24 Mart 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 24 Mart 1939 KAYSERİ MEKTUBLARI Finike civarında Adrasan feneri ka haricî ticaretimiz aylık istatistiklerini yalıklarında karaya oturan Denizbankın ikmal etmiştir. Hazırlanan istatistiğe Sadıkzade vapurunun vaziyeti hakkında göre, 1939 ikincikânunda ihracatıdün fazla malumat gelmemiştir. Sadıkza mız 11,766,530, ithalâtımız ise 9 denin bütün yolcularile mürettebatınm milyon 96 bin 956 liralıktır. Bu susağ ve salim karaya çıkarıldıkları anlaşü retle ihracatımız ithalâhmıza nazaran mıştır. Yolcular vapurdan kurulan alga2,669,574 lira bir fazlalık göstermişrina ile dışarı çıkarılmıştır. tir. Geçen senenin ayni ayında ihraDenizbank tarafından evvelki gece cahmız 13,453,970, ithalâtımız ise vak'a mahalline gönderilen Hora tahli 9,362,176 lirahktı. Bu seneki ikincisiyesi, henüz yoldadır. Bugün de Denizkânunda ihracatımızın biraz düşük olbankın Konya vapuru Sadıkzadenin yolmasında dünya siyasî havasındaki bocularını ve mümkün olursa eşyayı ticarizukluk amil olmuştur. Senenin ilk ayeyi almak üzere doğruca vak'a mahalliyında en yüksek ihracatımız 6,4 milne hareket edecektir. yon lira ile Almanyaya olmuş ve geae O civarda bulunduğu için Sadıkzadeen fazla ithalât 4,3 milyon lira ile Al nin yanına giden Mersin vapuruna tahlimanyadan yapılmıştır. Bundan sonsiye ve Konya vapurlan gelinciye kadar Kayseride Sazlık mevkiinde açılan yeni bir kanal ra ihracatımızın en fazla olduğu vak'a mahallinden ayrılmaması bildiril çok fakir olan Kayseriye kilometrelerce miştir. Kayseri (Hususî muhabirimizden) memleketler Amerika ve PolonyaKoca Erciyesin bağrmdan kaynıyarak uzunluğunda bakir, kıymetli ve mümbit dır. Sadıkzadenin telsizî, 250 millik bir çıkan birçok sular vardır. Bu sulann bir bir arazi mintakası kazandırmış olmakla İkincikânunda en fazla ithal ettiğimesafe ile muhaberede bulunmak kudrekısmı Erciyesin eteklerinden, avuç içi gi da mühim faydalar temin edecekti. miz maddeler kasarh ve boyah ham tinde bulunduğundan bir başka gemi telVilâyetin Nafıa Vekâletine vaki mü bi dümdüz bir ovaya akıp döküldükten mensucat, birtakım makineler ve şesizinin tavassutile temasa geçilebilmektesonra orada geniş bir sahayı bataklık ha racaati üzerine Vekâlet bu mühim mese dir. Bundan dolayı vapurun vaziyeti hakkerdir. Ihracah en fazla olan madline getirir, yüzlerce kilometre uzunlu leye parmağını koymuş ve bu geniş ba kında etraflı malumat alınamamıştır. delerin başında yaprak tütün, tiftik ve ğunda bir ova daimî bir su altında atıl, taklığın zararından halkı vikaye, arazi buğday gelmektedir. MÜTEFERRtK batıl durur. Kayseriden Niğde istikame sinden alâkadarları müstefid etmek üzetine giden tren hattının İncesu kazasına re kurutulmasi için gerekli teşebbüse giDenizbank umum müdürü kadar olan sol tarafını boydan boya bu rişmiş ve Pınarbaşında sulama işlerile aAnkaraya gidiyor bataklığın bir cephesi teşkil eder. Bura lâkadar olan teşkilâtından bir mühendisi Îstanbul Belediyesinin yolların tamiri Denizbank idare meclisi dün toplan için tahsis ettiği yüz elli bin lirahk tahsidan da kendisine engin bir akış sahası etüd yapmak üzere buraya göndermiştir. Gelen mühendis Halid