktı. Ve bütün kuvvetlerin sevki de nisan sonuna ka dar tamamlanacaktı. Finlandiyaya olduğu gibi dost ve bi taraf diğer herhangi bir memlekete de bizzat kendi milletimizi tehlikeye koya rak kendi malzememizden ayırarak gönderiyoruz. Finlandiyanın coğrafî vaziyetinden bah8eden Çemberlayn demiştir ki: « Finlandiyaya gönderdiğimiz malzeme, Şimal denizinin tehlikesine maruz bulunuyordu. Sonra, Finlandiyaya komşu iki memleketten geçecek ve esasen yüklü olan bir demiryolundan gidecekti. Sonra da bizzat Finlandiyada uzun yollar katedecekti. Müthiş müşkülâtla karşılaştık. Bütün bunlara rağmen Büyük Britanya Finlandiyanın vaki taleblerini cevabsız bırakmadı.» Radyo müessesemizden gerek dahilî, gerek haricî neşriyat itibarlarile azamî [Ba§ tarafı birtnci sahifede] faydaları istihsal etmeliyiz. Bunun için teşarı Sumner Welles'in ziyareti hakkında de sistemli, muttarid ve mütemadi çalış da şöyle söylemiştir: « Büyük Britanya hükumeti Amerimalara ihtiyacımız vardır. Bilhassa kendi ka Haıiciye Nazınnı Londrada kabul etmemleketimiz halkının tenvir, irşad ve mek, hedefleri hakkında mumaileyhe aterbiyesi bakımmdan. Eğer radyodan her paçık teferruatile izahat vermiş olmakla çeşid sözle birlikte musiki itibarile de bü bahtiyardır. lngiltere hükumeti derhal yük faydalar temin etmek istiyorsak mü Wellea'in çok meharetli ve derin ve seri essesenin bu emele göre çalıştırılması bir anlayışlı bir devlet adamı olduğunu anlazaruret olacaktır. Gayet mükemmel tesi mıştır. Welles ziyaret ettiği bütün memleketlerin duygulannı ve görüşlerini ölçmüş satile radyonun memleketimize maledil ve lngiltere ve Fransanm kendilerini ilmesi ve şimdiye kadar mümkün olabüdiği ham eden hedefteki ittifaklarını görmüşkadar iyi yürümesine itina kıhnmış bulun tür (Şiddetli alkışlar).» ması bizim için bir kazancdır. Şımdi onu Brenner mülâkatımn neticesi daha ileri götürmekliğimiz bahis mevzune olursa olsun udur. Çemberlayn, Italya hakkında da ;unTürlü zorluklar içinde mütemadi inki ları söylemiştir: € Brenner'de vukubulan Hitler şaflara mazhariyeti elbette memnuniyetîe Mussolini mülâkatı bizi yeni bir hâdise görülen matbuatımızın millî camia menfakarşısında bırakmaktadır: İki diktatörün atlerine uygıın hizmetlerini azamî mües mülâkatı. Bu mülâkat, Alman ve Italyan sirlikle yürütmek, matbuatımızla hüku devlet adamlarının takib ettikleri hedefmetimizin üzerinde ittifak ettikleri bir ler hususunda bir çok faraziyelere yol açesashr. Yazılarında tamamen hür ve müs tı. Bazılan, yeni bir sulh plânının tanzimini istihdaf ettiğini söylemektedir. Bunun takü olan matbuatımız, millet ve memledoğru olup olmadığını bilmiyonım. Dün ketimizin selâmetine ve yükselişine aid iş bir Alman mayinine çarparak batan bir lerde millî hükumetin tamim ve neşrini Italyan vapurunun nasıl batmış olduğu arzu ettiği güzel fikirlere tercüman o! da münakaşa edilmiş olabilir. Bu mülâkatın neticesi her ne olursa olmakta elbette istisnasız ve tereddüdsüz sun, onu karşılamağa hazırız. Harbe giryürüyecek ve hatta bu yolda çok ileri memizin saikı olan hedeften bizi hiç bir hamleler gösterecek olgun bir müessese şey uzaklaştıramaz.» miz haline terakki etmiştir. Herhalde ga Eski Harbiye Nazırı siddet