15 Mart 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

15 Mart 1940 CUMHURÎYET (Baş taraf\ 1 inci sahifede) ları yerlerde çöktükleri ve derin bir uykuya daldıkları görüldü. Filhakika aylardan beri Fin askeri, normal uyku nedir unutmuştu ve buna susamıştı. Artık otomat gibi hareket ediyorlardı.» Diğer taraftan bir Fin askerî kumandanı da şu beyanatta bulunmuştur: « Bizler, Fin subayları ve erleri, emre itaat etmeği ve karar almak salâhiyeti olan şeflere itimad eylemeği biliriz.» Fin ordusu harb meydanını kahramanca terkediyor! Amerikanın kararı Rusyaya karşı ambargo kararı ilânihaye devam edecek Nevyork 14 (a.a.) Associated Press'in itimad edilir bir kaynaktan aldığı bir habere göre, Birleşik Amerika hükumeti, Sovyetler Birliğine karşı manevî ambargonun, ilânihaye devamına karar vermiştir. Vaşington hükumeti zimamdar ları Sovyetler Birliği tarafından Finlandiyayj. yeniden bir taarruz yapılmasından veya diğer devletlere tecavüz edümesinden. yahud, Amerikadan Sovyetlere gönderilen malzemenin Almanya aleyhine kullanılmasından korktuklan için bu tedbirin ittihaz edildiğini sövlemektedir. ya ordusu zabitlerinden bir çoğunun, Millî Müdafaa Nazırı Nukhonen'in istifasından sonra vazifeleri başından alınmış olduklarını haber vermektedir. Bu muhabir, ilâve ediyor: «Bu tedbirler, Fin Rus sulhunu imzalamış olan hükumete karşı herhangi bir isyan hareketi yapılmasma mâni olmak maksadile ittihaz edilmiştir.» Moskova sulhundan sonra [Baj tarafı birind saTıt/ede] Yeni hududlar tesis eden madde, Finlandiyanın mevcudiyetini ciddî bir surette müteessir etmiyecektir. Bununla beraber tamamen askerî bakımdan böyle denilemez. Filhakika bundan böyle Mannerheim hattına tamamen bertaraf edilmiş nazarile bakılabileceği gibi, buna benzer başka bir müdafaa sistemi tesisi de müsteb'iddir. Diğer taraftan, Finler bütün membalarını Ladoga gölü boyunca istihkâm tesisine tahsis mecburiyetinde olmalanna mukabil, Sovyetlerin müdafaaya mecbur olacakları yegâne yer sağ cenah olacaktır. Bu şartlar içinde yeni Finlandiya hududu bir nevi gayriaskeriliğe mahkumdur. Hangö yarımadasımn kira ile terki, Finlandiyaya karşı bir tedbir değil, daha ziyade Sovyet imparatorluğunun Baltıktaki stratejik vaziyetini tahkime matuf bir tedbirdir. Hangö'deki bir Sovyet hava üssünün tesisi zannedildiği gibi Finlandiyayı ciddî bir surette zarara sokmaz. Zira iki memleket arasında istikbalde yeni bir muharebe zuhur ettiği takdirde bu üssün uzaktan vaziyeti sağlam olmıyacaktır. Buna binaen bu üs doğrudan doğruya Almanyaya karşıdır. Welles dün Paris yolile Romaya hareket etti (.Baştarafı 1 tnci sahifede) mata göre, mülâkat bilhassa müstemleke meselesi etrafmda cereyan etmiştir. Ingiltere Müstemlekât Nazırı Malkolm Makdonald, bu mesele hakkında Fran sız Müstemlekât Nazırı Mandel'le görüşmek üzere pazartesi günü Parise gele cektir. Ingiliz Nazırı Pariste üç gün ka lacaktır. Şimal memleketleri bir askerî ittifak yapıyorlar (B<z? tarafı birinci askerî ittifaktan hiç bahsetmemiştir. Sadece İsveç Hariciye Nazırının nutkundaki şu parçadan, Isveçin, Iskandinav mem leketleri arasındaki rabıtaların takviyesini lüzumlu addettiği manası çıkarılabi lir: «Iskandinav devletleri, siyasetlerinde müşterek hayatî menfaatlerini hedef ittihaz ve şimal teşriki mesaisini yeni tecrübelere istinad ettirerek tetkik etmeli dir.» Îsveç Hariciye Nazırının ihtiyatlı ha reket kararında olduğu anlaşılmaktadır. Zira Finlandiya müstesna olmak üzere şimal devletleri her zaman hertürlü ahdî anlaşmaya muhalefet etmişler