2 Ekim 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

2 Birmdtesrm 1939 CDMHURlYET Bugünkü harbin içyüzü: 3 Zigfrid hattının esrarı {Baştarafı 1 inci sahifede) yareler geri gelmiştir. Garb cephesinde küçük bir keşif hava kuvvetimizle bir çok düşman harb tayyareleri arasında vuku bulan musademeye gelince düşmanın iki tayyaresi alevler içinde düşürülmüştür. Vaziyet vahimleşirken Lord Halifaks Varşova sefareti vasıtasile Leh hükumetinin noktai nazannı öğrenmek istiyordu Varşovadaki Ingiliz büyük elçisi Sir Kennard'dan Lord Halifaks'a Varşova, 27 h a z i r a n 1939 (Telgraf) 1 Bu sabah Hariciye Nazm muavinini ziyaretle, Danzig'deki gönüllü teşkilâtı hakkmda ne malumatı olduğunu sordum. Polonya menabiinden alınan ma lumata nazaran, iki bini Danzig'deki kışlalarda yerleştirilmek, iki bini de Proustta inşa edilen yeni binalarda yerleştirilmek suretile 4000 kişiden mürekkeb bir gönüllü teşkilâb vücude getirilmiş olduğunu söyledi. 2 * Danzig'deki umumî vaziyete gelince, biraz daha iyics olduğu anlaşıl maktadır. Son on beş gün zarfmda Po lonyalı gümrük miıfettişlerinin talimat larma riayet etmemek bakımından Danzig memurları elli hâdise çıkarmışlardır, fakat son birkaç gün zarfında bu nevi yeni bir hâdise olmamıştır. Son on beş gün zarfında şarkî Prusyadan serbest şehre celbedilerek gönüllü teşkilâtına dağıtılan yi'âhların belki bu vaziyette bir rolü vardır. Bu silâhlann mevcudiyeti mevcud nizamatm ihlâline mâni olmaktadır. 3 Hariciye Nazm muavini Arciszevvski'nin fikrine göre, Almanya Dan zig meselesi için bir umumî harb tehlikesini göze almıyacak, fakat Danzig'deki vaziyetini tedricen takviye ederek Lehistanm nüfuzunu zayıflatacak, ekonomik hayatı felce uğratacak ve bu suretle Lehistanı Almanya lehine bir anlaşma akdine icbar etmek istiyecektir. Almanya, ayni zamanda îngiltere ile Fransanın Lehistana karşı deruhde ettikleri taahhüdleri yerine getirmiyeceklerine dair pro pagandalarda bulunarak Polonyalılann maneviyatını kıracaktır.» Lord Haliiakslan Varşova elçisi Sir Kennard'a ledi. Henüz böyle bir teşebbüs zamanının gelmediğini zannediyor. Bu gibi bir te şebbüsün bilâhare daha şiddetli bir su retle yapılmasına taraftar olduğunu söylüyor. 5 Ingilterenin Danzig âyanile müşterek bir teşebbüs yapması hakkında ne düşündüğünü sordum. Bunun şayanı tercih olduğunu, fakat simdilik bu hususta beyanı mütalea edecek vaziyette olmadığını söyledi. 6 Polonyalıların ihtiyatsızlığı hakkında bazı mehafildeki kanaate rağmen Polqnya hükumetinin herhangi ihtiyatsız bir harekette bulunmamayı azmettiğini sıze temin eylememi nca etti. Yalnız, dün gece Almanlann derhal Danzig'e gireceğine dair bir şayia dolaşmıştır. Bunun üzerine Polonya erkânıharbiye reisini görmüş ve bir tek Polonya askerinin harekete geçmiyeceğini öğrenince evine gitmiş ve rahatça uyumuştur. 7 Danzig'deki nazi faaliyetlerinin Polonya için askerî şekil ve vaziyet ihdas edip etmediğini sordum. M. Beck bu kanaat doğru olmakla beraber, harbin bir kaç bin «seyyah» tarıfından kazanılamıyacağını ilâve etti. Almanlar bunu bildikleri için daha ziyade Polonyayı tehdide ve korkutmaya çalışıyorlar. Fakat bun da muvaffak olamıyacaklardır, zira herhangi bir tecavüzün İngiliz Fransız Polonya kuvvetli blokile karşılaşacağını biliyorlar. 