istiyor zetelerimizin memleket işlerinde kendileriLondra 19 (a.a.) Avam kamarane düşecek vazifeleri azamî gayret ve sında Liberal Sinclairden sonra eski Harmuvaffakiyetle ifa edeceklerinden emin biye Nazırı Hore Belisha kürsiye gelmiş ve sözlerine şu sualle başlamıştır: olabiliriz. « Hedeflerimize erişmek için eli Siyaset ve propaganda işlerinde mat mizden bütün geleni hakikaten yapıyorbuatın hükumetle elbirliği ederek çalışma muyuz?» Harb iki cüretli darbe ile başlamıştır. smda matbuat hürriyetine dokunur hiç Polonya imha olunmuş, Alman ticareti bir cihet yoktur. Çünkü memleketin yük denizlerden süpürülmüştür. sek menfaatlerini temin edecek hususat O zamandanberi Almanlar karada hazaten Türk matbuatının bellibaşlı hedefi reketsiz duruyorlar. Müttefikler de abluni teşkil eder. Bu hususta yalnu ahenkli ka tatbik ediyorlar. Bu silâh düşmanımızı yenmek için kâfi midir? yoksa diğer bir elbirliği dahilinde ve ne yapılmak ve istikametlerde tazyikımızı artırmak mı hangi Deticelere varılmak istenildiği bili icab eder?» nerek çalışılmak bahis mevzuudur. Hore Belish'a, Finlandiyaya yapılan Başvekâlete bağlanacak matbuat ve yardımın teahhura uğramış olmasından dolayı beyanı teessüf etmiş ve demiştir ki: neşıiyat umum müdürlüğü teşekkülü ile « Şiddetli hava hücumlan Rus tabizde ds adına umumî surette propaganda arruzunu durdurabilirdi. Asker kıtaatının denılen ve mutlaka gayrihakikî şeyleri ha gönderilmesi hususunda ortaya çıkarılan kikat göstermeğe çahşmaktan ibaret olma itirazlar tayyare filolarının Finlandiyaya uçub gitmesine mâni olamazdı. dığı şüphesiz bulunan hayırlı kurum vüFakat bugün Finlandiya kaybolmuş cud bulacak demek olur. Bu teşekkülün tur. Hitler ve onun adamlan sür'atle haüç şubesi yekdiğerini ikmal ederek mem reket etmişlerdir. Bitarafların Almanlarla lekete çok büyük faydalar temin edeceği uyuşmasına da mâni olamaz mıyız? Mütemadiyen artan bir temayül mevzuu bahs şüphesizdir. Şimdi propagandayı bizim için artık umumî sekilde şöyle tarif etmek mümkündür: Memleket menfaaüne uygun fikirleri dahilde ve haricde yaymak ve yerleştirmek. Ancak fikirleri yazile, sözle, resimle, musiki ile yaymanın binbir çeşid ve dereceye ayrılabilecek şekilleri olduğunu düşünürsek yukanki basit tarifimizin büyük bir san'at kıymetini haiz olacağım da derhal anlamış oluruz. olmaktadır. Kat'î bir zafer elde etmek için kat'î tedbirler almak gerektir. Ingiliz siyaseti kâfi derecede müteyakkız vedurbin midir? lngiltere hükumeti bundan memnun mudur? Fransız ve Ingiliz Imparatorluklan dünyanın en kuvvetli iki varhğıdır. Eğer lngilizler ve Fransızlar davalarının muzaffer olmasını istiyorlarsa yalnız kudretli ve kuvvetli olmakla kalmamalıdırlar. Bu kuvvet ve kudretlerini göstermeleri lâzımdır.» Londranın kat'î kararı: Hitlere atfedilen sulh şartları tekzib olundu Propagandanın bıraktığı akisler Nevyork 19 (a.a.) Romadan Aea} ork Times gazetesine bildiıildiğine göre, Vatikan mehafili, von Ribbentrop tarafından Papaya tevdi edilen Hitler'in sulh teklifleri aşağıdaki 1 1 noktayı ihtiva ettiği zannındadırlar: 1. Karada, denizde ve havada derhal ve ayni zamanda umumî silâhsızlanma. 