19 Aralık 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

1Q R^ı'n^ CUMHURİYET 3 ^ SON HABER Şimal denizinde dün büyük hava harbi oldu mandanlığma gitmiş ve bir taburu teftiş etmiştir. Müteakıben Fransız bataryalarını ge zen Çemberlayn yapılan manevra atışlan hakkında hayranlığım gizlememiştir. Çemberlayn. Fransız zırhlı kıtaatını ve müstahkem hatlarla geri tahkimatını da gezmiş ve gene hususî trenle harb mın takasından aynlmıştır. LE Kâdiseler arasında Hakikat budıır! n beş gün kadar evvel, Istanbulun bir sabah gazetesi, «Bir muallim» imzasile, Maarif yazılarımı tenkid eden bir yan neşretti. Muharrir hem kitab, hem de erken tedrisat işlerinde Maarif Vekâletini müdafaa ediyordu. Halbuki ayni gazetenin birkaç gün evvelki sayısında Universitenin kitabsızlığına benden daha şiddetle hücum eden bir yazı çıknnştı. «Maarif münakaşası» adh yazımda bu tezada işaret ettim. Şimdi ayni gazete, ikinci ve daha garib bir tezad örneği veriyor: Birkaç gün evvelki sayısında, bir okuyucu mektubunu alarak, erken tedrisat rejiminin aleyhinde evet, aleyhinde! bir sütun yazı neşretmiş. Bu gazete, «mekteblerde tedrisat a erken başlanılması etrafındaki şikâyetlerin arkası kesileceğine gün geçtikçe biraz daha çoğaldığını» itiraf ettikten sonra okuyucusunun pek haklı mektubunu koyuyor ve yazıyı gene şu pek haklı satırlarla bitiriyor: GÜNÜN MEVZULARI Fin Rus harbi Hesabsız sayı üstünlüğüne ve materyel faikiyetine rağmen Finlandiya, kendisini çok pahalıya satmaya azmetmiştir, bunda muvaffak olacaktır 1 Yazan : ABİDÎN DAVER | İHEM NALINA MIHİNA İşin alayı AJman üslerîne hücum eden İngiliz tayyareleri 12 Alman tayyaresi düşürdüler Londra 18 (Hususî) ingiliz hava kuvvetlerine mensub bir tayyare grupu şimalî Almanya üzerinde uçuşlar yapmışlardır. İngiliz tayyareleri bilhassa Alman harb gemilerini aramışlar fakat hiçbir yerde Alman donanmasına tesadüf etmemişlerdir. Buna mukabil Heligoland üzerinde kuvvetli bir Alman tayyare filosile karşılaşmışlardır. Amiralhğm bu akşamki tebliği, Heligoland üzerinde cereyan eden hava harbi neticesinde 12 Alman tayyaresinin düşürüldüğünü bildirmektedir. Tebliğ, 7 ingiliz tayyaresinin üslerine idönmediğini Uâve ediyor. Berlin radyosu bugünkü hava harbinden bahsederek muharebeye iştirak eden 44 İngiliz tayyaresinden 34 ünün düşürüldüğünü iddia etmişse de, salâhiyettar mehafil bu iddjanın tamamen asılsız olduğunu beyan etmektedir. Amirallığın Tesmî tebliği hakikî vaziyeti göstermektedir. Londra 18 (a.a.) ingiliz bandıralı Serenite motörü dün doğu sahiline 6 mil mesafede iki Alman tayyaresi tarafından bombardıman edilmiştir. Tayyareler vapur batmcaya kadar 18 bomba atmışlardır. Bütün mürettebat kurtulmuştur. Alman tayyareleri bir tngiliz vapurunu batırdılar Londra 18 (a.a.) Norveçin 4600 tonluk Strindheim vapuru lskoçya sahilleri yakınında batmıştır. Vapurun bir maİngiliz Amiralltğımn resmî tebliği yine çarptığı zannedilmektedir. Mürettebattan iki kişi ile kaptanın ceLondra 18 (a.a.) Amirallık tebliğ 3edi Fiuse ismindeki Norveç vapuru taraediyor: İngiliz hava kuvvetlerine mensub bir fından bir şimal limanına çıkanlmıştır. bombardıman müfrezesi bugün Heligo Cesedi bulunan tngiliz tayyaredleri land körfezi üzerinde, denizde göreceği Berlin 18 (a.a.) Alman sahillerinbir Alman gemisine taarruz etmek hede de iki tngiliz tayyarecisinin cesedi bulunfile bir keşif uçuşu yapmıştır. muştur. Bunlar geçen hafta Şimal deniHiçbir harb