8 M. Beck, Londrada gerek ekselânsınızla, gerek Başvekille yaptığı mülâkatlardanberi fikirlerini değiştirmediğini söyledi ve elân Almanya ile muslihane ve normal münasebat arzu ettiğini ilâve eyledi.» Fransız Başkumandanlığının plânı Paris, 1 (a.a ) Havas tebliğ ediyor: Fransız ordulan kumandanlığı, harekât teşebbüsünü muhafaza ederek ve ihtiyatlı hareket etmek tabiyesine sadık kalarak Zigfrid mevzilerine karşı muhtelıf noktalardan mahallî küçük taarruzlarda bulunmağa devam ediyor. Bu taarruzlar düsmanı daimî sıkıntı içinde tutmaktadır. Bütün harekât muvaffakiyetle neticelenmektedir. Bu harekât büyük itinalarla hazırlanmaktadır. T â ki asgarî zayiat ile azamî neticeler elde edilsin. Dün Sarrelouis'in cenubu garbî mıntakasmda yapılan harekât Fransız mevzilerinin ve mühim tarassud mahallerinin esaslı surette ıslah edilmesini mümkün kılmıştır. Surası kayda değer ki Alman topçu ateşi geçen haftaki kadar hiçbir zaman bu kadar büyük şiddette ve devamh olmamıştır. Binaenaleyh bunun sebebini asabiyete veya endişeye atfetmek lâzımdır. Alman radyosunun neşriyatı tekzib ediliyor Mariçrye Nezareti, 30 hazira* 1939ı I n . (Tekraf) '' • Derhal Hariciye Nazırile bir mülâkat temin ederek, vahamete yüz tutmaya başladığı anlaşılan vaziyete karşı Lehistanın ne gibi bir hattı hareket takib etmek tasavvurunda olduğunu sorunuz. Hitler'in, plânlarını Polonya hükumetini Danzig'de bir emrivaki karşısında bırakacak şekilde tanzim etmekte olduğu anlaşılmaktadır. Bu takdirde, Lehistan tarafından takib edilecek mukabil bir hattı hareket Polonya hükumetini mütecaviz rolünde göst^recektir. Benim fikrime göre, zama nmda üç devletin plânlarını birleştirmek üzere Polonya, Fransa ve Îngiltere hükumetleri arasında istişarelere başlamak anı hulul etmiştir. îngiliz hükumetinin noktai nazarına göre, bu plânların, Lehistanı mütecaviz vaziyette göstermek hususundaki Hitler'in manevralarını suya düşürecek şekilde tanzimi elzemdir.» Varşovadaki îngiliz maslahatgüzarı Norton'dan Hariciye Nazırı Lord Halifaks'a Varşova, 1 t e m m u z 1939 (Telgraf) 1 Telgrafınızın muhteviyatını M. Beck'e okudum. M. Beck herşeyden evvel bana malumat vereceğini söyledi. Alman hükumeti, Königsberg zırhhsının üç gün kalmak üzere ağustosun yirmi beşmde Danzig'i ziyaret edeceğini normal diplomatik kanalla Polonya hükumetine bıldirmiştir. Polonya hükumeti, Alman yanın bu tebligatını derhal Danzig âyanına bildirmiş ve bu hususta hiçbir itirazı olmadığını da büyük bir nezaketle ilâve etmiştir. 2 M. Beck bilâhare telgrafınıza temas ederek, Lehistanı bir emrivaki karşısında bulundurmağa veya mütecaviz lolünde göstermege matuf bir vaziyet ihdasına çahşıldığı bir sırada noktai nazarınıza tamamen iştirak ettiğini ekselânsnıza bıldirmemi benden bilhassa rica etti. 3 Bu itibarla müdavelei efkâra taraftar olduğunu beyan etti. Bununla beraber dün gece 48 saat için Varşovadan ayrıldığı ve bir haftalık gaybubetten henüz avdet ettiği için vaziyet hakkında esasen etrafh malumatı olmadığını, bu sebeblerle bu mesele hakkında benimle önümiızdeki salı günü daha mufassal bir surette görüşebileceğini bildirdi. 