2 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

Alman Leh orduları nasıl muharebe edecek? Almanlar, harbi çabuk bitirmek için Leh ordusunu Varşova civarında sarıp imhaya çalışaçaklardır, fakat Almanlarm kahraman Leh milleti ile çok çetîn bir mücadele yapmak mecburiyetinde kalacakları muhakkak ve neticenin ne olacağı meşkuktur Son gerginliğin mihrakı olan Alman Lehistan hududunda harb filen başlamıştır. Bu itibarla bir Alman Leh harbinin nasıl cereyan edeceğini tetkik etmek istiyoruz. Bunun için evvelâ, iki tarafın ordularına kısa bir göz atmak lâzımdır. 2 Evlul 1939 CUMHUEÎTET iki ordunun kuvvetleri arasında bir mukayese Alman ordusu rurdular. Lehistanda bugün, sınıf, parti ve din kavgaları durmuştur; haricî tehlike karşısmda, aşırı sağlarla aşırı sollar dahi mukaddes bir birlil ilân etmişlerdir. Bütün millet yekpare bir kütle salâbetini almıştı Ziraat, sanayi ve harb endüstrisi çok ileridir. Harb endüstnsi, garb ve şark hududlarından uzak bir ferde, Pnzmısıl mmtakasında kurulmuşlur. Lehistan, ham madde bakımından da zengindir. Avrupanm üçüncü derecede petrol, 4ncü dere y ruzla düşmanı merkezden tespit ve iki müdafaada kalarak Alman ordusunun yanlarından ihata şeklinde Kont Şılifen'in yukanda 3 numara ile gösterdiğimiz mereserlerinde ve plânlarında daima tavsiye kezine iç hatlardan istifade suretile kuvettiği yeni bir Cannes (Kan) yaratma vetli bir siklet merkezi teşkil ederek taarğa müsaiddir. ruz edebilirler. Almanlarm Breslav'dan Leh ordusunun harekâtı Alman ordusu hakkında çok yazılar yazıldı. Bu itibarla Almanyanın askerî teşkilâb hakkında fazla tafsilât vermeğe lüzum görmüyoruz. Avusturyanm ve Südetlerin ve ÇekoSlovakyanm ilhakmdan evvel Almanya 67 milyon nüfusundan 13 milyon azamî eli silâh rutar adam çıkarabiliyordu. Şimdi, Almanyanın nüfusu Çekler haric 80 milyon, Çeklerle beraber 87 rmlyon olduğundan silâh altına alabileceği insan yekununu 15 milyon addedebiliriz. Bu rakam, Almanyada silâh altına ahnabilecek erkek nüfus demektir; yoksa Almanya 15 milyonluk bir ordu çıkarabilir demek değildir. Şimdi, bir de Lehlerin neler yapabileceklerini gözden geçirelim. Almanların her taraftan Varşovaya müteveccih taarruz kollannın maksadı, Varşova ve Vistül nehri garbında memleketi müdafaaya çalışacak olan Leh kuvvetlerini ihata etmek olduğuna göre, Lehistanın sevkülceyşi de, bu taarruz kollanndan bazıları karşısında müdafaada kalmak ve bir tanesi karşısında merkezi siket teşkil edip onu vurmağa çahşmak olacaktır. Lodz'a doğru yürüyen merkezini bozmağa muvaffak oldukları takdirde, harbin ilk safhasmı kazanmış olurlar. 4 Yahud da, Almanlann I, 2, 3 numarah kollarına, yani sol cenahına ve merkezine karşı müdafaada kalarak, Slovakyadan ilerliyen 4 numarah kollanna taarruz edip onu bozmağa çalışırlar. Fakat buradaki dağlık arazi müdafaaya daha salih olduğu için, Lehlerin burada müdafaada kalmaları ve üçüncü maddede zıkrettiğimiz gibi Alman merkezine saldırmaları ihtimali çok daha kuvvetlidir. Almanlar, askerlikte «dış hallar» de 5 Şarkî Prusyadan gelecek Alman nilen hasmı yan ve gerilerinden kavrayıp taarruzuna karşı Lehistanın kuvvetli bir sarmak sistemini