2. Dört büyük devlet arasında yapılacak bir paktla, Avrupa nüfuz mıntakalarının taksimi ve Rusyayı komünizmden kurtarmak üzere icabında silâha da müracaat edilerek bir antibolşevik siyaset takibine başlanması. 3. lngilteredeki Alman Yahudilerinin Filistine, Italyadakilerin Habeşistana ve Fransadakilerin Madagaskar'a gönderilmesi ve ondan sonra mutlak bir din serbestisi. 4. Mutlak bir ticaret serbestisi. lptidaî maddelerden mahrum memleketler bu maddeleri serbestçe tedarik edebileceklerdir. Birleşik Amerika ile Avrupa kıtası arasında sıkı bir iktısadî el birliği yapılacaktır. Alman ve Italyan muhaceretlerine kolaylık gösterilecektir. 5. Almanya, 20 sene zarfında eski müstemlekelerini geri alacaktır. yahud kendisine bunlara mukabil müstemleke verilecektir veyahud da hiç olmazsa Almanlar Afrikanın muavyen mıntakalarına serbestçe hicret edebileceklerdir. 6. Polonvaya, aşağıdaki şartlar dahilinde istiklâli iade edilecektir: a. Polonyada merkezî bir mıntaka ihdas edilecek ve burada 1 0 milyon Polonyaiı nüfus toplanacaktır. b. Gdynia serbest bir Polonya limanı olacaktır. c. Polonya ticaretine, Danzig'den transit serbestisi verilecektir. d. Polonya hududu, beynelmilel bir heyetin mürakabesi altında yapılacak bir plebisit esası üzerinden tayin edilecektir. e. Polonyada ve bütün Tuna havzasında ekalilyetler meselesi geniş mikyasta bir ahali mübadelesile halledilecektir. 7. Çekler, Slovaklar ve Macarlar 25 sene müddetle Almanyaya bağlanacak olan üç taraflı bir devlet teşkil edeceklerdir. Bu üç taraflı devlet, sanayi ve münakalât bakımından Almanyaya bazı imtiyazlar verecektir. 8. Avusturya Almanyaya mülhak kalacaktır. 9. Bir nevi gümrükler federasyonu teşkil edilecek ve bu federasyon büyük ve küçük devletlerin menafii arasında bir ahenk tesis edecektir. Bu federasyona Almanya, ltalya, Yugoslavya, Rumanya, Bohemya, Slovakya ve Macaristan dahil olacaklardır. 10. Balkanlar statükosu tekeffül edilecektir. 11. Italyan malları Cibuti'de gümrük resminden muaf ve ticaret serbestisine mazhar olacak, Süveyş kanalı mukavelesinin inkızası tarihi olan 1945 senesine kadar, kanaldan serbest geçecektir. Tunus Italyanlarına bir statü verilecektir. SeıvYork Times gazetesi, von Ribbentrop'un, bu sulh tekliflerini Sumner Welles'e bildirdiğini ilâve ediyor. Söylendiğine göre, Alman Hariciye Nazırı, Führer'in teklifleri kabul edilmediği takdirde, büyük bir taarruza intizar edilmesi lâzım geldiğini birçok yerde tekrar etmiştir. Sumner We11es'in bu şerait dahilinde sulhun akdedilemiyeceğine Mussolini'yi ikna ettiği ve Mussolini'nin sulh plânını bir hayli tadil etmesi lüzumunu Führer'e anlatmak maksadile Brenner'e gittiği söylenmektedir. mekte idi. Bu tekliflerin Sumner Welle3 veya başka bir zat tarafından îngiltere hükumetine tevdi edildiğine dair verilen haber de tekzib edilmektedir. Alâkadar mahfillerde beyan edildiğine göre Londranın resmî mahfillerinde bu haber hayret uyandırmıştır. Bu haberin sıhhati tahakuk etmedikçe bu hususta hiç bir tefsiı neşredilmiyecektir. Mussolini mülâkata neden lüzum görmüş? Roma 19 (a.a.) Roma mahfillerinde yegâne görüşme mevzuu, BrenneT mülâkatıdır. Siyasî müşahidlerin büyük ekseTİyeti, Hitler Mussolini görüşmesini, Welles'in Ne%ryorka avdetinin çarşamba gününe