4 M. Beck, telgrafınızdan Berlin r=zdinde müşterek bir teşebbüs yapmak «iıyetinde olduğunuzu tahmin ettiğini söy Londra, 1 (a.a.) Press Assotiation Maginot hattının maktaı yarı resmî bir teblie neşretmektedir. Bu tebliğde şöyle deniliyor: Alman radyosu müttefiklerin hava kuvveti itibarile fena vaziyette olduklan intıbamı tevlid etmeye matuf yalan yanhş neşriyatta bulun1 maktadır. Bu haberleri ihtiyat ile telâkki IBaşmakaleden devavi] etmek muvafık olur, bu haberleri neşreHer müstakil miilet gibi, biz de hürrîdfen Nazi propagundasıdır. Almanlar dün Dünya harb hali yaşamağa başlıyalı yetimize âşıkız. Hürriyetimize göz dikilakşam radyo ile tngilizlerin ve Fransızladanberi Fransızlann Maginot hattı, dildiği gün, karşımızdaki kuvvet ne kadaı nn havada uğramış olduklan zayiat haklerden düşmiyen bir isim oldu. İstilâya azametli olursa olsun, onu korumak uğ. kında bir takım erkam zikretmişlerdir. Alkarşı korkunc bir sed teşkil eden bu murunda son nefesimize kadar herşeyi, amj manlann, tngiliz ve Fransız hava kuvvetazzam müdafaa vasıtası, şüphe yok ki herşeyi fedaya çoktan hazırlanmış bulu lerinin yapmış olduklan harikulâde hava fennin yirminci asırda yarattığı şaheser nuyoruz. seferlerinin ehemmiyetini küçültmeğe çaI^rden biri olmak itibarile büyük bir e Bunu her Türk çocuğu pek iyi bildiğ lışmakta olduklannı tekrar etmek faidshemmiyet arzeder. O kadar ki, eserin büiçindir ki, kahvehane köşelerinde veya şu den hâli değildir. yüklüğü karşısında. müessir adeta unurada, burada hevulâ devletlerden, ejder Almanlann bir çok tayyarelerinin tah tulmuştur. ha kuvvetlerden bahseden canlı politib Varşovadaki îngiliz maslahalgüzan Nor rib edildiğini ve düşürüldüğünü görmckmakinelerini yerinde bastırmak güç biı Andre Maginot, Harbiye Nazırhğı ion'dan Hariciye Nazm Lord Halifaks'a ten mütevellid hosnudsuzluklannı örtmeşey olmıyacaktır. zamanmda inşasına başlattığı ve bugün Varşova 3 t e m m u z 1939 ye gayret eden Alman propagandasmın kendi adile anılan hat sayesinde, Fran Yalnız, her Türk çocuğu bunu kendi(Telgraf) bu husustaki faaliyetıne rağmen müttefik sa tarihinin ölmez simalan arasında ye ne ciddî ve lüzumlu bir vazife edinmeler şiddetli bir hava muharebesine giriş almıştır. Kendisi aslen Lorrain'li idi lidir. I Polonya resmî mehafilinde ve u mişlerdir. Meselâ Alman radyosu, dün 1877 de Pariste doğmuştu. Hukuk ve si NADÎR NADİ «•»tiınr» mumiyetie bütün >Pa4o«yddaS* fcöze çaf* Alman avcı tayyarelerinin şimal denizin yasî bilgiler tahsil etmiş, Devlet Şurasına pan sükunetten anlaşıldığına göre Dan de iki tngiliz bombardıman tayyaresini girmiş, muhtelif devlet memuriyetleri iş zig seırbest şehrinm tedricî" askerileştirildüşürmiîş olduklannı ve gündüzün îngi gal etmiş ve 1905 senesinde Cezayir vali mesi keyfiyeti henüz Polonya hükumetiliz hava kuv/etlerine mensub beş tayyare si maiyetinde bir memuriyet almıştı. Orani telâşa düşürecek mahiyet iktisab et{Baştarajı l inci sahifede) nin şimal denizinde iki îngiliz bombardı daki memuriyeti esnasında, Maginot, bümemiştir. tün muhitinde hürmet ve sevgi uyandır 10,000 metre: Birinci Zgozonis Bu hattı yaptıran müteveffa man tayyaresini düşürmüş olduklannı ve 2 Polonya hükumeti, ittihaz edilen Andre Maginot (Yunan) 32,53, ikinci (Rumen), üçüngündüzün İngiliz hava kuvvetlerine men mıstır. tedbirlerin Hitler'in emredeceği darbeyi Andre Maginot, 1910 da meb'us olsub beş tayyarenin Sarbrücken yakınmda Şimdi, Maginot, kendi isminî taşîyan cü Kiryakidis (Yunan), dördüncü Muskolaylaştırmak gayesini takib ettiğini du ve millet vekili sıfatile, millî müdafaa tafa (Türk). ve bir Fransız tayyaresinin de Biche yahatta pek yakm bir mevkide, dünyaya takdir etmektedir. meselesini ele alarak bu mevzu üzerinde Yüksek atlama: Birinci Reneka' kınmda düşürülmüş olduğunu ilân etmişbüyük bir faaliyetle çalışmağa koyuldu. geldiği şehrin 16 kilometre ötesindeki u (Yunan) 1,80, ikinci Polat (Türk) 1,8C 3 Bu son ihtimale karşı Polonya 1913 senesinde, Doumergue kabinesinde fak bir mezarlıkta metfundur. hükumetinin vaziyeti ağlebi ihtimal şu tır. üçüncü Fanta?ibi (Yunan) 1,80, dör Alman radyosu bir aralık harb esna harbiye müsteşarlığmı işgal eden MagiMeselâ mikrobun kcsfi hâdisesile Pardur: düncü (Rumer.) 1,80, beşinci Süreyya sında Almanlann 37 Fransız ve 27 İn not, Büyük Harbin ilânmda orduya il teur'ün adı; Marne muharebesile Jof A Müdafaa kuvvetlerini bilâinkıta (Türk) 1,80. giliz tayyaresi tahrib eylemiş olduklannı tihak etti ve cephede 44 üncü alayda va fre'ın ismi, radyomla doktor Curie nasıl takviye etmek ve malî ımkânlarını genişGülle atma* Birincî Kovaçoviç iddia etmektedir. biribirine bağlı ise, Andre Maginot ismi (Yugoslav) 14,16, ikinci (Rumen), üzife aldı. letmek, Fransız ve İngiliz membalan bu raCesareti, yararlığı sayesinde, çok geç de, Maginot hattına o kadar ayrılmaz bir çüacü (Yunan), dördüncü Ateş İbrahım B Hâdise çıkarmaktan mümkün kamlann sıhhatini teyid etmemektedir. Ha meden kendisine çavuş rütbesi verdiler. şekilde ebediyen merbut kalacaktır. (Türk), beşinci Arat (Türk). olduğu kadar içtinab etmek, va muharebeltrinın hemen hemen mütte Bunu, gene az bir zaman sonra başça Eserinin tamamlandığını görmek bah4 x 4 0 0 bavrak yanşı: Birinci YuC Danzig'deki ve Koridordaki fiklerin teşebbüsleri üzerine ve sırf Alman vuşluk takib etti. Fakat Maginot'nun ga tiyarhğım idrak edemıyen Andre Magi nan takımı 3,31, ikirci Türk takımı (iki haklan ciddî tehlikeye maruz kaldığı arazisinde vukua gelmiş olduğunu söyle vesi baska idi. Bir fedaî grupu teskil et not'nun mezarı, pek yakmda, belki bütün metre farkla), üçüncü Yugoslav takımı, takdirde, vaziyetin icab ettirdiği mukabil meye lüzum yoktur. Almanlann mühim mek, onun başına geçerek en tehlikeli va milletin tavaf edeceği bir ziyaretgâh ola dördüncü Rumen takımı. Türk takımı: tedbirleri almak. zayiata maruz ka'mıs olduklannın malum zifeleri başarmak, fevkalâdelikler yap Galib, Meİih, Zara, Gören. D Polonya hükumetinin kanaati bulunduğunu ilâve etmek muvafık olur. mak istiyordu. Bu emeline de muvaffak caktır. Umumî tasnif: 1 inci Yunanistan 25 ne göre, Hitler, mütecavize muhalif cepBir Holanda gemisi mayine çarptı olmuş, Verdun önünde ağır bir yara alpuv<ın, ikinci Türkiye 14 puvan, üçüncü heye açıktan açığa