22 Temmuz 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURIYET 22 Temmuz 1939 f Şehir ve Memleket Haberleri ) Tarihî roman: 91 Yazan: Kadircan Kaflı Siyasî Amerikanm bitarafhğı Kuyucu Murad, küçük çocuğu, bir sırtlan dehşetile Bu makinelerin şehir Şartnameyi tespit eden Halkevleri ve Parti boğazından kavrayarak boğdu, kuyuya attı! dışında kullanılması heyet bugün avdet ediyor merkezlerini ziyaret Padişahın bunları söyliyebilmek için Dedi. Biraz sonra Murad Paşa çocupazartesi günü başbyor muhtemel kendisini epeyce zorladığına şüphe yoktu ğu karşısına aldı. Çabk kaşlannm altında Dünkü deniz kazaları Mazutla işletilen Sipariş olunacak Meb'uslarımız ve otobüsün mahzuru posta vapurları halkın dilekleri Fakat Mahfiruz Sultana karşı da en kü hâlâ otuz yaşm panlnlannı taşıyan göz Belediyenin Beyoğlu cihetindeki raylann çük bir hürmetsizlik yapmaktan çekini lerile onu baştan ayağa kadar süzdü: Yeni sipariş olunacak posta vapurlarıkaldırılarak burada otobüs servisleri tesisi yordu. Asiler arasında ne ararsın? nın şartnamesini tespit etmek üzere Anhakkındaki tasavvuru üzerine bu hususta Çakır Alinin gösterdiği merhamet ço Tramvay idaresince tetkikler yapilmağa karada bulunan Denizyolları Umum MüSun'ullah Efendiden başka hoca Mustafa Efendi de Mahfiruzun dilinden ko cuğa cesaret vermişti. Bu ak sakallı, dok başlanmıştır. Bu tarz şehrin umumî dürlüğü İşletme ve Fen heyeti müdürlerile nuşunca Padişahm tereddüdü kalmadı. sanlık ihtiyardan bir fenalık geleceğini vaziyeti bakımmdan muvafık görülürse i mütehassıslar, bugün Ankaradan şehrimiO kadar ki Fatma Sultanın j'alısma git ummuyordu. Bunun için dosdoğru ce cab eden tedbirler alıftacaktır. Diğer ta ze döneceklerdir. Öğrendiğimize göre, komekten de vaz geçti. Yazılan bir ferman vablar verdi: raftan otobüs işletme imtiyazınm Belediye misyon mesaisini ikmal etmiştir. Hazırlahemen o akşam kapıcıbaşılardan birıne Babamla beraberdim. tarafından kullanılması hakkındaki kara nan proje Vekâlete verildikten sonra sipaverildi: Baban Celâlî miydi? nn da tatbikma geçilmek üzeredir. Ma rişin sür'atle yapılacağı anlaşılmaktadır. Kuş olup uçasın; bunu tez Murad Değildi, onların arasına istemiye zot ve benzinle müteharrik otobüsler üzeaTırhan» ın tecrübeleri Paşaya ulaştırasın! rek katılmışn. Yeni gelen Tırhan vapuru, pazartesi rinde tetkikler yapılmış, her ne kadar maDenildi. Şimdi burada mı? zotla işleyen otobüslerin işletma masraf günü Halicden çıkacak, o gün veya salı gü Murad Paşa İstanbula doğru yola çıkÇocuk orada kimi titriyerek, kimi ye lan daha az ise de neşrettikleri koku itiba nü Marmarada sefer tecrübeleri yapılacakmıştı. Üçüncü gün sabahleyin ordunun i re yuvarlanmış olarak, kimi de bir heykel rile sıhhate muzır görülmüştür. Maamafih lerisinde heyecan görüldü. Bir ath dört gibi dimdik oldukları halde ölüm sırasını ' Halicde bir kaza bunlann tamamile ihmal edilmesi de dcğnal Murad Paşaya doğru yaklaştı; kapı bekliyen elli altmış kişilik son kafileye Dün Halicde gene bir deniz kazasi olru bulunmamış olduğundan şehir içinde cılardan biri onun verdiği haberi Murad