talik edilişile alâkadar bulmaktadır. Bu müşahidleıin tahminlerine göre, Mussolini, Amerika Birleşik Devletleri hükumetinin sulh lehinde bir harekette bulunmak ar zusunu gözönünde tutarak, mihver arkadaşile açık ve samimî bir surette görüş mek için bu günü seçmiştir. Bu sebebden dolayıdır ki, Mussolini'nin bugün Welles ile yapacağı görüşme Welles'e Amerika Reisicumhuru tarafından tevdi edilen vazifenin muvaffakiyeti bakımından kat'î mahiyetli bir ehemmiyeti haiz bulunacaktır. Aslı çıkmıyan mülâkat Roma 19 (a.a.) Reuter muhabıri nin kaydettiği, henüz teyid olunmıyan §ayialara göre, Daladye, salı ve yahud çarşamba günü Cenevede Mussolini ile bir gdrüşmede bulunacaktır. Parisin tekzibi Paris 19 (a.a.) Salâhiyettar mahfiller, Daladyenin Mussolini ile Cenevede salı günü bir görüşme yapacağı hakkın daki şayiaları tekzib etmektedir. Pariste tebarüz ettirildiğine göre, Daladye halen, Pariste bulunmaktadır ve bugün, salı günü, meb'usan meclisinde söz alacaktır. Amerikan matbuatının mütaleası Nevyork 19 (a.a.) Berlinden alı nan haberlerde mevzuu bahsolan sulh taarruzile Avrupaya yeni bir nizam ve rilmesi meselesi sabah gazeteleri tarafından itimadsızlıkla karşılanmaktadır. Gazeteler Mussolini'nin şimdi harbcuyane bir tarzı hareket ittihaz etmesini garib bulmaktadır. NeıvYork Hfald Tribune gazetesi «orta Avrupada yeni bir nizamın Alman emperyalizminin zaferi» demek olacağım işaret ettikten sonra sulh taarruzu hak . kında şunları yazmaktadır: «Mussolini'nin «münasib görürse» Almanyaya askerî bir yardımda bulunrr.ağı alenen vadedecek kadar kendini bu o yuna kaptırması mümkündür. Şimdiki vaziyette işin bu kadar ileri götürülme "mesi Almanya için siyasî bir hezimet olur. Daha ileri götürülmesi ise Italyaı.m siyasetinde bir değişiklik hasıl olduğuna delâlet eder ki, bu takdirde ltalya şid detli bir mukabeleye maruz kalabilir.» NewYork Times gazetesi ketum davranan ltalya ile büyük bir lisan telâkati gösteren Almanya arasında bir muka yese yapmakta ve Brenner mülâkatı hakkmdaki mütenakız haberleri gözden geçirdikten sonra şöyle yazmaktadır: «Almanyamn yaptığı gürültü şimcîi yapılacak bir anlaşmanın topyekun bir harbin fecaatleTİne müreccah olduğuna lngilizleri ve Fransızları inandırmak için sarfedilen bir gayrete benzemektedir. Brenner geçidi mülâkatında harb ve sulh meselelerinin görüşüldüğüne şüphe yoktur. Hitler bir taraftan sulh tekliflerinde bulunmuş, diğer taraftan da Mussolini harb devam ettiği takdirde Alrrvanyanm pek muhtac olacağı iktısadî yardımdan bahsetmiştir.» Rusyanın Skandinavyaya bir ihtarı Stokholm 19 (a.a.) Resmî b« »lsveç membamdan öğreniMiğine göre Sovyetler Birliği hükumeti Finlandiya ve lsveç hükumetlerine Kenijaervi Kandalaschaka demiryolunun inşasını Baltık denizi kapandığı takdirde garbla kolaylıkla irtibatı temin etmek maksadile taleb ettiğini bildirmiştir. 