ve böyle bir anlaşmanın siyasî umdelerini teşkil eden hareket serbestisine zarar vereceğini bildirmişlerdir. Böyle bir anlaşma bütün Îsveç ve Norveç politikasmın bizzat eski aslarını tadil olacaktır ki, bu da, gerek siyasî gerekse askerî zorluklarla karşılaşacaktır. Bu zorlukların halledilip edilemiveceğini istikbal gösterecektir. mümessilleri arasında Berlinde müzakereler yapılmıştır. Bu müzakereler dün bir anlaşma imzasile neticelenmiştir. İki memleket arasındaki iktısadî münase betler tekrar kleringe istinad eyleyçpektir. Ruzveltin mesajı Paris 14 (a.a.) Sumner Welles, Daladye'yi ziyaret ettiği esnada mumaileyhe Ruzvelt'in bir mesajını tevdi et miştir. Amerikan gazetelerinin neşriyatı Mannerheim'in son emri yevmisi Stokholm, 14 (a.a.) Mareşal Mannerheim, Finlandiya ordusuna hitaben neşrettiği bir emri yevmide diyor ki: « Ağır şartlarla bir sulh imzalamak zaruretinde kaldık. Harbe icbar edilmiştiniz. Yarattığınız mucizeler, tarihte, asırlarca parlaklığını muhafaza edecektir. Bu gün 200 bin düşmanın toprak altında yatması sizin suçunuzdan değildir. Siz onlara fenalık etmek istemediniz. Sadece, harbin şu amansız kanununa uydunuz: Ya ölmek, ya öldürmek. Ben, bir çok harb meydanlannda döğüştüm, fakat asla sizın ayarınızda muharib görmedim. 1500 den fazla Rus tankmın ve 700 den fazla tayyarenin tahrib edilmiş olması, kahrarnanlığınızı gösterir. Garb devletlerinin, yardımımıza koşmak hususundaki çok güzel vaidleri maalesef tahakkuk edemedi. Çünkü komşularımız, kendi menfaatlerini nazarı itıbara alarak, müttefik kıt'alarının, kendi topraklanndan geçmelerine müsaade etmediler. Ehm âkıbete uğradık, topraklarımızdan bir kısmını yabancılara terketmeğe mecbur olduk. Ufalan anavatanı, henüz parçalanmamış bulunduğu zaman korumak için gösterdiğimiz aynı azim ve aynı cesaretle müdafaaya amadeyiz. Tarihî bir vazife yüklenmiş bulunduğumuza kanaatimiz vardır. O vazifeyi ifaya devam edeceğiz. Bu vazife garb medeniyetini sıyanet etmektir. Garbe olan borcumuzu son akçesine kadar ödediğimize kaniiz.» Londrada tahminler Londra 14 (a.a.) Londradan hareket eden ve Romaya gitmek üzere Pariste bulunan Amerika Hariciye müste şarı Welles Romada tekrar Mussolini ve İtalya Hariciye Nazırile görüşecektir. Welles'in ilk Romadan geçişile bu seferki dönüşü arasında Italyan ricali Alman Hariciye Nazırı V'on Ribbentrop'la gö rüşmüşlerdir. Ruzvelt'in mümessili pazartesi günü Napoliden vapura binecek ve mart sonlannda Amerikada bulunacaktır. Ve oraya varır varmaz da Avrupa seyahati hakkındaki raporunu Reisicumhur Ruz velt'e verecektir. Reuter ajansının siyasî muharririne göre. cok mufassal olacak olan bu ra porun pn bariz vasfını bir taraftan müt tefiklerin ve diğer taraftan da Almanyanın hangi şartlar altında sulhu akdede bileceklerinin tetkikı teşkil edecektir. Sulhun akdinden sonra Italyanın iktısadî ve siyasî sahalardaki emelleri de bu raporda nazan itibara alınacaktır. Ruzvelt bu raporda zikredilecek bü tün noktalan müşahedelerile ve bunlann arasında Welles ile birlikte tetkik eyliyecektir. Welles'in Avrupadaki vazifesinin he definin bildirmekten imtinaına rağmen Londra matbuatının mütemadiyen artan kanaatine göre Avrupa seyahati snasında elde ettiği malumat Amerika Reisi cumhuru Ruzvelt'i müzakereyi bir sulh lehinde yeni bir teşebbüse sevkedecektir. Bu takdirde, Ingiliz siyasî mehafilinin mütaleasına göre, Amerikanın da hilî sivasetini gözönünde tutmak lâzım dır. Cünkü hükumet partisi bir intihab mücadelesini karşılamak mecburiyetinde bulunuyor. Mütarekeden