16 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 16 Nİsan 1939 Bursa yeni banyo ( Şehlr ve Memleket Haberlerl j mevsimine hazırlanıyor Eskiden insana harab bir köy manzarası veren ve sokakları gübreden geçilmeyen Çekirge, şimdi tanınmıyacak kadar güzelleşmiştir Siyasî icmal Arnavudluk tacı ö ngiltere Başvekili Arnavudluğun ItalII yan ordusu tarafından işgali ve bundan tahaddüs edecek ihtimaller hakkında çok merakla beklenen nutkunda İtalyanm müdahalesini icab eden sebeblere dair iki tarafın verdiği izahatın birbirini tutmadığım ve hangisini tercihte tereddüd eden Ingilterenin nihayet emrivakii kabul eylediğini söylemiştir. İtalya bundan sonra da Arnavudluk istiklâlini muhafaza edeceğini temin eyIediğinden İngilterenin nazarında, ehemmiyet verdiğini bir daha tekrar eylediği Balkan ve Adriyatik dahil olduğu halde Akdenizdeki statüko bozulmamıştır. Binaenaleyh Akdenizdeki mevcud vaziye tin mahfuziyetine riayet edileceğine aid tam bir sene evvel yani geçen sene nisanmın on altısında Romada imzalanmış Ingiliz . İtalyan muahedesi İngilizlerin telâkkisine göre devam etmektedir. Ingiliz Başvekili Arnavudluğun akı betmden ziyade Ispanyadaki vaziyeti Akdenizin statükosu noktasından daha mühim saymış ve Madridin General Franko tarafından zaptından sonra İspanyadaki İtalyan gönüllü fırkalarının ve arkalanndan İtalyan tayyare ve pilotlannın çekileceğine dair îtalyanın evvelce vermiş olduğu vadi hatırlatmıştır. Madridde bu aym yirmisinde îtalyan fırkalarının iştirakile General Franko'nun önünde yapılacak ve nihaî zafere remiz olacak büyük geçid resminden sonra İtalyan gönüllüle rinin çekileceklerini İngilizler bekliyorlar. Aksi takdirde îngiliz . İtalyan muahedesinin asıl o zaman bozulmuş sayacak larını îngiliz Başvekili ihsas etmiştir. îngiltere Akdenizin kapısına ve garb sahillerine ve Atlas Okyanusuna hâkim îs panyada îtalyanların büsbütün yerleşip kalmalarına bir vesile vermemek için Arnavudluğun Italyanlar tarafından işgaline ses çıkarmamış oluyor. Bunun için îngiltere Arnavudluğun bundan sonra da istiklâlini muhafaza edeceğine dair İtalyanm vermiş olduğu teminatı kâfi gör müştür. Arnavudlarm bundan sonraki istiklâli nasıl birşey olacağı da çabuk meydana çıktı. Tiranda eski meb'uslardan bir haylisinin her eyaletten seçilen mümessillerle birlikte teşkil ettikleri müessesan meclisi bir kabine kurmuş ve Arnavudluğun dört yüz sene evvel İskender'Beyden tevarüs edildiği aöylenen tacuu îtalya Krahna teklif etmeğe karar vermiştir. Ayni zamanda Arnavud ordusu namına bir miralay da Arnavudluğun müsel âh kuvvetlerınin îtalya Krahna sadakatini bildirmiştir. Büyük faşist meclisi bu teklifi tasvib etmiş ve Kral tarafından da Arnavudluk tacı kabul edilmiştir. Habeşistanın zapt ve işgalinden sonra Necaşinin tacını giyerek imparator olan îtalya Kralı şimdi de üçüncü bir unvan alarak Arnavudluğun kralı olmuştur. Tirandaki yeni kabine Kral Üçüncü Om berto namına ve îtalyan komiserinin nezareti altında memleketi idare edecektir. Yeni hükumetin ilk işi Arnavudluğun Milletler Cemiveti azalığmdan çıktığmı Macaristan ve Peru hükumetlerile birlikte Cenevreye bildirmek olmuştur. > Yeni sıhhî tedbirler Ceza flören esnaf Pazarlıksız