22 Mart 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHTJRİYE1 22 Mart 1939 Bursa Belediyesi yaz f Şehir ve Memleket Haberleri ) Siyasî icmal mevsimi için hazırlanıyor Vefa türbesi Et narkı meselesi Tayyare mühendisi Yeni bir blok tasavvuru Pansiyonlar, lokantalar ve oteller için yeni talimatnameler yapıldı, asfalt yolun inşaatı devam ediyor Tarihî eserin tamir keşfi yaptırıldı Vefa civarında tarihî kıymeti haiz bulunan Vefa türbesinin tamirine karar verilmiş, keşif yaptınlmıştır. Tamir hak kında Müzeler mimarı Kemal Altan şu malumatı vermiştir: « Fatih büyüklerinden «Muslihid din Ebülvefa» nın Vefada Zeyrek yo kuşu başındaki çok kıymetli bir camiı geçen Fatih yangımna kadar mevcuddü. Bu cami müstatil şekilde bir plâna malik olup, orta kubbesile birleşmiş, yanlara dogru iki geniş nısıf kubbe teşkilini gösteren mükemmel bir esası haizdir. Elyevm yıkmü halindeki harabesinde mihrab çıkmtısı yanmda bulunan çilehane duvarlarile beraber Ebülvefanın metıuk bir türbesi kalmıştır. Bu türbe harab olmakla beraber üzerinde millî tarzımıza mahsus tuğladan tirajlı temiz bir taş işçiliği görülmektedir. Cami harabesinin bulunduğu mevki güzel bir köşe teşkil ettiğinden hiç olmazsa burasının bir yeşillik sahası halinde muhafaza edilmesi lâzımdır. Müzeler idaresi Vefa türbesîni tamir ettirirken etrafında bulunan bir takım tarihî mezarları da düzeltecektir.» Fiatlara yeniden zam Suçlu ecnebi, meğer bir yapılması teklif ediliyor orkestra şef i imiş ! Kasablar Belediyeye müracaatle et narkının kaldırılmasını ıstemişlerdi. Alâ kadarlar, tetkikat neticesinde, karaman ve dağlıç fiatlanna beşer, sığır fiatlanna da üç kuruş zam yapılmasını muvafık görerek bu lüzumu Daimî Encümenin tasdikına arzetmişlerdir. Teklif, Daimî Encümence de kabul edilirse tatbik mevkiine girecektir. Ancak mevsim itibarile bugünlerde fazla hayvan gelmesi beklenilmekte ol dugundan bu tereffü muvakkat olacak tır. Diğer taraftan kasablar narkm büsbütün kaldırılmasını istemişlerdir. Beled'yenin bir müddet sonra bunu da kabul edeceği anlaşılıyor. Esasen et üzerinde fazla bir spekülâsyona ihtimal verilmemektedir. Demiryolunun Erzurum mıntakasına varması, bundan sonra bu mıntakadan daha fazla ve daha iyi şerait altında hayvan gelmesine imkân verecektir. HorstFranke namında bir Alman, geçenlerde İstanbulda yakalanmış, tay yare mühendisi olmadığı halde bu ıddıada bulunduğu ve bu husustaki ehliyetine dair sahte bir vesika gösterdiği ıddiasile tahkikat yapılarak, neticede dosyası İs tanbul aslıye birinci ceza mahkemesine gönderilmişti. Bir arahk serbest bırakılan ve sonra tekrar tevkif olunan HorstFranke'nin muhakemesine, dün akşamüzeri başlanmıştır. Kendisi, tayyare mühendisi olduğunu, lâkin diplomasını zıyaa uğrattığını ve tasdikli bir suretini henüz elde edemediğini, maceralarla dolu süpheli bir mazisi bu lunmadığını söyliyerek, burada tay>are işlerile messtul hususî bir firmaya müracaatle arada on senelik mukavele imzalandığını anlatmış ve tahkikat sırasında Avrupadaki muhtelif yerlerden gelen cevabların aleyhinde çıktığına işaret edilince de, bu cevablann kendisine karşı bitaraf yerlerden