2 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

2 Eylul 1939 [Baştaraft 1 tnd sahlfeiel kerelerin devamı müddetince Almanya ile Lehistanın askerî harekâttan içtinab etmelerini teklif etti. Polonya hükumeti, bu teklifimizi derhal kabul etmiş ve Almanyanırı da bu hususta teminat vermesini istemişti. Almanyadan bu hususta hiçbiı cevab almaya muvaffak olamadık. Al manya bu teklife ccvab vermiş olsaydı bu sabahki felâket vuku bulmazdı. Berlin radyosu dün gece Almanyanm 16 maddelik şartlarını neşrederek, Lehistanı bu şartlan reddetmekle itham etti Bu iddia hakikate mugayirdir, zira mevzuubahs teklifler hiçbir zaman Lehistan tebliğ edilmedi. îngiltere, Almanyanın tekliflerini bekliyordu. Bu maksadla Berlin Elçimiz, Fon Ribbentrop'u ziyaret etmişti. Alman Hariciye Nazm, elçimize Almanyanm şartlannı okumuştu Elçimiz, Ribbentrop'a Polonya elçisin davet ede/ek Alman şartlarının kendisine tebliğini teklif etmiş, fakat Fon Ribbentrop asabiyetle şu cevabı vermiştir: Asla onu davet edemem. Bu şerait altında Lehistan, kendisine tebliğ edılmiyen teklifleri reddetmekle itham edilemez. Elçimiz, Alman tekliflerinin bir suretini istemiş, fakat Fon Ribbentrop Polonyanın Berline murahhas göndermediğini, binaenaleyh geç kalın dığını ileri sürerek bu talebi de reddetmiştir. Polonyanın Berline murahhas gönderdiği farzedilse bile bundan da bir netice çıkmıyacağı muhakkaktır, zira daha evvel ayni surette Berline giden devlet adamlarının mukadderatı malumdur. Nlbayet ı Harb Başladı! Başvekili Mussolini bir çarei hal bulmak mahallerini terlcetmektedir. için elinden geleni yaptığından, fırsattan Birçok hastalar da bulunduklan hasbilistifade benim ve hükumetimin teşek tanelerden başka yerlere nakledilecek kürlerini bildirmeği vazife addederim. lerdir. Bazı $.ahsi vak'alar haric olmak Nazi usulterine nihayet üzere sıhhiye ekipleri henüz hizmete çağırılmamıştır. îskoçyada hastalann nakvermek lâzımdır Ingilterenin vicdanı rahattır. îngiltere line şimdiden boşlanmıştır. Kral Başvekâlette împaratorluğun ve dünya milletlerinin ek Londra 1 (Hususî) Kral Jorj sa seriyetinin manevî muzaheretile harbe giraydan araba ile Başvekâlete gitmiş ve recektir. Alman milletile hiçbir kavgamız yok Çemberlayn'le görüşmüştür. Kral ilek tur. Yalnız, Alman milletinin başmda bir defa olarak Başvekâlet dairesini ziyare Nazi hükumeti vardır ki, bu gibi bir hü etmektedir. Kraliçe de, kadın gönüllü teşkumet mevcud oldukça Avrupada sulh o kilâtlarını teftiş etmiştir. lamaz. Nazi hükumetinin iki senedenber tatbik ettiği ve bizim için bir zül teşkil eden buhranlar doğuran, devletleri birbir ardına ortadan kaldıran sıyasete nihayel vermek lâzımdır. îngiltere cebir ve şiddel cnünde boyun eğmiyecek ve kuvvete daima kuvvetle mukabele edecektir.» CUMHURÎYET Vekiller Heyetinin dünkü içtimaı Ankara 1 (a.a.) Resmî tebliğ: îcra Vekilleri Heyeti, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmağm da iştirakile bugün saat 17 de Başvekii doktor Refik Saydamm riyasetinde topJanarak Hariciye Vekili Sükrü Saracoğlunun verdiği izahatı dınlemi» ve enternasyona! vaziyeti mütalea etmiştir. kerlik zihniyetinden ilham alarak sonuna kadar vazifesini yapmasını beklerim.» Hitler'in orduya hitab eden beyannamesi, gazetelerin hususî tabılarile neşredilntiştir. Ecnebi