17 Mart 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

A. SAVELLt; FERNAND HAYWARD ve ALBERT FALCİANELLÎ tarahndan meydana getirilen bu mühim eseri GALtB KEMALİ SÖYLEMEZOĞLU tercüme etmiştir. İki cildir. Her iki cildin fiatı 250 kunıştur. KANAAT KtTABEVÎ İTALYA TARİHİ Onaltıncı yıl sayı: 5691 umhuri tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresu Cumnuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısnu: 24299 24290 UTUK Pazar 17 Mart 1940 ti caddesi e\: 40899 Stalin programına göre cenub ve cenubu şarkide Sovyetlerin emniyetini muhafaza etmek şart... insanhk ideali Ve kan dokaek in Sovyet harbinde Finlandiyaya kâfi derecede yardım yapılamadığı için, dünya efkârı umumiyesile beraber hemen butün şimal matbuatı da İskandinav hükumetlerini tenkid ederken, bir îsveç gazetesinin bu düşüncelere tamamen aykın bazı mütalealar ileri sürdüğünü işitiyoruz. Stokholm'de çıkan bu gazete, radyolarla bildirildiğine göre, şöyle yazıyormuş: «Isüeç hilkumeiinin iakib ettiği hareket hattı, bazı basit kutlelerin kahramanlık duygularını uakıâ tatm'm edemedi. Temiz idealleri, ancak avamm anlayacağı bir şeküde boyanmış ve kıyafei değiştirmiş olarak, umuml meydanlarda boğalarla gureşir görmekten zevk alanlarm ümidi boşa çıktı. Bununla beraber Isveç hükumel'min son vaziyet karşısmda verdiği Moskova 16 (a.a.) Salâhiyetli mahfiller, Sovyet matbukarar doğrudur ve hakikî insanhk menfaatının Fin »'Rus harbi neticesi hakkındaki tefsirlerine istinaden atlerine uygundur. Hükumetimize hücum Stalin"in haricî siyasetinin yeni bir safhaya girdiği hükmünü edenlerin şunu bilmelerini isterdik ki, vermektedir. Isveç milleti, sosyalist dünya göriışünü en Bununla beraber şu cihet de ilâve edilmektedir: Bir «Staiyi kavrayan ve en iyi tatbık edebilcn, iArKası Sa. 5 sütun 3 te) Stalin ileri bir cemiyettir. Biz, basit kutlelerin basil heyecanları uğrunda, eski Romanm zavallı Cladiaiörleri roiönü oynaymnazdık. Sosyalizma, insanları kan dökmeğe teşvtk etmiyor; bilâkis, bütün gayretile ruhları ve fikirleri kan lekesinden kurtarmaya çalışıyor.» İskandinav memleketlerinin, bu arada tsveçin de, Finlandiyaya niçin yardım etmek istemedikleri, daha doğrusu, bu işe neden cesaret edemedikleri şimdiye kadar birçok defalar yazıldı. Bu itibarla yukanki iddialara burada mukabele etmeyi lüzumsuz buluyorum. Şarktan Rus, cenubdan Alman toplannın tehdidi altında bu'unan ve Fransa ile Ingilterenin nekadar uzakta kaldıklarını iyi bilen Isveç hükumeti, kendi yakın menfaatleri bakımından haklı saydığımız hattı hareketmi, insanhk menfaatlerile de telif edebilmek için, şüphesiz bir şeyler söyleyecekti. Burada mühim olan nokta, hükumetini dünya karşısmda müdafaaya çalışan hükumet gazetesinin bu gayeye varmak için ileri sürdüğü delillerdir. Harb fena bir şeymiş, her ne pahasına olursa olsun ondan kaçınmalı imiş Hakikî sosyalizmin ideali, insanları bu gayeye ulaştırmakmış! Yirminci asra mahsus hastalıklardan biri olarak sayabileceğimiz sosyalizm Welles'in Aorupa seyahatinden intıbalar: Solda Amerikanın Londra sefiri buhranı, her kitabda, her makalede bir Kenedy ile beraber vagonda, sağda müsteşar Londradagazetecilerle görüşüyor nüınunesine rasladığımız bu sürü sürü Roma 16 (a.a.) Sumner Welles, lips olduğu halde Chigi sarayına gitmişmezheb tefsircilerinin yardımile, günden saat 9 da Kral tarafından kabul edilmiş tir. güne, daha müzmin, daha berbad, adeta tır. Neşredilen resmî bir tebliğde Welles'in Mülâkat üç çeyrek saat sürmüştür. Kont Ciano ile uzun ve samimî bir miilâtedavisj imkânsız bir hale giriyor. Bugün, (Arkast Sa. 5 sütun 1 de) hemen her miîlet sosyalisttir; hemen her Welles, bundan sonra refakatinde Phikes harbin ve kan dökmenin kötü bir şey ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııuiHiıınııııııınıııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMnııınıııııııııııııııııııııııııııımıııııııııııııııııııı olduğuna inanmıştır. Şubat ayında, Akdenizin zümrüd kıyılarında, yetmiş beş yaşmda olduğu halde tenis oynayan Kral sosyalisttir. Bürosunda pürosunu tüttürüp silâh ticareti yapan iş adamı sosyalisttir. Açlıktan bahsederek küçük milletleri yutarken, mide