Sümerman mış, muhtelif meseleler üzerinde karar satla birçok yollar tamir olunmaktadır. bulan sular Kızılırmağa dökülür, gider. yaptığı teşkilâtla faaliyete başlamıştır. ar vermiştir. Banka umum müdürü Yu Bunlar, Eyübün Islâmbey ve KurukaKayserinin böğründe bulunan bu basuf Ziya Erzinin bu akşam Ankaraya vak caddeleri, Defterdar camii civarı, taklık gerek Kayseri ve gerekse civarını Halid Süınerman, ilkönce Erciyesten ge gitmesi mukarrerdir. lip geniş bir sahayı kaplıyan sulara mecDefterdar vapur iskelesi, Kızılmecid, Demütemadi bir sıtma tehdidi altında bulunrasından itibaren müteaddid kanallar aç Açıkta kalıp da yeniden tayin reduvarı, Eyübgazi caddeleri,, Zemzem, dururdu. O kadar ki üç dört yıldır jehir Dipçik, Ruznameci sokakları, Cezrikaedilen memurlar kenarmda bir şehir kadar genişliyen do tırarak suyun muntazaman akmtısını temin ve bataklık yapmasına mâni olacak sım ve Otakç'lar caddeleri, Boyacı, Cakuma fabrikası ve bu fabrikanın etrafında Denizbanktan açıkta kalan 43 memuteşekkül eden amele ve memur mahallele ondan sonra da sudan istifade edilmek ü run devlet sermayesile idare olunan di miikebir, Dipçi sokakları, Babahaydar, ri bataklığın yetiştirdiği sivrisineklerden zere fennî tevziat ve taksimat işine başlı ğer iktısadî müesseselere tayinleri hak Bahariye ve Ayvansaray caddeleri, ŞahFethiçelebi icında İktısad Vekâletince ittihaz edilen sultan sokağı, Edirnekapı mütemadiyen şikâyet etmekte ve bu şi yacaktır. Herkeste şu kanaat vardır ki, bu şekil ararın tatbikatına geçilmiş ve bu me okaklarile Üsküdarda Ihsaniye, Bürhakâyetlerinde de hakikaten haklı bulun makta idiler. Şimdiye kadar sıtma mınta deki faaliyet az bir müddet içinde hem murlann birkaçınm tayinleri yapıl niye, Bağlarbaşı, Azizmahmud, Abacıdede sokakları, Beylerbeyi caddesidir. kası haricinde olan Kayseri, bu bataklık sıtmanın önünü alacak ve fabrika ile şe mıştır. Bunlardan maada diğer Belediye dairehir bu derdden kurtulmuş olacak, hem de sebebiledir ki sıtma mücadelesi için müSanayi tetkik heyeti reisi erinde de tamir işleri devam etmektedir. him bir merkez olmuş ve burada geniş Kayseri pek yakın bir yerde yüzlerce kiYeni sanayi tetkik heyeti reisi Şevket kadrolu yepyeni bir mücadele teşekkülü lometre murabbaı araziden mezruat iti Süreyya, dün Ticaret Odasında Oda saKÜLTÜR IŞLERİ " nayi şubesinin dosyalarlndan istifade enün teessüsüne mecburiyet hasıl olmuştu. bafiV islifade'edecektif.' ' Başmuallimlerin içtimaı Bataklığın kurutulmasından hasıl olan derek bazı tetkiklerde bulunmuştur. Bataklık sahasındaki sivrisinek ordulabukadaj geniş,' ve fâsi faydalara ımjkabil Sanayi tetkik heyeti reisi, bilhassa, İs Bejyöğlu mmtakaşmdakj ükmektçb ,ba§ rının hava cereyanlarile gelip istilâ ettiği tanbul sanayi erbabının Oda vasıtasile muallimleri, Maarif müdürü Tevfik Kuve bulunduğu her yerde müz'ic bir sıtma yalnız tek bir zararı görülmektedir. O da /apmış olduklan muhtelif teşebbüs ve tun riyaseti altında 13 üncü ilkmektebde afeti yarattığı yer, bez fabrikası olduğu bataklıkta yetişen ve hamamlarla fırın emenniler üzerinde meşgul olmaktadır. dün bir toplantı yapmışlardır. Bu top için ıki yıi evvel Kayseriye şeref veren larda yakılan