10 Şubat 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

10 Şubat 1939 CUMHURÎYET ıhan politikasını parmağında Oynatan adam Vasington 9 (a.a.) Mümessiller aliyetinin çok fevkinde Geçenlerde Londrameclisı Ordu encümeni, salı günü ittı bulunduğunu yazmak ı dünya petrol kralı fakla kabul etmiş olduğu millî müdafaa tadır. Avrupanın en zenMeshur Lord Kür programına müteallik kanun lâyihasım n adamı Sir Deterding zon Deterding'in Umu dün riyaset divanına tevdi etmiştir. fat etmiştir. Bu adaEncümen projesi, meclise askerî taymî Harbdeki bu faaüın adına dünya matyare kuvvetlerile ve sair müdafaa vasıtayetinden şdyle bahsediıatında nadir olarak larının derhal tezyidini tavsiye etmekte yor: sadüf olunuyordu. « Deterding, pet ve bu takviyenin Fransa ile İngilterenin Fakat hakikatte cıhan rol denizi dalgaları üze Amerikadan mühim miktarda ve âcilen ılıtikası yanm asırdanrinde İtilâf devletlerini mubayaatta bulunmaları gibi yakında ri Sir Deterding'in zafere isal etmeğe yar Avrupada bir harb çıkması ihtimaline deınde adeta bir oyundım etmıstir.» lâlet eden alâmetler dolayısile zarurî bir k olduğundan kendisi Umumî Harbı îngil hal olmuş olduğunu kaydeylemektedir. iyük devlet şeflerinden tere ve Fransaya kazanıha mühim ve daha Encümen, bir ihtilâf başladığı takdirSir Deterding dıran Deterding olduğu de Bırleşık Amerikanın hazır ve sahilleiyük rol oynıyan bir na olmuştu. Bu itıbarla vefatı en büyük gibi, Umumî Harbden sonra Almanyayı rini himayeye kâfi bir hava kuvveti ve Almanya Alman Japon Cemıyeti, Berlinde bir musamere tertib tutan da gene kendisidir. Çünkü Deter bir ordu ile mücehhez olmasmın mübrem etmıştir. Resimde, Berlindeki Japon sefiri Oşima, Alman Japon cemıyeti ıdıselerden sayılabilir. 1936 senesinde Royal Dutch Oil dıng, rakıblerıne karsı dünya petrol piya ve esaslı bir zaruret olduğunu ilâve ey reisi Amiral Förster ve bir Japon kadınile konuşuyor. Almanya Viyana şehrinin 1939 ımpanyasının faal dırektörlüğünden çe sasma ve membalarına hâkim olabilmek lemektedir. vals mükâfatmı, Devlet operasmdan Idığı zaman serveti 65,000,000 İngıliz için Almanyadan istifade etmeği düşünProje, yeniden 3032 tayyarenin inşa Karl Herman Pilhs kazanmıştır. Reası tahmin edilmiştı. Babası Felemenk müştü. Bilhassa Bakü petrollarını elde edılmesini, Panama kanalının ıslahı için sımde görülen, bu vals bestekârıdır. :mi kaptanlanndan biriydi. 16 yasında etmeği siyasetine esas tutmuştur. 23 milyon ve hususî mühimmat sanayii en dokuz şılin haftalık alıyordu. Hem Deterding Almanyayı, komünistliğe için 32 milyon dolar tahsis olunmasını ı parayı Avrupada değil bir Amster düşman olduğu için tutmuştur. Onun için derpiş etmektedir. am bankasının Uzakşarktaki şubesmde Deterding:, bütün deha ve gayretini, beyİlk kısım deniz manevraları bitti ılısarak alıyordu. Halbuki on sene son nelmilel sahada Almanya vasıtasile SovVasington 9 (a.a.) Bahriye Neı Royal Dutch Oıl petrol kumpanyası yet Rusyayı tecrid ve imhaya hasretmiştir. zareti, Antil denizindeki büyük deniz n idare müdürü olmuştu. manevralarının ilk safhasının hitama erDeterding, Umumî Harbde îngilte Bu mevkie gelir gelmez dünya petrol jyularını kendi inhisan altına almak için renin zaferine büyük yardımda bulun miş olduğunu haber vermektedir. Manevonerikadaki meshur Rockfeller'in Stan mustur. Ecnebi tabiiyetinde olduğu hal raların bu kısmı, Culebra adasına calî bir ard Oil cihanşümul kumpanyasile müt de kendisine fahrî şövalyelık rütbesi ve taarruz icrasını ihtiva etmekteydi. Bu taiş bir mübarezeye girişmişti. rilmiş ve Sir lâkabını taşımasına müsaade arruz, dört zırhlının mürettebatı ve 60 tayyare tarafmdan yapılmıştır. Bütün fiSir Deterding mücadeleye atıldıgı za edilmiştir. ıan petrol sanayii daha sabavet devrinCihan politikasını parmagmda oyna lonun manevraları 15 şubata kadar deeydı. Fen petrolun harikalar yarataca tan Deterding ayni zamanda kalem sa vam edecektir. Programda Panama kamdan daha o zaman haberdar değildi. hibiydi. 