24 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

24 Nisan 1939 CÜMHURtYET ( 2 3 Nisan Çocuk Bayramı münasebetile j Ilkbaharda çocuk Yazan: Dr. Kadri Raşid ANDAY Bütün yaşıyanlar için olduğu gibi insan yavruları için de ılkbahar ve güneşi hayatı kamçılamak suretile tesir eder. Faraza kış esnasmda kemiklerin te gaddisi biraz yavaşlamış, meme çocuklarının birçoğunda azçok raşitizm alâmetleri belirmişken bunlar yaz başlangıcının güzel güneşi sayesinde ve ondan istifade ettirilmesi kabil olursa az zamanda kaybolurlar. Kemiklerdeki yumrular erir gider; yürümesi gecikmiş olanlar hemen yürümeğe başlarlar. Dişler daha sür'atle söktne yolunu tutarlar. Kanın terkibinde bile baharın ve güneşin tesiri kendini gösterir ve çocuk aldığı gıdadan kışa nispetle kanını daha çabuk zenginleştirmeyi temin eder. Daha büyükçe çocukların ve genclerin kış esnasında durmuş olan veznen artma ve boy uzamaları baharla beraber uyanır, gerek kilolan gerek boyları ziyadeleşmeye baslar. Bütün yaz mevsiminin güneşi çocuğun vücudünde baharla başlıyan bu inkişafı devam ettirecektir. Lâkın bu mühim kuvvetten çocukların istifadelerini temin etmeyi bilmek, onu mazarrat verecek şekle sokmaktan sakınmak lâzımdır. Nitekim ufaktefek ihmaller bu istifadeler yerine zarar vermeğe de sebeb olabilirler. İlkbaharm bu hayat verici güneşinin fena tesirleri çocuğun alıştırılmadan kuvvetli güneşe maruz bırakılmasından başlıyabilir. Öyle ki her ilkbaharda ateşlenerek doktora getirilen çocukların adedi gerek fakir gerek zengin muhitlerde pek mebzuldür. Bunları bermutad tatil günlerini takib eden günlerde görürüz: Faraza çocuk bahar gezintisine çıkarılmış, güneşte bol bol oynatılmış bulunur; akşatnüzeri ço cuk ateşlenmeye başlar; ertesi gün 40 dereceye çıkan ateşile doktora müracaat edilir. Bazan bu basit şeklin yanıbaşında daha vahamet gösterenleri de vardır: Cocuk kusmuş, titremiş, ishal olmuş ve bası ağrıyarak ateşlenmiş ve havale gelmış. Ekseriya muhitinde bu hale grip ve saire gibi isimler verilir; lâkin doktorun nazarında birdenbire yükselen bir ateşle beraber kusturan ve havale veren bu baş langıç birçok mühim hastalıklara delâlet edebilmek korkusunu da haizdir. Haki katen kızıl, zatürrıe, boğaz iltihabı, beyin iltihabı ilâh.. gibi hastalıklann böyle başladıklarını bildiği cihetle bütün bu ihtimalleri aramakla işe başlıyan doktor bunları birer birer arayıp bulamadığı ve onlan tamamile hesab haricine atabildjği zaman ilkbahar güneşinin henüz vücudün ahsmadığı şiddetinden ileri geldiğini düşünür; ailenin de bir gün evvelki gezintiden bahsetmesi lâzım geleceği tabiidir. Bu ateş ve diğer anzalar iki üç, bazan beş gün sürdükten sonra azçok sür'atle zail olur ve çocuk tabiî hale girer. Bu haller henüz vücudün alışamadığı ilk güneşlerin tesirile kandaki muvazenenin bozulmasına atfedilir. Bu suretle çocuğun bahar güneşlerinden edebıleceği istifade yerine zarar görmüş olacağı ve beklenen ıstifadenın bir kaç hafta sonra elde edilebileceği tabiidir. Buna care çocuğu bahar güneşlerine tedricen alıştırmak ve ilk günden itibaren uzun zaman güneşe maruz bırakmamaya uğraşmaktır. Güneşin tesirile ateş ve sair arızalar başladığı vakit yapılması lâzım olan tedavi yollarından bahsetmediğime sebeb onları doktora aid vazife telâkki etmekliğimdir. Çünkü verdiğim malumata isti nad ederek ailece teşhis konarak tedavi etmeye kalkışılmasından ve diğer ihtimallerin fennî bir surette araştırılmamasmdan korkarım. Hakikaten şu saydığım diğer hastalıklar arasında teşhisini