gelmediği müdafaasmda bulunmuştur. Nöşatel'den gelen bir cevabda, kendisinın Isvıçrede tayyare mühendıslığı de ğil, orkestra şefliği ettiği yazılmıştı. Mevkuf genc, buna karşı «Musikiden anîa rım. Versay muahedesınden sonra hayatımı orkestra şefi sıfatile kazandım. Ayni zamanda da tayyare mühendisiyim. Imtihan olmağa, kendi bilgimle kusursuz tayyare yapmağa hazıntn. Eğer bu işi beceremezsem, hertürlü cezaya razıyım.» diyerek, vaziyetinin Avrupadaki resmî bazı yerlerden tahkikini istemiş, bu s»fer almacak cevablann lehinde çıkacagını söylemiştir. Birçok sual sorulmuş, cevablar alın mış, sonra davanın şah.idleri dinlenümek üzere, muhakemenin devamı yirmi sekiz mart on dörde bırakılmıştır. Bursa Belediyesi tarafından tanzim edilen Atatürk meydanı ve Bursa Belediye Reisi Neşet Kiper Bursa (Hususî) Hakikî bir turist ve su şehri olmaya doğru giden Bursa her gün çehresmi biraz daha değiştirmektedir. Bir taraftan imar faaliyetine dev vam edilirken diğer taraftan da turistik tesislere ve bunlarm idarelerine ehemmiyet verilmektedir. Belediye bütçesinin takati nispetindeki imar faaliyetine şahsî teşebbüs ve sermayclerin de inzımamı bu işi bir hayli kolaylaştırmaktadır. Belediye Meclisimizin son toplanblannda verdiği mühim kararlardan sonra bunlan tatbik edecek olan Belediye Reisi Neşet Kiperden, yapılacak îşler etrafında malumat istedim. Neş'et Kiper bana şunları söyledi: Çekirgeye, jehrin iman ve turizm bahsinde ön plânla yer verdik. Orada ilk iş olarak tenviratı kuvvetlendirdik. Şimdi, oteller, pansiyonlar ve lokantalar için ayrı ayrı birer talimatname yaparak bunlan Sıhhiye Vekâletine gönderdik. Bu talimatnameler önümüzdeki banyo mevsiminden iribaren tatbik edilmeğe başlanacaktır. Çekirgede yeni tesisat yapılması, Prof. Prost tarafından yapılacak yeni Bursa plânının bitmesine bağlıdır. Bununla beraber Çekirge ile Bursa arasındaki ana yolun tanzimine ve genişletilmesine bu plândan evvel başlanuş bulunuyoruz. Onu bitireceğiz. Şimdi stadyomla Şahabeddinpaşa camii arasındaki Altıparmak caddesini genişletiyoruz. Bu cadde üzerinde bulunan yüzden fazla binayı istimlâk ederek yıkbk. Enkaz kaldınldı. Bugünlerde yolun tesviyesini yaptınyoruz. Genişletilen bu caddeyi asfalt olarak yaptırmak fıiyetindeyiz. Bu takdirde kanalizasyonla birlikte asfaltı yaptırmak, ayni zamanda eski kısımdan çıkacak yüz binlerce parke taşını şehrin tali yollanna döşemek imkânı bulunacaktır. Şehirde büyük bir lokanta ve kazinonun olmayışı turist şehri için bir noksandı. Bunu nazan itibara alarak şimdiye kadar Türkkuşu emrinde bulunan Belediye kazinosile yanmdaki bahçeyi ihtiyaca tahsis etmeğe karar verdik. Burası müzikli büyük bir lokanta ve kazino yapılacaktır. Şehirle Çekirge arasında işliyen otobüs seferleri banyo mevsiminde daha sıklaştırılacaktır. Aynca şehir dahilindeki servislere de yeni hatlar ilâve etmek tasavvurundayız. Uludağ yoluna mevsim müddetince günübirlik muntazam seferler yaptırılacaktır. Mudanya Bursa, Yalova Bursa yollanna Denizbankın işleteceği otobüslerin yolcularmı şimdiki fiatlardan daha ucuza nakledecekleri ve vapurlarda kombıne biletler ihdas