gazeteler mümessilleri, Propaganda Nazırı tarafından saat 8,30 da toplanmava davet edlimiştir. Leh orduları şiddetle mukavemet ediyor IBaştarafı 1 tnd sahifedei Fransada umumî $eferberlik Muhaliflerin müzahareti Başvekilin şiddetle alkışlanan bu nutkundan sonra kürsüye çıkan muhalefet lideri Greenvood demiştir ki: « Amele fırkası hükumete müzaheret edecektir. Nihayet tecavüz yapıldı Hitler, bu hareketile insaniyetin bir numaralı düşmanı olduğunu ilân etmiş oldu.» LJberallerin lideri Arşibald Sinkler d şunlan söylemistir: « Başvekil, milletin hissiyatına tercüman olmustur. Harbi bugün değil, 3 sene evvel Ren'in işgal edildiği gün başlamıştı.» Paris 1 (a.a.) Nazırlar meclisi bu sabah saat 10,45 te müzakereye başla mıştır. Nazırlar meclisi, Daladye tara fından tevdi edilmis olan aşağıdaki kararnameleri tasvib etmiştir: 1 Bütün Fransız arazisile Ceza yirde, Fransız müstemlekelerinde ve diğer arazide umumî seferberlik yapılma sını emreden kararname, Seferberliğin ilk günü, 2 eyluldür. 2 89 Fransız deparhmanında, Belford arazisinde ve Cezayirin üç departmanında örfî idareyi tesis eden kararname, 3 Âyan ve meb'usan meclislerin yarın için içtimaa davet eden kararname Meclisler saat 15 te toplanacaktır. Nazırlar meclisinin içtimaını müteakıb Daladye, Harbiye Nezaretinde Genera Gamelin'i kabul etmiştir. Rayihftag toplandı Berlin, 1 (a.a.) Rayştag, hükumeîin bir tebliğine ıttıla kesbetmek üzere saat 10 da içtimaa davet edilmiştir. liye eden bir tren, mitralyöz ateşine tutulmuş ve bombardıman edilmiştir. Grodno'da Katolik kilisesi Bialapodlask'da Ortodoks kilisesi harab olmustur. Devam eden bombardımanlar hakkında raporlar gelmekte berdevamdır. Danzig mıntakasmda, Gdynia'ya şiddetli bir tayyare hücumu yapılmıştır. Bugünkü çarpışmalarda 16 Alman tayyaresi düşürülmüştür. Polonyalılar iki tayyare kaybetmişlerdir. Karadaki harekât: Hava hüctımlarile ayni zamanda, Alman kıt'alarının harekâtı da başlamış ve bu kıt'alar hudud mıntakasınin bir çok noktasından Polonya arazisine girmiştir. Hudud mıntakasındaki çarpışmalar devam etmektedir. En şiddetli çarpışmalar, Silezyadadır. Harekâtımız esnasında, şimdiye kadar topçu ateşile bir düşman zırhlı trenini tahrib ettik. Birkaç tank hareket etmez bir hale konuldu. Bir çok harekât noktasında esirler aldık. Danzig'de, Westerplatte'ye yapılan üç Alman hiicumu geri püskürtülmüştür. öğleden evvel, Slovak arazisinden gelen Alman tayyareleri, üç defa Lvov »ehrini bombardıman etmiştir. Hasar yoktur.» Alman tebliğî Berlin, 1 (a.a.) Umumî karargâhuı iki numaralı tebliğî: «Silezya, Pomeranya ve Şarkî Prusyada yapılan askerî harekât esnasında, ilk günün bütün hedeflerine vanlmıştır. Dağlardan ilerliyen cenub kıt'alan, NeumarktSucha hattına varmıştır. Machrisch Ostrau'un cenubunda, Teschen civarında OIso geçilmiştir. Endüstri mıntakasınin cenubunda, kuvvetlerimiz, müfrezeler halinde Katovice hizasına gelmiştir. Silezyada hareket eden kıt'alarımız, Tschentochau isti kametinde ve bu şehrin şimalinde ilerlemektedir. Koridor'da kıt'alarımız, Brahe'ye yaklaşmaktadır ve Nakel civarında Netze'ye gelmiştir. Graudenz'in yanında çarpışma devam etmektedir. Şarkî Prusyada hareket eden kıtalanmız, Polonya arazisinin oldukça içerisinde harb etmektedir. Alman tayyareleri, ezcümle