mümkün olduğu kadar erken yaparak derhal tedavisini tatbika mecbur olduğumuz ve tedavisini geciktirdiğimiz takdirde şifa elde etmek ihtimalini azaltmış olacağımız mühim hastalıklar vardır. İlkbaharın diğer sakınılması lâzım gelen cihetlerinden biri de hararetin bir tarzda devam etmemesi ve bir saatin sıcağınm arkasından gelen saatinkine benzemeyişidir. Öyle ki hafif elbiselere ancak tahammül edebileceğini düşünerek evden çıkardığımız çocuğun birkaç saat sonra üşümesi ihtimali pek ziyadedir. Bilmeli ki çocukların en çok vefiyat verdikleri hastalıklar soğuk mevsimlerdeki ihtiyatsızlık mahsulü olanlardır. Gripi çok olan bu mevsimlerde hafif bir gripin zatürrie şekli aldığı ve kulak iltihablarına meydan verdiği çok görülür. Bizdeki yıkama şekilleri de birçok çocukların soğuk almalarına sebeb olur. Çocukların çok seyrek yıkantnaları dola Elâzıgda kadastro isleri basladı Yaz mevsiminin güneşi, çocuğun vücudünde Bir çok arazi ihtilâfları bu sayede hallediliyor baharla başlıyan inkişafı devam ettirmektedir Elâzıg (Husu sî) Elâzıgda eylul 937 de tapu tahrir teşkilâtı ya yısile vücudlerinın su temasma alıştırıl pılmış, mayıs 938 mamaları, bahusus fazla kırli telâkki edimhayetine kadar lerek fazlaca sıcak su ile yıkayarak bu devam etmiştir. Bu serin mevsimde hamamdan eve getırılırşekil basit olduğu ken üşütülmeleri, yahud ayni mütalealarve mülkiyet ihtı la evlerde fazla sıcak su ile yıkanmaları lâflarını fasıl ve ha kikî plâna da uy üşütmeyi mucıb olur. madığı için bu teşBunun önüne geçmek için çocuğu ılık Elâziğ Kadastro kilâttan vazgeçi su ile sık sık yıkamak (kışın haftada hiç mudürü Nusret lerek medenî ka olmazsa ıki defa, yazın ise hergün ve niRahmi nunumuzda da kahayet iki günde bir) ve çocuğun vücu bul edilmiş olduğu üzere îsviçre sistemi dünü suyun temasma alıştırmak kâfidir. olarak en mütekâmil kadastro usulünün Bu suretle de çocuk küçük yaştan temız tatbikma başlanmıştır. olmaya alışır ve yıkanmaların sıhhat nokBugüne kadar dört mahalle ile yedi tai nazarından iyi nelicelerinden istifade köyün kadastrosuna el konmuştur. Buederek daha canlı ve daha mukavemetli ralardaki gayrımenkul adedi 15887 dir. olur. Bunlardan 5840 parçanm kadastrosu ikBaharın çocuk yaslarındaki vücudlere mal edılmiştir. Akpınar ve Sarayiatik tesiri garib marazî hâdiselere sebeb olur. mahallelerinin aslî ve tâli kütükleri yaFaraza genc vücudlerde baharın tesirile I pılarak Tapu ıdaresine teslim ve çaplı nasıl büyümek ve canlanmak hususunda tapu senedleri de sahiblerine dağıtıl bir hamle husule geliyorsa ayni sebeble mıştır. Nailbey, Kültür mahallesile Hinvücudde bulunan mıkroblara karşı da bü sor köyünün bitmek üzeredir. Fen postaları ilkbahar mesaisine başyük bir faaliyet başlar. Ezcümle verem lamıştır. Erzürük, Aşvan köylerinin remikrobu almış bulunan çocuklarda ilk bahar esnasında mücadele hararet yapa vizıyonu yapılmaktadır. Mevcud dört postadan ikisi 2500, diğer ikisi 4000 parrak tecelliye baslar. selden ibaret Sürsürü ve Habos köyle Faraza güneş ve saire suretile sebebi rıni ikmalle meşguldürler. Habos köyü yet verilmedıği halde çocukta hiç ifadesi tamamen eşhası mütegayyibeden metbulunamıyan bir ateş başlar. Ciddî bir ruk olup 4000 parsel olarak tahmin edımuayene ve mütalea çocuğun kanında len bu köyün arazisi 15 senedenberi veya bezlerınde verem mıkrobunun faa menkulen şağiller elinde kalmış ve kaliyette bulunduğunu gösterir. Bu hâdise dastro komisyonu, salâhiyetine dayanaher mevsimde görülebilirse de en çok ilk rak alâkalıların muvafakatile hamur baharda görüldüğünü bu suretle ifade et halinde kadastrosu yapılmakta ve tam mek, yani vücudün kış esnasında mikrob plânlı arazile rteşkil eylemektedir. Bu köyde 85 aıle Romanya muhacir la mücadeleye çıkışmadığını, lâkin bahaleri iskân edılmiştir. Merkez kazasına rın tesirile vücudde husule gelen hayat inkişafı sebebile mücadele başladığını dü bağlı 36 köyün sıra ile kadastrosu yapılacak ve bundan mütebaki 50 küsur köşünmek doğrudur. yün kadastrosuna başlanacakUr. 