24 Şubat 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşü 150 » Kadın Avcısı 1 00 > Cem Sultan. 75 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler içm aöylenen büyük sözler 25 t Cumhuriyet Matbaan ML Turhan Tan'ın Onaltıncı yıl sayı: 5669 umhuriyet İSTANBUL = CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul. No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 M* dfehedcik / 1WUPADA Bu mk aflBteserinin ikinci basımı ! ^ J 5 ciltli 100 kuruş ?WKl YAZMAN'ın yeri ; Cumartesi 2 4 Subat 1940 V .^Mv Satış A WALID KiTABEVi Abluka şiddetleniyor Sovyet ingiliz gerginligi peşinde Paris, Altmark hâdisesinden sonra Norveçin kendi kara sularındaki haklarmı kaybettiğini bildiriyor Bütün kudretlerile karşt harşıya gelen iki ordunun Başkumandam , Mareşal Mannerheim, Mareşal Voroşilof Ortada bir Fin müfrezesi J ingiltere, italyaya giden Alman Buz denizindeki Rus filosu kömürlerine de ambargo harekete hazır ol emri aldı koymak fikrinde... Yeni bir nizaa Norveçin vaziyeti müşkül Kareli'de parlak Fin müdafaası i e zaman başka bir memlekete gıtmem ıcab etse, her şeyden önce hudud değiştirirken çekilen zahmetler aklıma gelir, cesaretim kınlır gibi olur. Aradaki muhtelif devletlere aid toprakların bir tarafından gırip öte tarafınâan çıkmak müsaadesini alabilmek uğurunda, beş altı saatte bir tâbı tutulduğumuz kontrol rejimi bana Engizisyon papaslarının işkencesi kadar acı ve yıpratıcı gehr. Evvelâ pasaport sıkı sıkıya muayene edılecek; üzerindeki resim hakikaten benim mi, dikkatle bakılacak. Eşyamın içinde yasak bir şey var mı, sorulacak ve sonra cevabım hiç kale ahnmaksızın bavullarım altüst edilecek. Çantamdaki para, hatta paketimdeki sigara bile karşımdakı memurlann kontrolundan kurtulamıyacak. Ve ben, sırf fılân yerden filân yere gitmeyi diışünmüş bır ferd sıfatıle, yolculuğum sona erinceye kadar, türlü türlü devletleri temsil eden memurlar nazarında, en ağır suçları nefsinde toplamış şüphelı bir mahluk sayılacağım. Londra, 23 (a.a.) Skandinavyadaki ingiliz muhabirlerin ekserisi, Şimal buz denizi Sovyet filosu kumandanı Amiral Kutzentof'un Murmansk'ta bulunduğunu haber vermektedirler. Daily Mail gazetesinin Stokholm muhabirine göre, Amiral donanmaya açık denize harekete hazır bulunmak emri vermiştir. Fakat bu acayıb ve gayritabiî vaziyet, ben'm gibi, hayatla temasını Büyük Harbden sonra kurmaya başlayanlar için acayib~3eğildir, tabiidir. Milîetlerarası münasebetlerinde karşılıkh çekinmelere o kadar alısmışızdır ki hudud ve gümrük kontrolları bize hayatın ebedî ve zarurî kaideleri gibi gbrünür. • Bu seferki seyahatimde bu zahmetlerden kurtulmuş olmak beni adeta şaşırttı. Ambargo meselesım konuşmak uzere Romaya gelen halyamn Londra «e/iri İ3asttanini ve Ingıliz Hancıye Nazın Lord Hahjax İlk defa olarak resmî bir heyetle birlıkte bir yere gıdiyordum. Geçtiğımiz memleRoma, 23 (a.a.) ttalyanın Londra tai nazannı Italyan hükumetîne bildirmek ketlerde bıze hususî bir nezaket gösterili sefiıi Bastıanini, İngiltere