Babnel,Putzig, Graudenz, Pozen, Plock,Lodz, Tomaszon, Radom, Buda, Kattovitz, Krakau, Lemberg, Brest ve Terespolda tayyare meydan ve karargâhlarını bombardıman etmiş ve askerî müesseseleri tahrib eylemiştir. Harb gemileri, ordunun ilerlemesine mahsus bir tarzda yardım etmiştir. Bir çok tayyare kuvvetlerinin merkezî ve garbî Almanyada bulunmasına rağmen, Alman tayyareleri, Polonya havasına hâkimdir. Alman deniz kuvvetlerinin bir kısmı, Baltık denizini emniyet altınaı almak için Danzig körfezi önünde vaziyet ahnıştır. Neufahrvasser'de demirli bulunan Schlesvig Holstein mekteb gemisi, Polonvalılann işgali altında bulunan VVesterplatte'yi bombardıman etmiş tir. Gdynia limanı da tayyareler tarafından bombardıman edilmiştir.» Hitler"in nutku Hitler, Reichstag'da şunlan söylemistir: « Aylardan beri Versailles'da icad edilen ve bizim için tahammül edilmez bir şekil alan bir meselenin kâbusu altında hepimiz ıstırab çekiyoruz. Danzig ve Koridor, bundan evvel olduğu gibi şimdi de Almanyaya aiddir. Danzgi'i bizden Versailles ayırdı. Ve Koridor da Polonya tarafından ilhak edildi. Fakat bilhassa Alman ekalliyeti en ıstırab verici bir şekilde fena muamelelere maruz kaldı. Her zaman olduğu gibi bu işte de muslihane bir değişiklik yapılması için telkiflerde bulundum. Benim tekliflerim kadar açık ve mütevazı bir şey olamaz. Bu tekliflerim red dedildi ve bunlara seferberlik ve tethiş ile mukabele edildi. Polonya hükumeti, Alman tekliflerini tetkik etmek imkânlarını mütalea ettiğini dün akşam bildirdi. Sulha karşı aşkımm ve gösterdiğim sabrın alçaklık manasma alınmaması lâzımdır. Alman devletile şefleri bu hale tahammül edecek olurlarsa ben siyasî sahadan çekilirim. Tavassut teşebbüsleri suya düşmüştür. Ben garbda hiçbir şey "isfermyortrm. ltâlyaya teşekkür edcrim. Ecnebilerin yardımına müracaat etmek istemiyorurfa. Me' seleyi kendim halledeceğim, bitaraflara ria^et edeceğiz. Evvelâ Danzig meeslesini muslihane bir şekilde halletmeğe karar verdim. Polonya, sartlarımızı kabul edinceye kadar mücadele etmeğe azmettim. Almanyada bizzat benim de tahammül edemiyecepim bir mahrumiyet yoktur.» Yeni askerlik kanunu Siyatî faaliyet Avam kamarası bilâhare mecburî asHükumetimiz, sulhu kurtarmak için kerlik kanununun 18 den 45 yaşına kadar elinden geleni yaptı. Hitlerle aramızda teşmilini taleb eden kanun lâyihasını kacereyan eden müzakereler esnasında Al bul etmiştir. manya devlet reisi, Alman milletinin în500 milyonluk harb tahsisatı giltere tarafından tecavüze uğradığı takAvam Kamarası bilâhare harb ihtiyacdirde ona göre hareket etmeyi göze aldı larına tahsis edilmek üzere hükumetin emğını bildirmiş ve bütiin hayatında îngil rine 500 milyon sterling verilmesi hususuntere ile dost olmaya çalıştığını, fakat bu daki kanun lâyihasını müttehiden kabul etarzunun faydasız olduğuna kanaat getir miştir. Avam kamarası ayrıca harb ihtidiği için umumî seferberliğe karar verdi yacları ve seferberlikle alâkadar birçok ğini bildirmişti. kanun lâyihalan kabul etmiştir. Leh Cumhur Reitinin millete Hitler Alman Sovyet paktından Lordlar kamarasındaki beyannamesi bahsederek, şunları söylemişti: müzakereler Paris 1 (a.a.) Paristeki Polonya « Alman Sovyet paktı, Alman Hariciye Nazırı Lord Halifaks Lordyaya uzun bir harb yapmak imkânını lar