gemisine tesadüf edilme zi üzerinde düşürülen on Wellington taymişse de mühim Alman harb tayyare kuv yaresi mürettebatındandır. vetlerile bir muharebe olmuştur. Malum olduğu üzere bu harb deniz Almanlann 12 tayyaresi düşürülmüş üzerinde cereyan etmiş olduğundan dütür. §en tayyarelerin mürettebatma yardım eBizim tayyârelerimizden yedisi üsleri dilememiş ve her halde bunlann ekserisi ne dönmemiştir. ölmüştür. Çünkü hiçbir taraftan bunlar hakkında bugüne kadar haber alınamaCephede asekri vaziyet Paris 18 (a.a.) Havas ajansı as mıştır. Paris 18 (a.a.) 18 kânunuevvel sabah tebliği: Gece sakin geçmiştir. Birkaç topçu faaliyeti kaydedilmiştir. Paris 18 (a.a.) 18 kânunuevvel akşam tebliği: Bugün öğle üzeri Voskes'lerde keşif müfrezelerimizden biri ile Alman unsurlan arasında şiddetli bir çarpıjma olmuştur. Ikisi subay olmak üzere birkaç esir aldık. Bir Norveç vapuru battt kerî vaziyet hakkında §u tafsilâtı veriyor: Almanlar dün müteaddid keşif kollan çıkarmışlardır. Bunlar evvelki gün Maselin şarkında yapılan taarruzun hemcn hemen ayni şartları dahilinde bir ufak taarruza geçmişlerdir. Bununla beraber harekâta iştirak eden efradın evvelki gün takviyeli bir bölük kadar tahmin edilen kuvvete nazaran daha az sayılı olduğu zannedilmektedir. Alman teşebbüsü Fransızların kuvvc.tli müdafaası karşısmda akim kalmıştır. Mevcud intıba Alman taarruzlarınm yalnız askerleri değil zabit kadrolarında talim ettirmek gayesine matuf olduğu merkezindedir. Tayyareler, pek az faaliyet göstermiş,,tir. Birkaç Alman tayyaresinin Fransa şimal ve şimali garbî mmtakalarında uçtukları haber veriliyor. Fransız tebliği Fransız akşatn tebliği Avrupanm şimalinde, 180 mılyonluk, dev Sovyet Rusya ile 3 buçuk mi!> onluk küçük, fakat kahraman Finlandiya ara sındaki mücadele devam ediyor. Bu satırlar j'azıldığı zaman, o gayrimüsavi kuvvetler arasındaki savaş baslıyalı üç hafta olduğu halde, küçük Finlandı>a, kuvvetli düşmanın bütün taarruzlarma mukavemet etmektedir. Halbuki ağustos«Bütün bu mahzurlar nazarı itîbara alı ta, 35 milyon nüfuslu Lehistan, harbin nırsa ve bu yeni usuliin zararlarile fay onuncu günü çözülmeğe başlamıştı. Fin dalan dikkatle tartılırsa görülür ki, ted mukavemetinin muhtelif sebebleri vardır. risata erken başlama kararı hele lstanCoğrafi vaziyet ve iklim bulun bizim vaziyetimizde alâkadarları Evvelâ, coğrafî vaziyet gelir. Finlaniçin hiç isabetli bir karar değildir. Hiç değilse bizim vaziyetimizde bulunanlar, diya darülharekâtı, garbî, şarkî ve merbu usulden istisna edilirlerse bu hatalı kezî Avrupadaki harekât sahalarma benkarar asgarî surette tashih edilmiş olur.» zemez; büyük harekâta müsaid değildir. Mektubu yazan okuyucu Boğaziçinde satıh mesahası 388,279 murabba kilomet oturuyor ve mekteble ev arasındaki me re olan Finlandiyanın Sovyet Rusya ile safenin büyük mahzurlarını saydıktan hududlan 1566 kilometre uzunlugunda sonra öğleden sonraki müzakerelerin olmasına rağmen, bu hududun bütün bofaydasızlıklarını anlatıyor. Bunlar hep yunca arazi, büyük taarruzî hareketlere malum. Yalnız bir noktaya ilişeceğim: yaramaz. Memleketi şimal, merkez ve ceBazılarunızm kanaatine göre erken tedri nub diye üç kısma ayırmak mümkandür. büyük ekseriyeti satın zararlan daha çok İstanbulda görii Fin\v ^iya nüfusunun lüyor; Anadoluda mekteble ev arasında cenub kısmındadır. Burası ise hesabsız ki mesafe daha kısa olduğu için sikâyet göller, gölcükler, nehirler ve çağhyanlardaha azdır. Bu kanaat iki sebeble yanhş. la doludur. Bu göllerin 50,000 haHa 60 Birincisi: Erken tedrisabn mahzuru yalnız bin kadar olduğunu iddia edenler vardır. erkenliğinden ve mekteble ev arasındaki Fakat bazı ciddi eserlerde göllerin sayısı mesafenin uzunluğundan ibaret değil. 