satış kanununa riayet etmeyen mağaza sahiblerile belediye nizamlarına aykırı hareket ederek noksan ekmek satan fırıncı ve bayiler ceza Iandırılmıştır. Bunlann isimlerini bildiriyoruz: Tuhafiyeci Agob, manifaturacı Mesrub, aşçı Cahniva şapkacı Esrail, tuhafiyeci Abbas, Haykanoş Keçioğlu, Kösbek, Maksudoğlu, Vitali, Artin Beseryan, Cisman. İstimat ve seriki, Faik. Fınncılardan Kumkapıda Enver. Kirkor, Ahmed, Lângada Mihal. Gedikpaşada Apustol ve Lâmbo, Beyazıdda Mahmud ve Bedros, Yedtkulede Süleyman ve Hasan, Sulumanastırda Dimitri, Samatyada Ramazan, Kocamustafapa • şa Mehmed ve Süleyman... Gıda maddelerinin imal ve satışını kontrol etmek için yeni bir teşkiîât kuruldu TeşkilStın vazifesi Adi ve bulaşık hastalıklarla mücadele, gıda maddelerinin imal ve satışını murakabe, otel, han ve bekâr odalarının tcftişi işlerini tanzim etmek için yeni bir teşkiîât kurulmuştur. Fatih, Eminönü, Beyoğlu, Beşiktaş, Üsküdar ve Kadıköy Belediye şubelerinde hastalıklarla mücadele işi, üç semtte toplanmış, îstanbul, Beyoğlu ve Üsküdar Tephirhane hekimleri uhdesine verilmiştir. Gıda maddelerinin imal ve satışını murakabe vazifesi, mevki hekimlerinden alınmış, yukanda adı geçen kazaların doktorları murakıb hekim nami altında münhasıran bu işle vazifelendirilmiştir. Bu hekimler, hergün muayyen mmtakalarda hergün alacaklan gıda maddeleri nümunelerini tahlilhaneye göndereceklerdir. Süt meselesi Ziraat Vekâleti, Belediyenin tale bi üzerine, Ziraat Enstitüsü profesörlerinden süt mütehassısı Lihtenberger'le sütçülük doçenti Ekrem Rüştü ve mütehassıs Fikret Çağları şehrimize göndermiştir. Münhasıran şehrin süt meselesini tetkik edecek olan bu heyet, dün Belediyede Baytar müdürü Esad, sütçülük muallimi Rifat ve Fatih Hayvan hastanesi lâboratuar şefi Üveysin iştirakile bir toplantı yapmıştır. Toplantıda sütün isn'hsal unsuru olan hayvanlardan itibaren satışa çıkarıldığı ana kadar geçirdiği safhalar üzerinde görüşülmüştür. Heyet, şehrimizde iki ay müddetle çalışacak, tetkikat neticesini bir rapor halinde Belediyeye bildirecektir. Bu arada, bir de süt istihsal ve satış teşkilân projesi hazırlanacaktır. Çekirgeden Bursa (Hususî muhabîrimizden) Bursa, yeni banyo mevsiminin arifesinde kaplıcalarına, yollanna, otel ve lokantalarına çeki düzen vermeye çahşryor. görücülere çıkacak eski zaman gelinleri gibi, sathî de olsa, içten kopan ılık bir heyecan ve istekle durmadan süslenmeye, güzelleşmeye uğraşıyor. Eskiden insana harab bir köy manzarası veren ve sokaklan gübreden geçilmiyen Çekirge, son yıllarda hakikaten tanınmıyacak kadar değişmiş ve kısmen imar edilmiş bulunuyor. Yarınki Çekirgenin ne şekle gireceğini bugünden kestirmek imkânı olmamakla beraber Prof. Prost'un yapacağı yeni Bursa plânmda şehrin baş şöhretini temin eden bu sıcak maden sulan diyannın her halde en mühim bir mevki alacağı şüphesiz bulunmaktadır. Yeni plânda burası ya tamamen yıktınlarak yerine yepyeni bir Çekirge kurulacak veya bugünkü Çekirge »Iah edilmek suretile ona başka bir çehre verilecektir. Her iki şekle nazaran artık eski Çekirgenin olduğu gibi bırakılmıyacağı anlaşılmaktadır. Bugünkü otellerin hemen ekserisi ahşab binalardır. Bunlar, sonradan yağhboya ile