18 Kasım 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SAHİBİNİN SESİ nin ilk okuyucusu FİKRIYE Her akşam Novotnfde Onaltıncı yıl s a y ı : 5 5 7 4 n iı ı umhuri rciâ İSTANBUU CAĞALOĞLU Tfl!graf v e Fransız ve Ingiliz Başvekilleri petrol gemisini batırdılar bir beyanname neşrettiler Müttefikler arasında bir defa daha tam anlaşma müşahede edildi Alman harb gemileri, Baltık denizinde İngiltereye ve Holandaya eşya taşımakta olan vapurlarda araştırma yaptı Cumhur Reisimiz Millî Şef, yakında bir memleket seyahatine çıkıyor Fransız Başvekili Daladye Fransız donanması E. H. R. Müttefik ordulan Baş. K. General Gamlen Amiral Darlan İngiliz Başvekili Çemberlayn Yüksek Harb Sürası toplandı Almanlar dün de bir Ingiliz Deniz muharebesî Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22368. Tahrlr beyeH: 24298. tdare ve matbaa tısmı 24299 . 24290 meKub am«ai: cumhunyet, tstanbui Posta kütasa: istanbui NO. 248 uumartesı 18 ıkıncıteşrın 1 9 3 9 ı n n n n , . . . . . . .. . Taze YAPINCAK üıümünden FRANSIZ MAYALARI ile yapılmış nefis Türk şarabıdır. ğ Şarabı ğcı Ş Galata Necatl B. Cad. 218 Telefon : 41267 Bizde ecnebi hayranlığı varmı? üzüncü yıldönümü münasebetile Tanzimatm lehinde olduğu gibi aleyhinde de birhayli yazı yazıldı. Siyasî bir düşünce ile başlanan fakat kısa bir zaman sonra Türkiyede içtimaî, edebî, ilmî, felsefî yenilikler doğurLondra, 17 (Hususî) Fransız Baş miştir. îngiliz Başvekili Çemberlayn de duğu görülen ve bu suretle netice itibaiçtimada hazır bulunmuştur. Fransız or : rile bizi garb medeniyet âleminin kapı vekili Daladye bugün Londraya gelmiş ve lArkast Sa. 5 sutun 3 te) sından içeriye sokmuş bulunan bir hare Yüksek Harb Şurası içtimaına iştirak etketin, üzerinden yüz sene geçmiş olmasına rağmen, hâlâ aleyhinde yazan vatandaşlara rastlamak, ilk bakışta hayret edilecek birşeydi. Ingilterede büyük hava ordusu teşkil olunuyor Imparatorluğun her tarafmda tayyare fabrikaları açıldıktan sonra her gün binlerce pilot yetiştirilecek Ankara 17 (Telefonla) Cumhur Reisimiz tsmet Inöniinün bu yakınlarda bir memleket seyahatine çıkması muhtemeldir. Cumhur Reisimizin bu seyahatinde memleketin doğu mtntakasına gitmesi, bu arada Erzurumu sereflendirmesi ihtimalinden de bahsolunmaktadır. Diğer taraftan bazı ecnebi kaynaklardan Reisieumhuru muzun Iraka seyahat edeceği seklinde verilen haberlerin asılsız olduğu anlaşılıyor. Garb cephesinde Sulh teklifi karsısında Hitler Bir Ingiliz destroyeri, bir Alman deniz tayyaresini takib ediyor Londra 17 (a.a.) Capetown'dan bildiriliyor: Africo Shell aclmclaki petrol gemisi, şarkî Portekiz Afrikası sahilleri önünde bir Alman gemisi tarafından torpillenerek batınlmıştır. Zannolunduğuna göre torpillemeyi yapan gemi, takriben on bin ton hacminde müsellâh bir gemidir. Africo Shell'in kaptanı, esir edilmiş de mürettebatı karaya çıkmağa muvaffa olmuştur. Gemi nasıl batırıldı? Londra 17 (a.a.) Lourenco Marques'den bildirildiğine göre Af [Arkası Sa. 5 sutun 6 ia\ Paris 17 (a.a.) Havas ajansı, asCephenin heyeti umumiyesinde vaziyet Gibi mütalealar yürütmek, ilim bakı kerî harekât hakkında aşağıdaki maluma durgundur. Fena hava devam etmektedir. mından kıymet ifade etmiyen, yanlış dü tı vermektedir: [Arkası Sa 5 sutun l d e ] lllllllllllllll ıııılllMIMIIIlHIIIIIICIlllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIirilllllllllllllllllllllirillNIIIIIIIIMIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIII şüncelerdir. Ben, bu tarzda yazılmış bazı makalelerin altında, vaktile bana tarih hocahğı yapmış, hürmet ettiğim bir zatın da imzasını görünce yalnız hayret etmekle kal mamış, ayrıca meraka da düşmüştüm. Cemiyet hâdiselerinin objektif mütaleasını kendine metod edinen muhterem hocamın bu hâdiseyi başka türlü görmesinde bir sebeb olmdk lâzımdı. Eğer aldanmıyorsam bu sebeb şudur: Evet, Tanzimat bu memlekete bir zamanlar aşın bir ecnebi hayranlığı getirmişti. Tarihte misallerine rasladığımız bu hâdiseyi tabiî sayabiliriz. Üstün bir medeniyetle temasa geçen her kavim o medeniyete karşı ekseriya bir hayranhk duy Cemiyet hayatında beğenilen veya beğenilmiyen hâdiseler, yaşayan hâdiselerdir. Ancak şu veya bu şekilde bir aksülâmelle