dikkatle baktı, fakat babasını göremedi: benzinle ve şehir haricinde de mazotla iş muş, bir sandal batmıştır. Sürmene limaPaşaya bildirdi: Yok... leyen otobüslerin kullanılması tercih edil nma bağlı dört tonluk îzzetin Emaneti «Delil süvarisi» Celâlilere çatmış Babanı, Celâlilere katılsın diye miştir. Hüda motörii, Balıkpazan önünde 3886 lar! kim zorladı? numarah Mevludun sandalına çarpmışür. Belediyeler Bankasından istikraz oluna Kaç kişi imişler? Kıthk oldu. cak beş milyon liradan bir milyon lirası bu Sandal batmıştır. Mevlud müşkülâtla kur Altı yüz kadar... Baban ne iş yapardı? işe tahsis olunacaktır. Buna aid formalite tanlmıştır. Kimin tayfasıdır? Saz çalardı. Denize diişen adam! ikmal edilir edilmez hemen faaliyete geçi Bilmiyorlar; Kalenderoğlunun dö Elindeki saz kimindir? Dün Büyükadadan Heybeliyc gelmekecektir. küntüsü olmalı!.. Babamın! te olan Denizyollannın Kalamış vapurunMurad Paşa kethüdasına döndü: ŞEHÎR lŞLERt dan bir adam denize düşmüş ve bütün a Sen çalar mısın? Sür git! Hele birini kaçırmasm Hayır... Ben bunu yalnız taşınm! Panorama bahçesinde gece raştırmalara rağmen meçhul şahsm kurşunî lar! Murad Paşa sakalım avucladı; acı arenkli şapkasmdan başka birşey bulunaeğlentisi Ömer Ağa yüz kadar kapıcı ve sipahi cı güldü ve mırıldandı: mamıştır. i!e birlikte dörtnal uzaklaşırken Murad Taksimde, Panorama bahçesinde, bu Demek ki baban Celâîileri coştuMaltepe vapurunun geçîrdiği arıza gece için, müstesna eğlenceler tertib ePaşa mırıldandı: rurdu! Sen de yardım ederdin!.. Köprüden dün sabah Büvükadaya hadilmiştir. Hasılatı tamamen İstanbul Ço Ne tükenmez şeylermiş! AnadoCellâdlara bakarak başını oynattı. O cuk Esirgeme Kurumuna terkedilecek reket eden Denizyollarının Maltepe vapulunun dağı taşı Celâli olmuş! anda iki adam onu iki kolundan tutarak olan gece eğlentileri, saat 19 da başlıya ru, Sarayburnunu dolaşırken pervanesinde Yüzünde neş'e vardı, çünkü gene kubirkaç adım öteye uçurdular. Çakır Ali rak, sabahın saat ikisine kadar Jevam bir ârıza olmuş, halk birdenbire telâsa yular kazdıracak; onlan gövdelerle dolileri atıldı: edecektir. düşmüştür. Maltepenin pervanesi sür'atle dururken başlardan da ehramlar kuraGüzide okuyucularımız en müntehab tamir edilmiştir. Devletlum... günahtır!.. caktı. Fakat altı yüz kelleden nekadarcık parçalannı okuyacaklan gibi, aynca bir Ömer Ağa onu önledi: bir ehram olurdu ki... Kendisini avuttu: luk edenler DENtZ İŞLERİ çok eğlenceli varyete numaraları da gös Ali!.. Başın gider!.. Her halde altı yüzden çok olmaŞişli ile Mecidiye köyü arasında, tramterilecektir. Atölye ve kızaklar tevsi ve Fakat... bu zavallı çocuğun!.. lı!.. vay deposu civannda bir gece MustafaŞehir armoni orkestrasmın Genc sipahiyi sımsıkı yakalamışlar, ıslah olunacak Dizginleri gevşetti; kazan üzengileri anın elini kolunu bağlıyaırak parasını gakonserleri tnı karnına dürttü; bir delikanlı gibi ileri geriye atmışlardı. Limanlar umum müdürü Raufi Man sıbdan suçlu Ahmedle Mevludun muhaÇocuk, yalın kılıcları, kanlı başları, Yeni teşkil edilen şehir armoni or yaslı ile umum müdür muavini Hâmid kemeleri