23 Şubat 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

\. en son eserleri Hurrem Sultan 150Kr. 150 > Viyana Dönüşü 100 > Kadın Avcısı Cem Sultan 75 * Tarihî Musahabeler 75 » Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaası M. Turhan Tan'ın Müessesemiz tarafından çık anlan Onaltıncı yıl sayı: 5668 umhuriyet ÎSTANBUi: = CAĞALOĞLU Telgraf v» mettub adrcsi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu: îstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 MICTUK Şarapl ıyısıdır. Galata Necati caddesi No. 238 Tel: 40899 • • •ı• Cuma 23 Şubaf 1940 Yeni Rus taarruzları ŞİMALİ SARAN TEHLİKE Skandinav devletleri bugün, tamamen durduruldu bîr konferans toplıyorlar Ingiltere Finlandiyaya tayyare ve toplarla beraber mühim miktarda harb malzemesi gönderdi Almanya, kendi vaziyetini kurtarmak için sulh tavassutu yapacakmış Ruslar yeni hücumlara hazırlanıyorlar Manş ve Şimal den izinde takibatta bulunan tngiliz ha va ve deniz fitolan Şarkta komşumuz İranıtı mevkii üyük Hükümdar Haşmetli Rıza Şah Pehlevinin kuvvetü ve nurlu idaresinde modern ilerileyiş ve yükseliş hesabına harikalar kaydetmekte Stokbolm 22 (a.a.) Uveç, Norveç olan îran için biz yalnız komşu memleket ve Danimarka Hariciye Nazırîarınm bir demeSİ kâfi bulmuyor, îrandan bahsettik kaç güne 3 fazla sa, bütün lskandınavyada çe öteden beri bu komşu kelimesıne butun laşan bir ehemmiyet atfolunmaktadır. Bu samimiyetimizle kardeş kelimesini de ilâkonferansta bilhassa bitaraf gemilere karve edegeliyoruz. Dünkü yazımızda Sâdâ şı yapılan deniz harbinin görüşüleceği bad devletlerinden bahsederken Türkiye söylenmektedir. Bu meseleyî mevzuu bahseden Dagens Nyheder gazetesi diyor ki: mizce kendisine verilen büyük kıymete işaBu konferans, bu günkii şerait karşı ret ettiğimiz bu komşu ve kardeş memleketin şarktaki büyük ehemmiyetli mevkiini ayrıca tebarüz ettirmek bizim için çok zevkli bir vazifedir. Ebedî Şefimiz Atatürk ile Haşmetli îran Şahı arasında samimî kardeşlik bağları kurulduğundan beri iki memleket bu iki büyük reis ve rehberin kardeşliklerinde kendi kardeşliklerini de bulmuşlardı. Büyük ve dâhi asker Atatürkün aymcı vasıüarından biri samimî ve sağlam esaslarda sulhseverlik idi. Esasen askerlik kademelerinden yükselmiş olan Şah Rıza Pehlevî Hazretlerinin de bu insanhk düsturunun önde gidenlerinden biri olarak temayüz eylediği malumdur. Bu davanın ispatı için uzun deliller iradma hacet olmaksızın kendilerinin bilhassa himaye ve iltizamına mazhar olmuş olan ve dört şark devletini kendi çevrelerinde sulhu temin gayesinde birleştiren Sâdâbad paktını zikre trr.ek yeter. İnsanhk, kutlu temelleri Tahranda kurulan bu sulh âbidesinin tahakkukunu Şah Rıza Pehlevî Hazretlerinin kıymetli teşviklerine ve adeta şahane benimseyişlerine borcludur, ve bunu bütün dünya böyle bilir. Sâdâbad paktı devletlerinin her biri ve hepsi Sâdâbad paktınm mes'ud akdinde Sah Hazretlerinin sebkeden kıymetli müzaheretini her zaman mir>npttarlıkla hatırlarlar. Paktm insanhk âlemmdeki ileri ve yük ingiitereye saldıran Alman tayyareleri diişüriildü sında alman ufak bir tedbirdir. Fakat bu konferansta müspet bir neticeye varmamızı mümkün kılacağmdan büyük ümidimiz vardır. Bitaraflar, bitaraflık hakkındaki kanunlann Almanlar tarafından yapılan tefsirlerini hiç bir zaman kabul edemezler. Bitaraflar, muhariblerin yaptıkları (Arkast Sa. 6 sütun 1 de) Kareli cephesinde taarruza geçen ağır Rus tanhlarından bir gurup Irak kabinesini Nuri Paşa kurdu Bağdad 22 (a.a.) Nuri Paşa Said, yeni kabineyi teşkil etmiştir. Roma 22 (Hususî) Italyan gazeteleri, Iraktakı kabine tebeddülâtma büyük bir ehemmiyet atfetmektedir. Hemen hemen bütün gazeteler, ltalyanın yakın şark hâdiselerine karşı lâkayd kalamıyacağını ve vaziyetin inkişafını alâka ile takib etmekte olduğunu tebarüz ettirmektedirler. Gazeteler, kabine buhranının siyasî ve askerî meselelerle alâkadar olduğunu da bilhassa kaydediyorlar. İ. Hakkı Konyalı yalnız değildir! Bu isim, Konya isyanındanberi mücadele ettiğimiz ve ebedî düşmanı olduğumuz bir zihniyeti temsil ediyor Helsinki 22 (a.a.) 22 şubat Finlan olmamasıdır. Çünkü büyük motörlü kıt'adiya tebliği: lar ancak yollar olduğu takdirde, tanklaDıin Ruslar Kareli berzahmda ve Vi. rını, toplarını ve diğer silâhlarını faikiyetlf burg cenubunda