meydan okumadan Çin Japon harbi mıştı. Yugoslavya 13 puvan, dördüncü RumanAmsterdam 1 (a.a.) Holandamn önce iki defa düşünecektir. Londra 1 (a.a.) Çin membalarîn ya 8 puvan. Yarası ayaklanndandı. Cephedeki vaE Hitler böyle yaparsa, Lehistan Jan Van Gelder mayin gemisi bugün öğzifesine devamına mâni olan bu yaradan dan Royter ajansma gelen haberlere göMüsabakalara gelecek cumartesi günii azamî şekilde müsaid bir hareket takib leden sonra Terschelling civannda bir dolayı terhis edilince, tekrar meb'usan re, Çin çete kıt'alan Nankine gitmekte devam edilecektir. torpile çarparak mühim hasara uğramışedecektir. olan bir askerî treni yoldan çıkarmaya tır. İnfilâk esnasında mürettebattan iki meclisine dönmeğe mecbur oldu. 4 Polonya hükumetinin bu hattı Andre Maginot, cephede nasıl gözü muvaffak olmuşlardır. Ayni zamanda Vilâyet masraf bütçeleri için kişi ölmüş, üç kişi ağır ve üç kişi de hafif hareketi pek de basit olmamakla beraber, alınacak tedbirler surette yaralanmışür. Mürettebattan di yılmaz bir asker olarak kendıni göster demiryolu hattı da tahrib edilmiş ve Şang Almanlann «ruhî tethiş» taarruzunun hemişse; sakat ayaklarının taşıyamadığı iri hay Nankin demiryolu irtibatı inkıtaa Ankara, 1 (Telefonla) Dahiliye ğer üç kişi de aranmaktadır. Mayin gesaba katıldığını göstermektedir. vücudünü iki koltuk değneğinin yardımile uğramıştır. Vekâleti, hususî idareler bütçelerinin tatmisi bir romorkörle Perchelling'e getiril6 Bu şerait altmda maalesef ilk tesürükliyerek, meclisteki vazifesi başında Çumking 1 (a.a.) Central Nevvs biklerinde malî vaziyetin darlığı dolajyımiştir. şebbüsü yapan, mütecaviz rolünü kabul da, bütün ruhile ve bütün heyecanile öyajansımn bıldirdiğine göre, Hunan eya sile müşkülâta maruz kahndığını ve bazı Fransız tebliği lece temayüz etmişti. etmiş olacaktır.» etinin şimalindeki muhasemat, 65 kilo memur ve muallim maaşlannın vaktinde Paris, 1 (a.a.) Resmî tebliğ: Düşİkinci Poincare kabinesine Harbiye Yarm devam edecek metrelik bir cephe üzerinde vukua gel ödenmediğini gönnüş ve bu hususta Vaman topçu kuvvetinin Moselle mıntaka Nazm olarak girdi. 1922 den 1924 semektedir. Burada yapılan muharebeler, liliklere bir tamim yapmışbr. VekâLet bu smdaki harekâtı, bataryalarımızın muka nesine kadar devam eden nazırhğı esniBir çocugun ölümile neticeHankov muharebesinden sonra Nançang tamiminde şöyle demektedir: bil faaliyetlerile tardedilmiştir. Her iki sında, bugünkü Maginot hattı, zihnini iş«En mühim ve en ziyade hassasiyetle civarında vukua gelen çarpışmalardan dalenen kaza taraf geniş mikyast. tayyare faaliyeti gös alg etmeğe başlamış bulunuyordu. Huüzerinde durulması tâzım gelen cihet, Evvelkî sabah Yeniköyde küçük bir termişlerdir. dudu kapamak emeli onda bir fikri sabıt ha şiddetli ve kanlı olmaktadır. Japonla mevcud bütçe vaziyetleri içinde Vali arçojuğun ölumile netıcelenen bir kaza haline gelmişti. Lâkin, tasavvurunu o za rın mühim zayiat verdiği teeyyüd etmek kadaşlarımın tasarrufa, âcil olmıyan masolmuştur. man tatbik mevkiine koyamadı. Beş sene tedir. rafları tehire, hak ve vecibeleri sür'atle Paris, 1 (a a.) 1 teşrinievvel sabah Kâmüin 7 yaşındaki