boyanarak tamir edilmiş, bu suretle tahtakurularından kısmen temizlenmişse de konfor iribarile her zevk ve ihriyacı tatmin edecek vaziyette değillerdir. Tabiî içlerinde birkaç müstesnası vardır. Evvelleri har hastanm, yerden nasıl kaynıyorsa o şekil ve derecede kullandığı sıcak maden sularınm, bugün doktor muayenesile her hastaya göre ayrı derecede kullanılması mecburiyetinin tahmil edilmiş bulunması ve banyoların temizliğine fevkalâde irina edilmesi, Bursa kaplıcalarında yapılan bellibaşlı sıhhî inkılâbdır. Eskiden, hamamlara zeytinyağlı patlıcan dolmalan ve bin bir türlü yemek, hıyar ve kavun turşuları götürerek âlem yapmak bir Bursa âdeti iken bugün o âdet de kökünden kazınmış bulunmakta, yani artık umumî hamamlann içlerinde en küçük bir pisliğe yer verilmemektedir. Temizlik ve sağlık için gidilen bir yerin pis tutulması kadar manasız ve garib bir hal olmıyacağma göre, Bursa Belediyesinin temizlik meselesi üzerinde yaptığı mücadele cidden yerinde bir i§ olrmıştur. Çekirgedeki banyolu otellerin bir kısmında yemek bulundugu halde ekserisinde yoktur. Binaenaleyh yemek verilmiyen otellere gelen ailelerin yemek pişirmeleri de ayn bir mesele teşkil etmektedir. Onlarm ayn ayn mutfak ihtiyaclarmı temin imkânı pek güç olduğumlan bu otellerde temizlik gene lâyıkile kabil olamamaktadır. Belediye meclisinin bu sene kabul ve Sıhhiye Vekâletinin tasdik ettiği otel, pansiyon ve lokantalara aid talimatnafc melerin yeni banyo mevsiminde tatbikına başlanması üzerine Çekirge otellerile bir manzara pansiyonlannda vaziyetin kısmen değişeceği ve eski manzaraları artık göremiyeceğimiz muhakkaktır. Çekirgenin Havuzlupark denilen ve içinde beynelmilel eb'ada göre yapılmış mükemmel bir yüzme havuzu da bulunan parkm geçen senedenberi binlerce Bursalıyı ve banyocuyu kendisine cektiği görülmektedir. Çünkü, bütün bir günü sıcakta yorulmakla geçirenler, bu parkm serin bir denizi andıran manzara ve havası, sıcak maden sulan diyannın kucağında müstesna bir hususiyet arzetmektedir. Belediyemiz, Çekirgeye verdiği ehemmyieti, Bursa Çekirge yolunun genişletilmesine sarfettiği gayretle de göstermektedir. Bu ana yolun büyük bir parçası asfalt yapılmış, diğer kısmının da asfaltyapılması karar altma alınmışnr. Ayrca, }ehir içinden geçen Çekirge yolunun en dar kısmı olan Alhparmak caddesinde yüzden fazla eski ev yıktınlarak burası genişleblmiş ve bu harab evler bu vesile ile ortadan kaldınlmıştır. Şimdi yerlerine sür'atle zarif ve beton binalar, apartımanlar yapılmaktadır. Şayanı hayrettir ki, îstanbul ve Ankarada geniş ve zarif bahçelerin ortasmda bol hava ve ışık alan evlerin, villâlann yapılması en son sıhhî telâkki ve zaruretlerin icabı olduğu halde, Bursanın o kiıgüzeJim bahçelfirinjn ort&smdaki, ripik evleri yerine şimdi daracık odalarmdan bol bol kiralar alıamak gayretile,yapılan bahçesiz apartımanlar yükseltmek bir moda halini almıştır. Deniz işlerimiz Çocuk bahçeleri Hırsızlık suçlusu Ticaret Müdürlüğü yerine Gayeye uygun netice Himmet, bekçilerin vaki kaim olmak üzere ayrı almamadığı anlaşılıyor ifadelerini kabul etmediÇocuk bahçeleri ve çocuk kamplan bu ğini israrla söylüyor servisi ihdas ediliyor Deniz işleri idaresinde vukua gelecek