35,000 olarak gösterilmektedir. Bu suHem beş dersin öğleden evvele sıkıştınl lann satıh mesahası 44,852 murabba kiması ve ileride bu mevzua gelmek istiyo lometre, yani bütün memleketin dokuzda rum pedagojinin tam zıddına bir kesafe birinden biraz daha fazladır. Bu itibarla te doğru koşulması, hem de öğleden son Finlandiyanın göller mıntakasına kararaki müzakerelerin curcuna olması ba} dan ziyade su ve bu su kütlesinin ortamahzurlar. Ikincisi: Anadolunun birçok sındaki topraklara da, ada demek daha yerlerinde mekteble ev arasındaki mesa münasib olur. Çünkü bu geniş su sahası, fe lstanbuldan fazla olduktan başka, ev adalar, adacıklar ve suyun yüzünde ve velce de yazdım, oralarda ne elektrikli altındaki kayalarla doludur. Sular ve şetramvay, ne otobüs, ne tren, ne vapur, lâlelerden 2,300,000 beygir kuvvetinde ne tünel olduğu için, Anadolunun şikâye kudret istihsal edilir. ti lstanbulunkinden çok fazla. Finlandiyada umumiyetle yüksek dağO sabah gazetesine, kendi maarîf politikası aleyhinde bile olsa, hakikatin lehinde böyle bir yazı koyduğu için tesekkür etmek Oıtiyacında olduğumu da gizleyemem. Zola «Hakikat yürüyor!» demişti; biz de onun bu pek meşhur sözünden ilham alarak: «Hakikat koşuyor!» diyelim. Koşuyor da söz mü? Dörtnala geliyor! Alman tebliği Çemberlayn'in harb cephesindeki ziyaretleri Paris 18 (a.a.) Birkaç gün evvel Fransaya gelmiş olan İngiliz Başvekili Çemberlayn bugün Lorraine cephesindeki İngiliz mıntakasını teftiş etmiştir. Sabahleyin sisli ve soğuk bir havada hususî trenden bir köy istasyonunda inen Çemberlayn General Gamelin tarafın dan karşılanmıştır. Bir mitralyöz bölüğü selâm resmini yapmıştır. Çemberlayn otomobille Maginot hattına gitmiş ve bizzat Gamelin mülıim bir istihkâm hakkında izahat vermiştir. Çemberlayn fevkalâde alâka göstermiştir. Bu 7iyaretten sonra Çemberlayn, düş manla temas halinde bulunan İngiliz ku Berlin 18 (a.a.) D. N. B. Ajansı bildiriyor: Ordu başkumandanlığı teblig ediyors Moselle ile Palatina ormanı arasında topçu ateşi, her iki taraf arasında biraz daha şiddetli olmuştur. Tayyarelerimiz, Fransanın ve Şimal denizinin şatkında keşif uçuşlan yapmıştır. Shetlanda'nın ve cenubda Portsmout'a kadar gitmişler, İngiliz ileri hat gemilerini ve sahil kara kol gemilerini muhtelif kıt'alara sürmüşlerdir. Bir bomba infilâkı neticesinde bir ileri hat gemisi batmıştır. Akşam İngiliz tayyareleri, Alman körfezine doğru bir uçus yapmağa teşebbüs etmislerdir. Ürogvay hükumeti, Amiral von Sppeenin havuzlanması için icab eden müh letî vermemi?tİT. Ordu başkumanda nı Führer, bu sebeble, kumandana, zırhlıyı karasulan haricinde berhava ederek batırmasını emretmiştir. Bu hâdise 1 7 kânunuevvelde, saat 20 de cereyan etmiştir. .lımıııııııtııımiı Belgrad, 18 (a.a.) lmtiyazh zahire şirketi umum müdürü Markoviç'in katli hakkındaki tafsilât resmî tebliğde şu şekilde verilmektedir: Son günlerde zabıta tarafından komünist hareketleri hakkında yapılan tahkikat neticesi olarak, bu sabah saat 6 da ikisi sivil olmak üzere üç memur Markoviç'in oğlu, talebeden Ranko'yu isticvab etmek üzere Markoviç'in evine gitmişlerdir. Resmî memurla