karşılayabileceğimiz, istikametini değiştirebileceğimiz hareketleri tenkid e<ler, onlara karşı müspet veya menfi bir cephe alabiliriz. Fakat bugün Westphalie muahedelerini veya 1848 ihtilâllerini mütalea ederken bu hâdiseler karşısında subjeküf, kendi fikrimize göre bir vaziyet takınmağa hakkımız yoktur. Onlar artık tarihin malı olmuşturlar; bizim vazifemiz bu hâdiselerin mümkün olduğu kadar ilmî yani objektif bir gözle tetkikine çahşmak, sebebleri ve neticeleri arasında zarurî münasebetler aramaktır. Tanzimat da, tarihin sahifeleri arasına gömülmüş bu çeşid mevzulardandır. Böyle bir mevzu üzerinde fikir yürütürken: Tanzimat bu memlekete firenk hayranlığı getirdi. Cemiyetimizi ne softa kafasından kurtarabildi, ne de garblılaştırmağa muvaffak oldu. Bu hareket, köhne Osmanlı İmparatorluğunu yüz seneye yakın bir müddet daha yaşatmaktan başka hiçbir işe yaramamış, bilâkis bize birçok fenalıklan dokunmuştur. Küçük keşif kolları faaliyeti devam ediyor, Fransız matbuatı, Führegazeteler, Almanyanın harbi son haddine rin müşkül vaziyette olduğunu haber veriyor kadar götürmeğe karar verdiğini yazıyorlar Paris 17 (a.a.) Fransız matbuatı, Holanda Belçika tavassutuna Hitlerin verdiği cevabdan hasıl olan vaziyeti büyük bir itina ile tetkik etmektedir. Gazeteler, Hitler'in çok müşkül bir vaziyette bulunduğunu gösterir alâmetler müşahede ediyorlar. Petit Parisien diyor ki: «Eğer Hitler şimdi büyük bir askerî harekete girişirse fena bir vaziyette bunu yapmış olacaktır. Hususî ve fakat saâhiyeti söz götürmez haberlere göre, yüksek Alman kumanda heyeti ciddî endişeler beslemektedir. Alman generalleri vazifelerinin bütün zorluklarını müdrik bulunuyorlar. Bu zorlukları o kadar iyi anlamışlardır ki, General von Fritz yeisten lArkast Sa. 5 sutun 5 te\ Ingiliz ordulan Başkumandanı General Gort, erkânıharbiyesile birlikte bir teftiş esnasmda... Almanya, Rumanyaya şiddetli nota verdi Bu notada Rumenlerin Almanyaya karşı çıkardıkları bir takım sun'î zorluklarm izalesi isteniyor! Bükreş 17 (aa.) «Royter» Resmî Alman mehafilinden öğrenildiğine göre, Alman Hariciye Nezareti Ticaret dairesi reisi Dr. Clodües hükumetinin şiddetli bir notasmı hâmil bulunraaktadır. Bu notada bilhassa Rumanyanın Almanyaya yapacağı teslrnatta sun'î zorluklar çıkarıldığı ehemmiyetle kaydolunmaktadır. Bu zorluklarm izalesi azimkâr bir lisanla istenilmektedir. Dün tayyare ile buraya gelen Dr. Clodües alâkadar Rumen makamatı ile müzakerelere devam etmiştir. Almanya yeni petrol teslimatmdan başkaca Rumen balık sanayii için lüzumlu olan romorkörler ve diğer teç. hizat mukabilinde yiyecek de istemektedir. «ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııtıiMiıııııııııııııııiHMiıııııııtıııııııııımııııııııııııııııııınınımıı,,!!, ııııııııınımı ııııııııııın Çek üniversiteleri kapatıldılar Pragda çıkan kargaşalıklar esnasmda dokuz Çek talebesi öldürüldü Londra 1 7 (Hususî) Pragda zuhur eden karışıklıklar esnasmda 9 Çek talebesi öldürülmüştür. Alman makamatı bilumum Çek üniversitelerini 3 sene müddetle ka patmışlardır. Lehistanda ve Avusturyada ayni mahiyette tedbirler alınmıştır. Avusturyada Almanlara karşı iktısadî sabotaj hareketleri son derece çoğalmıştır. Gramersizlik, imlâsızlık meselesi! Adliye Vekilimizin tetkikleri Fethi Okyar, dün icra dairelerile hukuk mahkemelerini gezdi, hâkimlerle görüştü Istılah keşmekeşine artık nihayet veriliyor Türkçe ile edebiyat dersleri arasında mütekâmil ve umumî bir vahdet temin olunacak NADİR NADt Londraya gidecek heyetimiz Ankara 17 (Telefonla) îngiltere ıle akdedilen malî ve ticarî anlaşmanın tatbikatı hususunda müzakerelerde bulunmak üzere Hariciye umumî kâtibi Numan Menemencioğlunun başkanlığında sekiz kişilik bir heyet bu pazartesi günü şehrimizden ve sah günü Istanbuldan Londraya hareket edecektir. Türkofis reisi Bürhan Zihni, Cabir, Maliye nakid işleri müdürü de heyete Bugün lise ve orta mekteblerimizde tedris edilmekte olan kitablardan bir kısmj dahildir. (Ydzut 6 fiçı sahifemizdey \ Arkası Sa 5 sütuv 1 dei Adliye tayinleri Hâkımler arasında yaptlan son nakil ve terfilere aid liste, (S) inci sahifededir. Adliye Vekili Fethi Okyar, dün Adliyedeki tetkikleri esnasında... (Yazıst 6 QÇI sahifemizde)