değişikliğin son şekli, salı veya çarşamba günü tebellür edecektir. Ankaradan sehrimize gelen malumata göre, deniz işleri, deniz vesaiti ve alelumum nizamî kontrolu yapmak ve bugünkü Deniz Ticareti müdürlüğü yerine kaim obnak üzere bir teşkiîât da kurula caktır. Bu teşkilâtın gerek Limanlar u mum müdürlüğü, gerekse Denizyollan İşletmesi vesaitini de kontrol edeceği gözönünde tutularak doğrudan doğruya Vekâlete bağlı olacağı anlaşılmaktadır. Teşkiîât projesi hazırlandıktan sonra tatbikata aid tefemıat şehrimizde takarrür edeceği için yeni umum müdürler İs tanbula geleceklerdir. Vekil Ali Çetin kayanın bu tatbikata nezaret etmek üzere ancak çarşamba günü sehrimize geleceği anlaşılmaktadır. yıl da faaliyetlerine devam edeceklerdir. Ancak bunlann, gayelerine uygun şekilde çalışmadıklan, Vekâletin yaptığı tetkikler neticesinde anlaşılmıştır. Çocuk bahçeleri ve çocuk kamplarile uğraşmış olan rmıallimlere rehberlik vazifesini gören bir zat, bir muharririmize, bu mesele etrahnda şunlan söylemiştir: « Şimdiki halde yapılan çocuk bahçeleri ve çocuk kamplan bu bakımdan lâzım gelen ihn'yacı karşılıyamıyor. Çocuk bahçeleri için yeniden arsalar kiralanmakta ve bu arsalar bahçe haline sokulmaktadır. Halbuki bu masrafa ihtiyac yoktur. Mevcud mekteb bahçeleri içerisinde çocuk bahçesi olmağa elverişli olanlar vardır. Buralarda açılacak çocuk bahçeleri hem terbiye bakımından faydalı olur; hem de bahçe mektebe mal edilebilir. ' Şimdiye kadar açılan çocuk bahçelerinde bir ilerleme gösterilememiştir. Çocuk kamplan da mekteb binasında yapılmaktan kurtarılmalıdır. Kamp, isSandala çarptı Emin kaptanın idaresindeki Sevim minden de anlaşılacağı veçhile, binada motörü, evvelki akşam Ayvansaray ön değil, açık havada kurulmalı ve teksif lerinde Sadığm sandalına çarparak ba edilmelidir.» tırmıştır. Sadık kurtanlmıştır. Beyoğlunda «Sahibinin Sesi» binasınm arka kapısını hırsızlık maksadile zorladığı iddia olunan Himmetin mevkufen muhakemesine tstanbul Asliye Birinci Ceza mahkemesinde dün sabah baslanmıştır. Himmet, bir pazar günü akşamüstü, o binanın yanındaki sokağa su döktüğünü, bu sırada dışarıya fınyan mağaza kapıcısı ve bekçisi Yusufun kendisine ç:kıştığını, ellerile birbirlerine vurduklannı, kendisi oradan hızlı hızlı uzaklaştığmı ve Yeniçarşıda semt bekçisi Ahmedle karşılaştığmı söylüyor, «eğer mağazayı soyacak olsaydım, üzerimde anahtar, maymuncuk bulunurdu. Aradılar, hiç birşey yoktu. Koca demir kapının kilidini parmak sokup da mı çevirecektim? Böyle birşey kabil değildir. Mağaza bekçisi Yusufun şahidliğini anlattığım sebeble kabul etmediğim gibi, o semtin bekçisi Ahmedin şahidliğini de kabul etmem, çünkü o Galatada bekçi iken ben de orada kahve işlerirdim. Yirmi kuruş yerine on kuruş bekçi parası verdiğimden, aramız açıktı» diyord. Bekçi Ahmed, bunun aslı olmadığını, mağaza bekçisi Osman, kendisi içeride iken kapmin dışarıdan karıştınldığmı, lâkin kaçan adamı görmediğini, kapıcı ve bekçi Yusuf da Himmetin kapıya anahtar soktuğunu ve kendisi dışarıya çıkarak dirseğine el attığı halde, Himmetin kurtulup kaçtığını söyliyerek şahidlik ettikten sonra, muhakemenin bu safhası bitmiştir. Himmetin yankesicilikten bir buçuk seneye mahkum