sivil memur apartımana girmişlerdir. Kapıyı açmağa gelen hizmetçi kadın meçhul adamların, Markoviç'in kızına tecavüz ettiklerini söyliyerek haykırmağa başlamıştır. Markoviç, sokakta bekleyen polis memuruna iki el tabanca sıkarak onu yaralamıştır. Yarala. nan memur karşısındakinin kim olduğuMeclise verilen bir lâyiha nu bilmiyerek mukabele etmiş ve MarkoAnkara 18 (Telefonla) Lüzumu viç'i öldürmüştür. Bir tahkikat heyeti vahalinde yeni askerî muhasebecilikler teş ka mahallinde bulunuyor. Markoviç, eckili hakkında Maliye Vekâletine saîâhi nebi memleketlerr'c iyi tanınmıstı. yet veren bir lâyiha Meclis nıznamesine Rusların Karadenizde alındı. Ankara, 18 (a.a.) Onuncu Tasarruf ve Yerli Malı Haftası münasebetile Hukuk Fakültesi talebeleri tarafından bugün Fakültede bir toplantı yapılmıştır. Toplantıyı güzel bir nutukla Dekan Baha Kantaş açmış ve takiben talebelerden Ahmed, Sabri, Emin, Erdem ve Mazlume Yerli Malı ve Tasarruf Haftasının manasını tebarüz ettiren birer hitabede bulunmuşlardır. Talebelerden sonra söz alan Profesör Yusuf Kemal Tengirşenk, sık sık alkışlanan bir nutuk vermiş ve Millî Ekonomi ve Arttırma kurumu başkanı General Kâzım Özalp da söylediği bir nutukla haftavı kapatmıstır. Bu toplantıda Fakültenin bütün profesörlerile kalabalık b;r dinleyici kütlesi hazır bulunmakta idi. Ankara Hukuk Fakültesinde yapılan toplantı Belgradda bir cinayetin tahkikatı lar yoktur. Tepeler umumiyetle 200 metreden aşağı olmak üzere vasatî 150200 metre arasında bir yüksekliktedirler. 35 %, 400 metreye çıkanlan mahduddur. En yüksek yer, Norveç hududunda 1324 metre irtifaındaki Haltia dağıdır. Bu mıntakada yazın 57 gün, güneş hiç batmadığı halde, bu dağın tepesindeki karlar erimez. Finlandiyanın cenub kısmı göllerle doPEYAM1 SAFA lu olduğu gibi kayalık ve kumsal s;ıhilleri de adalarla örtülüdür. Denizdeki büyük küçük adaların sayısı 75,000 dir. Arazinin göl ve su olmıyan kısımları da granitik arazi üzerinde kesif ormanlarla kaphdır. Memleketin 252,000 murabba kilometresi yani yüzde 73 buçuğu (Başmakaleden detam) ormandır. Onun içindir ki Finlandiyaya İnönü yürütüyordu. Ona: pek haklı olarak «göller ve ormanlar Şimendifer yapacaksın, peki paran memleketi» derler. Ekilebilen arazi, yüzde 12 den ibarettir. nerede? Adamm var mı? Göllerle pek çok çağlıyanı olan nehirİtirazları yükseldiği zaman o cevab ler ya tabiaten, yahud da kanallarla birveriyordu: birlerine bağlanmışlardır. Şelâle ve çağ Haricden istikraz yolu ile para Iıyanlar 1962 tanedir. Küçük gemiier bu verelim dediler de ben almadım mı? Ha sulardan ve bendlerden istifade ederek kikatte memleketin muhtac olduğu işleri Finlandiya körfezi kıyılarından itibaren başarmak için mutlaka haricden para is memleketin 400 kilometre içerilerine katikrazı ihtiyacı benim siyasetimde büyük dar, gidebilirler. Finlandiyanın göller mıntakasından sonra gelen merkezî kısyer tutmaz. Ben gerek para için, gerek mı daha ziyade ormanlıktır. Lâdoga göadam bakımından millî kaynaklarımıza lünden şimale doğru 700 800 kilometdayanmak doğru yolundayım. relik bâkir ormanlık veya bataklık vardır. Memleketin şimal kısmı ise şimal Cevabını veriyor ve hiç durmadan yokutbu medanna dahil olduğu için, hemen luna devam ediyordu. Bu yolda binnisbe hemen soğuk ve boş bir step halindedir. çok az bir zamanda başarılan iş hakikaten Bu itibarla, Finlandiya Sovyet Rusya muazzam ve muhteşemdir. Bilhdisa millî hududlarının 1000 