sonra harb devam etti Stokholm, 14 (a.a.) Stokholm. Tidningen gazetesinin Helsinki muhabiri, Finlandiyalılann bugün kendilerini etraf ile alâkaları kesilmiş ve metruk hissetmekte olduklarını yazmakta ve Finlandiyalıların lsveçe karşı duymakta bulundukları derin meraretten bahseylemektedir. Muhabir diyor ki: « Fin milleti nazarında itibar ve haysiyetimizi kurtarmak için yegâne çare, Fin Hariciye Nazırı Tanner'in matbuat mümessillerine vâki beyanatında teklif ettiği veçhile Finlandiya, Îsveç ve Norveç arasında akdedilecek tedafüî ittifak projesine derhal cevab vermektir. Birkaç gün içinde bu vadide müzakerelere başlanabilecektir. Finlandiyadaki lsveçliler, Skandinavya hükumetlerinin kendilerinden istenen müessir yârdımı Finlandiyaya yapamamış olduklarından dolayı hicab hissetmektedirler.» Diğer taraftan aynı muhabir, Finlandiyadaki son muhasamat hareketlerinden bahsederek Rus Fin cephesinde ateş kesildikten birkaç saat sonra büyük bir şidJptle gürlemeğe başlamış olan Rus bataryalarının bu hareketlerini takbih etmektedir, Fin ve Uveç siperlerinde bir acılık ve aciz hissi vardı ve bu his tabiî bu siperlerdeki insanlan harekete geçmeğe teşvik edecek mahiyette değildi. Mütarekeden 1 1 dakika sonra Sovyet bataryaları hâlâ gürlüyordu. Îsveç gönüllüleri, bu yüzden 6 maktul vermişlerdir. Hava bombardımanlan, Kemijaervi üzerinde fasılasız devam etmiştir. Sovyet tayyareleri saat 1 1 de birkaç dakika bu şehrin üzerinde uçmuşlardır. Fin Cumhur Reisinîn mesajı Helsinki 14 (a.a.) Finlandiya ReIsicumhuru bugün öğle vakti Fin milletine hitaben bir mesaj neşretmiştir. Reisicumhur diyor ki: « Vipuri, Kareli ve onun, hürriyete bu kadar bağh olan halkı, tarihte bir kaç defa anayurddan koparılmışır. Şimdi, bütün gayretlerimizi buna ta hammüle ve bu bölgedeki vatandaşları mıza manevî surette muzaherete hasretmeiıyiz. Siyasî hayatımız, devletimizin şekli ve Finlandiya milleti bakidir ve yaşamaktadır. Mütearrıza karşı muzaffer bir şekılde mukavemetimize imkân verecek olan transiti reddeden lsveçle Norveçin bu hatts hareketleri önündeki.,hayal jnkisajımu çok derin oldu. Bununla beraber, bütün şimal memleketleri arasında sarsılmaz ve clevamlı bir birliğin teessüsü erneUrrüzdir.» Petsamo'ya dair olan 6 ncı madde Finlandiyadan daha ziyade Norveçe ta alluk etmektedir. Serbest transit pratik bakımdan Sovyetleri Norveç hududuna götürmektedir. Bundan sonraki madde ise, îsveç için buna benzer bir manayı haizdir. Bizzat Finlandiyaya gelince, denilebilir ki, Finlandiyanm mukadderatı Sov yetlerin iyi niyetlerine bağhdır. Unutmayalım ki, Sovyetler Birliği şimdi müsaid vaziyette bulunmaktadır. Finlandiyanm bolşevikleştirilmiyeceği hakkındaki teminat azçok şüphe ile karşılanmak icab eder. Mehafil yazısına şu suretle devam ediyor: Finlandiya tarafından kabul edilmiş olan barış şartları lskandinavyada yeni bir idarenin habercisidir. Bundan böyle artık haricde vuku bulabilecek fırtınalann dışında kalamıyacaklardır. Şimal mem leketlerinin vaziyeti bu günden itibaren tamamen değişmiştir.» Times yazısmı şu suretle bitiriyor: «Bütün bunda Sovyetler Birliği prestijinin müthiş surette azaldığı itiraz ka bul etmez bir hakikattir. Almanyaya gelince bu memleket belki. vaziyetten kenRomaya hareket disine bazı faydalar temin etmiştir. Fa Paris 14 (a.a.) Amerika Hariciye kat o da bundan böyle kendisine îsveç demirinin transitini teminden daha az müsteşarı Welles bu akşam saat 20,30 da Italyaya hareket etmiştir. Istasyonda serbest bulunmaktadır.» Hariciye müsteşarile îtalya ve