Kamarasmda beynelmilel vaziyet hak sefareti Reisicumhur Moscicki tarafından Polonya milletine hitaben neşredilen bebahşeden iktısadî bir müttefik temin et kmda beyanatta bulunmuştur. Lord Haliyannamenin metnini tebliğ etmektedir. miştir.» faks Başvekilin nutkuna müşabih nutkunTebligde şöyle denilmektedir: Lehistanın teklifi reddedildi da Almanyanm kuvvet istimalinden vaz«Dün gece, asırlık düşmanımız, PoTarihte ilk defa olarak bu kadar feci geçmediğini ve esasen yirmi senedenberi lonya devletine karşı taarruz hareketleribir felâket mes'uliyeti Hitler gibi bir tek Danzig'i zapta hazırlandığını söylemistir. ne başlamıştır. Bu tarihî anda bütün milIngilterede umumi teferberlik adamın elınde bulunmuştur. letin, baş kumandanın ve silâhlı kuvvetLondra 1 (a.a.) Kral, bugün orBerlindeki Leh elçisi dün gece Alman lerinin etrafmda toplanarak, hürriyeti, isHariciye Nazırını ziyaret ederek, Polon dunun ve bütün hava kuvvetlerinin sefertiklâli ve şerefi için çarpışacağından ve yanın îngiltere tarafından yapılan sulh berlik emrini imzalamıştır. Leh Alman münasebetleri tarihinde birteşebbüslerini kabul ettiğini ve Almanya Müşarünileyh, bütün donanmayı se kaç kere olduğu gibi mütecavize şerefli ile müsavi şerait altında muslihane mü ferber haline vazeden bir beyannameyi bir cevab vereceğinden kat'iyyen emin zakerelere girişmegi kabul ettiğini bildir de imzalamıştır. Hükümdar, vaziyete olarak bütün vatandaşlara hitab ediyomiştir. müteallik diğer bir takım beyannameler rum. Fon Ribbentrop, Leh kıtaatının Al daha imzalamıştır. Bu beyannameler, bu Mukaddes ve haklı davası için Al'ahm man hududunu ihlâl ettiklerini ve Al akşam resmî ceridede intişar edecek ve lutfile bütün millet birleşerek sıkı saflar man ordusunun harekete geçeceğini söy Ingilterenin her tarafında duvarlara tahalinde harbe ve tam, bir zafere doğru liyerek Polonyanın teşebbüsünü neticesiz lik olunacaktır. yürüyecektir.» bırakmıştır. Ingilterede harb kabinesi Hitler'in kat'î cevabı Paris 1 (a.a.) Hariciye Nazîrt Bone, bu sabah Polonya sefiri Lukasieviç'le Âyan ve Meb'usan Meclislerinin Hariciye encümenlerinin reisleri Henry Berenger ve Mistler'i, Amerika sefiri Bullitt ve îngiltere sefiri Phipps'i kabu etmiştir. Bone, îtalya sefiri Guariglia'yı da kabul etmiştir. Mumaileyh, sefire dün İtalya hükumeti tarafindan yapılan tavassut teklifine Fransa hükumetinin cevabmı tevdi etmiştir. Harekât nasıl başladı? Varşova, 1 (a.a.) Slovakya hududu da dahil olmak üzere, bütün Alman Leh hududunda muhasamat başlamıştır. Saât 6,40 t'a tayyareler, "VVesterplathe ile Puck'ı bombardıman etmişIerdir. Radyo, Almanlann Chanov, Lezno ve Estochova istikametinde taarruza geçmiş olduklannı tekid etmektedir. Taarruz istikametleri Paris, 1 (a.a.) Parise gelen malumata göre, Alman kıt'alarî bu sa. bah dört muhtelif istikametten Polonyaya taarruza başlamışlardır. Polonyanın şimalinde Şarkî Prusya hududundaki taarruz Malavdzialdovno ve Chonice istikametinde yapılmaktadır. Polonyanın cenubunda Alman taarruzunun hedefi Silezya hududundaki kömür havzası ve bilhassa Czetovda havzasıdır. Tayyare uçuşları yasak edildi tngiltere ültimatom verdi Londra, 1 (Hususî) Kanada parâmentosu pazar günü fevkalâde toplantıa çağırılmıştır. Kanadada bugünden itibaren harb vaziyeti hüküm