1934 te «Beynelmilel Bir Pet nalının müdafaası ekzersizleri vardır. Fransa İkmcıkânunun 17 sinde Brest limanında denize indirilen 35 Hava programı tatbikatı Lâkin bu adam teknik ihtiyac ve me rol Adamı» namındaki ingilizce dünya bin tonluk yeni Fransız Richelieu kruvazörü. 245 metro uzunluğunda va 35 :leleri çok iyi anlamış ve evvelden gör petrol siyasetine dair çok faydah bir eser Nevyork 9 (a.a.) Nevyork tay metre genişlikte olan bu kruvazör bir buçuk milyon franka malolmuştur. ıüş olduğundan can alacak noktadan işe yazmıştı. yare makinistleri mektebi müdürü Casey aşlamıs ve fevkalâde metanet ve sebatı Deterding, muazzam sermayesini son Jones'a göre Amerikanın hava teslihatı ayesinde her tuttuğu işi başarmıştır. senelerde Almanyaya nakletmiş, İngil programını bir kısmınm tatbikı olmak üze^eskilâtçıhktaki kudreti deha derecesin terede para bırakmamışhr. Kendisinin re şimdiden 20 hususî mekteb ve 10,000 edir. hususî hayatı da meraklıdır. Üç defa ev talebe antremanına başlıyabilecektir. Deterding, 1866 senesinde doğmuş lenmiştir. 1916 senesinde vefat eden ilk Amerika hükumetinin sempati ile jr. Altı yasında iken babası vefat edip zevcesinden beş çocuğu olmuştur. karşıladığı proje eçinecek bir servet bırakmadığmdan İkinci zevcesi bir Rus generalinin kıVasington 9 (a.a.) Hull, İndiana)eterdıng yüksek bir tahsil de görme zıdır. Bundan da iki kızı vardır. Nihayet nın demokrat meb'usu Ludlovv tarafın listir. Hayata atıldıgı ilk günden servet Hamburg'lu bir tacirin kızı Fröylayn e sâmanın ancak şarkta kazanılacağını Knaack ismindeki bir Alman kızil e ev dan teklif edilen beynelmilel silâhlanma konferansı hakkmda demiştir ki: ınlamış, küçük bir maaşla Uzakşarka Ienen Deterding, 73 yaşmda ölmüştür. « Böyle bir konferansın tertibi za;ilmiştir. Birkaç sene Felemenk ticaret Deterding Umumî Harbde îngili ız mana muhtacJır. Amerika hükumeti böyirketinde çalıştıktan sonra petrol sana donanmasına daimî surette petrol temin le bir projeyi daima sempati ile karşıla'iile alâkadar olmuştur. ederek İnsiltereyi kurtarmıştır. Harbden mıştır.» 1911 de Royal Dutch petrol şirketi sonra ve bilhassa son senelerde cihan poNazır, hükumetin diğer memleketleri lin umumî müdürü olduktan sonra bu Iitikasındaki rolü ve altmış milyon sterlın böyle bir konefransa teşvik için bir te ılelâde kumpanyayı kendi limanları, is tutan servetile Almanyaya pek büyük şebbüste bulunup bulunmıyacağmı tasrih Leleleri, boru hatları, sarnıçlı gemi filo yardımlarda bulunmuştur. etmemıstir. arı ve hesabsız depolan olan bir âlem M. F. T. ıaline getirmiştir. Fiat indirmek suretile rekabetin za İngiltere İngiliz ziraatçileri ve çıftlık sahıbleri «Ziraati kurtaran» ve arlı ve tehlikeli olduğunu takdır eden «Toprağa adalet» ibareli levhalarla Londra sokaklarında nümayişler yapDeterding, daha ziyade anlaşma ve birmışlardır. Nümayişçiler ziraatin himayesini temin için protestoda bulundukeşme usulü üzere rekabeti bertaraf et larını söylemişlerdir. niş, bu suretle meshur Shell ve Asiatic Petroleum petrol şırketlerini vücude getirmiştir. Daha sonra bütün dünya petrol müsVatikan 9 (a.a.) Papa, Astm Londra, 9 (a.a.) «Hava taarruztahsillerını kendi kontrolu altına alarak hastahğından yeni bir buhran geçirmiş ve larına karşı tedbirler» dairesi halka mecbirleştirmeğe çalışmış, nihayet muhtelıf üç ceyrek süren kriz esnasında kendisini canen dağıtılmak üzere madenî sığınakFransız kumpanyalarile 21,000,000 Inkaybetmiştir. 