kilometrelik bir kısmı, nehirler, dağlar gibi tabiî manialardan kabiliyet bakımından. mahrum ve sadece siyasî bir hudud ol1923 24 te Anadolu haüını sat'n alamasına rağmen, Kızılordunun, büyük lım mı, almayalım mı tereddüdlenle vakit kuvvetlerle ciddî taarruz yapmasına mügeçirdiğimiz esnalarda bu hattı alırsak said değildir. Bu sebebten Sovyetlerin buacaba işletebilir miyiz endişelerini göste ralardan taarruz edeceklerine hiikmorenler vardı. Aldık ve herhalde e&ki kum iunamaz. Tiirk mühendisliğinin hakettiği takdir Posta ve Telgrafta bir tayin Ankara 18 (Telefonla) Posta, Telgraf Umum Müdürlüğü Telgraf Işleri reis muavini Hikmet fen müfettişliğine tayin edildi. yaptıkları menevra Demiryolları îşletme Umum Müdür Muavinliği Ankara 18 (Telefonla) Devlet Demiryolları Işletmesi Umum Müdür mua vinliğine 9 uncu Isletme müdürü Kemal Topkaya tayin edildi. Moskova 18 (a.a.) «Havas» Sovyetlerin geçende Karadenizde yaptıklan deniz manevralanna torpitolar, denizaltılar, mayin gemileri ve tayyareler iştirak etmiştir. Manevraların başhca mevzuunu, denizaltılara karşı mücadele teşkil etmiş olduğu zannediliyor. Avustralya radyosundaki türkçe neşriyat Londra 18 (a.a.) Avustralya radyosu muhtelif lisanlarla olan neşriyatını her sabah, Ankara saatile 9,30 ilâ 10,30 a'asında yapmaktadır. Dalga uzunluğu 25 metre ve 11870 kilosikldir. Türkçe neşriyatın da bu arada yapıla;ağı anlaşılmaktadır. Bu neşriyat 20 bi•incikânundan itibaren başlıyacaktır. Ankara 18 (a.a.) Bulgar Başvekili Köseivanof'un Giornale d'ltalia gazete sine yapmış olduğu beyanatta, fransızca telgraf metnindeki bir hatadan dolayı bir yanlışlık vukua geldiği görülmüştür. ltizar beyan ederek bu hatayı şu suretle tashih ediyoruz: «Bulgaristan komşu memleketin müş külâtından istifade edebilir» cümlesi <rBulgaristan hatta komşu memleketin müşkülâtından istifade etmeksizin ilâ..» şeklinde okunmak iktifa eder. Anadolu ajansının bir tashihi panyadan daha iyi işlettik. Kızılordunun büyük kuvvetlerle hareİlk şimendiferlerin inşasmı ecnfbi ser kât yapmasına göller mıntakası da, kâfi maye ve tekniğine tevdi ederken bilhassa derecede, elverişli değildir. Buna mukabil cenubda göllerle deniz arası yani Finlanmalî noktadan nekadar ziyanlı olduğu diya ve Botni körfezi sahilleri, harekâta muzu anlamakta gecikmedik. îlk hatlarda en ziyade müsaid yerlerdir ki buralan Türk mühendisliği ve Türk işçiliği ayni Finlandiyanın en mümbit ve zengın topişleri daha elverişli şartlarla yapmak im rakları, en kalabalık ve mamur kısmıdır. kân ve kudretini gözlerine ke^tirdiler. Viipuri (Viborg), payitaht Helsinkı ve Turku (Sbo) gibi limanlar da bu kısımMüteakıb hatları maddî ve manevî, nakdî dadır. ve fennî tamamen Türk kabiliyeti deruhFinlandiyanın 1646 kilometre uzunlude etti. Işte büyük Erzurum hattı hiç ka ğundaki sahilleri de çok girintili çkıntılı tıksız Türk kudretinin eseri olarak yük olması, pek çok adaları ve adacıkları buselen en son şimendifercilik eserimizdir. lunması yüzünden hem müdafaaya, hem Reisicumhurumuz sayın înönünün son taarruza müsaiddir. Sahillerde kayalık ve sarp yerler olduğu gibi kumsallar da vartetkik seyahatleri neticesinde Türk mü dır. hendisligini tebrik eden kıymetli takdirleFinlandiya ve Botni körfezleri kışm dorinden Başvekil İsmet İnönüne de büyük nar. Finlandiya körfezinde buzlar birinbir iftihar hissesi ayırmak pek yprindedir cikânundan itibaren başlar, ikincikânunve nihayet bu büyük