sazların kökünün kuruma lantıda, Prost'un plânına göre, yeniden İsmet İnb'nü, fabrikada yaptığı tetkikat sıdır. Fakat bu, memleket için bir zarar Fethi Okyarın fahrî profesör inşa edilecek ilkmekteblerin nerelerde la buradaki sıtmanın önüne geçecek olan teşkil etmez. Çünkü (Berdi) denilen bu lüğünii aldığı üniversite kurulacağı düşünülmüş ve her başmualmücadele teşkilâtının tesisine emir vermiş sazları yakan hamamlarla fırınlar teşki Sabık Londra büyük elçimiz Bolu say hmin bu hususta bir rapor hazırlıyarak ye bundan filhakika çok da istifadeler el lâtlarını şimdiden kömür yakacak bir avı Fethi Okyarın Saint Andrew Üni Vlaarif müdürlüğüne göndermesi kade edilmiştir. Fakat asıl mesele bir taraf surette tadil etmeğe başlamışlardır. Bina /ersitesinin fahrî profesörlüğüne seçil arlaştınlmıştır. Tevfik Kut, 32 ve 37 nci mekteblerin tan sıtma mücadelesi devam ederken ö enaleyh asıl üzerinde durulması lâzım ge niş olduğunu yazmıştık. Bu üniversitelen nokta bataklığın kurutulmasından ha in ismi birçok gazetelerde yanlış çık bina vaziyetini de tetkik etmiştir. bür taraftan da sıtmanın devamına sebeb Spor müsabakaları ve amil olan bataklığın ortadan kaldırıl sıl olan faydalı neticelerdir. Halk bu mıştır. Saint Andrew Üniversitesi İn gilterenın en eski ve îskoçyanm en büBölge spor kolu, mekteb müsabaka ması keyfiyeti idi. Bataklığın kurutulması müzmin ve asırlık derdden kurtulacağıniik üniversitesi olup beynelmilel bir larının tarihinı ve şeklini dün tespit etyalnız sıtmanın önüne geçmekle kalmıya dan dolayı çok sevinmektedir. öhrete sahibdir. miştir. 1 nisan cumartesi günü saat 15 te Şahin üzel cak, ayni zamanda esasen arazi itibarile Hava Kurumunun yeni Taksim stadında büyük bir merasim yanlacak, bütün mekteb takımlannın resbaşkanı mi geçidini müteakıb tertib edilen progHava Kurumu başkanı Fuad Bulca, am sırasına göre müsabakalara başlastifa etmiş, yerine eski başkan muavini nacaktır. Müsabakalara, yalnız liselerle ükrü Kocaer tayin edilmiştir. Şükrü muallim ve san'at mektebleri sporcuları Çocaer, dünden itibaren işe başlamıştır. iştirak edecektir. Konya vapuru yolcu ve Sarıyer Belediye muha939 senesi iJk ayına aid eşyayı almak üzere bu sebecisile kâtibinin muistatistik neşredildi Bir sıtma yuvası haline gelen büyük bir bataklığın gün yola çıkıyor hakemesine başlandı Başvekâlet îstatistik Umum Mükurutulması için esaslı tetkiklere başlandı dürlüğü, 1939 senesinin ilk ayına aid îstanbul Ağırceza mahkemesi, dün sabah yeni bir davaya aid muhakemeye başladı, öğleden sonra da bu muhake meyle meşgul oldu. Suçlular, Sarıyer Belediye muhasebecisi Enverle varidat kâtibi Emindir. Her ikisi de mevkuftur. Suç mevzuu, bin beş yüz küsur lirahk bir ihtilâstır. Suçluların hüviyetleri tespit edilerek, muhakeme kararnamesi ve dosyadaki bazı evrak okunduktan sonra, evvelce Enverin sorgusu yapıldı. Sarıyer Belediye muhasebecisi, şöyle dedi: Kayseri büyük bir afetten kurtarılıyor Şehir ve Memleket Haberleri ) Siyasî îcmal Sadıkzade vapuru Haricî ticaretimiz 1500 lirahk ihtİlâs Ingilterenin düşündüğü blok ünih konferansı geçen eylulde sulhu kurtardığı, akabinde iınzalanan Ingılız Alman ve daha sonra Pariste imzalanan Alman Fransız