olunacağı haber veriliyor. Bu takdirde şüphesiz Bursa yolculugU'daha koLy ve ucuz olacaktm. , . • Vilâyetç* yaptlnlmakta bulunan Mudanya asfalt yolunun bir kısmı bitmiştir. Bu kısım bilhassa evvelce yolun en bozuk olan bir parçası idi. Bugün artık yeni vaziyetile Mudanya şosesi çok düzgün ve rahat bir haîe gelmiştir. Asfaltın tamamı önümüzdeki sene bitecektir. Galeride 2 nci sergi Birinci 15 günlük devrede san'atkârlarımızın bazı eserleri satın alındı Taksimde abide karşısmda açılan daimî «resim ve heykel galerisi» ilk on beş günlük devresini ikmal etmiş, bu müddet zarfında teşhir edilen eserler kaldınlarak yerlerine yenileri konulmuştur. Her on beş günde bir değiştirileceğini evvelce yazdığımız galeri, bugün ikinci sergisini açmış bulunuyor. San'atkârlarımız her devre nihayetindeki sergilere yeni ve 'hiç bir yerde teşhir edilmemiş eserlerile iştirak etmeğe karar verdikleri için bugün açılan yeni sergide de yepyeni eserlerle karşılaşılacakhr. Galerinin ilk devresinde bazı eserler, muhtelif fikir ve san'at adamlarımız tarafından satın alınmıştır. Bu ihareket, samimî bir alâkanın tecellisi telâkki olunmaktadır. Bunlardan Profesör Münir Serim, E DENİZİŞLERÎ Bir kaza İstanbul limanına aid 20 tonluk Muzaffer adlı motör, evvelki gece Gelibolu açıklarmda fırtınaya tutular.ak batmıştır. Batma neticesinde üç tayfa ve birçok yağ varılleri denize dökülmüştür. Geliboludan limanımıza gelmekte olan Denizbankın Gelibolu vapuru kazayı görerek vak'a mahalline yetişmiş ve denizde çırpman üç tayfayı kurtarmıştır. Denizlerde fırtına mı? 24 saa^ içinde Marmara ve Ege denizlerinde şiddetli bir lodos fırtması olacağı bildirilmiştir. Vaziyet, bütün limanlara haber verilmiştir. Etrüsk hakkındaki rapor Etrüsk vapurunda tetkiklerini bitiren iki Alman mütehassısı, raporlanm Krup ve Neptün Veften şantiyelerile Rayş Bank mümessiline vermişlerdir. Başlanan müzakereler kısa bir müddet içinde neticelendirilecektir. VtLÂYETTE Mühim tamim Yeni Deniz Ticaret Müdürü " Vekâleten İstanbul Denız Ticaret Müdürlüğünü yapmakta olan Refik, bu vazifeye asaleten tayin edilmiş, bu tayin yüksek tasdika iktiran etmiştir. «Sus»vapuru Bir müddettenberi îstinye havuzlannda tamırde bulunan Sus vapuru, havuzdan çıkmıştır. Bugün seferlerine başlayacaktır. > Bulgar gazetecilerinin matbaamızı ziyareti j KÜLTÜR tSLERt Mekteb müdürleri arasmda yeni tayinler Cumhuriyet orta mektebi müdürü Cafer Cumhuriyet Kız lisesi müdürlüğüne, İnönü Kız orta mektebi müdürü Emin înönü Kız lisesi müdürlüğüne, Erenköy Kız lisesi başmuavini Cevdet Çamlıca Kız lisesi müdürlüğüne, Vefa lisesi müdür muavinlerinden Hamdi Zeyrek orta mektebi müdürlüğüne, Kadıköy birinci orta mekteb müdür muavinlerinden Naci Pendik orta mektebi müdürlüğüne tayin edilmişlerdir. ADUYEDE Üsküdar Adliye binası Üsküdar Adliye binasmm inşası mavıs nıhayetinde ikmal edilecektir. Maliye Vekâleti, şehir ve kasabalarm belediye hududlan içindeki arsalardan maada millî toprakların müzayedeye konularak satılmasım muvafık görmemişren Eyuboğlunun bir natür mortunu, Ba^tır^Bu t # p r a i ^ j ş k ş # dairesinc* muhayan Melek Celâl Arif Kaptanın bir pey cirlere ve yerli çiftçilere verilebilecektir. zajını, Muvaffak Sunal Elif Nacinin bir ıBundan sonra bu gibi yerlerde muhacjr puşadını, Profesör İsmail Hakkı Oygar ıskârl'eâilmîVecekVrf. Keyfiyet, Vîlâyete Cemal Tollunun bir peyzajmı, Bayan bildirilmiştir. Leopold Levy Erenin bir tablosunu ve Vali iyileşti Tevfik Fuad da Abidin Dinonun iki deBir müddettenberi rahatsız bulunan senini satın almışlardır. Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar bu İkinci devresine giren galeri gene her gün vazifesine gelecektir. gün sabahtan akşama kadar açık bulunSEHtR ISLERİ durulacak ve herkes tarafından parasız Toprak bayramı gezilebilecektir. Dün Toprak bayramı idi. Yakacıkta, MÜTEFERRİK Şılede ve diğer bazı kazalarla Alibey köyünde köylü toplanarak günü tes'id etBalık ihracatçılarımn içtimaı mişler, toprağı bir gün için dinlendirBalık 'hracatçılan, dün öğleden sonra mişlerdir. Ticaret odasında toplanarak YunanistaYeni Belediye bütçesi na yapılan ihracat hakkmda görüşmeler Şehir Meclisi, 1 nisanda toplanacağı yapmışlardır. Tespit edilen dileklerden başlıcası, balık ihrac edilmeden evvel, cihetle Belediyenin 1939 bütcesinin habedelinin Atinadaki Yunan Millî banka zırlapmasma başlanılmıştır. Dün Belesına yatınlması ve ihracatm bundan son diye Reis Muavhr Rifat, Beledive Mura yapılmasıdır. Bu suretle ihracatta hasebecisi Muhtar, Müvazene Müdürü müşkülâta tesadüf ed'lmiyecek, muame Necati, Vali konağma giderek yeni bütlenin normal bir şekilde devamı temin o çe hakkmda Valile görüşme yapmışlarlunacaktır. Dileğin İktısad Vekâletine dır. Belediye bütcesinin varıdat kısmınm tab'ına başlanmıştır. bildirilmesi kararla=;tınlmıstır. edi milyon Çekle yarım milyon diğer unsurların yaşadıkları Bohemya ile Moravyanın Almanyaya ilhakı ve iki buçuk milyon nüfusluk Slovakyanın da Almanyaya tâbi olması üzerine büyük devletler arasında peyda olan münakaşa devam ediyor. Almanya hükumetinin resmî gazetesi, ÇekoSlovakya Cumhurreisinin ve Hariciye Nazınnın kendi rızalarile Almanyaya iltihak ettiğini ve bunun üzerinde artık munazara yapılamıyacağını ileri sürmektedir. Halbuki Ingiltere parlamentosunda bilhassa Hariciye Nazın Lord Halifa^s ÇekoSlovakya Cumhurreisi Haha'nın daha Berlinde Hitler'le malum anlaşmayı ımazlamadan evvel, Alman ordusunun ışgale başladığı ve Prag'ın hava bombardımanile tehdid edildiği beyan edil miştir. Bu münakaşalar kuru lâf kavgasından ibaret kalmıyor. Bunun arkasmda yeni bir siyasî hareket belirmektedir. Ingiltere ile Fransa zaten beraberdirler. Bunların arasına Sovyetler Birliği de alınmak isteniyor. Ayni zamanda, Ingiltere, Romanya, Lehistan ve Yugoslavyanın da Al manyaya karşı yeni bir bloka sokulmak ıstendiği şayi olmuştur. Şımaldeki küçük devletlere dahi bazı teklifler yapılmış tır. Fakat bunlar, dolayısile olsa da İngiltereye bağlanmağa kat'ıyyen taraftar değildirler. Romanyaya gelince, şimdilik telâş etmemekte ve Almanya ile iktısadî bir anlaşma yapmak için müzakereye devam etmektedir. Hatta bu müzakerelerin nihayet bulmak üzere olduğu ve Almanyaya petrola aid asgarî müsaadelerini tespit edeceği Bükreşten bildiril mektedir. Bu