eserde Türk milleti da deniz Aland adalarına kadar donar. nin yüksek kabiliyetinden en parlak bir Martta buzlar azamî kalınlığını bulur; nisanda erimeğe başlar. Botni körfezinde nümune görmek lâzımdır. buzlar mayısa kadar kalır. Bununla beMillet olarak nefsimize itimad edelim, raber Finlandiya körfezinde buzkıran millî kalkınma ve ilerileme işlerimize da gemilerile limanlardan denizin donmıyan kısımlarına kadar yol açmak mümkün ha büyük hamlelerle c'evam edrljm. YUNUS NAD1 Bir tekzib Ankara, 18 (a.a.) 17 tarihli Son Posta ve Yeni Sabah gazetelerinde Istanbul teşkilât kanununun değiştirileceğine ve Belediye ile Vilâyetin tefrik edileceğine dair olan haberlerin asılsız olduğunu beyana Anadolu ajansı mezundur. dür. Sovyet donanması denize hâkim olduğu için, ihraclar yapabilir. Şimalde Petsamo limanı, Şimal buz denizinde bulunmasına rağmen, donmaz. Meşhur Gulf Stream (Golf Strim) sıcak akıntısı, bu kıyılarda denizin donmasına mâni olur. Fakat Petsamo limanına akan ayni isimli nehir donar. Şimal kutub medan etrafındaki Finlandiya arazisi, kışm uzun bir gece hayatı geçirir. Karan illetler Cemiyetinin ihrac kararı, Sovyet Rusya tarafından istihza ile karşılandı. Tass ajansınm bu mesele hakkında, «Salâhiyettar Sovyet makamatının mütalealan» diye verdiği tebliğ de, hakikaten işin alaymdan başka bir şey değildir. Gelin, bazı yerlerini beraber okuyalım ve biraz da biz alay edelim. Fransa ile Ingilterenin, Sovyetlerin taarlık ve kar fırtmalan, bu mevsimde büyük ruzunu takbih etmeğe hakları yoktur. Çünkü mikvasta askerî harekâta ve bilhassa ha Asyada ve Afrikada ele geçirdikleri azim va hücumlarına büyük engeller teşkil topraklan tahakkümleri altında tutuyorlar. eder. Sovyet Rusya da medenî FinlandiyaFinlandiya körfezinin donmasına rağ ya karşı ayni şeyi yapmak istiyor. Başka men, cenubda fazla soğuk olmaz, bura birşey değil! ları Isveçe r.ispetle daha az soğuktur. Fransa ile Ingiltere, Sovyetlere mülecaviz Bununla beraber göller donar. İki körfez diyemezler; çünkü geçenlerde Almanyanın de denizin donmasının sebeblerinden biri sıılh teklifini reddettiler. de, sularmın az tuzlu olmasıdır. Çok kar Sovyet Rusya da, beğenmediği şeyi ayyağar ve kar Hanko'da 100, Helsinki'de nen yapıyor, Finlandiyanın sulh teklifle120, Kuopio'da 170, şimalî kutub medarini reddediyor. Demek ki bu bakımdan rının geçtiği mıntaka etrafmda 200, en da Ingiltere ve Fransaya benzeyor. şims'oe 2 1 0 gün kalır. Sovyet Rusya, Finlandiya ile dosttur. HatGöıülüyor ki coğrafî vaziyet, arazinin la aralarında karşılıkh yardım te dostluk tabiati ve iklim, Finlandiyanın müdafaası />aktı bile tardır. için ilk mühim şartları teşkil etmektedir. Fakat Finlandiyalılar garib adamlar2 Tahkimat dır. Hududda Sovyet toplarının himayesi altındaki bir kasabada, Sovyetlere dost Finlandiya, asırlarca Isveçle beraber bir hükumet kurdukları halde gene Sovyaşadıktan sonra, 1809 da Rusların eline yet Rusya ile harbediyorlar. geçmiş; fakat Çarlık Rusyamn muhtar Sovyet Rusya, Finlandiyaya jenalık değilt bir eyaleti halinde yaşamıştır. 1917 boliyilik etmiştir. Finlandiyadan 4000 kilometşevik ihtilâlinden sonra, kendi halkının silâhlı himmeti ve Almanlann yardımile re murabbaı toprak ve 25.000 niifus aldığı müstakil cumhuriyet olmuştur. 