sürmektedir. Avustralyada, Hindistanda ve diğer doAlmanyanm cevabı menfi olursa, Ber1 minyonlarda harb vaziyeti tatbik edillin elçimiz Henderson derhal Almanya mekte ve umumî seferberlik hazırhklan yapılmaktadır. yı terkedecektir. Bu şerait altında hükumetimiz Almanyaya son bir ihtardd bulunmaya karar vermiştir. Alman hükumeti askerî hare kâta nihayet vermez ve askerlerini Po lonya topraklanndan derhal geri çekmiyecek olursa İnjilterenin Lehistana karşı deruhde ettiği taahhüdleri derhal ve bilâtereddüd yerine getireceğini Berline bildireceğiz. Bu son ihtarımıza müsaid cevab verilmediği takdirde ki şahsan bunun aksini temenni ediyorum Berlin elçimize pasaportlannı istemek hususunda salâhiyet verilmiştir. Londra I (Hususî) Bir harb kabinesi kurulmak üzere olduğu haber verilmektedir. Hazırlanan plân mucibince eski Bahriye Nazın Çörçil, eski Hariciye Nazırı Eden'le muhalefet liderleri kabineye ahnacaklardır. Başvekil Çemberayn bugün Çörçil'le uzun bir mülâkatta )ulunmuştur. Domiyonlarda seferberlik hazırlığı îngiltere hazırdır Londradan çıkarılan çocuklar Bu takdirde bi? hazırız. Dün sefer berlik tedbirlerimizi ikmal ettik, bugün de umumî seferberlik ilân ettik. Hava, kara ve deniz ordularımız seferber haîe gelmiş bulunmaktadırlar. Ayrıca icab eden diğer tedoirle de alınmıştır. Bugürkü vazjyet 1914 vaziyetine benzemektedir. Ancak îngilterenin vaziye tini tetkik ettiğimiz zaman, bugünkü vaziyetimizle 1914 teki vaziyetimiz ara smda büyük bir fark mevcud olduğu derhal göze çarpar. Bugün hava, deniz ve kara kuvvetlerimiz hazırdır, ve vaziyet her bakımdan 1914 vaziyetine nazaran çok daha mü saiddir. Bugün sivil müdafaa hazırlıklanmız dahi ikmal edılmiş bulunmakta dır. Askerlik sahasında 25 sene evvel Lord Kiçner'in yaptığı gibi milleti orduya davet etmes ihtiyacı karşısında bu lunmuyoruz, zira mecburî askerlik ka nununu kabul etmiş bulunuyoruz. Ancak mazinin tecrübclennden istifade etmek için mezkur kanunu tadil ederek askerlik mecburiyetinin 18 den 45 yaşına kadar testniline kara' vprrh1 Londra 1 (a.a.) Bu sabah saat dokuzdan itibaren çocukların Londra Laricine sevkine başlanmıştır. Mektebler boşaltîlmaktadır. Çocuklar yetmiş muhtelif yeraltı istasyonundan trenlere bindirilmektedir. Trenlerden başka tram vaylar, omnibüsler dc çocukları taşıtnaktadırlar. Bu naki' vasıtalarını mutad seyrüseferden çıkarmak zarureti hasıl ol muştur. Mühim bir sebeb olmadıkça yola çıkmaması halka rica edilmiştir. Esa sen çocuklann tahliyesi işi bittikten sonra saat sekızle on yedi arasında trenierın mutad seyrüsefcri 3 4 gün kadar son derecede azaltılacakhr. Köylere işliyen otobüs servisleri de seyrekleştirilecektir. Londra eyaletinin 2000 mektebinde o kuyan takriben dört yüz bin çocuğun şehir haricine çıkarılması takarrür etmiştir. Bu çocuklardan 250 bini ebeveynlerile birlikte şehri teıkedecektir. Diğer cihetten sair şehirlerdeki mekteblerin çocukları da emnivetli yerlere gönderileceği için on bin ilkmtktebin boş kalacağı tahmin edilmeVtedir. Sıhhiye Nezareti çocukların trene bindirilmesi için 1200 istasyon intihab etmiştir. Mussolini'ye teşehkür Üç milyon kişi îngilterenin kalabalıkj * Geçirdiğimiz buhranlı günlerde îtalya Berlin 1 (a.a.) Mareşal Göring'in hava ordusu baş kumandanının bir kararnamesi bugünden itibaren