15 Mart 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

tavslyesinden ayrılmayınız. Doktorlarınızın Yayla Makarnası Bulundurunuz. Her jemeklerioizde mutlaka Onaltmcı yıl sayı:r5tTff9 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstantral. No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Cuma 15 Mart 1940 Mjlletinin Kardeş Iran imal memleketleri Fin ordusu harb askerî ittifak yapıyor kahramanca terkedıyor I Isveç Hariciye Nazırı «Isveç şimdi Rusyaya bırakılan bütün kudretile Finlandiyanın yerlerin tahliyesine ihyasına çalışmalıdır» dedi başlandı Helsinki, 14 (a.a.) Finlandiya Hariciye Nazırı Tanner, yabancı gazeteler mümessillerine şu beyanatta bulunmuştur: « Uzun zaman dayanamıyacağımızı, daha ilk günden biliyorduk. Bize malzeme verilse bile askerimiz kâfi gelmiyecekti. Bir tek kusurumuz vardı, o da küçük bir millet olmamızdır. Mademki mücadele için bize yardıma gelinmedi, mücadelenin âkıbeti sarihti. Anlaşma derhal tatbik mevkiine konulmuştur. Bilâhare tasdik edilecektir. Ateş kes emri verilir verilmez ve toplar susar susmaz, askerlerimiz, bu itiyadın hilâfi vaziyet karşısında şaşırmışlar ve önüne geçilmez bir uyuşukluk duymuşlardır. Fin askerlerinin bulunduk(Arkası Sa. 5 sutun 1 de) ati caddesi e l : 40899 Bfiyük bayramı u gün, en çalışkan ve en dinamik milletlerden biri olarak şark dünyasının ön saflannda yer alan dost İranın Şehinşahı Alâ Hazreti Hümayun Rıza Pehlevinin doğum gününe raslamaktadır. Bu münasebetle bayram yapan kardeş mılleti sevgi ve takdirle selâmlamak, onun sevincini içten bir alâka ile paylaşmak, biz Atatürk çocuklan için zevkli bir vazife olduğu kadar tabiî bir hak da sayılır. Iki milleti birbirine yaklaştıran bağların tarih hamuru içinde nasıl yuğrulup sağlamiaştığını bilenler nazarında bu gibi mes'ud vebilelerin kıymeti ölçülemiyecek derecede yüksektir. Kiiltür akrabalığından doğan sevgilere hudud çizmek kabil olur mu? Biz Iranla tarihin en karanlık devirlerir.denberi temas halinde yaşıyoruz. Diyebiliriz ki tabiat, bu iki ateşli ve hassas çocuğunu her zaman beraber olarak kucağında taşımış ve sanki tılsımlı bir halka ile onların mukadderatmı birbirine bağlamıştjr. Türk ve İran tarihlerinin son otuz senesine şöyle bir göz atmak bile iki millet arasındaki bu mukadderat benzerliğini meydana çıkarmaya kâfi gelebilir. Finlandiyanın talebine Mareşal Maıuıerheim son emri yevmisinde: Isveç ve Norveç "Ufalan anavataıu ayni azim ve cesaretle muvafakat ettiler müdafaa etmege amadeyiz" dedi Türkiye de, İran da, mutlakiyet idaresiıtin icab ettırdiği şartlar altmda asırlarca yaşadıktan sonra, günden güne köhneFin teklifine mvvafakat eden Norveç Daimi olarak Ruslarla temas edecek dlan leşen, manasmı kaybeden bu idare sisteHariciye Nazın Koht Fin Tfiufahhast Pastiviki mıni hemen hemen aynı zamanda yıktılar. Stokholm 14 (a.a.) Finlandiya, Is Finlandiya Hariciye Nazırının bu ihti İranda 1907 de ve Türkiyede 1909 da veç ve Norveç arasında tedafüî bir itti malden çok açık bir surette bahsederek teessüs eden meşrutiyet her iki memlekete fak akdi günün büyük diplomatık mese müzakereleri pek yakın olarak göster mesine mukabil, Isveç Hariciye Nazın de esaslı bir fayda temin edemedi ve zalesidir. (Arkası Sa. 5 sütun 5 te) Bu hususta şurası kaydedilmelidir ki, ten edemezdi de. Çünki dava, şu veya bu idare tarzının değişmesi, şu veya bu hanedanın tahta oturtulmasından ibaret değildi. Ortada yeniliğe susamış, müesseselerin ve kötü an'anelerin ıslahma can atan iki uyanık ve ateşli millet vardı. Bu işi başarmak ise nazariyelerle olamazdı. Milleti anlayan, milleti seven ve milletin içinden doğan büyük adamlann iş başına geçmpsi lâzımdı. Ve bu şüphesiz herşeyden önce milletlerin yaşama kabiliyetine bağh bulunuyordu. İranın bayramı Bu gün Haşmetlu Şehinşahın doğum yıldönümleri kutlulanıyor Tarihin e n & „ „ „ . . . „ . > t . u^™,,».,,,,™,, un«.wn # u r u t a n r ı n orausunun üo|KU7naîidanı • • Morcfal Mannerfıeim erkâmharbiyesile beraber.» MOSKOVA SULHUNDAN SONRA Skandinavya da artık harb tehlikesine açıkür! Gene aynı manevra mı? Bir Danimarka gazetesine göre şimdi Almanyanm gayreti Türkiyeyi müttefiklerden ayırmağa hasredilecekmis! Kopenhag 14 (a.a.) Politiken gaze yanın tarafım iltizam edecek ve diğer Istesinin Berlin muhabiri, Almanyanm hali kandinavya