Ağırcezaya vekâlet eden ikinfırladı. Şimdi renk renk bayrakların dalgaları altında renk renk elbiseli acar at başsız gövdeleri, yığın yığın pıhtılaşmış kestrası bugünden itibaren yaz konser Saracoğlu dün İstanbul limanının Halic ci cezada dün görülmüş, tahkikatı ya olan kızıl kanları görünce çılgına dön lerine başlıyacaktır. Orkestra, bugün deki atölyelerine ve kızak mahalline gi panlar şahid olarak dinlenilmiştir. BunIılar, hep dörtnala kalkmışlardı. müştü. Oyuklarından fırlıyan gözlerini saat 18 de, Taksim abidesi önünde, pa derek tetkikler yapmışlardır. Murad Paşa harb meydanına vardığı lar, Mustafamn müşteki sıfatile müra zartesi günü ayni saatte Taksim bah Halicdeki atölye ve kızak bütün Turzaman orada silâhstz beş .yüiı k*daı Ce ellâdlann çelik bakışlı gözlerinde dolaş çesinde, salı günü Gülhane parkmda, catini ve sonra gösterilen resimlere bakiye limanlarının tamir ve inşaat işlerilâlî gördü. Bunların atlan ve silâhları a tırıyor; yalvarıyor, inliyordu. Bu öyle a çarşamba gününden itibaren de sergi ni karşüıyacak şekilde ıslah ve tevsi o karak bu iki k^şiyi nasıl teşhis ,ettiğini lınmıştı. Etrafı sarmış .olan yalın ,.kıhc cıklı bir görünüştü ki o zamana kadar nin devamı müddetince Yerli Mallar lunacaktır. Bunun için bir proje hazır a'nlatmışlardır.' Şikâ'yete göre, sü'çlularsipahilerin ortasmda, yüzleri solgun, baş binlerce baş kesen o ellere, o kılıclara a sergisinde konserler verecektir. dan Ahmed, taşrada bir yerden îstan lanacaktır. ları iğilmiş ve omuzlan düşmüş olduğu ğır geliyordu. bula gelen Mustafa ile vapurda ahpab Halka iyi muamelede bulunHatay deniz fenerleri Murad Paşa haykırdı: halde sessiz duruyorlardı. Murad Paşa Limanlar umum müdürlüğü Hatay sa laşmış, Mustafayı otele yerleştirmiş, mıyan memurlar Hele ne durursuz? görününce birçoğu yerlere kapandılar; sonra da <haydi seninle gidelim, benim Bazı tramvay memurlannm son za hillerinde bulunan iki deniz fenerini daÇocuğun götürüldüğü cellâd başını salsonra ellerini uzatarak: Şişli deposunda bir arkadaşım vardır, manlarda halka iyi muamele etmemekte ha tesellüm etmiştir. dı: Devletlu serdar, bizi affeyle! olduklan ve bir kısım vatmanların da Beynelmilel tahlisiye kongre onu görelim> demiş, gece kıra çıkardığı Bunun günahı yoktur ki öldüreDiye bağıranlar oldu. Fakat Murad müşteriler tamamen inip binmeden a sine gidecek murahhasımız Mustafa ile yürürken yanlarına Mevlud Paşa sağa göz attı: yaklaşmış, <ben memurum, yürüyün karabalan hareket ettirdikleri hakkmda yım!.. Münakale Vekâleti yann İsviçrede rakola> demiş, bu müdahale karşısmda Kazın! Murad Paşa ötekilere teklif etti, fakat şikâyetler yapılmıştır. Tramvay, Tünel Dedi. Sonra solundaki cellâdlara em ayni cevabı aldı. O zaman yeniçerilere ve Elektrik umum müdürü Hulki bu hu toplantılanna başlıyacak olan beynelmi afallıyan Mustafamn elini kolunu bağlel tahlisiye kongresine Türkiye murahsusta alâkadarlara tebligat yaparak halretti: döndü: hası olarak Almanyada inşa olunan va lamış, Ahmed de Mustafamn parasını ala sühulet gösterilmesini ve nezaketle Ne durursuz! Siz öldürün! purlanmızı