10 Ocak 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Yurdun içinde ve dışında en çok okunan kitabları: (1) (2) (3) (4) (5) (6) İnkılâb yolunda Türkiyede su;lu çocuk Türkiyede sinema ve tesirlerî Yaratıcı küçük insan (2 nci tabı) Revolutionary Türkey (Ingilizce) Ari Esrarla dolu bir hayat : HiLMİ MALİK EVRENOL'un umhuri 5267 Telgraf ve mektub adresi: Cumhurly«t, Istanbul Posta ktrtusu: tstanbuL No. 246 o3İI 10 İkİDCİkâniin 1 9 3 9 Telefon: Başmunarriı ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298. tdare ve matbaa kısmı 24299 24290 Ustad Halide Edib'm en yeni romam olan T A T A R C I K bugun çıkan YEDIGÜN de başladı. Butün Türk münevverleri terahndanbeklenen bu romanı sız de takib ediniz. Hakıkî bir şaheser okumuş ^ olaeaksınız j TATARCIK MORiS METERLiNK Her kıtabcıda bulunur. Dahiliye Vekili, sahtekârlık meselesi hakkında dün Mutlu zaferi 18 önce bugün gazetemize izahat verdi yılkazanmıştık inönü zaferimizin ' Tayyare kaçakçılpın içyüzü Ankara, 9 (Telefonla) Mevsuk şekilde öğrendığime göre yann toplanacak olan Meclis Parti Grupunda Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu ve Adliye Vekili Tevfik Fikret Sılay, tayyare kaçakçıhğı etrafında izahatta bulunacaklardır. Bu münasebetle sekiz ay evveline aid olan mesele etrafında salâhiyettar mem" balara müracaatla tespit ettiğim hakıkî vaziyeti bildiriyorum: Henüz mahkemeye verilmiş hiçbir suçlu yoktur, tahkikat yapılmaktadır. Adliye ve Hariciye Vekilleri bugün Parti Grupunda izahat verecekler Anadoluya gâtmek skiden adetmış, kimse Anadoluda çahşmaya rağbet etmezmiş. İstanbulda yerleşmek, burada bir işe kapılanmak bulunmaz saadet sayıhrmış. Dersaadet kelımesi Osmanh İmparatorluğunun gerileme devrinden kalma bu miskin telâkkinin izlerini sırtında taşır. Boğaziçinin rüya tüllerile çevrili yeşil sahillerinde doğmuş olmanın bile insana imtiyazlar bahşettiği devri unutmadık. Meslenin içyüzü şudur: Umumî harbdenberi König lâkabile maruf olup sonradan Göynük soyadını alan ve bir takim karışık işlere ve hizmetlere giren Ekrem Hamdi, bazı imza sahtekâr lıklarile suçlu görülmüş, ve hakkında taki Ne mutlu ol kimseye kim Nedim bata geçilmiştir. Sahtekârlık, Millî Mütarafından bir taşı dahi Acem mülküne dafaa Vekili Kâzım Özalp ile Hariciye feda edılemiyen bülbüller diyarında göz[Arkası Sa. 9 sütun 4 tei Dahiliye Vekili Refik Saydam lerini hayata açmıştır. Denirmiş ve üzerlerine titrenirmiş: İstanbullular Allahın sevgili kullan, nazlı çocuklandır. Fevkalâde hassas olurlar; onlara askerlik • yaptırmak günahtır; bir yerleri sakatlanır. Mahallebiden başka birşey yiyemezler. Anadolu dağlarında sürünmesinler, aman yavrucaklar üzülmesinler! Meşrutiyet inkılâbına kadar devam eden bu marazî düşünceyi ilk silen, Istanbul çocuğunun damarlarındaki halis Türk kanı oldu. Balkan harblerinde, Çanakkalede ve sonra Millî Mücadelede vatanm bütünii ıçin kanını döken Istanbulluların sayısı İstanbulun göğsünü iftiharla kabartacak kadar çoktur. Miliî davalarımızda şuranuı veya buranın mevzuu bahsolamıyacağını, memleket hizmetinde her karış toprağın cihana bedel sayrlmak icab edeceğini İstanbul iyi anladı. Bugün muazzam bir esere başlamış bulunuyoruz. Asırlarca ihmal edilen yurdumuzun kalkınması yolunda seferber edilmiş vaziyetteyiz. Doktor, mühendis, memur, muallim tahsilini İstanbulda yapan onbinlerce münevver Türk, o ıssız bırakılan Anadolu dağlannın yamaclannda vazife başında bulunuyorlar. Bunlar hastalıkla, tabiatle, cehaletle ve yurdumuzun ilerlemesine mâni teşkil eden İspanyol cephelerinden birinde milislerin tediye günii bütün engellerle pençeleşmektedirler. Estramadure cephesi, 9 (a.a.) İleri ronada şehrini işgal etmişlerdir. Dün akVazifelerinin çok güç olduğunu ve kendileri gibi daha onbinlerce