tatbika çalışırken Lehler mukabil taarrruzla bu memleketi işgal etde «iç hatlar» denilen ve bir taraftan öte rresi hatıra gelebilir. Çünkü oradaki AlEn son hesablara göre, Alman ordusu cede kömür çıkaran kuvvetleri binnispe zayıftır. Denizki tarafa sür'atle kuvvet yetiştirerek düş man nun, hazarda 52 tümeni vardı. Bu tümen memleketidir; su kuv den takviye edilebilirse de bu takviye emanm, kendi yan ve gerilerine sarkmak verile elektrik istihsaler söyle tefrik edilmişti: isteyen kollanndan evvelâ birini, sonra di pey sürer ve o vakte kadar Leh kuvvet39 Motörlü veya motörsüz piyade tü Ii 3 milyar 250 milğerini mağlub etmek usulünü tatbik etmek leri, Şarkî Prusyadaki Alman ordusunu yon kilovattır. Memmenî, SLOVAKYA isteyeceklerdir. Kendi vaziyetleri buna mağlub edebilirler, fakat, bu mahdud heleketin beşte biri or3 Dağ tümeni, manhLv.. Lehistanın müsaid olduğu gibi, Alman ordusunun a defli hareket, Lehistanın aleyhine olur. 4 Makineli hafif tümen, iMUNIH yalnız demiri yoktur. lacağı vaziyet de buna müsaiddir. Leh Çünkü maksad, arazi zaptetmek değil, 5 Zırhlı tümen, Haricden getirir. Debay'nandanlığının, yukanda işaret etti Alman ordusunun büyük kısmını mağlub 1 Ath süvari tuğayı. Almanyanın bu muvazzaf orduyu sefer mir ve çelik sanayii ROMANYA ğimiz 5 Alman taarruz kolunun hangisine veya tevkif etmeğe çalışmaktır. Alman karşı müdafaada kalıp, hangisine karşı ordusunun büyük kısmı ise Şarkî Prusyaber ettikten sonra, kalan ihtiyatlarile de bakımından Avrupataarnız edeceğini kat'iyyetle tahmin kabil da değildir. Şarkî Prusyaya sevkedilecek 45 ihtiyat tümeni ve 35 45 yaş arasın nın onuncu memlekeAlman ordusunun Lehistana yapacağı taarruzun muhtemel dakilerden mürekkeb 20 Landvvehr fırka tidir. Ziraati, haydeğildir. Ekseriya, iç hatlardan istifade, Leh kuvvetleri, asıl gaye için çalışan orsı daha seferber edebileceği hesablanmak vancılığı çok ileridir. istikamet lerini gösterir harita önceden hazırlanmış kat'î bir plânla değil, dudan ayrılmış, onu zayıflatmış olurlar. tadır ki bunların hepsi yüz on altı Dört milyon atla Sovyetlerden sonra gelir. karşı gönderebilir. Bunu kat'iyyetle tayin t..kiben Varşova üzerine yürümesi bekle fakat düşmanın harekâtına ve alacağı va Bu itibarla, Lehlerin, Şarkî Prusyadan buçuk tümen eder, kırk beş yaşmziyete göre yapılır. Hangi kol fazla ileri kendi yan ve gerilerine düşmek isteyecek Orduya gelince, genc insanlar itibari etmek mühim meseledir. Bazı mütehassıs nır. olan Alman kuvvetlerine karşı da süvari dan itibaren, sin tahdidi olmaksızın le zengin olan Lehistanda, silâh altına alı !ar, Almanyanın 45 50 fırkasını Zigfried 2 Frankfurt'tan hareket edecek o çıkmışsa, hangisine karşı sür'atle kuvvet birliklerüe işgal ve müdafaa muharebesi eli silâh tutar adamlar da Landstrum nabilecek insan mevcudu, en yeni hesab hattında Fransız ve İngiliz ordularına karîan ikinci bir ordu, evvelâ Pozen'i hedef toplayıp taarruz etmek imkânı varsa onun diye ayrı bir sınıfa ayrılmıslardır. Alman lara göre, 8 milyon kişidir. Son sınıf 330 şı bırakarak 70 75 fırka ile Lehistana üstüne çullanılır. Maamafih, gene umu yapmaları doğru olur. yada, ayrıca, sıkı askerî