müzakerelerin akabinde buraya gelecek bir îngiliz ticarî heyeti de Romanya ile müzakerede bulunacaktır. Diğer bir îngiliz heyeti de şimdi Varşovada olup temaslara başlamıştır. Zâ hirde iktısadî olan bu müzakerelerde, ayni zamanda siyasî meseleler dahi mevzuu bahsolacaktır. Romanyanın Transilvanyada iki kolorduyu silâh altma alarak Macaristana ve Macaristan üzerinden muhtemel olan Alman taarruzuna karşı şimdiden vaziyet aldığı haberleri, tahakkuk etmedi. Fakat Romanyanın, Karpat Ukraynası hâdiseleri dolayısile bazı ikmallerle hazarî kuvvetini 200,000 kişiden 300,000 kişiye çıkardığı muhakkaktır. Bugünkü vaziyetin en vahim tarafı, Ingilterenin büyük ve küçük devletleri ve bahusus Sovyetler Birliğini Almanya aleyhine harekete getirmeğe çalışüğı kanaatinin Almanyada iyice yerleşmekte olmasıdir. Bu kanaat, îtalyada dahi yer ettiginden İtalya, Almanyayı bütün kuvvet ve ayretile iltizam etmektedir. Almanyanm bu hali, İtalyanlar tarafından Fransaya karşı kendi taleblerini ileri sürmeğe fırsat bile telâkki edilmektedir. Bunun için Fransa, şimalî Afrikada yeniden mühim askerî tedbirler almaktadır. General Franko ÇekoSlovakyanın Almanyaya ilhakını telgrafla tasdik ve tebrik etmekle harb vukuunda Ispanyanın, Almanya ve İtalya ile beraber yürüyeceğine şüphe bırakmamıstır. Muharrem Feyzi TOGAY f Suiistimal davası Ekselâns Köseivanof'la birlikte memleketimize gelen dost Bulgar gazeteİş Bankasmm Beyoğlu şubesi memurcileri, dün şehrimizde yaptıkları bir gezinti esnasmda matbaamızı da ziyaret etmişlerdir. Yukarıki resim, Bulgar meslekdaşlarımızı Yazı İşleri Müdürü lanndan Müşfikle arkadaşı Yüksek Ticaret mektebi tale%«smden Necdetin bir rnüzün odasmda göstermektedir. suiistimalden dolayı yapılmakta olan mu hakemelerine dün de devam edilmiştir. Dünkü celsede vukuf ehlinin hazırladığı rapor okunmuş, üç şahid dinlenilmiştir. Bunlar, hiçbir şey bilmediklerini söylemişlerdir. Şahid Rasih dinlenilmek üzere muhakeme başka güne bırakılmıştır. ECNEBİ MEHAFtLDE Irak konsoloshanesinde dün akşamki süvare Irak Kralı Majeste Birinci Gazinin yirmi birinci doğum yılı münasebetile dün akşam Şişlideki konsoloshane binasmda bir süvare verilmiş, süvarede hükumet erkânile konsoloslar bulunmuşlardır. Kömürle zehirlendi, öldü Galatada Karabaş mahallesinde Ahmedin hanmda oturan Abdülvehab ve Ali Hoca is mlerinde iki bekâr arkadaş, evvelki akşam bir mangal yakarak odalanna almışlar, kömürün neşrettiği gazla zehirlenerek bayılmışlardır. Hemen hastaneye kaldırılan hastalardan Ali Hoca ölmüştür. Abdülvehabm tedavisine devam edilmektedir. Otobüs ve otomobil kazaları Cihangirde oturan Üniversite talebesinden otuz bir yaşlannda Jozef, dün öğle üzeri Bankalar caddesinde yolun bir tarafından karşı tarafa geçmek isterken şoför Sabrinin idaresindeki otomobille şoför İhsanm idare ettiği otobüs arasında kalmış, sağ bacağı kırılmıştır. Bundan başka ikinci bir otomobil kazası daha olmuştur. Taksimde Valde çeşmesinde oturan Nişan oğlu Kirkor, Sakızağacı caddesinden geçerken Şişli istikametinden gelmekte olan şoför Ahmedin idaresindeki otomobil altmda kalmış; başından yaralanmıştır. Çukurovada