Ingiltere büyük elçileri ve Amerika maslahatgü zarı tarafından selâmlanmıştır. Iranın bayramı Tahliye başladı Londra 14 (Hususî) Finlandiya hükumeti, Rusyaya terkedilen mıntakala rın tahliyesine başlamıştır. Bu havalideki halk, Sovyet idaresi altında kalmamak üzere kütle halinde Finlandiyanm dahillerine akın etmektedir. Fin hükumeti, halkın hicretine yardım etmek üzere Helsinki" de ve diğer büyük şehirlerde mevcud bilumum otomobil ve kamyonları musadere ederek, meccanen muhacirlere tahsis etmiştir. Kıtaatm geri almmastna başlanıyor Helsinki 14 (a.a.) Kıtaatın geri alınması 15 ve 25 mart arasında yapılacaktır. Yalnız Petsamo mıntakasında bu mühlet 10 nisana kadar uzatılmıştır. Hangö Ruslara 23 marttan evvel teslim edilecektir. . Finlandiya matbuatı, sulh muahedesıni yeni hududlarla beraber neşretmektedir. Fin heyeti Helsinkiye döndii Helsinki 14 (a.a.) Finlandiya Başvekilile Moskovadaki Finlandiya murahhas heyetinin dün gece Helsinki ye dönmüş olduğu resmen bildirilmektedır. Hariciye Nazırı Tanner sulh muahedesinin tasdikı hakkındaki kanun lâyihasının derhal tasdik edilmek üzere parla mentoya teslim edileceğini beyan etmiştir. Fin meclisi muahedeyi müzakere edecek Helsinki 14 (a.a.) Ruslarla akdedilen sulh muahedenamesınm şartlart parlamento hariciye encümeni tarafın dan müteaddid celselerde tetkik ed.lm.ş ve mezkur muahedenin akdine 12 mart gecesi hariciye encümeni tarafından mezuniyet verilmiştir. ... Harbin devamı müddetınce Helsmk haricinde toplantılannı yapmış o an parlamento muahedeyi tasdik etmek uzere Hel=inki'de toplanacaktır. Moskovada kalan murahhas Stokholm, 14 (a.a.) Öğrenildigine cöre Fin murahhası Paasikiri, suttı muahedesi ahkamının icrası sırasında Kremlın ile teması muhafaza etmek için Moskovada kalmıştır. Bundan böyle Rus üssulharekelerile îsveç arazisi arasındaki mesafenin kısalmış olması dolayısile Stokholmde endişe hüküm sürmektedir. Filvakı Isveç hududu ile Sovyet ordusu arasında ancak 200 kilometre mesafe vardır. îsveçli gönüllüler dönüyorlar Stokholm, 14 (a.a.) <W Datılişt Alehanda gazetesinin Helsinkiden aldığı bir habere göre. Ritynin Helsinkiye av'etini müteakıb Finladiya kabinesinde bir c'eğişiklik vuku bulmasına, hatta kabinenin istifasına intizar edilmektedir. Bu gazete, halen Finlandiyada bulunan Îsveçli gönüllülerin, kabil olduğu kadar çabuk Isveçe döneceklerini yazmaktadır. Amsterdam, 14 (a.a.) Tehraf gazetesinin Helsinkideki muhabiri, Finlandi İsyan endişesi Bugün büyük Iran milletile beraber, onun en yakın dostu ve kardeşi olan Türkiyede, komşu ülkenin âlitebar hü kümdarı Alâ Hazreti Hümayun Ş.ahi*ışah Rıza Pehlevî Hazretlerinin doğum ya, bu surefftTngtîîz' KSmürile Amerikaft yıldönümlerini idrak ve tes'in etmekte kön\üründen müstağni olacaktır. İtalya, bu kömürlerin celbini Alman sevkiyatınm dir. Haşmetlu Rıza Pehlevinin 1925 te, 1 abluka edilmesi üzerine derpiş etmişti. ran mukadderatını ele aldıktan sonTa, A Alman kömürii, ltalyaya şimendiferle ve tatürk inkılâblanna müşabih geniş ısla ayda bir milyon ton miktarında gönderihatla, bu eski medeniyet yurdunu nasıl lecektir. Sevkiyatın bu suretle tezayüdü italya birinci sınıf bir memleket haline getirdiği malumdur. Asrî bir idare ve teşkilât, kuv ile Almanya arasındaki demiryolu münavetli bir ordu, yüksek adliye ve maaTİf, kalâtım dÖTt misline çıkarmaktadır. 