bir talim ve ter bin kişi vermiştir. Alman vesikalarına na taarruz edeceğini hesablıyorlar. Küçük ittihaz eder, buraya vardıktan sonra, Po6 Gene uzak bir ihtimal de Lehlezen istikametinde Vistül nehrine ve ora raî tahmmler yapmak kabıldır. Şu halde biye görmüş yan askerî teşkilât vardır. zaran, orduda talim ve terbiye görmüş ihSlovak ordusunun da Almanyaya yardım Lehlerin harekâtını da şöyle tahmin ede rin, kendi sol cenahlarmda ve merkezledan Varşovaya doğru yürür. Bunlar 80,000 kişiden mürekkeb olup jan tiyatlar 3 milyon 600,000 kişidir. Alelâde edeceği muhakkaktır. Almanlar, herhalrinde müdafaada kalarak Torn'a taarruz biliriz: darma hizmetini gören Landespolizei ile hazar ordusu 300,000 kişiden ıbaret oldu3 Uçüncü bir ordu Breslav'dan hade, Leh ordusuna kâfi üstünlükle taarruz 1 Baltık denizine Alman donan edecek olan ve Koridoru ele geçirmeğe beraber 6 tesekküldür. Bunlardan meşhur ğu için her seneki efrad fazlası sayıları edeceklerdir. Lehistan da, Sovyetlerin reket ederek, bu şehirden takriben 300 ması hâkim olduğu için, Lehistanın dara çahşacak olan Alman kuvvetlerile Şarkî S. A . lar ve S.S. ler hayli mühim bir kuv yediyi bulan muhtelif teşekküller de müşüpheli vaziyeti karşıs'nda, ordusunun bir kilometre mesafede bulunan Varşovaya cık ve tehlikeli Koridoru muhafazaya ça Prusyadaki Alman kuvvetlerine, hepsine vet teşkil ederler. S.A. lar 21 grupa, 97 kemmel denilecek bir askerî terbiye gör kısmını şark hududunda bırakmağa mec varm. Ja çalışacak olan bu ordunun ilk lışmasmın manası ve ehemmiyeti yoktur. karşı taarruza geçmeleridir. Fakat bu da tuğaya ve 627 standarda ayrılmıslardır. mektedir. burdur. Buraya tahsis edilecek Leh tümen hedefi Lodz'dur. Bu itibarla Koridoru şıddetle müdafaa et aslî naksadı temin edecek rîir hareket olStandardları alay, hatta tabur telâkki eBunlar arasında, yardımcı hizmet de lerinin adedini de tayin etmek müşküldür. 4 Dağ tümenlerinden mürekkeb ol mek hatasına düşmiyecektir ve yukarıda madığı için, yapılacağı pek tahmin edidersek büyük bir kuvvetle karşılaşınz. nilen bir hizmet daha vardır ki sulh zaİki tarafm hava kuvvetlerini yarı yarı ması kuvvetle muhtemel bulunan bir ordu işaret ettiğimiz I numarah Alman taarruz A •• askerî mütehassıslan Almanya manında, ihtiyarî olarak orduya girmiyen a ' lemez. da, Almanyanın peyki olan Slovakyadan koluna karşı, süvari kuvvetlerile işkâl munın, bugün 120 tümen seferber edeceğini veya terhis edilen bütün erkeklerle orta ya kabulde hata yoktur. Lehlere karadan yalnız Rumanya yar laarruz edecek, Karpat dağlarını aşarak hareb. i y?nmakla iktifa edecektir. Esaumumiyetle kabul ettikleri için, biz de bu tahsil görmüş kadınlara şamildir. Harbde Hulâsa edelim: tetkikimizde 120 tümeni esas ittihaz edi mecburî bir şekil alan bu hizmet, silâh al dım edebilir. Fakat, Rumanyanın, ne ya Galiçyadan Varşova üzerine yürüyecektir. scn, Lehler Koridorda, hazarda yalnız iki Almanlar, harbi sür'atle bitirmek için pacağı henüz kat'iyyetle malum değildir. 