hükumetinin ln iızere Romaya gelmiştir. Malum olduğu yordu. Pasaport islerile içimizden yalnız giliz Italyan mıinasebatile sıkı surette a veçhile İngiltere, İtalyaya ihtiyacatı zarubir kişi mesgul olduğu için muayene me lâkadar olan meseleler ve bilhassa Alman ri olan kömürün yarısını deniz yolıle Almuı'.arını gormüyorduk bıle. Ne eşyamızı yanın ablukası çerçevesi dahilinde İtalya manyadan ithal etmekte olan ltalya hakya gönderilecek Alman kömürüne vazedi kında ruchan esasına mıistenid muamele soran vardı, ne de sigara paketlerimizi. (Arkast Sa. 6 sütun 3 te) lecek ambargo meselesi hakkındaki nokBir memleketten çıkıp diğerine girdığimizi, ancak istasyon isimlerinden anlayorduk. İnsan tath şeylere çabuk alışır derler, önce'eri tuhafıma giden bu hal bana gittıkçe tabiî gelmeye başladı. Hakikî Avrupa böyle olmalı işte! Diyordum ve gözlerim kompartimanm penceresinden akıp geçen hazin kış manzarasma dalarken, kafamda yarınki dünya nizamının krokisini çizmeğe çalışıyordum. Kendimi yanlış anlatmıyayım: Aradığım nizam Thomas Morus'un Utopiası gibi kurulmuş bir sistem değildi. Cemiyetleri idare eden muvazenenin ferdler, hatta buzat cemiyetler tarafından kurulamıyacağını, bütıin iştiyaklarımıza rağmen sosyal nizam üzerinde bizim hiçbir tesir yapamıyacağımızı biliyordum. Ben sadece yaıınki dünyanm şeklini merak ediyor, bizim irademiz dışında, kendiliğinden ve zarurî olarak meydana gelecek olan bu hâdiseyi tahmine çalışıyordum. Petsamo açıklarındaki filosuna dair tngiliz Koordinasyon heyetinin ilk içtima ve kararı Elreğli havzasında yeni teskilât ile bütün kömür satışlarının tanzimi tekarrür etti Ankara 23 (Telefonla) tcra Vekilleri Heyetinin millî korunma kanununun tatbikına karar vermesi üzerine Başveki. lin reisliğinde Millî Müdafaa, Nafıa, Maliye, Ticaret, İktısad ve Ziraat Vekillerinden mürek. keb Koordinasyon heyeti bugün Dr. Refik Saydamın nezdinde birinci toplantısını yapmıştır. Heyet, kanuna göre kurulması lâzım gelen Basvekâlet merkez bürosunun teskiline ve su meselelerin İcra Vek'Heri Hevetine arzedilmesine karar vermiştir: 1 Ereğli kömür havzasmda iş mükellefiyeti. 2 Kömür satış işlerinin tanzimi için birlik teşkili. 3 Havzada kömür işletme. sinin kontrolu ve istihsal malzemesinin ihtiyaca göre işletmeler arasındn. tevzii. 4 Kok kömürü istihsal ve satısının tevhidi. Koordinasyon heyeti, merkez bürosu umumî kâtibliiğne, Sivasal Bilciler okulu profesörü ve tş Bankası Malî Tetkik bürosu müdürü Hazım Atıf Kuvucaeı tayin etmistir. Londra 23 (a.a.) Halen Petsamo açıklarında İngiliz harb gemıleri bulunduğu hakkında yabancı kaynaklardan alınan haberlerin resmî mahhller nezdinde ne teyid ve ne de tekzibine imkân hasıl ol mamakla beraber, bazı salâhiyettar mahfiller Murmansk civarında İngiliz harb gemileri mevcudunun harb çıkar çıkmaz bu limanda bazı Alman ticaret vapurlarının kapalı kalması ve bunların huvalar mülArkası Sa. 6 sütun 4 te) Asılsız haber Bir Rus gazetesi kısmî seferberlik yaptığımızı yazıyor Sovyet donanması