Alman oisun ecnebi olsun bütün tayyarelerin Alman hakimiyeti altındaki arazi üzerinden uçmaları müsaadesini ilga etmekteBerlindeki Leh sefirinin Almanlara dir. Yalnız ordunun ve hükumetin tayyareleri müstesnadır. Bu memnuiyet hiverdiği cevab Varşova 1 (a.a.) Berlindeki Po âfına hareket eden tayyareler düşürülelonya sefiri Lipski, Alman hükumetine cektir. Lehistanın taarruza bütün kuvvetile mu Almanyada mektebler kapatıldı kavemet ve şeref ve istiklâlini müdafaa Berlin 1 (a.a.) Radyolar, pasif edeceğini bildirmiştir. müdafaa tedbiri olmak üzere Hava İş'eRuzvelt, sivil ahalinin ri Nazırının bugünden itibaren iş'arı ahibambardtman edilmemesini re kadar mekteblerin kapatılmasını emretmiş olduğunu ilân etmektedirler. istedi Vaşington 1 (a.a.) Ruzvelt, saat Danzig Almanyaya iltihak etti 4,30 da Fransa, İngiltere, İtalya, AlDanzig 1 (a.a.) Förster, Hitler'e manya ve Polonyaya birer telgraf çeke bir telgraf çekerek, Danzig'in Alman rek sivil ahalinin bombardıman edilme devletine ilhakına dair esas kanunu mermesini tavsiye etmiştir. Ruzvelt, derha! yete vazettiğini bildirmiştir. bir cevab verilmesini istemistir. Förster tarafından Hitler'e gönderilen Sansür başladı :elgrafta bilhassa şöyle denilmketedir: Londra 1 (Hususî) Bugünden iti«Danzig'in Alman devletile birleşmesi baren harice giden mektublara sansür hakkındaki esas kanunu imza ederek tatatbikına başlanmıştır. bik mevkiıne koydum. Bu gece Londra karanlıkta kaldı. Ya1. Serbest şehrin teskilâtı esasiye kanndan itibaren deniz sigortalarına yeni nunu derhal muteber olmak üzere !âğveden yüzde beş zam yapılacaktır. dilmiştir. Gönüllü kaydediliyor 2. Devlet kuvvetile icra kuvveti devLondra 1 (Hususî) Silâh altına et reisinin elinde toplanmşıtır. çağırılmıyan binlerce kişi gönüüü kay3. Serbest şehir bütün arazisi ve ahadedilmektedir. isile Almanyanın eczayı mütemmimesindendir. Bu hüküm de derhal mer'idir. 4. Alman hukukunun Führer tarafınHitler'in orduya emirnamesi dan ithaline kadar hali hazırdaki teşküâtı Berlin, 1 (a.a.) «Havas» Hitler esasiye kanununa bağlı kanunlar mer'ibu sabah orduya hitaben bir emri yevmî yette kalacaktır.» neşretmiştir. Bunda şöyle denilmektedir: Diğer cihetten telgrafta, Danzig ve «Polonya devleti, Führer'in arzu ettiği dinya limanlarının abluka altına alınmuslihane sureti tesviyeyi reddederek si dığı bildirilmektedir. iâha müracaat etmiştir.» Hitler'in cevabı Emri yevmıde şunlar ilâve edilmekteBerlin 1 (a.a.) Hitler, Förster'e dir: aşağıdaki telgraf) göndermiştir: «Bu delice tahrikâta nihayet vermek ü«Danzig'in Almanyaya rücuuna aid zere şimdiden kuvvete kuvvetle mukabele olan beyannameyi kabul ediyorum. Al etmekten başka benim için yapılacak bir manyaya karşı olan sarsılmaz sadakati şey kalmamıştır. Alman ordusu Alman nizden dolayı size ve bütün Danzig kamilîetinin şerefi ve hayatî hakları için bü dın ve erkeklerıne teşekkür ederim. Danvük bir azimle çarpışacaktır. Her asker ig'in Almanyaya rücuu hakkındaki kanun den büyük an'aneden ve ebedî Alman as, lArkası Sa. 8 sütun 1 de} 7 Alman tayyaresi düşürüldü Varşova 1 (Hususî) Polonya kıtaatı Danzig civarında bir Alman zırhlı trenini zaptetmişlerdir. Bundan maada 7 Alman tayyaresi düşürülmüştür. Bunlardan üçü Krakovide, dördü de Gdyniada düşürülmüstür. Yedi tayyare, Varşovaya