fesadına uğramamak için rejım yapan sayın ve dâhi şef sosyalisttir. Rusyanın suih gayeleri Alman gayreti arttı Hitler, Rusyanın Türkiye, Rumanya ile ademi tecavüz paktı yapmasını temine çalışıyor \ Hava kuvvetlerine yardım vergisi iki misline çıkarılacak Diğer tezykller henüz belli değil Ankara 16 (Telefonla) Avrupadaki harb hali dolayı. sile gümrük varidatının azalması yüzünden bütçe açığını karşılıyacak varidatın kısmen tasarruf la ve kısmen de mükelleflerce hissediimiyecek şe . kilde bazı vergi tezyidleri ya. pılmak suretile kapanması esas itibarile takarrür etmiştir. Yeni bütçenîn tanzîmi sırasında muhtelif Vekâletler raasraf fasıllarında 10,300,000 li. ra kadar tasarruf temîn edilmiştir. Mütebaki kısmın bazı İnhisar maddelerile nakliyat resimlerinde ve bazı vergilerde tezyidler suretile temini derpiş edilmişse de buna dair kanun lâyihası henüz Meclise verilmiş değildir. Alâkadarlar, lâyihalar henüz nihaî şekli al. mamış olduğundan bu yolda malumat vermekten içtinab etmektedirler. Tasavvurlara göre, hava (Arkası Sa. 6 sütun 3 te) Yeni varidat F Molotof, dön Rymeniefirile görü^tü Skandinav ittifakı da suya düşmek üzere Monreç döneklik tezahörlerine başladı! Vellesin Roma temasları Moskovaya yeni bir Fip heyeti gidiyor Roma, Fln ordusunu överek Kızılorduya ve müt tefiklere hücum Helsinki 16 (a.a.) D. N. B.feîfdiriyor: i Resmî istihbarat merkezi, şimal memleketleri tarafmdan yapılacağı mevzuubahs bir tedafüî pakt plânı hakkında verdiği bir haberde bu plâmn harbden evvel ve harb esnasmda esasen müzakere edildiğini fakat, tahakkukuna itrjkân bulun madığını söylemektedir* AJâkadar hükumetler bu yolda bir pakt için müzakerelere derhal başlanmasını yeniden kararlaş tırmjslardır» : • r r .r: * Mösteşar; şimdi snlh yapılmazsa Almanyanın ağnstosta bir Cermen stühn dikte etmek özere harekete geçeceğüıe ütandınlmak isteniyonnaş gidiyor Helsinkî, 16 (a.a.) 'îfle Ibarış rhüZakerelefi esnasında muallâkta kalan muhtelif meseleleri Sovyet hükumetile müzakere edecek olan Fin heyeti pazartesi günü Moskovaya hareket edecektir. EvveJki gün Ruslara terkolunan Bu meseleler zcümle şunlardırt Viipurî kalesi 1 İki memleket arasındaki hududun saddak suretlerini Moskovaya g8türecek\ kat'î surette tahdidi, tir. 2 Muahedede derpiş edilen iktısaSkandinavyada Alman tesirleri dî müzakereler, { Londra 16 (a.a.) H a v a s ajansı bil« 3 Iktısadî münasebetîerin iadesi, Heyet Helsinki meclisi tarafmdan tas diriyor: dik edüen Fin Sovyet muahedesinin muİÂrkasi Sa. 5 sütun 5 te) Dün 16 mart şehidlerini andık Sakalin'de çarpışma bildiriyor: Pas kuvyetlerinin tecavüzünii Tokyo şiddetle protesto etti Bütün bu sosyalistler ayni büyük fikir etrafında uyuşmuşlardır: Milletler hayat hakkına malik olmalı, insanlar refaha ulasmah ve bu dünyanın isleri artık düzelmelidir. Uyuşulamıyan nokta, heyhat ( ! ) teferruata aiddir: Şurasını ben isterim, burasmı sana vermem. Benim şu kadarım olacak, senin bu kadar. Ve işte bu yüzden bütün milletler ve bütün insanlar bırbırlerıne küserek her biri ayrı bir sosyalizmin yeryüzünde yegâne mümessili kesilir. Kimi aşın bir şekilde sola kaydığını iddia eder, kimi mutedil kaldığından bahsejer, kimi millî Tokio 16 (a.a.) Havas ajansı Sovyet askerleri Sakalinin şimal hududunda, Rus Japon sahilinde bir nokta olan Arase yakınındaki bir Japon müfrezesine, 15 martta ateş açarak, bir çok Japon askerini yaralamıştır. Japon askerleri de silâhla mukabele etmişlerdir. Japon makamatı meseleye fazla ehemmiyet vermektedirler. Zira hâdise ayni hudud. dan iki Sovyet tayyaresinin geçmes'ni müteakib vukua gelmiştir. Tokio 16 (a.a.) Domei: Japon Hariciye Nazırı bu gün saat 15 te Tokio'daki Sovyet büyük elçisi vasıtasile Sovyet hükumetine şiddetli bir protesto vermiştir. Japon hükumeti, Sakalin adasında Karafuto hududunda vuku bulan ve iki Japon polisinin yaralanmasını mucib olan yeni hudud hâdisesini protesto etmektedir. Bu mıntakada vaziyet çok gergin olmakta devam ediyor. tanberi demiryolları münakalâtı durmuştur ( ^ 8 mart NADtR NADI İArkası Sa. 5 sütun 4 te) Dünkü merasimde Şehir Meclisi azasından Ekrem Tur nutkunu söylerken ..i i f , ,u (Yazısı 6 nci sahifede)