beyannamelerıle bu üç büyük devlet arasmda harb sebebi olmadığı ve harb yapılmıyacağı hakkında söz verildiği halde bir türlü karşılıklı emniyet ve iti mad hasıl olmamıştı. Bir tarafta Almanyanın harbe müracaat etmeksizin sulhan halledilmesini ehemmiyetle kaydettiği müstemlekelerin iadesile iktısadî meseleleri kabule İngiltere yanaşmamıştı; diğer taraftan da Almanyanın tehdidkâr vaziyeti karşısmda büyük bir faaliyet ve fedakârlıkla denizde ve havada hazırlandığı gibi ordusunu da, Fransanm imdadına 19 fırkayı sevkedecek bir hale getirmişti. Fazla olarak Ingiltere, Almanyanın kendisi için «hayatî saha» diye tutturdtğu civar memleketlerde iktısadî tefevvök temin etmesıne karşı, malî ve siyasî bütün nüfuzunu kullanarak birçok engeller çıkarmıştı. Hayatî saha «espace vitale» Almanların ileri sürdükleri yeni bir siyasî tabirdir ki îngilterenin müstemleke dominyonlannm heyeti mecmuası, Fransanm Şimalî Afrikada ve civarında toplu bulunan müstemleke imparatorluğu, Japcnyanın Uzak Şarkın karasında yayıldığı geniş memleketler, Şimalî Amerika müttehid hükumetlerinin Monroe kanunile kurduğu Cenubî Amerika bunlar için birer hayatî saha olduğu gibi Almanyanın yaşaması için de böyle bir sahaya ihtiyacı bulunduğunu ifade eder. Bu sahanm hudud ve şümulü malum değilse de cenuben Tunaya ve şarkan Doa ve Kuban nehirlerine kadar uzadığı tahmin edilmektedir. Bu geniş sahadan Almanya iktısaden dilediği veçhile ve rakibsiz olarak istifade etmek istiyor. îşte İngiliz ve Alman menfaatlerinin Münih konferansındanberi bir türlü uzlaşmaması yeni bir nazariye, yahud eski bir davanıa yeni bir şekli olan «hayatî saha» üzerindeki münazaanın devamından ileri gelmiştir. Bu sahaya Balkan yanmadasımn tabiî hudud itibarile dahil olduğuna delâlet ederek hiçbir emare belirmemiştir. Daha ziyade nazarî zeminden devam eden bu mücadele, ÇekoSlovakyanın Almanya içine alınması üzerine siyasî bir mahiyet de almıştır. Ingiltere, mezkur sahaya dahil, yahud komşu devletler arasmda bu defa merkezi Cenevrede değü, ( Tamir edilen yollar Ben, Belediye muhasebeciliğindcyken varidat kâtibi olan Emine tam bir emniyet gösterdim. Hatta mührümü de kendisine bırakmıştım. Halbuki o benim bu emniyetimi suiistimal ederek, mührümü kullanmak suretile ihtilâsta bulun muştur. Benim haberim yoktu, zimmetime hiç para geçmemiştir! Buna karşı varidat kâtibi Emin, ikrar yollu ifade verdi: Muhasebecinin gösterdiği emniyeti suiistimal ettim. Bana bıraktığı mührü bu işte kullandım. Böylelikle makbu/.lara az yazılarak fazla para tahsil olunmuş tur. Bin beş yüz küsur lira zimmetimdedir. Bu para benim borcumdur! Enverin avukatı, müekkilinin kefaietle sahverilmesini istedi, mahkeme heyeti bu isteği reddederek muhakemenin devammı öğleden sonraya bıraktı. Öğleden sonra da şahid dinlenildi, uzun uzadıya izahat alındı. Başka şahid dinlenilmek ve bazı istilâmlarda bulu nulmak üzere, muhakemenin devamı başka güne bırakıldı. ŞEHlR tSLERl Düşkünlerevinde yapılan tahkikatın neticesi Düşkünlerevinde hastalara dayak atıldığı hakkında bazı gazetelerin yaptığı neşriyat, teeyyüd etmemiştir. Yalnız hademe Ahmedin hastalara dürüşt muamelede bulunduğu anlaşılmış, kendisi nin isjne Beyoğlunda