450 bin Fin muhaciri müşkül vaziyette Helsinki 19 (a.a.) Finlandiyada Rusyaya terkedilen eyaletlerin sekenesini teşkil eden 450 bin kişiyi memleketin muhtelif yerlerine yerleştirmek gibi güç bir mesele karşısında bulunmaktadır. Bundan başka yeni hudud civarında oturanlar muvakkaten memleket dahilinde yerleşmeğe mecburdurlar. Bunlar evlerine dönmek için askerî makamlardan emir bekleyeceklerdir. Tahliye edilen halk Vasa, Ualaborg, Kuopis ve Nikkeli mıntakalarına yerleştirilecektir. Berzahın eski sakinleri Finlandiyanın cenubu garbî kısmına yerleştirilmiştir. Hangö halkı ise Helsinki mıntakasına nakledilecektir. Memleketin süratle yeni şeklini alması için elden gelen bütün gayretler sarfedilmektedir. Lord Halifax da ayni şeyleri Hangi fikirleri yayacağız ve hangi şesöyledi killerle hangi yollarda? îşte hükumetin Bugün Lordlar kamarasında da Hariyanıbaşında yeni teşekkülün mütemadiyen meşgul olacağı ve ısrarla takib edeceği ciye Nazırı Lord Halifaks Avam kamarasında Çemberlayn' in beyanatına benzer hududsuz mevzu. Bundan anlaşıhr ki ye beyanatta bulunmuştur. ni teşekkülü kuvvetli elemanlarla teçhiz etAlmanyamn tek umdesi meğe ihtiyac vardır. Hükumet fikir verir, Berlen 19 (a.a.) «D. N. B.» ajanyeni teşekkül o fikri biribirinden cazib bir sı, bir Alman sulh plânı hakkmdaki haberçok şekillerde işler. Fikir ham maddedir. leri mevzuu bahsederek bu haberlerin San'atkâr bu ham madde üzerinde çalışa etrafı araştırmak için Fransız ve îngilizler tarafından çıkarıldığını yazıyor ve diyor cak ve onu dahile ve harice biri ötekinden ki: üstün pek çok bedialar şeklinde arzede«Hitler tarafından 6 teşrinievvelde ya cektir. pılan sulh teklifinin müttefikler tarafın Binde bir misal olarak (Türkiyenin harb harici bulunmak) vaziyetinin dahile \e harice nasıl anlatılacağını zikredebiliriz. Bunun dahile aid kftmında en doğru şekli harbi memleketimize dahi gelebilecekmiş gibi göstermekte olunca bu bakımdan milletin tenvir ve irşadına taalluk etmek üzere bize ne bitmez tükenmez mevzular vereceğini he«Bugünkü hâdiselerde ortaya konul pimiz kolayca düşünebiliriz. Bu çok be ması icab eden menfaatlerinin meşru müdihi gibi gbrünen misali zikredişimiz abes dafaası için ltalya silâhlannı tamamlayor. Mussolini'yi hâlâ bir suhl götürücüsü olasayılmamalıdır. Biz bu mevzuda .bile rak telSkki etmek hatadır.» şimdiye kadar millî ve ahenkli denilecek derlitoplu bir fikri tespit ve tamim etmemiş îzmir elektrik santralı tevsi edilecek olHuğumuza kaniiz. Biraz geç bile kalmış olsa yeni teşekkülün hâlâ memlekete pek büyük faydalar temin edeceği çok meydandadır. Onun artık bir an önce ve çok mükemmel olaıak kurulmasmı di' p v oruz. Îzmir 19 (a.a.) Îzmir elektrik santralının şehrin ve fuann bütün elfktrik ihtiyacına cevab verebilecek bir şekiîde tevsii için sirket tarafından Nafıa Vekâ letine yapıian müracaat kabul edilmistir. Elektrik şirketi bu işi bir an evvel ta hakkuk ettirmek üzere teşebbüsata girişmistir. Hitler mülâkattan memnun Finlandiyada 30 bin malul var Stokholm 19 (a.a.) Finlandiyada yapılacak sosyal yardımı tanzim için Stokholm'a gelen eski Finlandiya Başvekili Kajander Finlandiyada harb malullerinin adedi 30,000 i geçtiğini beyan etmiştir. Finlandiyaya gönderilecek ordu hazırlanmıştt Finlandiyaya asker göndermek hususunda Çemberlayn şöyle demiştir: « Kânunusani ortalannda Mareşal Mannerheim, Finlandiyadaki mümessilimize, insan istemediğini ve elindeki kuvvetlerin buzlar çözülünceye kadar kâfi geleceğini bildirmiş ve maamafih mayısta 300,000 kişiye ihtiyacı olacağım ve bu