2 Ekim 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUyUk edlb HALİD ZİYA UŞAKLIGILİN yeni eseri: ihtiyar Dost Kitabcılardan isteyiniz. KONT CÎANO BERLİNDE Orgeneral Kâzım Orbaym riyasetinde Londra; Almanyanın hazırladığı sulh bulıman askerî heyetimiz de Londraya beyannamesinin şimdiden akim vardı ve merasimle istikbal olundu kalmağa mahkum olduğunu bildiriyor Her Türke düşen büyük vazife ropaganda, durgun suya atılan küçük taşlara benzer; nafıfçe de olsa £uyun sathını ürpertir, en uzak kıyılara kadar dalga dalga yayılır. 1939 harbi, zehirli gaz ve bomba yağmurundan evvel işte bu ilk bakışta zararsız görünen fakat muntazam atıldığı ve iyi nişan almdığı takdirde yaman bir silâh olan propaganda taşlarile başladı. Geçen Büyük Harbi de yakından yaşıyanlann söyledıklerine bakılırsa son yirmi sene zarfında propaganda vasıtalarının kaydettiği terakki hamlesi akıllara hayret verecek kadar büyüktür. Akşamları, işten dönen yorgun insanlara, odalarım terketmeksizin sesler dünyasında neşeli bir seyahat yaptıran masum radyo makinesi, meş'um kuvvetlerin elinde, dimağımızı şu veya bu şekle göre yoğurmaya çalışan bir alet olmuştur. Fotoğraf, sinema gibi göze hitab eden vesikalar, sinsi propaganda teşkilâtınm elinde havsalaya sığmıyan kıhklara girmekte ve gözlerimiz vasıtasile şuurumuzu kandırmaktadırlar. Fakat, gene geçen harbi idrak edenlerin söyledıklerine göre yirmi senedenberi en büyük terakkiyi yapan propaganda unsuru, insan kıyafetinde olarak karşımızda gördüğümüz acayib mahluktur. Almanlar buna «kahvehane politikacısı» derler. Rkseriya iş güç sahibi bir adamdır. Benim gibi, sızin gibi, sırası geldıkçe dünya ahvalinden bahseder. Yalnız şu farkla ki, propaganda aleti olarak uzun emekler neticesinde yetiştirılmiş olduğundan, politika ile fazia uğraşmıyan vatandaşlar üzerinde «mühim edam» tesiri yapar. Bu suretle, insan kıyafetindeki propaganda makinesi, üstelik bir de «üretme» hassasma maliktir. Onun bir «mühim adam» olduğuna kanaat getiren vatandaşlar, ondan duyduklarını tabıatile başkalarına da yaymaya çalışacaklar, yani farkında olmadan onun birer «ikinci nüshası» haline gireceklerdir. Bu ikinci nüshalan böylece çoğaltmaya devam ediniz, durgun suya atılan küçük taşların havuzu ne hale getirecekleıini kolayca tahmin edersiniz. *** Biz bugün 1939 harbinin dışında burlunuyoruz. Fakal bütün dünyayı kaplıoyan propaganda faalıyetinin tesirlerini •^hissetmemiş olalım, buna şüphesiz imkân yoktur. Kahvehane çerçevesini de aşan bazı muhitlerden bir takım sesler geliyor: Filârî devletin bir heyulâ olduğunu, tuttuğunu koparacağm», dokunduğunu mahvedeceğini, onun önünde dayanacak bir kudret bulunmadıgını ileri süren bu bozguncu iddiaların gayesi malum: Türkiyede mütereddid bir efkân umumiye hazırlamak ve günün birinde bu efkârı ıımumiyeyi şu veya bu tarafa doğru sürükleme imkânlarına kavuşmak. Çok şükür ki tesirleri henüz pek mahJud görünen bu kahvehane politikacılarına karsı şimd'den ciddî bir mücadele açmak lâzımdır. Dünva ciddî bir buhran geçiriyor. Yarın bır çok milletlerle beraber bizim de silâVıa sarılmamız mecburiyeti, henüz bertaraf edılmiş bir ihtimal değildir. Tarihin büti'n imtihanlannı muvaffakiyetle veren bu millet, istiklâli uğrunda yeni bir harb vapıraV zaruretinde kalırsa, şu devletin bir heyulâya, bu devletin bir zebaniye benzetilmesi, onu kararından vazgeçirtecek bir sebeb teşkil edemiye :ektir tabiî. Türk Sovyet müzakerelerine Italyan Hariciye Nazırı diin Moskovada devam olundu Almanyada karşılandı h l l 22366 unaltıncı yıl sayı: 5 5 2 9 TBaşmuharrlr » «evl: a*** Tahrtr « * ve * 22366. Telefon: e l g r a ı v umhuriye ÎSTANBUL C A G A L O G L D heyeti: 24298. tdaro ve matbaa kısmı 24299 . 