kontrol heyeti reisi ve eski mış. Sonra Mustafayı orada bağlı bıramuamele yapılmasını, arabalann müş Cellâdlar enli kılıclanm sıyırarak salTahlisiye umum müdürü Necmeddini kıp, ikisi biırden savuşmuşlar. MuhakeOnlar da kabul etmediler: erilerin inip binmeleri tamamlandık dırdılar. me, şahid dinlenmek için başka güne tamemur etmiştir. Biz cellâd mıyız? Cellâdlar bile Celâlilere şimdi üçer beşer diz çöktü acıdılar, biz onlardan daha insafsız mı an sonra tahrikini, buna riayet etmi yenlerin birinci defa ihtarla tecziye eMÜTEFERRtK lik edilmiştir. rülüyor; enseden vurulan birer kılıda ye olacağız? dileceğini, ikincisinde vazifelerine ni Silivri Belediye veznedarînîn re seriliyorlardı. Ticaret sarayı Murad Paşanın sakah titriyordu. Bu hayet verileceğini bildirmiştir. muhakemesi Kuyular şaşılacak bir hızla kazılıyorEvkaf idaresi tarafından Halic sahi sefer kendi kapıcılarına ve iç oğlanlarına Inşaat müsaadeleri linde yaptınlacak ticaret sarayı etra du. O kadar ki elli kadar baş yere düşSilivri Belediye veznedan İhsanın iHdönerek emri tekrarladı. Lâkin onlar da Yapı ve yollar kanunu ahkâmma göre, fmdaki tetkikata devam olunmaktadır. tilâstan muhakemesine, Ağırcezaya vetüğü zaman onlann gövdelerini alacak birkaç adım geri çekilmekten başka birtarihî bina ve abidelerin civannda yapı Evkaf idaresi bu hususta Ticaret Oda kadar kuyular da hazırlanmış oluyordu. şey yapmadılar. O zaman Murad Pa lacak binalann asgarî on metre açıkta sile iktısadî mehafil ve diğer alâkadar kâlet eden ikinci cezada dün devam oCellâdlann bir kısmı gövdeleri kuyuşanın birdenbire ileri ahldıği, çocuğu bir bulunması lâzım gelmektedir. Bundan ardan bazı malumat istemişttr. Bunlar lunmuş, Müddeiumumî muavini Feri lara atarken bir kısmı da Murad Paşasırtlan dehşetile boğazından kavrıyarak almdıktan sonra ticaret sarayının yeri dun Bagana mütaleasını söyliyerek, nın karşısına başlardan ehram yapıypr en yakm kuyunun kenanna kadar sürük dolayı inşaat için Belediye her müracaat vukuunda civarda tarihî eser bulunup tespit edilecek, plân ve projeleri hazır 1934 te geçen hâdisenin sevk şekline gölardı. re ihtilâs olduğu, fakat muhakeme saf lediği, sıkarak boğduğu ve kuyuya attığı bulunmadığı Müzeler idaresinden so lanacaktır. Çakır Ali de Ömer Ağa ile birlikte görüldü. Etrafta tüyler ürperten bir deh rulmakta ve ona göre müsaade veril halarile 129 küsur liralık bir zimmet maBolu Valisi şehrimizde öne atılmış; savaş bitmeden yetişmişti. şet vardı; Çakır Ali put kesilmişti. mektedir. Yalnız şimdiye kadar yapı Bolu Valiliğine tayin edilmiş olan sa hiyetinde bulunduğu anlaşıldığı kay Celâliler teslim olunca o da kıhcını kınıMurad Paşa geri döndü, eski yerine lacak inşaatın bulunduğu yer arasma bık Matbuat Umum müdürü Naci Kıcı dile, zimmetten ceza istemiştir. Muha na koymuştu. O sırada arkasından: geldi. Ağzındaki birkaç köhne dişi gı yol tesadüf ederse bu cihet nazan dik man vazifesine gitmek üzere Ankaradan kemenin devamı, müdafaa ve karara kate alınmamakta idi. Bu suretle evvel şehrimize gelmiştir. Tutun! Vurun! kalmıştır. cırdattı ve oradakilere bağırdı: ce verilmiş olan müsaadelerin de doğru Diye sesler duymuş; dönüp bakmıştı: Kalenderoğlu gibi, Kara Said gibi olmadığı anlaşıldığından müsaade olu C Liselerin askerî kampları dün kapandı J Üç sipahi bir çocuğu kovalıyordu. Çoeşkiya, analannm karmndan at ile mız nan yerlerdeki inşaat tatil ettirilmiştir. cuğun elinde bir saz vardı; çahlardan sıçrak ile çıkmadılar. Onlar da çocuk idiraya sıçraya kaçıyordu. Fakat o gidişle Meyva ve sebze satış ler. Bunun gibi yağma ve cinayetler içinsipahilerin ona yetişeceklerine şüphe yokmerkezleri de terbiye gördüler. Bu çocuk onların ahtu; belki de öldüreceklerdi. Halbuki onun Ziraat Vekâletine merbut bir teşekkül lâklarını almıştır. Nekadar değiştirilmek ne suçu olabilirdi. Elinde saz tasıyan ve istense ahlâkını düzeltmek mümkün de halinde çalışan yaş meyva ve sebze kooiilâhı olmıyan bir çocuk... peratifi Belediyeye müracaat ederek yaş ğildir. Çakır Ali gizli bir sesten emir almış meyva ve sebze satışmın halkın menfaaErtesi gün Tokata vanld:. îibi atım sürmüş; sipahileri önlemiştı. tine uygun bir şekilde tanzimi maksa Murad Paşa orada îstanbuldan gelen dile şehrin muhtelif semtlerinde mer Cılıcını onlara doğru uzatarak: kapıcıbaşıyı buldu. Padişahm mektubunu kezler açmak teşebbüsünde bulunduğu Savulun! öpüo başına götürdükten sonra açtı. On nu bildirmiş ve bunun için de BelediyeDeyince üçü de durdu; çünkü Murad da kısaca şöyle deniliyordu: 3 ye aid boş arsalardan istifade etmek isa«anın kapıcılarmdan olduğunu tanımış«Bu hattı şerifimi aldığın yerde kış temiştir. Kira ile tutulacak bu arsalarda ardı. la!..» satış merkezleri tesis edilecek ve bun Cocuk titriyor; hiç birşey soylıyemıKapıcıbaşıyı ağırladı. Biraz sonra pa dan sonra mahalle satışlannın da bu "odu; ancak Çakır Alinin terkisine binmerkezlerden idaresini temin edecek ^i zaman kendisini biraz toparhyabıldi. şanın uşaklarından biri ona, Istanbuldan tedbirler alınacaktır. Belediyenin alâ gelen ikinci bir mektub getirdi. Bu da okatlı olduğunu, babasını biraz evvel Fatma Sultandan geliyordu. Murad Pa kadar makamlan tarafından bu müra irfvSettiğini söyledi. caat üzerinde tetkikler yapılmaktadır. şa çadırına çekildi ve onu okudu. Murad Paşa, kellelerden ehramı de(Arkast var) Büyükada kampında talebeler, son geçid reaninde.. Otobüsten sokağa... nn bir hazla seyrederken biraz ileriden, terkisinde bir çocuk olduğu halde geçen Dün sabah Arnavudköye gitmekte olan Yirmi gündenberi devam etmekte olan de, Büyükada gibi îstanbulun en güzel Polise hakaret aenc sipahiyi gördü. KaDicıbaşılardan damacana yüklü 3875 numarah kam lise askerî kampları, dün akşam kapan sayfiye yerinde tam bir disiplin içinde asKüçükpazarda Muhsine ile polis Mus yonun içinde bulunan amele Mustafa, Hüseyin Ağaya dönüp sordV mış, ve talebelerin hepsi muvaffak olarak kerlik stajını yapmıştır. Kamp, talebe için tafaya hakeret ettiği iddia olunan Hil dayandığı kamyon kapısının açılması O nedir? sonsuz bir neş'e ve sıhhat kaynağı olmuş ehliyetnamelerini almışlardır. minin muhakemesine dördüncü ceza neticesi sırüstü sokağa düşerek başın Çakır Alidir. Bu