400 bin Finli açıkta bol menbalı ve iyi güdümlü bir iktısad, ttalyamn ihtiyacı temin edildi Helsinki 14 (a.a.) Harb tahribatı bugünkü mes'ud Pehlevi lranını yarat Roma 14 (a.a.) Mussolini ile Ribyüzünden meskensiz ve iaşesiz kalan Fin mıştır. bentrop arasındaki görüşmeler neticesi landiyalıların adedi 400,000 tahmin eBüyük Hükümdan ve onun şahsmda olarak dün Romada imzalanan Italyan dilmektedir. kardeş milleti tebrik ederken Alâ Haz Alman kömür anlaşması, ltalyaya senede reti Hümayuna daha pek uzun ve müsmiı takriben 12 milyon ton maden kömürü Sovyet tebliği muvaffakiyet yılları temenni ederiz. temin edecek ve bu miktar Italyan top Moskova, 14 (a.a.) Leningrad asraklarmdan çıkarılan iki milyon ton kökerî mıntakası genel kurmayının tebliği: 1 3 mart saat 7 de Sovyet kıt'aları, iki sa paktlar, Sovyet hududunu himaye işini mürle birlikte Italyanın ihtiyaclarını karat süren bir hücumdan sonra Viborgu iş halletmiş ve Avrupanın şarkında barışın şılamağa kâfi gelecektir. gal etmiştir. Diğer mıntakalarda öğleye takviyesine hâdim olmuştur. Sovyetl e r Vagon meselesi kadar hiçbir mühim hâdise olmamıştır. Birliği Finlandiyada iki taraf için faydalı Berlin 14 (a.a.) Berlin radyosu, Leningrad saatile saat 1 2 de, sulh muahe şartlarla bir muahede akdini teklif etmiş, desi mucibince cephenin bütün mıntaka fakat bu müzakereler Sovyetler Birliğinin ltalyanıtı muhtac olduğu kömürü ltalyaya nakletmek üzere yakında 15,000 vagolarında askerî harekâta nihayet verildi. elinde olmıyan sebebler dolayısile akim nun Alpler hududundan geçeceğini haber kalmıştır. Borsadaki tereffü vermektedir. Diğer taraftan alman maluMüzakerelerin yapamadığını kahraNevyork, I 4 (a.a.) Fin Rus sulhu mata göre Rusyadan Almanyaya müteman Kızılordu yapmış ve ordu ile domadiyen iptidaî maddeler sevkedilmesi, dolayısile bütün Skandinav eshammda nanmamız Bolşeviklerin geçemiyeceği bu maddelerin Sovyet vagonlarından Almühim tereffüler görülmekte berdevamhiçbir kale mevcud olmıyacağını ve Kı man vagonlarına nakli için hususî tesisata dır. zılordunun Sovyetler Birliğinin emin mü malik yeni istasyonlar inşasmı zarurî kılPravdanın makalesi dafaasını teşkil eylediğini ispat etmişler mıstır. Moskova, 14 (a.a.) P r a v d a gazete dir. si Fin Sovyet barış muahedesinin akdi Rotterdamdaki kömürler nehir Buna rağmen, bugün akdedilen muamünasebetile neşrettiği başmakalede hu hedenin ispat ettiği gibi, Sovyetler Birliği yolile gb'nderilecek lâsaten şöyle demektedir: barış siyasetine sadık kalmaktadır. SovRotterdam 14 (a.a.) ltalyaya aid «Sovyet hükumeti kendisine çizdiği yet dış politikası yalnız Sovyetler Birliğiolup burada kalan 25,000 ton Alman programı tatbik etmiştir. Batı şimal hu nin emniyetini temin gayesini istihdaf eykömürü nehirler vasıtasile Manheim e dudumuzun ve bilhassa dünyanın en mü lemektir ki, bu gaye de tahakkuk ettirilkadar sevkedilecek ve oradan da ltalyahim işçi merkezi olan Leningradın em miştir. ya gönderilecektir. niyeti tamamen temin edilmiş bulunmakSovyetler Birliği hududlarmda barış tadır. Bu yeni Sovyet zaferi yalnız Sovbayrağı muzaffer bir surette dalgalanHainan adasında cereyan yet milleti tarafından değil, ayni zamanmaktadır. Bu, silinen barış siyasetinin yeda bütun dünya işçileri tarafından memeden harbler ni bir zaferidir. Müfteriler susmağa mecnuniyetle karşılanmıştır. Akdedilen muaburdurlar. Harb arayanlar, mühim bir Çunking 14 (a.a.) Çin ajansınm hede karşıhkh ve sağlam müsalemetperhezimete uğramış, Sovyetler Birliğine kar Hainan adasında cereyan eden askerî haver münasebetler ihdas eylemektedir.) şı tasavvur ettikleri mücadelede başlıca rekât hakkında verdiği malumata göre Gazete, muahede hükümlerinin Molo üslerinden birini