Karadenizde büyük bir manevra yaptı Moskova 23 (a.a.) Stefani ajansı bildiriyor: Sovyet filosu organı, Tıirkiyede yapılan askerî hazırlıkları tebarüz ettirerek Türkiyenin yarım milyon askeri seferber ettiğini, bunlardan 350 bininin Türk Sovyet hududu boyunca tahşid edildığini yazmaktadır. (Arkası Sa. 6 sütun 5 te) Alman harb gemileri bombardıman edildi larınm faaliyeti arttı İngiltereye de tayyareler hücum etti, Simal denizinde Alman denizaltı " Airodit ^ etrafında Dobruca ihtilâfııtın halline doğru Rumen Nazırmın Sofyada bir şekil bulmağa çalışacağı söyleniyor Londra 23 (Hususî) Rumanya Maliye Nazırı Kostanesku'nun Sofya seyahatine buyuk bir ehemmiyet atfedilıyor. Rumanya Malıye Nazırının munhasıran ticarî meseleler hakkında müzakerelerde bulunacağı bildirilmekte ise de, salâhiyettar mehafılde, Kostanesku'nun Dobruca meselesıni halle memur edıldiği ve Sofyada bu meselenin halline yarayacak müsaid bir formiıl bulmaya çalışacağı temin ediliyor. Rumanya Maliye Nazırı, Sofyada şerefine verilen ziyafejte bir nutuk irad ederek demiştir ki: « Rumanya ile Bulgaristan arasında birçok sahalarda müşterek menfaatler mevcuddur. Ziyaretim, iki memleket arasındaki münasebatın bir kat daha takviyesine yardım edeceğini kuvvetle ümid ediyorum. Rumanya ile Bulgaristanın sulh arzulan da müşterektir.» Eserin mütercimi Nasuhi Baydar îzahat veriyor "Cehatet ve taassup işi olarak başltyan hadise bir nevi murabahaahk şekiinde devam etmehtedir» «Tercümede bir satır bile ilâve yoktur» Mısır Kraliçesi meşhur Kleopatra'nın ablası Berenıs devrinde (Milâddan 80 100 sene evvel) iskenderiyede Krızls isminde gayet guzel bir kurtızan vardı. Krizis bir gün. tskenderi>e mendireği üzerinde, heykeltraş Demetryos'a tesaduf eder. Genc ve yakışıkh sanatkâr, Kraliçenin sevgilisi ve bıitün lskenderiye kadmlarının mergubudur; fakat Krizis bu tesadiıfte ona karşı pek lâkayd görünür. Bu istiğna, heykeltraşın alâkasını tahrik etmistir. Aralannda uzun bir konuşma olur: Krizis ele geçirilmeleri pek müşkül olan üç şeyin kendisıne hediye edilmesi şartıle râm olacaktır. Demetryos Afrodit mabedi baş rahibinin karısına aid tarağı, bir başka kadında bulunan aynayı ve bizzat mabudenin boynundaki gerdanlızı öldürerek, ölüme sebeb olarak, ilâheye hür(.Arkası Sa. 5 sütun 1 de) Ne derlerse desinler, cemiyetlerin nizamsız kaldığı devirler nispeten kısa sürer. Bızim şikâyetimiz daha ziyade mevcud nizamı beğenmediğimizdendir. Fakat bu nizamın çbkerek yerine bir yenisinin gelmesi içm şikâyetçilerin ekseriyet teşkil etmesi kâfi mi? Oyle olsaydı Mısırda Fir'avunlar binlerce sene hüküm süremez, Ortaçağ ruhu Bıiyük İhtilâle kadar yaşayıp devam edempzdi. Fıziyolojik bir hâdisenin vukuu için nasıl bir çok şartla»~n bir araya top NADtR NAD1 (Arkası Sa. 5 sütun 3 te) Finlere hitabe Yazan İSMAÎL HABÎB Tarudd aishaaızia lngtlız harb tayyaıe1 erinin .Aîmanya lijetınde aldtfcları muuaffokıyelU fotoğraflardan bıri: Hamburg lıı/ıontndon bvr kısmın havadan gorunujü (Yazısı 6 nct aahifede)