11 inci Pi bir müddet son lar • ^maktadır Bunlardan dört, altı ve giliz liralık sermayeli muazzam bir müesra baygınlıktan açılmış ve halen stira hatta daha fazla kimseyi banndıracak sese vücude getirmiştir. hat etmekte bulunmaktadır. bü'"' 'ükte olanlarm imali tesri edilmekSir Deterding dünya petrollarına hâLondra, 9 (Hususî) Papa bu ge tedir. Yıllık varidatı 250 strelingi geçmikicn olabilmek icin beynelmilel politikaya da karısmıştır. Taymis gazetesi bile De ce ikinci bir kriz neticesinde kendisini ta yen herkesin bir meccani sığmağa hakkı terding'in dünya politikası üzerinde es mamen kaybetmiştir. Papa artık konu oacak ve 250 sterlingden fazla varidatı rarengiz ve lâkin çok müessir rol oyna şamamaktadır. Vatikanda büyük bir en olanlarm da sığınak satın alması teshil eAlmanya Resmıni dercettiğimiz hafıf Alman tayyaresı 5982 metre dıSmı ve siva«etteki faaliyeti iktısadî fa dise hüküm sürmektedir. dilecektir. yükseğe çlkmak suretile yeni bir rekor kırmıştır. Eski rekor 4872 metre idi. Ordu Encümeni yeniden 309? tayyare înşasını Iüteveffa Petrol Kralımn petrol dalgaları üzerinistiyor e itilâf devletlerini zaf ere kavuşturduğu söyleniyor Sir Deterding'in hayatı Harb ihtimalleri ve Âmerika 1 Romanya Ana Kralıçe Mari, hayata gozlerini kapayalı 6 ay oldu. Oğlu Kral Karol, torunu Veliahd Mışel ve eski Yunan Kraliçesi Prenses Ehzabet, Ana Kraliçenin mezarını ziyaretle yapılan ayinde hazır bulunmuşlardır. Papa hasta! Harb hazırlığı Onbirinci Pi kendini tamamen kaybetti Ingilterede hava hiicumlarına karsı tedbirler alınıyor ^ ^ ^ ^ • Almanya Berlini ziyaret eden tsveç Krah Gustav, istasyonda kendisini karşılıyan torunu Prens Gustav Adolf ile görüşürken. SELMA ve GOLGESİ Tefrika : 44ı Fakat ben polis hafiyesi değilim, dedi. Nevzad ayağa kalktı ve gülerek: Oyle ise biz yanlış gelmişiz, dedi, gidip bir polis hafiyesi arayalım. Sonra, daha ciddî, ilâve etti: Hem senin hastalan kabul saatin de seldi. B ; ze müsaade et. Elini uzattı. Dokfor da ayağa kalkmıştı: Beni böyle merak içinde bırakıp gitmeyin... Hiç olmazsa beni telefonla safhalardan sık sık haberdar edin. İki arkadaş bu meselenin alacağı istik"T°ti ona haber vereceklerini vadederek aynld'lar. Nevzad yolda bir müddet sustuktan sonra: Benim Salime hak vereceğim geliyor, dedi. Ş°rifin itirazına meydan bırakmamak için Y"*n ilâve etti: P ' k nedir, belki Selma bu cinavetleri V"idi ellerinı kullanarak yapmamıştır, fakat onlan ölüme kosturmak ir1. valnız p'ikolojik değil, maddî ve ma * Yazan : Server Bedi ~U edı nevî her türlü çareye başvurmuştur. Hem ben sana bir şüphemi daha söyliyeyim. Nedir o ? Halim bir aralık ortadan kayboldu ya! Polonez köyüne gitmişti hani... Işte ben onun Polonez köyüne gittiğinden de süphe ediyorum. Nereye gitmiş olabilir? Belki de yalıda idi... Şerif yol ortasında durdu, Nevzadın yüzüne baktı: Mümkün! dedi. Fakat ne çıkar bur ' n? Meselenin hile tarafı çoğalır. Bir kahveye girip oturdular. Şerif Nevzada doğru basını uzatarak: Ben sana birşey söyliyeyim mi? dedi. Bu muammayı halledebilecek bir tek adam var. Kimdir o? Sensin. Çünkü bu sir düğümünü