24290 CELÂLEDDİS EZtNE KUB ve ÖTEKİLER Bir rüya oynna 248 Pazartesı 2 Bırıncıteşrın 1939 Kitabcınîzdan arayînîz. Moskova 1 (a.a.) Türkiye Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu ile Sovyet zimamdarları arasında müzakerelere tekrar bugün saat 18 de Kremlin'de başlanmıştır. Londra 1 (Hususî) Orgeneral Kâzım Orbay ve refakatinde bulunmakta olan kurmay albay Nazmi, kurmay Orhan Türkkan ve diğer mütehassıs zabitlerden mürekkeb olan Türk askerî heyeti bu akşam Londraya vâsıl olmuş ve askerî erkân tarafından karşılanmıştır. Askerî Heyetimiz Londrada Cenubî İngilterede, Fransaya doğru hareket edecek olan askerlere anavatanda kalanların vedaı... Berlin 1 (a.a.) Italyan Hariciye Nazırı Kont Ciano bugün öğleden sonra Berline gelmiş ve istasyonda Hariciye Nazırı Von Ribbentrop ve diğer Alman ricali tarafından karşılanmışür. îstasyonda Yugoslavya ve Slovakya elçileri de bulunuyordu. Halk, Kont Ciano'yu hararetle alkışlamıştır. Londrada kanaat «Avrupa işlerinde Hitler yüksek mevkiini kaybetmiştir» Londra, 1 (a a.) Röyter tebliğ ediyor: Büyük Britanvada umumî intıba şudur ki, bu hafta, bir çok cihetlerden kat"î bir mahiyet arzedecektir. Londramn umumî kanaati, bugünkü vaziyetin esaslı iki âmili tazammun eylediği yolundadır. 1 Avrupa işlerinin gidişinde HitleT yüksek mevkiini kaybet miştir. 2 t Fransa ve İngilterenin Hitler'le sulh yapmamak hususundaki azimleri Alman Rus paktile müteessir olmamıştır. Büyük Britanvada Hitler'e hesablarınia aldanmış olan bir adam nazarile bakılmaktadır. Müsavirlerinin ve bilhassa Von Ribbentrop'un tecavüze karşı İngilterenin harekete gecmivecekleTÎne dair söyled'klerine kanmıstır. Hitler, simdi önlemeğe calıstığı garb harbini «•ıkarnakla aldanmıştır. İspanyanm. İtalyanın ve Japonyanın sempatisini kavbefmekle ve bilhassa Almanyanın Türkivevi i&fal edecesHni ümi«l etmekle hatâva düsmüştür. Keza «Mein Kampf» taraftarlarının \Arkast Sa 6 sütun 3 te~\ ingiliz tayyarecileri müştahkem mıntakalardaki tank tazaklarile ağırtopçu mevzilerini tespit ettiler İngiliz Japon müzakereleri m Zijjfrid hattının esrarı Seyahatin sebebi Berlin 1 (a.a.) Italya Hariciye Nazırı Kont Ciano'nun Berlini ziyareti hakkmda yarı resmî kaynaklardan bildiriliyor ki, iki mihver devleti Hariciye Nazırlarınm enternasyonal vaziyet, yeni bir hareket münakaşasını lüzumlu kıldıkça buluşmalan bir teamüldür. Son haftalar içinde hâdis olan yeni vekayi ise malumdur. Iki devlet arasmda görüşmelere Tokyoda tekrar başlanıyor Tokyo 1 (Hususî) Domei ajansının bildirdiğine göre, Japon İngiliz müzakeratına pek yakmda Tokyoda yeni den başlanacaktır. Japon hükumeti Çindeki sefirini bazı hususlarda fikrini al mak üzere Tokyoya davet etmiştir. Japon siyasî mehafili Avrupada son beynelmilel vaziyet dolayısile Japon İngiliz müzakerelerinin şimdiye kadar konuşulduğundan başka esaslar üzerinde cereyan edeceğini zannetmektedir. Avrupa için tarihî hafta Roma, 1 (a.a.) îtalya Hariciye Nazırı Kont Ciano'nun Berlin seyahali ve Rayştag'ın içtimaa davet edilmiş olması Italyan matbuatının bugün başlıca mevzuunu teşkil etmektedir. Gazeteler, bütün Avrupa için tarihî olabilecek bir haftaya girilmekte olduğunu kaydedi yorlar. Gazetta del Popolo, Kont Cina'nonun Almanyaya yaptığı ziyaretin büyük e hemmiyetini tebarüz ettiriyor ve Avru pada İtalyanın bugün yapabileceği yüksek vazifeyi kaydeyliyor. [Arkası Sa 6 sütun 1 del Varşova şehrine hücum eden Alman tanklarmdan bir kısmı Leh devlet merkezi civarında bir muvakkat köprüden geçiyor Londra, 1 (a.a.) Krallık hava kuvvetleri pilotlan, İngiljz umumî karargâhile Fransız umumî karargâhına Zigfrid hattının son dercce müştahkem olan mıntaklarının ekserisine aid bir çok malumat ve dikkate şayan fotograflar getirmişlerdir. 