olarak hapisanede yatmakta olduğu, eylulün onunda müddetini bitirerek çıkacağı anlaşılmış, hâdise yerinde mahkeme azasından Münifin naibliğinde keşif yapılması kararlaştırılmış, muhakemenin devamı yirmi sekiz eylule bırakılmıştır. O tarihte serbest olacak Himmete, o gün mahkemeye gelmesi bildirilmiştir. Musa Ataş Yanlış bir haberin tashihi Mersin (Hususî) Son Posta ve Akşam gazetelerinin 10 nisan tarihli nüshalannda Mersin hakkında çıkan ve hakikati ifade etmiyen yazı üzerine Valimiz Rükneddin Nasuhioğlu, «Yeni Mersin» gazetesine bir tavzih gönder mek lüzumunu duymuş ve bu tavzih intişar etmiştir. Yıllardanberi şehrimizde yapılmış olan imar faaliyetlerini bir şahsa mal etmek ve Mersinin 28 bini bulan nüfusunun yüzde yinnisini ecnebi olarak göstermek gibi vâkıaya uymıyan bu neşriyatın tavzihi ve hakikatin Vali dilile ifadesi münevver muhiti tatmin etmiş se de Son Posta ve Akşam gazetelerinin böyle tetkiksiz yazı neşreylemiş olma smdan mütevellid infiali büsbütün zail olmamıştır. Yapılan tavzihe göre, Mersindeki imar faaliyetleri muayyen bir programın safha safha tatbikının bir neticesidir. Bunlan şu veya bu zatın eseri himmeti diye ifade etmek doğru olamaz. Her vazifedar memur, bu programdan kendi vazife ve mes'uliyeti çerçevesine giren kısmını tahakkuk ettirmekle esasen mükelleftir. Sonra Mersindekî ecnebi adedi, mevcud nüfusun ancak yüzde biri nisbetindedir. ADLİYEDE Cevizlik cinayeti Beylerbeyinde Cevizlikte kansı Saadetle kaynanası Senihayı öldürmekten suçlu Isanın muhakemesine İstanbul Ağırceza mahkemesinde dün sabah devam edilerek, bir müddettir dinlenilmesi kalan on sekiz şahidden çoğu dinlenil miştir. Son birkaçı daha dinlenilmek üzere, muhakeme kalmıştır. ŞEHÎR İŞLERİ Vilâyet konağı caddesi Harbiyede Vali konağı karşısındaki duvarın beş metre geri alınması işi Belediyece münkasaya konulmuştur. Bu suretle mezkur caddenin genişliği yirmi beş metreye çıkarılmış olacaktır. Muharrem Feyzi TOCAY Taksim halâları Belediye, Taksımde yaptırdığı asrî halâyı tesellüm etmiştir. Harbiyedeki eski halâ yıktırümış, yerine yeraltında Tevldf edildi yenisi yaptınlmaktadır. 939 senesi tahSultanahmedde bir evüı açık pence resinden elini sokarak minder üstündeki sisatile Şişlide de bir yeraltı halâsaı yapbir kadın şapkasını çalan îbrahim Hak tmlacaktır. kı, dün sabah Adliyeye getirilmiş, SulDeniz hamamları tanahmed birinci sulh ceza hâkimi ReVali ve Belediye reisi Lutfi Kırdar, şid Nomer tarafından sorguya çekile deniz banyosu mevsiminin gelmesi dorek, tevkif edilmiştir. layısile deniz hamamlan işile esaslı su Dahiliye Vekâleti Belediyeler imar Müdürlüğü Kadastro Fen müşaviri mühendis Halid Ziya Türkkan açık bulunan Dahiliye Vekâleti Belediyeler İmar Müdüriüğüne tayin olunmuştur. Memleketimizde kadastro mesleğini ilk kuran ve 14 senedenberi azamî muvaffakiyetle bu teşHalid Ziya Türkkan k i ) a t m b a ş m d a bulu nan Halid Ziya Türkkana yeni vazifesinde muvaffakiyetler dileriz. Su tankı iskelesi Maden cihetinde bir iskele yeri intihab edildi Büyükadaya su götürecek tanklann yanaşması için Maden cihetinde bir iskele yeri intihab edilmiştir. İskelenin ucuza mal olacağı anlaşılmıştır. Adanm su ihtiyacının tamini için