dısandan çözmek imkânsızdır. Doktorun ve polisin isi değil bu. Çünkü ortada ne timarhanelik bir deli, ne de profesyone1 bir katıl var. Sız ne derseniz dıyinız, ben Ben de buna benzer şeyler düşünüyorce bu bir ruh vak'asıdır. dum. Fakat sen daha aydmlık düşünüNevzad hemen bir sigara yaktı: yorsun. Doğru, dedi, burada benim müŞerif ne söyliyeceğini pek iyi bilen bir him bir rolüm olabileceğini kabul ediyo adarmn sükunetile devam etti: rum. Salim de bunu söyledi bana. Ve Yani bu kadınla münasebetini tasaatlerdenberi de kafamın içinde böyle zeliyeceksin. Ve bu defa, onun harimine bir imkânı arayan derin bir uğultu var. bir âş'k gibi değil, âşık rolü yapan bir haFakat ne ^apabileceğimi tasavvur ede fiye gibi gireceksin. miyorum. Kafam çok yorgue. Mükemmel! Fakat senin bir yardımcıya mtiya Ben sana söyliyeyim. cın olacak. Söyle. Birkaç gün sabredeceksin. Bu fe Nevzad gülümsedi ve yan gözle Şelâketin tesirleri geçecek. Zavallı Halime rif in yüzüne bakarak: karşı son vazifelerimizi yapacağız. O za Ne demek istediğini anlıyorum, mana kadar Çubukîuda hiç görünmiye dedi. ceksin. Bugün yalıda görünmediğin iyi Evet: Halimi Selmaya nasıl tanıtoldu. Fakat birkaç gün sonra kafayı çeke tınsa, beni de takdim edeceksin. Seninle ceksin. Sarhoş, mağlub, karasevdalı bir müşterek hareket edeceğiz, fakat bunu adam gibi Selmaya gideceksın. Kendısi Selmaya hiç belli etmiyeceğiz. Aramıza le evlenmek istediğini, yoksa intihar ede rekabet sokmak isterse bu manevraya kaceğini söyliyeceksin. Şüphelerini hiç belli pılmış gibi görüneceğiz. etmiyeceksin. Onu unutmağa çalıştığını Nevzad başını yana iğerek dü^ündü ve ve nefsinle mücadele ettiğini anlatacak acı bir gülüsten sonra mırıldandı: sın. Buraları zaten doğru değil mi? Ya Zavallı Halimle de kararımız aşalan söylemene hacet yok. Sen zaten böy ğı yukarı bu idi. le bir mücadele yaptm. Şerif sesini yükselterek kuvvetle itiraz Aferin Şerif! Bir tabiiyatçı gibi etti: J 7*', ruhiyatçı gibi söylüyorsun. Tamam. Yo...k. Arada büyük farklar var: Halim şairdi, benim hayalâtla işim yok. Yatmaktan mı ? Sen onu Selmaya tanıttığm zaman bu Yalnız kalmaktan. Beni bırakma. günkü gibi şüphe içinde değildin. Selma Peki... Eve gidelim. Sen yat. Ben nın bir katil olabileceği aklından geçmi de başucunda oturayım. Uyuyabilirsen uyordu. Eski bir dostun intihar etmemişti. yu. Olmazsa konuşuruz. Herhalde dinBugünkü gibi uyanmamıştın. lenmiş olursun. Ben de senden ayrılmak Nevzad cevab vermedi. Gözlerinde istemiyorum. derin rüyalara uzanan bir dalgınlık vardı. Pekâlâ, haydi. Şerif sordu: Kahveden çıktılar ve bir otomobile at Değil mi? Iadılar. Nevzad birdenbire uyandı ve ürpereYolda Nevzad dalgmdı. Arada bir rek cevab verdi: uyanarak sıçrıyor: Bilmem, dedi, korkuyorum. Hakkın var, diyordu, en iyisi bu. Neden korkuyorsun? Şimdi evde mufassal bir plân ya Herşeyden ve herkesten korkuyo parız. rum. Evet. Anlamıyorum. Bana itimadın mı Mufassal ve mükemmel bir plân. yok? Eğer tatbikatta bir pot kırmazsak Sel Kendime de, sana da, Selmaya da, manın bu tuzağa düşeceğinde hiç şüphen hayata da, kadere de, hiçbir şeye ve hiç olmasın. kimseye itimadım yok. înşallah. Şimdi sinirlerin yorgun, bir facia Hiç değilse şu muammanın hakîhavası içindesin de ondan. Biraz düılen, katini öğrenmiş olacağız. kafan yerine gelir. Nevzad başını arkaya salıverdi, göz Evet. Hatta şimdi eve gitmek ve lerini yarı kapadı ve uzaklardan gelen yatmak istiyonım. dalgm, rüyalı bir sesle: iyi edersin. înşallah! diye tekrarladı. Fakat korkuyorum. (Arknst var)