1920 halde, ona 70.000 kilometre murabbaı arazi Dorpat muahedesile arazisini Sovyet ve 100,000 nit/us vermiştir. Bu iyiliği şu zamanda kim kime yaRusya aleyhine biraz genişleterek Petsamo'yu almış, I 92 1 de Milletler Gemiyeti, par?.. Yalnız şu var ki Finlandiyadan Aland adalarını, lsveçin talebini redde alınmak istenilen yerler, bu memleketin derek Finlandiyaya vermiş; fakat tahkim sevkulceyş bakımından anahtandır ve buralarını ele geçiren, yarın, bir hamlede edi'memelerini şart koşmuştur. bütün Finlandiyaya hâkim olur. Finler, ırkan, siyaseten, rejim ve ideSovyetlerin Finlandiyaya karşı talbik etoloji itibarile Ruslardan ve Sovyellerden tikleri siyaset, sulhçu ve dostçadır, Finlantamamile ayrı olduklan için, günün birinde bu devletin kendilerine taarruz ede diyanın istiklâlini temin etmek ve toprakceğini biliyorlardı. Onun içindir ki millî larını genişletmek çayesini takib eder. Buna, hay nankör Finler haylrdemekmüdafaalarına ehemmiyet verdik'"ri gibi, birkaç yıl önce Rusların en mühim ta ten başka ne söylenebilir ki... Finler, Sovarruz istikameti olan Kareli sahil mınta yet Rusya idaresine geçerlerse, Finlandikasına da tahkimat yapmışlardır. Filva yanın I 86 milyonluk bir devlet halini alaki Ladoga gölü ile Finlandiya köıfezi a cağını bilmeyorlar mı? Sovyetler Finlandiyaya karşı harbetmiyorrasındaki Kareli (Carelie) berzahı takrilar. İki memleket arasındaki karşılıkh yarben 60 kilometre genişliğindedir ve Finlandiya hududu, Leningraddan ancek 30 dım ve dostluk muahedesi bu iki memlekel kilometre kadar mesafededir. Sovyetle arasında sulhu tamam olarak temin etmekrin Kronştad müstahkem limanı ve tersa tedır. Bu kış kıyamette, tipiler arasında günnesi deniz üssünün bulunduğu adada lerdenberi döğüşen iki ordu, harbetmiFin Rus hududunun burnunun dibindedir. Onun için, Finler bu berzahı tahkim yorlar da manevra yapıyorlar, demek. etmişler ve burada yaptıkları müsta'ıkem Beyaz karları kızıla boyayan nedir? Anhatta, meşhur başkumandanlan Mareşa laşılan Kızılordunun rengi karlara akselın ismine izafetle «Mannerheim hattı» diyor. admı vermişlerdir. Bu hat gerçi Maginot Soıyet Rusya, Finlandiya ile harbetmiyor; hattı derecesinde müstahkem değiUe de, onunla harbetmekle hiç bir menjaati yoktur. herhalde Kızılorduyu hayli uğraştıracak Yalnız Mannerheim ile Tanner'e ve bunlann bir mukavemet kudretini haizdir. Nite zümresine, bir avuc muflise karşı haıbediyor. kim Sovyetler, yardıklannı iddia etmiş Uç haftaya yakın bir zamandanberi olmalarına rağmen, müstahkem hat, on 700,000, hatta bir buçuk milyon kişilik gündür, mukavemet etmektedir. Geçen bir ordu şu birkaç kişiyi hâlâ yola getisene, 50.000 kadın ve erkek mekteb tale remedi. Nasıl müflis bunlar? besi. üniversiteli gene ve iş adamı, yaz Emperyalist baylar, Sovyet Rusyayı Miltatilini, memleket tahkimatının takviye letler Cemiyetinden çıkarmışlardır, çünkü sine hasretmişlerdir. Bunlar, boğazı tok emperyaüzme ve tecaıüze karşı duracak, yeluğuna çalışmışlar; hükumet, onlara yiye e,âne deılel Sovyetlerdir. cek, yatacak, alât ve malzeme temin etHakikaten öyle, Sovyet Rusya, asla miştir. Mayıstan eylul başına kadar Fransa ve Ingiltere gibi, emperyalist de10,000 kişilik gruplar halinde durmadan ğildir. Sovyetlerin Avrupa ve Asyada, tahkimat yapmışlardır. bitip tükenmez topraklarındaki 183 milyon nüfusu teşkil eden 183 millet, hep 3 Finlerin millî müdafaa' Sovyet idaresinde yaşamak için can atmaktadırlar. Finler de bunlann arasına teşkilâtt girmek ülküsü uğrunda kurban olmaktadırlar. Finler, Çarlık idaresine geçtikten sonra da, «Finlandiya Grandükalığı» adile