1300 Ailelerin vazifeleri çocukların cnanası tarihindenberi hep haricî alım, satım ubulunamıyan ateşleri karşısmda «griptir, sulile ve adi meyan senedile gayrımen hafif tifodur, mide hummasıdır, ilâh..) kuller almıp verilmiş ve bu yüzden ta gibi fikirlerle vakit kaybetmiyerek verem rihî ihtilâf ve asayişsizlikler vukua gelmikrobunun faaliyetini araştırmak lâzım miştir. Kadastronun asıl hususiyetı ve geldiğini düşünmek ve teşhisin kat'ileşme ehemmiyetlerinden, faydalanndan en sini doktordan istemek lüzumunu idrak mühimmi, ilk plânda halkımız, köylü müz arasındaki bu müzmin ve tarihî aetmektir. razi ihtilâflannı kökünden halletmış olTeşhis bu suretle teeyyüd ettiği vakit maktadır. Bidayeten halk hoşnud gö hiç ümidsizliğe kapılmamah, bilâkis vazükmemiş ve kadastronun ehemmiyetiziyeti anladıktan sonra müdafaaya ve ni kavrayınca memnun olmağa başla gayreye geçmelidir; eğer ana baba Va mıştır. Devletin tekeffülü altında tesis ziyeti bilir de icabına göre uğraşırsa mu edilmeğe başlanan tapu kütükleri, eskivaffakiyet ümidi yüzde yüz değilse bile sinden çok daha umumî ve faydalı, il yüzde doksan dokuzdur; lâkin vaziyet midir. Kadastro bittikten sonra bir tapu bilinmezde lâkayd kalınırsa netice elbette kaydınm ihracı için istidaya, uzunboylu muamele, havaleye lüzum kalmıyacak şüphelidir. Gene ilkbaharm büyükçe yani mekteb tır. Hak sahibı, fotoğraf ve pulunu ve yaşları civarındaki çocuklarda yaptığı te numarasmı sicil muhafızma götürerek zahürlerden biri de romatizma entanlan kaybolan tapusunun kayıd suretini derhal alabilecektir. dır. Baharın romatizmayı uvandırmak Bılhassa hazineye aid çok miktarda hususundaki tesiri herkesçe tanılmıştır. gayrimenkullerin meydana çskmasına Romatizma entanı çocuklarda bazan yalnız ateş vermek, bazan da yalnız ateş ve ve bu suretle devlet bütçesine büyük kann ağrısı husule getirmek, gene bazan yardımı olan kadastronun halka temin ett'ği maddî ve manevî kolaylık ve fayda hem ateş hem de mafsallarda şiş ve dalar, memleketimizin hakikî ve derin ağrı yapmak suretlerile fczahür eder. ihtiyaclarından en mühimmini karşıla Mafsallarda şiş ve ağrı zuhuru romatiz mıştır ve bu suretle teşkilâtı esasiyenin mayı akla getireceği tabiî ise de yalnız tarif, mal masuniyetı bihakkın teessüs karm ağrısı ve yahud yalnız ateşle bu etmiş bulunuyor. hastalık arasında münasebet bulunmadığını düşünerek aldanmamalı ve manası başka türlü verilemeyen ateşlerde romatizma entanı aramayı unutmamalıdır. Çünkü o suretle yapılan hatalarla çocuk romatizmanın vahim akıbetlerine (kalbe gitmek gibi) maruz bırakılmış olur. îşte bu tatlı ilkbaharm çocuklarla alâBursa, (Hususî) İzniğin Boyalıca kası hakkında herkesin bilmesi lâzım geköyünde pek feci bir kaza olmuştur. Bu len noktalan arzederek ana ve babaları köyden on kadm, evlerini beyaza boyaikaz etmis olduğuma kaniim. mak üzere köye yarım saat mesafede buDr. Kadri RAŞİD ANDAY lunan (Beyaztoprak) mevkiine toprak kazmaya gitmişlerdir. Burası kazıla katıBursanın i la tamamile bir tünel