5 Sulh zamanında 3 piyade tümeni piyade taburu bulundurmakla burayı müyonız. tmi rağınlıp orduya verilmiyen 1 7 60 ordusunu Varşova civarında sarıp Hulâsa, Lehistan ile Almanya karşı kar ve 1 süvari livasının bulunduğu Şarkî dafaa etmiyeceklerini göstermişlerdir. Leh Leh Alman ordusunun iki büyük zâfı vardır. y» arasındaki bütün kadın ve erkeklere imhaya çahşacaklardır. Lehler, harbi uşjya kalırlarsa, yani Sovyet Rusya, Lehis Prusyadaki birinci Alman kolordusu, şarkî Bir kısım ihtiyatlarm (1900 ilâ 1913 te şamildir. lerin burada müdafaada kalarak Thorn'un tanı arkadan vurmağa kalkışmazsa Al Prusyadaki ihtiyatlann silâh altına celbi zatabilmek için Alman ordusunu, cevvaî vellüdlü olanlann) ciddî bir talim ve terMecburî askerlik hizmeti 21 yaşından rnanya, Lehistanı kolayca mağlub edemez. ve denizden yeni kuvvetler sevki suretile işga .ne ve Almanların Vistül'ü geçmesibiye görmemiş olması, diğeri ve daha müne mâni olmağa çalışacaklarım kabul et bir müdafaa ve fırsat bulunca taarruzla 50 yasma kadardır. Harb zamanında, mec Alman ve Leh ordularının ikisinin de bir ordu haline ifrağ edilerek taarruzî bir mek daha makul olur. h'mmi de zabit ve küçük zabit noksanımağlub ve tevkif etmeğe uğraşacaklardır. burî hizmet 19 yaşından başlar. Süvari ana harekât doktrini «taarruz» dur ve ma kuvvet haline konulabılir ve buradan Var dır. 2 Almanların, yukanda 2 numara Sovyet Rusya arkadan Lehistana taarsınıfını arttırmak için, kendi atile gelennevra harbi yapmaktır. Her iki tarafın da şova üzerine sürülerek Lehlerin yan ve Leh ordusu ile gösterdiğimiz Frankfurt'tan Pozen is ruz etmez, bilâkis Rumanya, Lehistana ler, 4 seneye taksim edilmiş, 12 aylık kıhududlar gerisinde tahkimatı vardır. Ma gerileri tehdid olunabilir. Alman başkusa hizmet görürler. Lehistan ve ordusu hakkında biraz danevra orduları bu tahkımata istinaden harb mandanlığı için, bütün mesele, bu beş kol tikametine karşı ilerileyecek koluna karşı yardım ederse, Almanlarm kahraman Ordu mevcuduna gelince, hazarda 30 edeceklerdir. Leh ordusunun ana sevkülha fazla malumat vermek faydadan hali dan harekete geçebilecek kuvvetleri mün da müteharrik bir müdafaa yapacaklan ve Leh milletile çok çetin bir mücadele yappiyade tümeni, 1 süvari tümeni, 15 müsta ceysi mümkün olduğu kadar fazla dayadeğildir. Lehistanın 389,000 murabba kiferiden ezdirmeden, Leh ordusunu ihata bu orduyu durdurmağa çalışacaklan da mak mecburiyetinde kalacaklan muhaklometrelik arazisinde 35 milyon nüfus var kil süvari tuğayı vardır. Hepsi 40 süvari narak, Fransız İngiliz ordularının Al etmektedir. Hududların ve arazinin va düşünülebilir. kaktır. dır. Bu nüfusun yüzde 60 65 i köylü ve alayı eder. Harb halinde ordu, 50 hatta man Zigfried hattını yarmalarını teshile ça ziyeti, Almanların mütemerkiz bir taarABİDIN DAVER 3 Böylece kendi sağ cenahlarmda çiftçidir. Memleketin merkezinde nüfusun 60 tümene çıkarılacaktır. Hazarî mevcu lışmaktır. Alman ordusunun sevkülceyş ü^te ikisini teşkil eden Leh blokunun etra du 300,000 olan Leh ordrusuna ilâveten, prensİDİ ise, bir an evvel garba dönmek fmda ekalliyetler otunır. Ekseriyeti Ga hudud muhafızı, gümrük muhafızı, jandar icin, Leh ordusunu en kısa zamanda ezliçyada olmak üzere 4 milyon Yahudi var ma ve saire olarak ayrıca takriben 200,000 mek olacaktır. dır. Leh