Soıyetler Birliğinin arlık elleri tamamile muhtariyetlerini muhafaza etmislerdir. serbesl kalmıuır. Rus Çan, Finlandiya Grandükü admı taŞimdiye kadar elleri bağlı olduğu için şıyarak bu muhtar idarenin şefi olmuj Lehistanı istilâ edememişti; Baltık devtur. Finlandiyanın ayrı esas teşkilât ka letlerinin hükümranlık haklannı oyuncak nunu, parlamentosu, gümrükleri, sikkesi haline getirememişti; Finlandiyaya taarvardı; askerî ve sivil kanunlan da ayrı ruzda bulunamamıştı. Bundan sonra, başidi. Gerçi Çar İkinci Nikola zamanında, ka, bir takım memleketleri daha istilâ Ruslar, Finlandiyanın muhtariyetine hay ederse kabahat, kendisinde değil; ellerili tecavüz etmişlerse de büsbütün yıka ni serbest bırakanlardadır. mamışlardı. Bu itibarla Finler, eskidenbeMilletler Cen&yeti pek de şerefli bir yer ri istiklâlini seven ve korumağı bilın bir değildir; burada rezilâne maneıralar yapımillettirler. Turan soyundan oldukları lıyordu. için damarlarında, cengâver ve kahraman Sovyetler rezilâne manevralar yapılan bir ırkın ateşli kanı dolaşmaktadır. 3 mil bu şerefsiz yerde istemiyerek oturuyoryon 800 bin kişiden ibaret olmalarına rağ du. Buradan kurtulmak için fırsat kollamen, beynelmilel spor müsabakalarında, yordu. « olimpiyadlarda, en kalabalık milîetlerle 127 milyon insanın mümessilleri 183 milayni safta gelmeleri de yalnız ruhlarının yon nüfuslu bir deıleti Milletler Cemiyetindeğil, bedenlerinin de yüksek kuvvetini den nasıl çıkarabilirler? gösterir. İş bu cinsten nüfus hesabına kalırsa, Finler, mahdud nüfuslarından azamî yalnız Ingiltere ile Fransa 89 milyon deasker çıkarabilecek teşkilât yapmışlardır. ğil, 625 milyon tutarlar amma müstemleBeheri vasatî 26,000 kişi tutan 25 sınıf ke halklan, merkezî Asyadaki Sovyetletalim ve terbiye görmüştür. Memleket rin halk kütleleri gibi hür, serbest ve müshalkı 1 7 yaşından 60 yaşına kadar mec takil olmadıkları için, onlar sayılmaz. burî hizmete tâbidir. Kadınlar. takriben Sovyet Rusya işin alayındadır ve Mil 100.000 kişilik Lottas denilen bir teşekletler Cemiyetinin ihrac kararına karşı kül vücude getiımişlerdir .Fin ordusu Alrilen bu cevab da salâhiyettar Sovyet maman usulü talim ve terbiye görmüş, bir kamlarınm ciddî cevabları değil; Sovyet müdafaa ordusudur. Kış harekât ve mamizahçılarının bir istihza ve alayından nevralanna alışık olduğundan kış harbi ibarettir. Tabiî bizim bu yazımız da bir için emsalsizdir. Harb uzadığı takdirde şaka ve alaydan başka bir şey değildir. tedricen silâh altına alınabilecek azami insan mevcudu 700,000 kadar tahmin ediliyor. Fakat modern malzeme kıtlığı vardır. Hayır sever köylü Işte yukarıdanberi saydığımız sebebMuğla (Hususî)| lerle bugün Finlandiya, Kızıloı Junun 500,000 askerile 1000 tankma ve 500 Hayırsever vatan ! Muğlalı tayyaresine galibane karşı koymaktadır. daşlardan Ruslar şimdiye kadar 20,000 zayıat ver Emğinoğlu Hüse vin çavuş, Muğlanın mişlerdir. Bozarmut köyündeFakat, kuvvetler arasında öyle korki 1000 lira kıymekunc bir nispetsizlik vardır ki, hesabsız tinde bir kıt'a tarsayı üstünlüğü ve materiyel faikiyeti karlasım kayıdsız ve şısında, bu kahraman ve yüksek medenişartsız olarak Muğla yet sahibi milletin mağlub olması muMemleket hastanesikadderdir. Yalnız, Finlandiya derisini ! terk ve teberru pahalıya satmağa azmetmiştir ve bunda etmiş ve mumailev Huseyin çavuş da muvaffak olacaktır. hin S hareketi muhitte takdirle karşılan. U mıştır. ABİDtN DAVER