Kamara istıkametinde Vi kullanabiliyorlar. ya, Oski, Taipala nehirleri üzerinde müteSovyet tayyarelerinin faaliyeti addi taarruzlarda bulunmuşlardır. Dün Londra 22 (Hususî) Sovyet tayyabütün gece devam ettikten sonra bu taarnazlar püskürtülmüştür. Ruslarn yalnız Sa. releri bu gün de bir çok Finlandiya şe . ipala'daki zayiatları 2,000 dir. Ladoga hirlerini bombalamışlardır. Finlandiyalının şimali şarkisinde Finlandiyalılar, düş lar 1 3 Sovyet tayyaresini düşürmeğe mumanın bir mevziini zaptetmişlerdir. Ve vaffak olmuşlardır. Helsinki'de iki kiliseye ve bir hastane300 esir almışlardır. Ladoga gölü sahillerinde düsmanın müteaddid iaşe kolları ye bombalar isabet etmiştir. Sovyetlerin yeni taarruz imha edilmiştir. Diğer mıntakalarda kaydedilecek mü hazırlıkları him birşey olmamıştır. Londra 22 (Hususî) Fin kuvvetleri Finlandiya tayyaTeleri birçok Rus te . Sovyetlerin bütün taarruzlarmı durdur cemülerini muvaffakiyetle bombardıman muşlardır. Sovyetlerin Mannerheim hat « etmişlerdir. Ve yaoılan muhaTebelerde 1 3 tının diğer ucunda kâin Kovisto mıntakaSovvet tavyaresi düşürülmüştür. sında yeni bir taarruz hazırladıkları zanDün düşürülmüş olması muhtemel oldue;u bildirilen 3 tavvarenin de düşürülIngilterenin Finlandiyaya gönderdüğü tahakkuk etmiştir. diği harb malzemesi Londra 22 (a.a.) Reuter ajansının Londra, 22 (a.a.) Röyter: IngilteFinlandiya muhabiri yazıyor: Mannerheim hattının cenahlarından çe. reden Finlandiyaya aşağıdaki harb malvirmek üzere iki taraftan ilerlemek istiven zemefi gönderilmistir: 144 tayyare, 150 Rus orduları. bu hareketlerini inkişaf et tank dâfi topu, 20 bin tank mayini, 50 bin lArkası Sa. 5 sütun 5 te) tirememişlerdir. Bunun sebebi yolların 1I1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1UIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIUII1IIIIIIIIIIIIIIIHIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1III1IIIIII llll • V Vı YUNUS NADt (Arkast Sa. 6 siıtun 2 de) \ Yeni bir nizan peşinde Yazan V > f J Nadir Sadi Arkadaşımızın Fransa Garb cephesi ziyareti münasebetile umumi intibala. rının ilki olan bu yazıyı Bırkaç gün evvel neşrettiğimiz vesikalar üzerine, lbrahim Hakkı Konyalı, dün bize bir mektub gönderdi. Son hükmünü âmnıe vicdanından alan bu adamın artık ne söyleyebileceğini merak eden okuyucularımız, onun mektubunu bitişik sütunda gbzden geçirebilirler. Bizim bu müdafaanın dört maddesine vereceğimiz cevab açıktır ve şudur: I. Konyalı kendisine isnad edilen bu vesikaları hiç bir yerde neşretmemiş olduğunu bildiriyor. Esasen biz de bu vesikpları onun hatıralarından aldığımızı yazmıştık ve her hangi bir yerde neşrettiğini iddia etmemiştık. Bir mugalata sığınağına başını sokmak isteyen Konyalı, el yarılarını inkâr etmek istemiyorsa mesele yok; ınkâr etmeğe kalkarsa beşinci sahifemize koyduğumuz yeni vesikalar, kendi el yazısile, onun devlet tarafından «düşman lehine mütezahir ve müspet» hareket lerle itham edıldığini hiç bir itiraza yer bırakmıj acak sarahatle meydana koyuyor. lbrahim Konyalı, Îstanbul Vilâyeti tarefından kendisine tebliğ edilen bu tezkereyi, el yazısile, aynen hatıraları arasına not etmiştir. Metnini geçen defa neşret'iğimiz bu tezkerenin fotografını da, bu gün beşinci sahifemizde bulacaksınız. Burada Konyalı, Türk milleti ve Ebedî Şefi aleyhinde düşündüklerini bir kenara not etmekle değil, düşmanla beraber çalımış olmakla itham edılmektedir. Bundan da açıkça anlaşılır ki, lbrahim Konyalı, hem hatıraları arasma Türk milleti için «kahrolsun eşek millet» ve Ebedî Şef için «Yahudi Muotafa Kemal Allah gözlerini kör etsin» diye yazmış, hem de, bununla kalmıyarak, Türk milleti aleyhine (Arkasi Sa 5 sütun 5 te) Baku petrol sahasına tayyare taarruzu «Times» müttefiklerin Almanyayı Rus yardımmdan mahrum etmek için bu tedbire baş vurabileceklerini yazıyor Almanyaya Rumanyadan Rus petrolu yollandı \ Mahud Ibrahım Hakkıya Vitâyetten gonderden vesıfcanın bızzat kendi «1 yazMile £ikard»ğı Uopyesi Konyalmın mektubu • Cumhuriyet gazetesi müdürlüğüne • Gazetenizin 20 şubat 940 tarihli salı crünkü nüshasında şahsıma hakaretlerle ve İArkası Sa. 5 sütun 6 da) mgııiere üe Froıısanııv Şark ordulan baîkumandant General Wavel ve Ge~>eral Vt'eigand bır mıuahabe esnasında... Yarınki nüshamızda bulacaksınız (Yazısı S incî sahifede)