Belediye 150,000 lira sarfedecetir. Yapılacak iskelenin meltem ve lodos rüzgârlanndan mutazarrır olup olmıyacağının. tayinine lüzum görülmüştür. Bu İhusu5ta Deniz Ticaret Müdürünün mütaleası sorulmuştur. Gelecek cevab müspet olduğa takdirde hemen inşaata başlanacaktır. Diğer taraftan Sular îdaresi, Elmalı suyunu Bostancaya doğru ilerletmektedir. Bu tesisat Yakacık ve Kartal istikametlerine kadar geldikten sonra Elmalı suyunun borularla Büyükadaya geçirilmesi de düşünülecektir. C Çorumda ağac bayramı J rette meşgul olmağa başlamıştır. Bil hassa yazın şehirden aynlmıyan halkın yakın yerlerde denize girebilmeleri için tedbir almacaktır. Barındırma Yurdu îş, geniş bir sermayeye ihtiyac gösterdiğinden geri kaldı Istanbuldaki esnafın ekserısınin bekâr veya kazanc emelile başka vilâyetlerden buraya gelmiş olduklan ve bunlann da gayrisıhhî hanlarda fena şerait içinde yaşadıklan naazndikkate almarak bir esnaf banndırma yurdu tesisi düşünülmüş, hatta bu işe münasib olabilecek bina da bulunmuştu. Esnaf cemiyetleri yardım teşkilân şimdi başlıca faaliyetini Esnaf hastanesinin tevsiine hasretmiş olduğundan, banndırma yurdu işi geniş bir iptidaî sermayeye ihtiyac gösterdiğinden, bu tasavvurun tatbikma geçilmesi gelecek seneye bırakılmıştır. KÜLTÜR İŞLERÎ Bir ekalliyet mektebi müdürünün vazifesine nihayet verildi îdarî bazı yolsuzluklara sebeb olduğu, millî işlerimize matlub şekilde intibak edemediği müfettişler raporile sabit görülen Galata muhtelit Musevi cemaati mektebi direktörii Eli Natan'ın vazi fesine nihayet verilmiştir. İki taraflı çalışma Pazarlıksız satış kanunu hükümleri nin tamamii tatbikını mümkün kılmak için İktısad Vekâleti kontrol teşkilâtının da belediye teşkilâtına yardım ederek kontrola iştirake karar vermiştir. Ge çen bir hafta içinde bu şekilde yapılan iki taraflı çahşmadan çok iyi neticeler alınmıştır. Bu hafta, şehrin her tarafında daha sıkı kontrollar yapılacaktır. Takdirname alan muallimler Maarif Vekâleti, vazifesinde muvaf fak olan bazı muallimlere yeniden takdirname göndermiştir. Şehrimizden de üç muallim takdirname almıştır. Bunlardan başka, millet mekteblerinde parasız ders veren 49 muallim de takdirname ile taltif edilmişlerdir. Cu m h u r iyet Abone şeraîti: Nüshası S knrnstaı. Türkiye Baric için için 1400 Kr. 2700 Kr. Senelik 750 • 1450 • Alb aylık 400 • 800 • Üç aylık 156 > îoktut Bir ayhk VİLÂYETTE Çorum (Hususî) Burada yapılan ağac bayramı çok güzel olmuştur. Nafıa Vekilinin ziyareti Bu vesile ile ağac ve ormanm ziraî ve iktisadî sahalardaki ehemmiyeti hakNafıa Vekili Ali Fuad Cebesoy dün, kında müteaddid nutuklar söylenilmiştir. Nutuklardan sonra merasime iştirak eden halk tarafından binlerce ağac dikilmiştir. Gönderdiğim resim ağac Vali ve Belediye reisi Lutfi Kırdarı ziyaret etmiştir. bayramından bir intıbadır. Jimnastik bayramı 19 mayıs jimnastik bayramı için Maarif Vekâleti, hazırladığı programı mek Ahırkapıda istasyon binası teblere göndermiştir. Bayramm bu sene Devlet Demiryolları idaresi, bu yaz daha mükemmel olması için, tespit edilen hareketler üzerinde şimdiden mek Ahırkapıda da yeni bir istasyon binası vücude getirecektir. teblerde çalışnıalara baslanmıştır. DEMtRYOLLARINDA