askerlerin raükemmel talim ve terbiye görmüş olması lâzım geleceğini söylemişti. Bize ayni zamanda anlattı kî, gerek Finlandiyada, gerek ısveçte bunun Alrrranyada yapacağı aksülâmelden endişe edilmektedir ve mezkur kuvvetin resmen Finlandiyaya gönderilmiyeceği ümid olunmaktadır. ingiliz kabinesi vaziyeti büyük bir itina ile tetkik etti. 5 şubatta Yüksek Harb Meclisinin toplantısında Finlandiyaya bir ?skerî heyeti seferiye gönderilmesi mese'esi görüşüldü ve kararlaştırıldı. Askerî hazırlıklar büyük bir sü'atle yapıldı ve mart başında, yani Mareşal Manner^eim'in tespit ettiği tarihten iki ay evvel 100.000 kişilik bir kuvvet harekete hazır bir hale getirildi. Müttefik kuvvetlerin lskandinavya memleketlerinden geçeceği şayialarından haberdar olur olmaz Almanya ihtilâfa müdahale edeceğini ileri sürerek lsveç ve Norveçi tehdid etmiştir. , Bu arada, Finlandiyanın Paris ve Londra, elçileri müttefiklerin bir ay içinde Münih 19 (a.a.) Brenner'den avbir müddet dan reddindenberi Almanyamn tek bir detinde Hitler, Münih' te umdesi vardır o da şudur: Zafere kadar durmuş, sonra Berline doğru seyahatine devam etmiştir. Hitlerin maiyetinde buluharbetmek.» nan zevat Hitlerin pek memnun kaldığı Romanın ihtari Roma 19 (a.a.) Brenner'de Hitler bu mülâkatın Alman Italyan münasebetile Mussolini arasında bir sulh plânı ha lerinin çerç%vesi içine girdiğini, fakat ba. zırlandığı haberlerini akşam gazeteleri zı ecnebi mahfillerinin bundan sansasyonel neticeler beklemesi için hiç bir sebeb manasız buluyorlar. Yarı resmî gazetesi Gayda da Gior mevcud olmadığını beyan eylemektedirler. nale d'ltaila'da şöyle yazıyor: Welles dönüyor Roma 19 (a.a.) Sumner Welles, bu akşam CenoVaya hareket edecek ve Amerikaya dönmek üzere Conte di Savoia transatlantiğine Cenovadan binecektir. Evvelce tespit edilmiş olan programa göre Welles Napoliden vapura binecektir. Macar Başvekili Italyaya gitti Fin kabinesi istifa ediyor Stokholm 19 (a.a.) Heisinki'den emin bir membadan öğrenildiğine göre Finlandiya kabinesi Rus Fin muahedesinin musaddak nüshaları teati edildikten sonra Reisicümhura istifasını verecektir. Rito Ryti Devlet Bankasının başında eski yerne geçecektir. Hangoe teslim ediliyor Hango 19 (a.a.) Hango şe'nrinin anahtarları gelecek cuma günü gece yarısı binbaşı Per Vickstron tarafından Sovyet makamlarına teslim edilecektir. O zamana kadar şehrin on bini bulan nüfusu tahliye edilmiş bulunacaktır. Şehrin kesif bombardımanlar esnasında atılan 9 bin bombanın tahribatından kurtulan yegâne şey 30 nisan 1918 de bolşevikleri tardetmek için Finlere yardım etmiş olan Alman fırkasının karaya çıkışı hatırası olarak dikilen abidedir. Hangö yarımadasının sivasî ve adî rejimi ağlebi ihtimal bu şün Moskovada cereyan edecek olan Rus Fin müzakereleri esnasında mevzuu bahsolacaktır. 