çeltik ziraati menedildi j f Trakyada köy kanununun yıldönümü ı Eroinleri yok etmek istiyordu Sabıkalı eroin satıcılarından Mükerremin dün Yenişehirdeki evinde bir arama yapılmıştır. Mükerrem arama esnasmda 21 paket kadar eroini ateşe atmak istemiştir. Suçlu, eroinlerle birlikte Asliyo Beşinci Cezaya sevkedilmiştir. Acele mi etti? Dün Eminönünden Arnavudköyüne gitmek üzere tramvaya binen Çorlulu altmış beş yaşlannda İsmail admda bir ihtiyar, Arnavudköy durağmda inmek isterken müvazenesini kaybetmiş, düşmüştür. Sukut neticesinde İsmail başından yaralanmıştır. GÜMRÜKLERDE Hududda muayene Adana, (Hususî) Mevcud çeltik kanunu hükümlerine tamamen intıbak etmeksizin çeltik ziraati yaptığı anlaşılan Kozan ve Kadirlide çeltik ekimi, Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince menedilmişti. Kozanda ve Kadirlide takriben 2000 hektar genişliğinde bir saha işgal eden çeltik ziraati, filhakika ehemmiyetli bir istihsal mevzuudur. Bu ziraat sebebile Ceyhanda müesses çeltik fabrikaları iş buluyor; birçok işçiler, nakliyeciler, ve harman makinecileri bu yüzden geçim temin ediyor ve hulâsa memleket iktısadiyatında Kadirli ve Kozan çeltikçiliği asla ihmal edilemiyecek bir hareket mevzuu oluyordu. Lâkin, çeltik ziraatinin gelişi güzel ve oldum olasıya hareket ederek bu sahadaki köylülerın sıhhatlerini hiç gözönüne almadıkları; alâkadarlann mahallinde yaptıkları tetkik neticesi olarak verdikleri raporlarda çok acı bir şekilde tasvir ve tespit olunduğundan vekâlet, halkm sıhhatinı, herhangi bir istihsal mevzuundan istifadeye tercih mecburiyetinde kalmış ve bu yıl çeltik ekimini menetmiştir. Gönderdığim resim, çeltik zıraatini göstermektedir. İdare, Avrupa trenlerinin gümrük muayenesinin en kısa bir zamanda yapılması için bazı tedbirler almış ve bu meyanda hududda memur miktannı fazlalaştırmıştır. Alınan son tedbirler neticesinde Uzunköprüdeki iki saatlik muayene müddeti 70 dakikada bitirilecektir. Uyku ilâcını fazla alınca zehirlendi Beşiktaşta Hasfırm caddesinde oturan gümrük kâtiblerinden Rauf, ötedenberi kullanmakta olduğu bir uyku ilâcını evvelki akşam fazla miktarda almış, neticede zehirlenmiştir. 18 martın Havzada kutlulanışı Edirne, (Hususî) Köy kanununun manda Çanakkale zaferimizin de yıldöBüyük Millet Meclisinden çıktığı günün nümüdür. Umumî Müfettiş General Kâyıldönümü olan 18 mart, bu sene de Trak zım Dirikle Kolordu kumandanı Korgene yanm her tarafmda parlak bir surette ral Salih Omurtağ Havza ve Hasköye kutlulanmış ve büyük köylerimizde bu giderek köylülerle konuşmuş ve sergilemünasebetle ev elışleri sergilerile hay rinde teşhir ettikler. eşyalarla hayvanvan sergileri a^ılmıjtu:. 18 mart ajrni za lan. takdirle gözden geç,irmiglerdir» Müspet netice n Bugün istikrar bulmuş bir millî varlıktajı ve feyizli Inkılâblarla teşekkül etmiş yeni cemiyetin emniyıet ve huzurundan bahsedebilmemiz on beş senelik ATATÜRK idaresinin müspet neticesi olarak mümkün olmaktadır. C u m h u riyet Abone şeraiti: /. İNÖNÜ Nüshası 5 turuştur. Türkiye Haric için için 1400 Kr. 2700 Kr. Senelik 750 » 1450 > Alb aylık . 400 • 800 » Üc aylık 150 • Yoktuı L Biı ayhk