kaybetmişlerdir.» Japon kuvvetleri 10 şubat 1939 dan itof'un 20 teşrinisani 1939 da yaptığı bekincikânun 1940 tarihine kadar JaponlaSovyet meclisi toplanıyor yanata tamamen uygun olduğunu bildirLondra 14 (Hususi) Sovyet meb rı 1 86 musademeye icbar etmişler ve bu mekte ve Sovyet tedbirlerinin münhasımuharebelerde Japonlar 8668 subay ve ran Sovyetler Birliğinin ve bilhassa Le usan meclisi Fin Sovyet sulh muahede asker ölü vermişlerdir. ningradın emniyetini zâman altına alma sini tasvib etmek üzere martın 2 7 sinde Çinliler 3 Japon tayyaresi, iki tank. bir ğa matuf bulunduğunu kaydeylemekte fevkalâde toplantıya çağırılmıştır. çok top, 3 vapur ve 20 düsman zırhlı otodir. Rusyada mitingler mobili, tüfek ve mitralyöz ve külliyetli Moskova 14 (a.a.) T a s s ajansı bil miktarda cephane ele geçirmişlerdir. Pravda diyor ki: «Sovyetler Birliği Finlandiyaya karşı diriyor: Fransız Âvanında gizli vaziyetinin de ispat ettiği gibi diğer devFinlerle barış haberi bütün Sovyet aletlerin istiklâline hiçbir zaman suikasd halisi tarafından büyük bir tasvible karcelseler de bulunmamıştır. şılanmıştır. Bütün şehirlerde büyük miParis 14 (a.a.) Ayan meclisi bulkinci emperyalist harbi Sovyet hüku tingler yapılarak hükumetin siyaseti tasgünkü gizli celsesinde 4 istizahcıyı dinlemetinin önüne devlet hududlarmın em vib edilmiştir. Moskovada otomobil fabniyetini temin vazifesini köydu. Emper rika işçileri tarafından kabul edilen bir miştir. Istizahcılar arasında eski Başve «devletimizin müdafaa kil Laval da vardır. yalist devletlerin çarpışmasına iştirak et karar suretinde Âyan meclisi yarın da gizli bir celse miyerek müstakil siyaset takibini arzu e kudretinin devamı için ekonomi plânladen Sovyet milleti, milletlere sayısız mu rının fazlasile tahakkukuna ve millî eko aktederek Paul Boncour ve Daladier'i sibetler getiren bir harbe sürüklenmiye nominin bundan sonraki inkişafı için icab dinliyecektir. eden malzemevi istihsale çalışacağız» deÂyan istizahlar neticesindeki kararını cektir. nilmektedir. öğleden sonra verecektir. Komşu Baltık devletlerile yapılan Gene ayni manevra mı? Nevyork, 14 (a.a.) Nevyork gazeteleri, Fin Sovyet barış muahedesi hakkında tefsirlerine devam ediyorlar: Nevyork Times gazetesi diyor ki: «Finlandiya gerçi bu muahede ile müdafaa hatlarının büyük bir kısmını kaybetmektedir. Fakat, buna mukabil demokrasilerle iktısadî münasebetleri müceessir olmamakta ve demokrasilerin kendisine manevî muzahereti baki kalmaktadır. Müttefikler stratejik bir mevzu kaybettiler. Fakat, zavahire rağmen Almanyanın da Sovyetler Birliğinin doğu Baltıktaki askerî ve bahrî kontrolünün genişlemiş olmasını iyi karşılamadığı muhakkaktır.» Nevyork Post gazetesi yazıyor: tsveç Hariciye Nazırının beyanatı «Finlandiya, Sovyet prestijinin iadesinStokholm 14 (a.a.) Hariciye Na den çok önce ihya edilmiş olacaktır.» zırı Gunther, dün meb'uslar meclisinde, Lordlar Kamarasındaki Sovyet Finlandiya sulhu hakkında bemünakaşalar yanatta bulunmuştur. Londra, 14 (a.a.) Lordlar KamaNazır, sulh hazırlıkları esnasında Is veç hükumetinin oynadığı rol hakkında rasında, işçi muhalefet partisi şefi Lord yabancı memleketlerde ileri sürülen yan Snell, demiştir ki: lış tefsirlerden bahşettikten sonra demiş« Diğer Skandinav milletlerinin hattir ki: tı hareketi hakkında söyliyecek ?