cezalandırılacak esnaf f Izmirde yapılan toprak bayramı J Beyoğlu Belediyesi dahilinde zabıtai belediye talimatnamesine aykırı hare ket eden 15 kişi hakkında zabıt varakası tutulmuş ve aynca noksan ve evsafı lâzimeyi haiz olmıyan 85 ekmek musa Londrada olmak üzere yeni bir müşterek emniyet manzumesi kurmak için aşikâr dere edilmiştir. bir surette siyasî teşebbüslerde ve tekliflerKargalarla mücadele de bulundu. Teklif en başta Sovyetler Erdek (Hususî) Ziraate fazlaca Birliğine yapılmıştır. Lâkin bu devlet zarar veren kargalarla mücadele işine Milletler Cemiyeti müşterek emniyet mübaşlanmıştır. Bu suretle yol parasile mü essesesi İspanya ve ÇekoSlovakya işlerinkellef olan her Erdekli bir buçuk ay de Ingiltere tarafından kenarda bırakıldımüddetle bir karga öldürüp başım rnak ğındanberi siyasetini kendi kuvvetine istibuz mukabilinde Ziraat idaresine teslim nad ettirmeği daha uygun gördüğünden etmekle mükelleftir. Karga kafasını ge umumî ve mevziî müşterek emniyet prentirmiyenler, üç liradan on liraya kadar sipine belbağlamayıp ihtiyath davranmaktadır. Bunun için Ingilterenin teklifi nakdî bir ceza verecektir. yerine sulhu muhafaza için büsbütün başBugünlerde memleketin her tarafmda olduğu gibi Erdekte ve Kapıdağında ka bir teklifi kendisi ileri sürmüştür. razlaca kar ve yağmur yağmıştır. ADLİYEDE Istimlâk ihtilâfları Şirketi Hayriyenin senelik toplantısı J c Bu suretle ortaya iki teklif çıkmış oluyor. Biri îngilterenin olup Romanyayı ciddî tehlikede göstermekte ve alâkadar Dünkü umumî heyet toplantısında bulıınanlar devletleri birlikte tedbir almağa davet etŞirketihayriyenin senelik heyeti umu kuruş fazla olduğu bildirilmiştir. mektedir. Diğeri Sovyet Rusyanm olup Safî temettüden hisse başına 185 k u altı devlet arasmda bir konferans toplanmiyesi, dün şirketin merkezinde yapılmışİJNÎVERStTEDE tır. îçtimada şirketin 26,000 küsur hisse ruş tevzii teklif edildikten sonra halkm masına dairdir. ini temsil eden hissedarlar hazır bulun Boğaziçine rağbetini celb için bilet üc Esas itibarile Romanya telâş gösterTalebe birliği işi retlerinde yapılan tenzilâtın müspet netimemekte ve hududu etrafında cereyan aÜniversitede talebe birliği hazırlıkla muştur. celer verdiğini, Köprüden Kısıklıya gi îdare meclisi reisi Necmeddin Kocataden hâdiseler ve askerî hareketlere karşı rına devam edilmektedir. Bugün faküldecekler için ihdas edilen kotnbine bilette sınıflarındaki talebeler arasmdan, ın rahatsızlığı dolayısile toplantıyı proihtiyatî tedbir olarak silâh altına aldığı doçent ve asistanların nezareti altında esör Ebül'ulâ Mardin açmış ve idare lerin büyük bir rağbetle karşılandığmı, kuvvetleri bile hududlarda değil, dahilde ikişer mümessil seçilecektir. Bu mü meclisi raporunun okunmasma başlanmış ayrıca Köprüden ilk vapurla Üsküdara tutmaktadır. Macaristan dahi seferberlik gidecek ameleye fevkalâde tenzilâtlı bimessiller dekanlar meclisinin çalışmayaptığı haberlerini kat'î olarak tekzib ettır. letler ihdas olunduğunu, üç aylık tenzilarına yardım edeceklerdir. Raporda 1938 senesi zarfmda lâtlı kartlara kış aylarında da devam miştir. Yugoslavya ise sulhun mahfuz Lisan bilenlerin imtihanî 0,562,735 yolcu taşınarak