oğlu Metin, ev sonra, 1929 da ikinci defa olarak HarÇanga sehri, üç gündenberi durmadan ifaya, tediyatta müskülât varsa ilerideki de kimse yokken babasınm çiftesini ka tarihli Fransız tebliği: biye Nezaretini işgal ettiği zaman, artık. bombardıman edılmektedir. Şehre 200 günlerin muvazeneli hareketi sayesinde Sarrelouis'nin cenubu garbisindeki mınrıştırmağa başlamış, birdenbire ateş aazminin önünde duracak hail yoktu. Her den fazla bomba düşmüştür. Şehirdeki bunu izale etmeğe ve ancak malî kudretlan çıfteden çıkan kurşun, ayni odada takada mevzilerimiz iyileştirilmiştir şeyi göze alarak, her türlü mücadeleye hasar çok büyüktür. Ayrıca binlerce ku lerinin temin edebileceği ve başarabilecebulunan iki yaşındaki Hüseyne isabet Alman tebliği girişerek, adeta yumruğunun kuvvetile, übe de ateş almış bulunmaktadır. ği işleri yapmağa matuf tedbirleri almağa pderek zavallıyı yaralamıştır. Yavru Berlin, î (a.a ) Alman umumî ka fikirlerini kabul ettirdi; Maginot hatt> itina etmelerile kabil olacağından sene nicak hastaneye kaldınldıktan sonra öl denilen devâsa eserin vi.cude getirilmesi îrlanda tethişçileri faaliyette hayetine doğru herhangi müşkülâta marargâhı tebliğ ec!<yor: müştür. Amsterdam 1 (a.a.) Daily Herald Şarkta, Varşova ve Modlin'in işgali ıcin lâzım olan muazz ım tahsisatı mecruz kaîmamak üzere bütce tatbikatmda gazetesinin yazdığına göre, İrlanda cumSalih Kılıcm muhakemesi muntazam bir tarzda devam etmektedir. listen koparmağa muvaffak oldu. muktezi dikkat ve tasarrufun temini rica Hattm ırsdatına başlandı. FaKat An huriyetçileri İngiltereye karşı olan müca olımıır.» Garbda, düşmanın topçu ateşi Sarrebİzmitte yapılacak delelerine yeni bir şekilde tekrar başlarück mıntakasmda daha ziyade şiddetlen drp Magirot, eserinin tumamlandığinı îzmit (Hususî) Dolmabahçedeki Ihtısas mevkii addedilen mışlardır. ızdiham hâdısesi münasebetıle hakkın mistir. Bunun haricinde mühim hiçbir fa göremeden, 7 kânun.ifanî 1932 de ve^at memuriyetler Bunlar pasif hava koruma teskilâtlanda lüzumu muhakeme karan verılen aliyet ve harb kaydedilmemiştir. Garbda, etti. İsmi, Fransanın bu n büyük istihAnkara. 1 (Telefonla) İcra Vekilbasçavuş nn ilânlarını yırtmakta ve mahzenlerin eski îstanbul Emniyet müdürü ve ha iki Fransız ve 10 İnRİliz tayyaresi ve şi kâmına, ebediyen aiaıdıien Andre Maginot'ya, Fransanın üç Mare e sığınakların tenviri için mevcud elek leri Heyetı, yeni barem kanununun tatlen Çorum Valısi Salih Kılıcın muhabikatından olarak Maliye ve Münakamal denizinde de gene iki ingiliz tayyakemesıne şehrimiz Ağırcezasmda başsalı Petain, Lyautey ve Franchet d'Es rik tellerini keserek Büyük Britanyada .ât Vekâletleiınde bazı memurıyetlerın resi düşürülmüstiîr. Alman hava kuvvet perey en basta yürümek sartile, emsalsiz pasif müdafaa terübatını işkâl eylemeklanacaktır. ihtısas mevkii addedılmesıni kabu] evleri 2 tayyare kaybetmiştir. Muh&keme evrakı buraya gelmi^tir. bir cenaze merasimi yapıldı. tedir. lemistir. Maginot hattı nasıl yapıldı Her Türke düşen Bu müstahkem kale, Umumî Harbe nefer olarak iştirak eden Harbiye Nazırının kafasından doğmuş büyük vazife 10 uncu Balkan oyunları açıldı