özüm « Izahtan varestedir ki, Îsveç hüku yoktur. Yalnız, imtihan saati onlar için meti, Finlandiya kabinesinin, daha har de gelip çattığı zaman bu haftalar zarfınbin başında, yarım kalan müzakerelere da cereyan eden şeyleri hatırlayacaklartekrar başlamak üzere izhar ettiği arzu dır. Aynı zamanda hem memnun. hem üzerine kendisine yardım etmeğe çalış müteessir olmamak imkânı var mı? Kümıştı. Kânunusani nihayetine doğru, Rus çük bir milletin can çekişmekten kurtullar tarafından da, bir anlaşma husulü ar duğuna memnun, fakat adaletsizliğin yezusu gösterilmiştir. Bunun üzerine, azçok niden galebe çalmasına müteessirim.» bir temas yapılabilmiştir. Îsveç hükumeti, Liberal muhalefet partisi şefi Lord 5amutavassıt sıfatile sarfettiği bütün faali muel de şöyle demiştir: yet e3nasında, Finlandiyanm zararını « Norveç ve Îsveç vaziyetlerinin kenmucib olacak hertürlü hareketten tevakdilerine tahmil ettiği mecburiyetleri herki etmiştir. Herhalde Îsveç tarafından kesten daha iyi biliyorlar. Arzulan hilâfıhiç bir tazyik yapılmamıştır. na hareket edemezdik. Bitaraflıklannı ve Beynelmilel büyük siyaset manzumebeynelmilel kanunu ihlâl etmiş olurduk. sinin Îsveç yardımı için çizdiği hududları Fakat eğer Baltık denizinde hâkim vaziFinlandiyahlara bildirmek zarureti hasıl oldu. Bu hududlar, Finlandiya milletini yette bulunsaydık o zaman işin rengi büsbelki sukutuhayale uğratabilecek ve Fin bütün değişirdi. Skandinavlar, o zaman landiya hükumetinin siyasetine darbe bizim tarafımızda bulunurlardı.» Lord Halifaks, istizahlara cevab verevuracaktı. Fakat Îsveç, Finlandiyanm kararı üzerinde amil olmuş ve onu harble rek Çemberlayn'in Avam Kamarasındaki sulhtan birini terciha sevketmek teşeb sözlerine benzeyen beyanatta bulunmuş ve şunları ilâve etmiştir: büsünde kat'iyyen bulunmamıştır. « Finlandiyaya gönderilen harb malAlmanyanın, bu meselede, Îsveç hükuverdikleri meti üzerinde tazyikte bulunduğu iddia zemesi hakkında gazetelerin edildi. Hakikatte, Îsveç ve Alman hüku rakamlar her zaman sahih değildi. Yurdmetleri arasında, bu vadide hiç bir söz daşlanm bütün vakıaları biliyorlarsa, verecekleri hükümden korkmam.» teati edilmemiştir. Keza, fcaşka hiç bjr hükumet, îsveç tavassutu üzerinde, velev pek cüz î bir tesir tcra etmiş değildir. >,..,,, . . . Îsveç milleti Finlandiyaya, elinde bulunan bütün yardımı yapmak için hakikaten çok kuvvet sarfettiğini bugün söyliyebilir. Bir tavassut siyaseti, bütün şimali, pek muhtemeldir ki büyük bir harbe sokacak ve bu harb esnasında, Îsveç, bü yük devletlerin oyununda dama taşı vazifesini görecekti. Avrupa büyük devletleri arasındaki harbin Îsveç topraklarına yerleşmesine ve bu toprakların harbin merkez sıkleti haline gelmesine bile bile muvafakat etmesi bir Îsveç hükumetinden istenemez. Bu noktai nazara bütün lsveçliler iştirak ediyorlar. Fakat her iki harb arasındaki mukadder münasebeti. Finlandiyalıların anlaması zordu. Finlandiya milletinin bu tehlikeli suitefehhümünü ancak samimî ve alenî bir beyanatla izale etmek mümkün olacağı aşikârdı. Îsveç beyanatının Finlandiya milletini hoşnud etmediği tabiidir. Fakat, Finlan diya, yanlış tahminlerle harbe devam etseydi neticenin çok daha tehlikeli olacağı şüphesizdi. Îsveç, şimdi Finlandiyanm ihyasına bütün kuvvetile çalışmalıdır. Şimal milletleri, atide, siyasetlerini, müşterek ve hayatî menfaatleri yolunda daha fazla sevketmeli ve tecrübelerine dayanarak, şimal memleketlerinin elbirliğine daha ziyade kuvvet vermelidirler. Finlandiya, bu harbden, bütün istiklâlini ve bütün şerefini muhafaza ederek çıkacaktır. Bu akdedilen sulh, Îsveç için, yakın zamana kadar karanlık olan bir ufukta ziyadar bir noktanm parlamış olduğu manasını taşır.» Paris gazeteleri, müttefiklerin vakit kaybettiğini