halini almıştır. KaBursa (Hususî) Profesör Prost'la yapılan anlaşma neticesinde şehrimize dınlardan sekizi bu tünele girerek toprağı aid imar plânmın esaslan üzerinde faa kazmağa başlamışlardır. Bu sırada tünelin lıyete geçilmiştir. Profesör Prost. plân üst ve yan taraflarındaki arazi prçası büüzerinde tetkiklerde bulunmuş ve bir yük bir gürültü ile çökmüş ve tüneli kaçok cihetlerden etüdlerini ilerletmiştir. patmıştır. Dışarıda kalarak çökmenin mütPlân için verilecek 10.000 lira ise, daha hiş şeklini bütün fecaatile gören iki kadm evvel Dahihye Vekâletme gönderilmiş korku ve heyecanla haykırmaya başlamışve Belediyemiz namma Belediyeler lardır. Bu sesleri duyan civardaki köylüBankasına yatınlmıştır. Ayrıca harita ler derhal imdada koşmuşlar ve bir hayli masrafları için de 6000 liralık bir tahsiuğraştıktan sonra toprakları açmaya musat ayrılmıştır. Plân işinin daha çabuk bitinlmesi, vaffak olmuşlardır. Fakat ayni zamanda şehırde arzu edilen imar faaliyetini in facia ile de karşılaşmışlardır. Sekiz kakişaf ettireceği ıçin Dahiliye Vekâleti, dından yalnız birisi kurtulmuş, beşi ölü oHarita Umum müdürlüğile anlaşarak larak bulunmuştur. Diğer ikisi de ağır yabu işin ikmali hususunda yeni emirler ralıdır. Facia İzniğe bildirilmiş, jandarvermiştir. Belediyemiz, profesör Prost ma tahkikata baslamıstır. la yakmda mukaveleyı imzalıyacaktır. Prost, plânı mukaveleye göre kısa bir Estonya Başkumandam zamanda bitirecektir. Diğer taraftan Lehistanda plânla birlikte yapılması icab eden hava fotoğrafı için de faalivetlere başlanmışVarşova, 23 (a.a.) Estonya ordutır. Harita Umum müdürlüğü bu mak sunun başkumandam General Laidouer sadla harita yarbayı Bahri Bozdağı şehile refikası dün müteveffa Mareşal Pilrimize göndermistir. Hava fotoğraflansudski'nin refikasım ziyaret etmişlerdir. nın almmasına mayısta baslanacaktır. General tamamile hususî mahiyette olaŞu hale göre. fotoğraf alma işi ağustos sonunda bitec^ktir. Fotoğraflar almır rak Polonyada ikamet müddetini uzataken Prost da bir taraftan plânını yap cak ve Varşovadan cumartesi değil, pazartesi günü ayrılacaktır. mıya devam edecektir. Almanya 20 nisan perşembe günü Hitler'm 50 ncı doğum yılını tes'ıd. ettığini yazmıştık. O gün, Almanyanm her tarafında muazzam tezahürat yapılmıştır. Resmımız, Berlinde Führerin ve dünyanm her tarafından gelen davetlilerin' huzurunda yapılan geçid resmini gösteriyor. Amerika Nevyorkta yeraltı tramvay şebekesl genişletildiğinden, yer üstündek:lere lüzum kalmamış ve mevcud tesisat kaldınlmağa başlanmıştır. Araerika Nevyork, birçok kimselerin zannettıği gibi eflâke ser çekmiş binalardan mürekkeb bir şehir değildir. Bunlarm arkasmda (işte yukarıki fotoğraf da gösteriyor) bizim teneke mahallelerini hatırlatan sefalet yuvalarını da görmek kabildir. Bir facia Iznikte beş kadm toprak altında öldü Almanya Bazı memleketlerde hayvanlar için, bizdeki insanlan kıskandıracak sıhhî tertibat almmaktadır. Resmimiz, Berlin Himayeı Hayvanat Cemiyetinin köpeklere mahsus olmak üzere yaptırdığı bir röntgen dairesini gösteriyor. İspanya Franko'nun kat'î zaferi üzerine Madridde günlerdenberi büyük merasimler yapılmaktadır. Fransa Fransanın Havr limanında «Paris» isimli büyük transatlantık ispanya Daha şimdiden Franko'nun gemisinin kaza neticesinde yandığmı yazmıştık. Yukarıki resim. dünyanm en büyük gemilerinden biri olan «Paris» i yangmdan sonra limanda devrilmiş zaferi için âb deler dikilmeğe başlanmıştır. İşte bunlardan bir tanesi. vaziyette göstermektedir. Jİ