msmleketlerinin siyasetleri bu hazırda beklemekte olduğu şeyin ltalya yeni vaziyetten tabiî olarak müteessir olaile Rusya arasında Rus Alman ticaret caktır.» itilâfına benzer bir ittifak akdedilmesi, Alman Italyan kömür itilâfı saniyen Rusya ile Rumanya arasında, saimzalandı lisen Türkiye ile Rusya aTasında birer itiRoma Î 4 (a.a.) Italyan Alman lâf viicude getirilmesi olduğunu beyan etkömür itilâfı bugün imza edilmiştir. ltalya mektedir. bu itilâf mucibince senede takriben 1 2 rnil Bu muhabir, ilâve ediyor: « Bütün mesai, Türkiyeyi Ingiliz yon ton kömür temin etmektedir. Bu köFransız ittifak sisteminden ayırmağa ma mürler, İtalyanın dahilî istihsalâtile birliktuftur. Finlândiyaya gelince, mecburî ola te istihlâk ihtiyacını tatmin edecektir. Ital* rak iktısadî bakımdan Rusya ve Alman (Arkası Sa. 5 sütun 4 fe) IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Tarihin kardeş olarak yarattığı Türk ve Iran milletleri, gene hemen hemen aynı zamanda, bu yüksek kabiliyete malik bulunduklarını bütiin cihana karşı ispat ettiler. 1920 de ebedî Atatürk Türk milletini aydınhğa kavuşturmak azmile devletin başına geçerken, bir kaç sene sonra, 1925 te Iran milletini aynı gayeye ulaştırmak maksadile, Şehinşah Âlâ Hazreti Hümayun Rıza Pehlevi, millet mümessilIeri önünde yemin ediyordu. İki kardeş halk arasmdaki mukadderat ber.zerliği, gaye birliğile bir kat daha kuvvetlenmişti. Son on dört sene zarfında, başında bulunan büyük şefin idaresi altında yaptığı ileri hamlelerle dost İran milleti, yüreğinde yanan medeniyet ateşinin parlaklığmı bütün dünyaya ispat etmiştir. İçtimaî hayatın her sahasında meydana getirilen yenilikler, etraflı olarak izaha kalkıldığı takdirde, kitab sahifelerine sığmıyacak kadar çeşidlidir. Adliyede, maarifte, sıhhat meselelerinde, nafıada, ziraat ve ticaret sahalannda elde edılen müspet netıceler, bundan yirmi otuz sene evvelki İranı tanıyanları bu gün hayretler içinde bırakmaya kâfidir. Avrupa nazarında daha düne kadar geri bir memleket sayılan İran, kısa bir zamanda bu yanlış düşünceyi yıkmış ve gene daha düne kadar Avrupa tarafından ha«ta adam telâkki edilen kardeşi Türkiye gıbi, bu gün cihanm karşısında hakikî kudret ve kabiliyetlerile görünmeğe muvaffak olmuş bulunuyor. Bu muvaffakiyette en büyük hisse sahibi Şehinşah Âlâ Hazreti Hümayun Rıza Pehlevinin doğum günü kardeş îrana kutlu olsun Times, Ruslarm Hangö üssünün Finlândiyaya değil, doğrudan doğruya Almanyaya karşı yapılacağını tasrih ediyor Londra 14 (a.a.) Times gazetesinin askerî muhabiri Sovyet Fin baıış muahedesini teferruatile tahlil etmektedir. Muharrir diyor ki: «Umumiyet itibarile, Finlerin hududdan geri çekilmesi, ekonomi ve prestij ıı ııııııımııııııııııııı ıiMilıııııııiTiıııııl IMIMII bakımından oldukça ağırdır. Finlandiya büyük bir kısmı çok nüfuslu takriben 75,000 kişi ve mühim bir sanayi merkezi olan Kareli berzahmı ve Viipuri'yi terkettiğinden dolayı acı bir surette nedamet edecektir. (Arfcası Sa. 5 sütun 3 te) ıııııı ııl ılı ııı ı İrantn Haşmetlu Hükümdarı Âlâ Hazreti Hümayun Şehinşah Rtza Pehlevi Hazretleri (Yazısı S inci sahifede) ••ıııııuı ı •• M ııı ıttıll lllllllıııııiM ıııı ııtıı ııııııııi Dün Üniversitede büyük merasim yapıldı, Rektör Welles dün Paris ve fakülte dekanı nutuklar söyledîler. Profesör Romaya hareket Neset Ömer mühim bir konferans verdi Daladye ile müstemleke meselesini görüştü Ruzvelt'in yeni bir sulh teşebbüsünü tecrübe edeceği anlaşılıyor Londra 14 (a.a.) Sumner Welles bu sabah saat 8,30 da, hava tarikile Parise gitmek üzere Londradan hareket etmiştir. Tayyare istasyonuna kadar ken disıne elci Kennedy refakat etmiştir. Tıbbiycliler bayramı kutlulandı ıııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııııılMlııı rıı ııı ııı yolile etti NADIR NADI Dün, Tıbbiyeliler gününü tes'id etmek üzere Universite konferans salonuna toplanan yüksek tahsil gencleri ve profesörlerle, birer hitabede bulu. nan Rektör ve Tıb Fakültesi dekanı (yazısı 6 ncı sahifemizdedir.) Paris 14 (Hususî) Bu sabah 12,40 ta Londradan tayyare ile Parise gelen Sumner Welles Başvekil Daladye ile yarım saat süren bir mülâkatta bulunmuştur. Salâhiyettar mehafilden alman malu {Arkası Sa. S sütun 4 te) Welles'in Daladye ile dünkü mülâkatı M. Welles Pariste Fransız Başvekili M. Daladier ile görüşüyor