yazıyorlar Paris 14 (a.a.) Paris matbuatı Fimlandiya faciası karşısında büyük bir te essür göstermektedir. Sovyet Finlandiya muhasamatmın nihayeti olan bahtsızlık karşısındaki cesaret ve kahramanlık, bütün muharrirler tarafından tebarüz ettiriliyor. Makale sahiblerinin hepsi atiden bahsetmekte ve bütün dünya milletlerinin hayranlığını mucib olan bu hazin hâdiselerden almacak bir ders bulunduğunu söylemektedirler. Bu derslerden hem bitaraflar, hem muharibler hisse almalıdır lar. Fetit Parisien gazetesi başmuharriri Elie Bois, Finlandiyanm esaret altına girişini tasdik eden hâdise karşısında kalbin burkulduğunu söylüyor ve diyor ki: «En büyük tehlikenin, hep beklemek, hep geç kalmak, zamanın lehte çalıştığı hulyasına kapılarak fırsatlan kaçırmak olduğunu ittifak devletlerine hatırlatmak gerektir. Hayır, bu, doğru değildir. Zaman âcil vazifeleri yarına bırakan milletler lehine çalışmaz. Zaman, onu, kendi taraflarına çekmesini bilen milletler için çalışır ve nihayet, öyle anlar vardır ki, kuruntular yüzünden filiyatı darbeleme melidir.» Le Journal, başmuharriri, makalesinde, müttefiklerin 124 saat işi uzattıklannı söylıyerek aynı neviden mütalealar yürü tüyor. ÇekoSlovakyaya satılan portakallar ÇekoSlovakyaya başlayan portakal ihracatı devamlı bir şekil almıştır. Nisan ortasına kadar mer'iyette kalacak olan Türk ÇekoSlovak ticaret anlaşmasın dan istifade ederek Almanlar tarafından yapı'an mubayaat, fiatları da yükseltmiştir. Esasen portakal mevsiminin de geçmekte oluşundan dolayı fiatlar sandık basır.a iki lira yükselmiştir. Dün de şehrimizden ÇekoSlovakyaya 3 vagon portakal satılmıştır. Bu mallar kilo ile satıldığından hep ufak cinslerdir. Norveç Hariciye Nazırı teyid ediyor Oslo 14 (a.a.) Hariciye Nazm Kohl, Norveç hükumetinin, Norveç, Finlandiya ve Îsveç arasında tedafüî bir ittifak akdı imkânını tetkike amade olup olmadığı hakkında iki gün evvel Fin hü kumeti tarafından sorulan suale müspet cevab verdiğini bildirmişir. Îsveç de muvafık cevab verdi Stok'noim 14 (a.a.) Îsveç hükume Sanayi erbabının toplantıları ti de Norveç hükumeti gibi, Finlandıva Millî Korunma kanununun tatbikatı ile tedafüî bir ittifak imkânını tetkike a için Istanbuldaki sanayi müesseselerini hamade bulunduğunu bildirmiştir. zırlamak, ihtiyacları ve lüzumlu hususlan tespit etmek üzere fabrikatorlar, İktısad Bir gazetenin mütaleası müdürlüğünde toplantılar yapmağa başlaOslo 14 (a.a.) Şimal menı eket mışlardır. Dün de İktısad müdürlüğünde leri arasında akdi mevzuu bahsolan as keri ittifaka dair Arbeiter Bladet diyor bir kaç sanayi grupunun içtimaı yapıl mıştır. ki: îktısad müdürlüğünce sanayicilerden en «Bu ittifak, şayed tahakkuk ederse fazia istihsal kudretleri, bütün ihtiyaclan, münhasıran tedafui olacaktır. Bittabi madde vaziyetleri, azamî kudretle böyle bir ittifakın tehlikeleri inkâr edile hem mez. Ancak şimal memleketlerine vere çalışmak için muhtac oldukları işçi, kredi ceği emniyet melhuz tehlikelere üstün o v ; sair hususlar hakkında malumat istenmfkte, bu hususta fabrikaorların, dileklacaktır. leri tespit olunmaktadır. Almanya da Finlandiya ile bir Fabrikatorların başlıca dilekleri ham madde tedariki, kadın ve çocuklann geceticaret muahedesi yaptı Berhn 14 (a.a.) 1935 te akdedilen leri de çalışabilmeleri için iş kanununda ve 30 kânunuevvel 19 39 da bir sene tadilât yapılması, ileride ordu ihtiyaclamüddetle uzatılan Alman Finlandiya rının imaline yarayacak bazı makinelerin iktısad anlaşması üzerinde iki memleket getirtilmesi hususunda toplanmaktadır.