bununla yük edildiğini, bir sene içinde 76 ve 77 îıu kalacağma tamamile emin ve müsterih görünmektedir. Lisan bilen memurların baremde bir ç palamar ücretlerinden cem'an 948,599 maralı vapurların şirket tezgâhlannda inderece daha terfi etmelerine dair ira 67 kuruş hasılat temin olunduğu alıLehistan da endişe etmemektedir. Varşa edildiğini ve çok büyük bir araba vamevcud olan talimatnameye göre bu şovaya gelen îngiliz ticarî heyetile müsnan çok faydalı tedbirler neticesinde yol purunun inşasına aid hazırhklara başlanmemurların imtihanlan yakında İstantemleke ve ham madde ihtiyacı hakkınbulda Üniversitede, Ankarada Tarih u miktarının bir evvelki seneden 971,403 dığını da kaydeden raporun okunmasın Dil ve Coğrafya Fakültesinde yapıla ded ve hasılat yekununun da 76,705 li dan sonra müddetleri biten Ebül'ulâ Mar da bile, şu nazik zamanda, müzakereye İzmir (Hususî) Trakyada yakalanlp İzmir Ağırceza mahkemesinde caktır. îmtihanlara girmek istiyen me •a 7 kuruş arttığı kaydedilmiş, şirket va din, Mahmud Nedim Uyvar ve Nuri lüzum görmemiştir. Leh Hariciye Nazımuhakeme edilen dört casusun mahkum olduğunu telgrafla bildirmiştim. murlar hangi garb dilinden, nerede ve idatının umumî yekununun 1,111,474 li Can tekrar idare heyetine seçilmişler, rı çoktan kararlaşmış olan Londra seyaGönderdiğim resim, mahkum olan casusları, mahkeme kararını dinlerken hangi devrede imtihana gireceklermj a 29 kuruşa baliğ olduğu, bu yekunun murakıbhklara da Amiral Vasıfla Galib hatinde bu mesele üzerinde görüşecektır. Maarif Vekâletişe bildireceklerdir, göstermektedir. Muharrem Feyzi TOGAY. la bir sene evvelkinden 95.300 lira 74 ve Fuad intihab edilmişlerdir. Belediyenin istimlâk etmek istediği linalardan dolayı îstanbul asliye birini hukuk mahkemesine intikal eden daalardan bazılan bitmiştir. Eminönün le îzmir sokağmda Lâtif hanımn mu asarnflan ölmüş olduğu öğirenilmiş, varislerinin kimler olduğu öğrenilememişti. Varislerin vekilleri gelmiş, bu suretle bu cihet, halledilmiştir. Birinci hukukta Eminönü istimlâk ihtilâfma aid olmak üzere halen iki dava vardır. Bebek İstinye arasmdaki binalarm istimlâki ihtilâfına aid davalardan ikiİzmir (Hususî). Bornovada Ziraat mektebinde yapılan toprak baysinde de, tesçil karan almmıştır. Bele ramı çok neş'eli olmuştur. Gönderdiğim resim, Vali Fazlı Güleci, mekteb diye adma tesçil kararı alman bu binabahçesinde alâkadarlarla görüşürken göstermektedir. lar, «Araboğlu Hayri yalısı» denilmekîe tamnmış yalı ile «Velibey yalısı» diye anılan ve bu zatm kansı Neziheye aid bulunan Kuleli yalıdır. Sovyetlerin teklifi, ıngilterenin tehlikede gösterdiği Romanya ile yakmdan alâkadar devletler dahil olarak îngiltere, Fransa, Sovyetler Birliği, Türkiye, Lehistan ve Romanya arasmda bir konferans aktederek bugünkü vaziyetin mahiyetini araştırmak ve her devletin nasıl hareket edeceğini tespit etmektir. Bu münasebetle Sovyetler Birliğinin bir taarruz vukuunda Lehistan ile Romanyaya yardım etmeği teklif ettiğine dair neşrolunan haberlerin doğru olmadığı ve bu iki devletin tehlikede bulunduklarını haber vermedikleri gibi yardım istememiş oldukları da Moskova tarafından ilân edildi. Izmirde mahkum olan casuslar J