meyanda Kadıköyündeki Sen Jozef ve çok zevkli geçmiştir. ia dün meşhud uç kanununa göre baş dan ağır surette yaralanmıştır. Ardında kim vardır.' Iisesinin Büyükadada kurduğu askerî îstanbul lisesi kampı da diğer lise kamp •anmış, şahidler dinlenilerek başka şahid Yaralı, vak'ayı müteakıb imdadı sıhhî Bir çocuk... Hemen soralım çagırılması kararile muhakeme bırakı ile Beyoğlu hastanesine kaldınlarak te kamp bilhassa çok güzel olmuştur. Kam ları gibi, tam bir intizam ve disiplin altınHüseyin A5a kapıcılardan birine: lırken, maznun tevkif edilmiştir. pa iştirak eden talebe, bu yirmi gün için da ve coşkun bir neş'e içinde geçmiştirt davi altma alınmıştır. Ğit, getir! I merika kıt'asmm haricinde vuku bulacak herhangi harbde Amerikan devletinin mutlak bir surette bitaraf kalacağı ve hatta peşin para mukabilinde İngiltereye ve Fransaya siIâh vermiyeceği hakkındaki karar; Cunıhur Reisi Ruzvelt'le siyasî parti liderleri arasında son yapılan konferansm aeticeistanbul meb'usları, önümüzdeki pazarsinde kat'iyet kesbetmiştir. tesi gününden itibaren, îsanbul Vilâyeti Filvaki Amerikanm bitaraf kalmasına dahilinde Parti ve Halkevleri teşkilâtın aid kanun yeni birşey değildir. Fakat, bu gezerek tetkiklerde bulunacaklar ve halkkanuna İngiltere ile Fransaya Amerikala temas ederek dilekleri dinleyeceklerdir nm harb zamanında silâh ve mühimmat Meb'uslarımız, bu arada 24 temmuz vermesine imkân bırakmak üzere peşin papazartesi günü saat 14,30 da Beşiktaş, sara vermek ve kendi gemilerile alıp götürat 17 de Beyoğlu, 26 temmuz çarşamba mek şartile muvakkat bir madde ilâve günü saat î 4,30 da Eminönü, saat 17,30 edilmişti. îngiltere ile Fransanın malî da Fatih, 28 temmuz cuma günü Şile, 31 kudretleri ve denize hakimiyetleri itibatemmuz pazartesi günü saat 15 te Eyüb, rile bu maddeden yalnız bunlar istifade 2 ağustos çarşamba günü Bakırköy, 4 aedebileceklerdi. ğustos cuma günü Üsküdar ve Kadıköy, Lâkin muvakkat maddenin müddeti 7 ağustos pazartesi günü Yalova, 9 ağustos çarşamba günü Sanyer, 11 ağustos cu ahiren münkazi olduğundan harb zamama günü Beykoz, 14 ağustos pazartes nında İngiltere ile Fransanın; Almanya günü Silivri, 16 ağustos çarşamba günü ve İtalya gibi Amerikadan harb malzeÇatalca, 18 ağustos cuma günü Kartal, mesi almalarına imkân kalmamıştı. Cum19 ağustos cumartesi günü Adalar, 21 a hur Reisi Ruzvelt ve kabinesi, bu vaziğustos pazartesi günü Şişli, Beyoğlu ve yetin Ingilizlerle Fransızlan nevmidiye Şehremini parti binalarile Halkevlerini zi düşürüp bilâkis AJmanlarla İtalyanları yeni hamleler yapmağa teşci edeceğini yaret edeceklerdir. düşünerek peşin para verip de alıp gö ADLİYEDE türmeği taahhüd edecek memleketlere, harb zamanında silâh satışmın serbest olHapisane binasînın yıkılması masmı, yani eski muvakkat maddenin daneden geri kaldı? imî olarak kabulü suretile bitarafhk kaYerine Adliye binası yapılmak üzere nununun tadilini Amerikan parlamentosuSultanahmeddeki Umumî Hapisane ile na teklif etmişti. müştemüâtı gibi görünen ittisalindeki Şimdiye kadar birçok meselede Cumtarihî bınanın yıkılması için müteahhide hur