gitmekte iken düşürülmüştür. Avrupa harbi patlak verdi IBaşmakaleden devam~\ uzun sürmiyecek Almanyada Bu bakmdan meselenin yalnız Danzigle Koridora inhisar ettirilmemiş olduğu açıktır. Başta Polonya ve onu takiben müttefikleri bu mirphem olduğu kadar şamil Alman ta'.eblerini kabul edemeyince tabiî iş olacağına varacaktı, yani harbe. Nitekim hâdiseler bu cereyanını takib etmiştir. Bu satırlar «Cumhuriyeb> te çıkmcıya kadar îngiltere ile Fransamn da Almanyaya harb ilân etmiş olmalan ihtimali çok kuvvetlidir. Artık meselenin müzakere olunacak hiçbir tarafı kaltnamış olduğunu sanıyoruz. Meğer ki îngiliz ve Fransız hükumetleri harb ilânından evvel Almanyaya bazı şartlan muhtevi ve kısa müddetli bir ültimatom vereler, ve bundan da, muhalin farzile, mucize kabilinden yeni bir vaziyet çıkmış ola. Bizce demokrasi devletleri boyle bir ültimatom dahi vermiş olsalar artık ok yayından çıkmıştır, gen dönemez. Beseriyetin bu felâketi de görmesi mukaddermiş demek olur. Harbin Almanya ile Lehistan arasında mevziî bir mahiyette kalabileceğini farzetmeğe imkân var mıdır? îngiltere ile Fransamn Polonya tarafını tutarak harbe geçecekleri muhakkak olduğuna göre yeni savaşın mevziî bir mahıyetle kalamıyacağı açTk bir hakikattir. Hiç olmazsa şimdilik bu dört devletin yekdiğere karşı harb halleri başka türlüsü düşünülemiyen bir zarurettir. Şimdiye kadar Almanya ve Polonya arasındaki ihtilâfı bir Avrupa harbi sebebi olacak ehemmıvet ve vahamette görmemekte ısrar edegelmiş olan îtalya ile bir Avrupa harbindeki vaziyetleri bazı şartların şu veya bu şekillerine göre tahakkuk edecek olan diğer bazı devletlerin tutacaklan hareket hatlannın nasıl inkişaf edeceğini zamanla ye belki çok bir müddet zarfında görmüş olacağız. Bundan evvelki bir yazımızda îtaîyanın Almanya ile Polonya arasında başlıyacak ve İngütere ile Fransamn Almanyaya harb üân etmelerile takib olunacak bir harbe. hiç o'mazsa ilk safhada, girmemesi ihtimaüni tetkik etmiştik. Bu başlıbaşına bir mesele teşkil edecek kadar ehemmiyetlı bir vaziyettir. Hakikat kadar galib ihtimal, sürüklenilen bu badirede mihver devletlerinin yekdiğerinden ayrılamamaları, ergeç beraber hareket etmeleridir. Macaristanın Rumanyaya bir ademitecavüz misakını teklif etmesi ve böyle bir misaka avni mahiyetle Yugoslavyanın da teşrik oıunabileceği haberleri de gene şüphesi gaiib büyük itinalarla tetkik olunacak diğer bir vaziyet teşkil etmektedir. Bulgaristamn bitaraflığı da bu cümleye ithal olunmak lâzım gelen diğer bir vaziyettir. Kendı memleketimize gelince hükumetimiz bugünlerde Akdeniz emniyetile Balkanlann vaziyetini elbette en büyük dikkatle gözönünde bulunduracaktır. Başlayan harble yakmdan veya uzaktan alâkah bütün devletlerle birlikte memleketimizin de büyük bir soğukkanlılık ıçjnde havatî menfaatleri itibarile bütün tedbirlerını almaktan geri durmıyacaklarını söylemeğe hacet bile yoktur. Aylardan ve aylardanberi Avrupanın üzerinde bir kâbu; tesiri yapan buhran o halile daha ziyade devam edemezdi. Aklın ve msaniıkla medeniyete muhabbetin halledemediği felâketi artık mil'etlerin fedakârlıkian halledecektir. Bu kanlı keşmekeşten hakkı, yani milletlerin hayat ve istiklâilerini kurtararak selâmet sahiline çıkarmak insanlığın en büyük zaferini teşkil edecektir. YUNUS NADt