600 kaderr irtifadan uçan pilotlar, garbda Almar.'arın müştahkem hattı boyunca birçok tnil katetmişler ve toplann bulunduğu noktilan tayin eylemişlerdir. Pilotlar tanklann gizlenmekte olduklan tuzakları ve en mühim münakalât hatlarının iltisak nokt3İannda birer ağ vazifesi gören tuzaklan da meydana çıkarmışlardır. Ekseriyetle birbirile karşılaşan inkişaf uçmaları, hududu mükerreren geçmisler ve nihayet pilotlan düşmanın binlerce kilo metrelik arazisinin foloğrafını almaya muvaffak olmuşlardır. Tayyarelerimizden hiçbiri, düşmanın ne toplan, ne de tayyareleri tarafından taarruza uğramış değildir. Çünkü tayyarelerimiz çok alçaktan uçtuklanndan Alman topçulan bu tayyareleri Alman tayyareleri zanneımislerdir. Bir Alman bataryasınm efradı tayyarelerimizin çıkardığı gürültü>Hi duyjnca bunlan Alman tayyareleri imiş gibi selâmlamıştır. 10 uncu Balkan oyunları açıldı Dünkü yarışlarda atletlerimiz iyi dereceler aldılar ııı,nınııııııııııınMiııııııiıiMiııııııiMiııııılııııcırııiM(iııııiMiııııi"iıi"iııi"«»ı"»""iııııııııııiMiıııııııııııııııııııiHiııııi!irMiiııııiMiınııııııiııııııııı ChurchilUin bir nutku «Harbe başlamak Hitler'in elinde idi, fakat bitirmek bîzim elimizdedir» Londra 1 (Hususî) Bahriye Nazırı Winston Churchül bugün bir nutuk söyliyerek ezcümle demiştir ki: « Harbe başlamak Hitler'in elinde idi> fahat harbi bitirmek onun elinde olmtyncaktır. Fransa ile bizim 85 milyon niifusumvz var. Ve bu yekuna müstemlekclerle dominyonlar dahil dem ğildir. Rusyayı, şimdi, Polonyada, bu memiekete yardım etmek icin bulunduğunu görmek isterdih. Rusya, bugün şarka do°ru Alman ilerlp"î*ini durdvrmuitur. Ru«ya, elbette Rıtmanya, Yugoslavya ve Türkiye.ye Almanların indiğini ve harbi buralara gÖtiirmelerini istemezdi.» Tahtelbahir harbinden bahsederek Churchill şöyle demiştir: « Tahtelbahir harbi bir aydanberi başladığı halde tamar mile akim kalmıştır. Tam bir haftadanberi Alman tahtelbahirleri bir tek İngiliz ticaret gemisi batıramamişlardır. ümid ederim ki, bir gün bütün milletlerin gemilerine kendi harb gemilerimizi terfik etmek imkâm hasıl olacakttr.» Nazır, nutkunu Kanada ve Amerikamn yapabilecekleri yardımlardan bahsederek biürmiştir. NAD1R NAD1 lArkast Sa. 5 sütun 0 ua\ I Atina, 1 (Hususî muhabirimizden) Onuncu Balk?.n oyunlarına bugün AtiAlmanyanın şimalindeki uçuşlar nanın meşhur mermer stadyomunda büLondra 1 (a.a.) İngiliz hava kuvyük merasimle başlandı. Bu müsabakalavetleri dün akşam Almanyanın şimalinde ra Bulgar atletleri iştirak etmediğinden, yeni bir keşif uçuşu yapmıştır. Hareket Türkiye, Yugı slavya, Rumanya ve Yutamamile muvaffak olmuş ve bütün taynanistan arasında yapıldı. \Arkası Sa. 5 sütun 3 te^ Stadyom, hıncahmc dolmuştu. Saat üç IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIItlllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllinilllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIUIIllllill te evvelâ Başvtkıl Metaksas, bilâhare de Yunan Kralı ve velİ3hd stadyoma geldiler. Bundan sonra resmi geçid yapıldı ve Türk atletleri çok alkışlandı. Olemp dağında Güneş zivasile yakılan meşale, Yunan atletlerinın ellerinde sönmeden Atinaya stadın kapısma kadar getirilmişti. Geçid resminden sonra, her milletten birer \ atlet, ellerindekı meşaleleri bu meşaleden yaktılar ve bunatıla da stadyomdaki Olimpiyad meşalesini ruruşturdular. Kral, bunun üzerıne Onunru Balkan oyunlarını açtı ve Yunan ıt'etlerinden Kara Yorgos, bütün atletler namına Olimpiyad yemini etti. Bugün alınan dereceler şunlardır: 100 metre: Birinci Muzaffer (Türk) 11,1/5. İkinci Prine (Yugoslav) üçüncü StafanDviç (Yugoslav), dörduncü Melih (Türk) 800 metre Birinci Stranokos (Yunan) 2 dakikt*, ikinci (Yunan), üçüncü Lik maçlarına dün dört stadda birden başlanmıştır. Fenerbahçe ile Gala(Yugoslav), dördüncü Rıza Maksud tasaray arasmdaki maçı 1 0 Fener kazanmıştır. Yukarıki resim bu maçtan (Türk) lArkası Sa. 5 sütun 6 da] 1 bir enstantanedir. Maçların tafsilâtı 6 ncı sahifemizdedir. Lik maçlarına başlandı