30 sene müddetle kiraya verilmis olan Hangö verli sekenesi tamamile tahliye edilmiş Fin hakimiyeti altmda bir ar?zi olarak kalacaktır. Finlandiyada bir Sovyet üssü ve askerî bir istinad noktası olan Hansjö, Estonyadaki mümasil üslerden farklı olacaktır. Bu üslerdeki Estonyalılar kendi arzularile kalmışlardır. Sovyet makamlarına yalnız bir deniz üssü için lâzım gelen binalar kiralanmıştır. i YUNUS NADÎ Millî Şef, dün kadastro faaliyetini tetkik etti (Bat taraft birinci sahiiede) Milli Şefimiz bu arada İstanbulun kaç senede ve bütün memleket kc^astrosunun ne kadar müddette alınacağım sormuşlardır. Kadastro Umum miidürü Halid Ziya memleket için en az elli senenin, tstanbul için de on beş senenin hesaba katılmast lâzım geldiğini arzetmiştir. Milli Şefimiz kadastro plânlart üzerinde tetkiklerde bulunmuşlar ve çaltşmalar hakkında aldığı izahattan memnuniyet beyan ederek saat 12,30 a doğru Adliyeden ayrılmtşlardır. Milli Şefimizin bu tetkikleri esnasında Adliye Vekili Fethi Okyar da bulunmuştur. Budapeşte 19 (a.a.) K o n t ve Kon,'! Alman istihbarat bürosu, Hitlerin öğle tes Teleki bu sabah İtalyaya gitmişlerdir. üzeri Berline döndüğünü bildirmektedir. Macar devlet adamı 24 ve 25 martta, Führer istasyonda Mareşal Göring ve dev Mussolini ve Kont Ciano ile görüşecektir. let şansölyeliği şefi Ammers tarafından Macar gazetelerinin neşriyatı karşılan^^tır. Budapeşte 19 (a.a.) Gazeteler, Baş ' Welles, Vatikan ve vekil Kont Teleki'nin İtalya seyahati hakj kındaki haberlere sütunlarında geniş bir | Hull'ün tekzibleri Gazeteler, Macar • Roma 19 (Hususî) Amerikan Ha yer ayırmaktadırlar. hükumet reisinin yakında Romada yapariciye Müsteşarı Welles Hitler tarafından kendisine tevdi edildiği söylenen sulh cağı görüşmelerin ltalya ile Macaristan aşartları hakkında gazetecilere aşağıdaki rasında mevcud dostane münasebetlerin tabiî bir neticesi olduğunu yazmaktadırbeyanatta bulunmuştur: lar. « Böyle bir tekliften haberim yokCiano da Peşteye gidecek tur. Ziyaret ettiğim devlet reislerinden hiç biri bana her hangi bir teklifte bulunRoma 19 (Hususî) Macar Başvemadı. Ben sadece gördüklerimi Cumhur kili Kont Teleki Triyesteye muvasalat et, Reisi Ruzve'te bildirece<jim.» miş ve merasimle karşılanmıştır. Kont Sumner Welles Amerikaya dönmek ü Teleki Triyesteden Romaya hareket edezere bu akşam Romadan ayrılacaktır. cek ve orada iki gün kalacaktır. Papalık tarafından bu akşam neşredittalya Hariciye Nazırı Kont Ciano nisalen bir tebliğ Vatikan marifetile Al nın on beşine doğru Peşteye giderek, ' manyamn sulh şartlarının Welles'e veril Kont 1 eleki'nin ziyaretini iade edecektir. diğine dair çıkan haberleri resmen tekzib Belçika Kralt Amerikan i etmektedir. elçisile görüştü Nevyork, 19 (Hususî) Hariciye Brüksel 19 (Hususî) Kral Leopold Nazırı Cordell Hull Hitler tarafından kabul ederek VVelles'e bazı sulh şartlan tevdi edildiğine bugün Amerikan elçisini ve Welles'in bu şartları Parisle Londraya uzun bir mülâkatta bulunmuştur. Siyasî götürdüğüne dair gazetelerde intişar e mehafilde bu mülâkata hususî bir ehemden haberleri resmen tekzib etrr^tir. miyet atfedilmektedir. j Inönü, Siegfrid'i kabul etti Ankara 19 (a.a.) Reisicumhur İsmet tnönü saat 16,30 da Cankaya köşkünde Fransız profesörü Siegfried'i kabul buyurmuslardır. Londra ademi malumat beyan ediyor Londra 19 (a.a.) Bu sabah siyasî Sofya 19 (a.a.) İtalya BulgaristaLondra mahfillerinde lngiltere hükume tinin Hitler'in yaptığı söylenen sulh teklif na 1 00 bin tondan fazla kömür sipariş | lerinden haberdar olmadığı ht an edil 1 etmiştir. ltalya Bulgaristandan kömür alıyor