Alman hududuna yakın yer kişi daha vardır. Hududların ve arazinin vaziyeti AlTankların mevcudu 80C 1000, tayyalerde, bilhassa Süezyada 700 ilâ 900 bin manların lehinedir. Lehistan arazisi ovadır; Alman sakindir. Pinsk bataklıkları cenu relerin mevcudu 1500 kadar tahmin edil yalnız Slovalya tarafmda Karpat dağbunda Rüten denilen 5 milyon Ükraynah mektedir. Hep Leh mamulâtı olan yeni Iarı vardır. Lehistan topraklarında ilk müyaşar. Bu bataklıkların şimalinde, Sovyet tayyareler arasında 460 kilometre sür'ate him mânia Vistül nehridir. ve Berline kadar raRusya hududlarına yakın ve Ak Rusya varanlar Simdi, Almanlardan baslıvarak iki tadenilen yerlerde 1,500,000 Ak Rus otu hatça gidip gelebilecek olanlar var *»lr\ harekâtını tetkik edebiliriz: (İlkbaharda, İllüstrasvon garur. Memleketin diğer kısımlarında da 100 dır. zetesinde çıkan bir tetkikte Le Alman taarruzu bin Çek, 60,000 Ru. ve 8 10 bin Litvanyalı yaşar. Görülüyor ki 35 milyon nü histanın 500 bombardıman ve 2000 diğer Almanya, Lehistana 5 istikametten tafusun 11 milyonu Leh değil; yabancı un tayyaresi olduğu yazılı idi.) Leh ordusun arruz edebilir : surlardandır ki bu Lehistan için bir zâf da valmz ağır IOD miktarı ihtiyacı kâfi de1 Dar bir şeridden ibaret olan Kosildi: fakat bu ilkbahardanberi azamî gav ridoru çiğneyip Danzig ve Şarkî Prusya teşkil eder. retle bu noksanın da telâfisine çalışılmak ile irtibat tesis etmek için, buradan bir haLehler için nüfus bakımından bir kuvta idi. reket yapabilir. Alman hududunda Grauvet membaı genc nüfusun fazlahğı ve Leh i yazıda Leh ordusunu da 60 denz ile Bromberg'den Vistül nehrinin ırkının bedenen çok sağ.lam ve velud olmasıdır. Lehistanın nüfusu her sene 400 tümen olarak, vani Alman ordusunun ya Koridordan geçen kısmı arasındaki mer7<! safe 80 kilometreden ibarettir. Bir Albin kişi artmaktadır. Lehler, umumiyetle ' kadar V>°« AİMANYA gürbüz, mesakka mütehammil ve kanaatkârdırlar. Büyük ekseriveti katolik olan Polonyalılar, îrfan ve ahlâk itibarile Lâtin terbiyesi alıs S'âvlardır. Leh ordusunda muvazzaflarla ihtivatlar, heD ayni yasta ve ayni kudrette görünürler. O kadar ki eŞer ihtivatlarm uzun sacları da muvazzaflar gibi dibinden kesilmis olsa, bu iki re^id askeri birbirinden avırmak mümkün deSildir Lehler, gavet atesli vatanperver, kahramanlık an'aneleri ve şanh mazilerile mağ kuvvetler ve doktrinler Bir harb vukuunda, Almanya, atnalı şeklinde Lehistanı sarmış olan takriben 2700 krlometre uzunluğundaki hududlarırdan, muhtelif kollârla Lehistana taarruz edecektir. Lehistanla harb başlayınca İngiltere ve Fransanm da Almanyava harb acacakları muhakkak olduğundan Almanya 120 tümeninden ne kadarını Lehistana man ordusu, seri bir taarruzla buradan Thorn'u tutmak isteyecektir. Böylece Koridor, şarkî Prusya Lehistan hududu ıstıkametinden kesilecek, bu harekete, denize yakın yerlerde, Danzig'deki AlmanIarla Sarkî Prusyadaki kuvvetler de yardım edeceği gibi denizden Alman donanması da iştirak edecektir. Sahilden yapılacak hareketin Stettin'de başlayacağı tabiidir. Thorn'u tutan kolun, sağ cenahını $arkî Prusyaya istinad ettirerek Vistül'ii Tanklara karşı Leh topları iş başında