Reisinin her dediğini kabul eden ihale edilememiş, müddet on gün daha kaydile uzatılmıştı. Bina yerinden çıka Meb'usan meclisinin ekseriyeti bu defa iscak toprak yığınlannm başka yere nakli yan ederek bitarafhk kanununun tadilini işinde müteahhidlikçe gösterilen şartlar reddetmişti. Bunun üzerine Cumhur Reelverişli görülmediğinden ihalenin bir isi ayni teklifi haricî işlerde daha ziyade müddet geri kaldığı beyan edilmektedir. tecrübe ve nüfuzu olan Âyan meclisine Mecidiye köyünde soyguncu teklif etmişti. Daha teklif müzakereye konulmadan evvel 36 Âyan azası bitarafhk kanununu değiştirmemek için ahdüpeyman et tiler ve bu taahhüdü bir beyanname şeklinde ilân eyledıler. Bunları örnek tutan diğer azalar gerek Ruzvelt'in partisi demokratlardan olsunlar gerek muhalif parcumhuriyetçilerden bulunsunlar, bir harb zamanında İngiltere ile Fransaya Amerikadan silâh ve mühimraat tedarikine imkânv verecek oian tadili kabule taraîtar olmamîş'lar ve teklifi hasıraltı etmek için haricî encümene havale etmişlerdi. Encümen dahi teklifin müzakeresini gelecek devreye yani 1940 senesine bırakarak işin içinden çıkmıştır. Fakat Ruzvelt ve kabinesi, İngiltere ile Fransayı me'yus etmemek için encümenin kararı hilâfına teklifinin Âyanın heyeti umumiyesince tnüzakere edilerek bir karara bağlanmasını temin için meclisin hükumet taraftarı ve aleyhtan partilere mensub liderlerini nezdine davet etmişti. Üç saat süren konferansta Amerika Hariciye Nazırı Hull ve hükumetin di ğer erkânı da hazır bulunmuşlardır. Neticede liderler halihazırda Amerika ef kânumumiyesi bir harb zamanında Amerikanm İngiltere ile Fransaya silâh vermeğe hazır bulunmasmı Amerikalılann da harbe sürüklenmesi manasını vermekte olduğundan müntehiblerinin gazab ve cezasma uğramaktan çekinen millet vekillerinin, bitarafhk kanununun bugünkü şeklini değiştiremiyeceklerini ve Âyanm heyeti umumiyesine teklifin tekrar arzmdan bir fayda çıkmıyacağmı bildirmişîerdir. Cumhur Reisi doğrudan doğruya ef kârıumumiyeye müracaat etmek için Amerikada ve bahusus mutlak bitarafhğa hayatî ehemmiyet veren garb hükumetlerinde bir devir seyahati yaparak bun ları bitarafhk kanununu değiştirmek ta rafına imale etmeği düşünüyor. İngiliz İmparatorluğu haritai âlemden silindik ten sonra halkları ingilizce konuşan A merika cihan devletinin de bakası tehlikede kalacağım anlatmağa muvaffak olduğu takdirde Amerikalıların İngilizlere silâh satmağa razı olacaklarına adeta emındır. Fakat Cumhur Reisi yalnız haricî si yaset düşüncelerile yapılan muhalefetle karşılaşmış değildir. Amerikanm iktısadî hayatmı büsbütün yeni esas ve prensipler üzerine kurmak için tatbikma çahştığı «Yeni iş» ismindeki ıslahat projesi kendisine dahilî siyasette birçok smıflan ve zümreleri ve bahusus sermayedar ve fabrikatorları düşman yapmıştır. Parasına ve diğer kuvvetlerine güvenen bu zümreler, haricî siyaset sahasında dahi Cumhur Reisinin bir muvaffakiyet kazanmasına mâni olmak için, bütün kuvvetlerile Amerikanm haricî politikada infirad ve tecerrüdden ayrılmasım istemiyen cereyanlan teyid etmektedirler. r Muharrem Feyzi TOGAYı