azim ve irade hareketlerine devam eden Cumhuriyetçi şam saat 18,30 da Cumhuriyetçiler, Cas" sahibi Türk münevverine ihtiyacımız bu ler, dün sabah Avejuna mmtakasmda tuera'nm 16 kilometre cenubunda kâin lunduğunu biliyoruz. Bunlann bir kısmı Belmez demiryolunu kesmişler ve Vılla" Monterrubio Dela Serena önüne vasıl olnueva'nm 12 kilometre şarkmda kâin CoİArkası Sa. 9 sütun 5 tel nı şimdiden temin etmek kabildir. Katalonya cephesindeki muharebe şiddetlendi Hükumet kuvvetlerinin mukabil taarruza geçmelerine ve anudane mukavemetine rağmen Franko kıt'aları ilerliyor İstiklâl Harbinde, Garb cephesinde kazanılmış ilk zafer olan Birinci İnönü muharebesinin 9 ikincikânun 1921 günü başladığmı ve düşmanın o gün İnönünde aslî mevziimize çattığını dün yazmıştık. Muharebe, 10 ikincikânun günü, daha büyük bir şiddetle devam etmiş ve 1011 ikincikânun gecesi düşman çekilerek zafer kazanılmışbr. Millî Şefimiz Ismet înönünün kumandasmdaki Millî ordunun bu muharebeyi nasıl kazandıgını ve ondan sonra Yunan ordusile beraber hareket eden Ethemi nasıl mağlub ettiğim de bugün anlatacağız. 1 ] 10 ikincikânun: 4 üncü ve 11 inci fırkalann 9 ikincikânunda kendi mıntakalarma henüz yerleşememiş olan kıt'alan da, bugün Inönündeki mevzilerini tamamile tutmuş bulunuyorlardı. Düşman sabahleyin bütün cephede şiddetli bir taarruza girişti, sağ ve sol cenahlarnnızı tazyik ediyordu. Sag cena hımızdaki 24 üncü fırka muharebeye hazırlanırken mevzideki alayı, taarruz eden düşmanı, bir Türk kıt'ası zannederek yaklaşmasma müsaade etmiş, fakat biraz sonra hatasının farkına varınca, muha rebe etmeden mevziini terketmişti. 24 üncü fırka kumandanı, hemen bir mukabil taarruz yaparak bu alayın kaybettiği mevzii geri almağı düşündüyse de mu vaffak olamıyacağını anladığı için «Rı zapaşa Poyraz» hattına çekildi; burada müdafaaya hazırlandı. Düşman, böylece, İnönü mevziimizin sağ cenahmı muharebesiz ve kolayca ele geçirince, merkezde 4 üncü ve sol ce nahta 11 inci fırkalara karşı yaptığı taarruzlan daha şiddetlendirdigi gibi öğleden itibaren 24 üncü fırkanın yeni cephesinde de taarruza geçti. Yımanlılar, 24 üncü fırkayı gene kolayca geri ata caklarını ve böylece cephemizi sağ ya nından çevirip saracaklannı ümid edi yorlardı. Fakat bu ümidleri boşa çıktı. 24 üncü fırka, sabahki hatasmı tamir etmek için şiddetli ve kahramanca bir mu Cumhur Reisimiz İsmet İnönü, İstiklâl Harbinde Garb Cephesi kumandanı lArkası Sa. 8 sütun 1 de] iken, Şimdi Genelkunnay Asbaşkam olan Orgeneral Asım Gündüzle beraber Türk Tarih Kurumu Başkanı Hasan Cemil, Devlet Arkeoloji Ensti Bunların her biri Panama kanalını geçebilecek şekilde ve yüz milyon dolara mal olacak tüsü azalığına seçildi Amerikanın yeni inşa ettireceği harb gemileri Alman Nevyork, 9 (a.a.) Nevyork Times 1 45 bin ton hacmi isriabî, gazetesinin Vaşingtondan istıhbanna gö" 2 Esliha: 16 pusluk 9 top, re, kongrenin tasvibine arzedılecek olan 3 30 ila 33 mil sür'at. | ; bahrî program, şimdiye kadar inşaat tezGemilerin teslihatı şhndi inşa edilme« gâhlarma konulmamış derecede büyük ve üzere bulunan 35,000 tonluk kruvazörle1" sür'atli iki zırhlmın inşasmı ihtiva edecek rin teslihatının ayni olacaktır. Tonaj fazi tir. Bu yeni gemilerin başlıca bariz evsafı ladığmdan gemilerin zırhmı artırmak sure şunlardır: lArkası Sa. 9 sütun 6 dal ıııııııııııııııiıııııııııııııııılıııııııııııııııııııııııııııııııııııiııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııılıııııııııııııııııııııııııııııiııııııııııııııııııiKiıııııııııiKiıııı Fakat.., Imparatorluk devrinden kalma kötü an'anenin tortusu mu diyeyim nedir, îstanbuldan ayrılrp Anadoluda vazife almayı felâket telâkki eden bir zümre hâlâ aramızda yaşamaktadır. Mutlaka doğma büyüme Istanbullulardan bahsetmiyorum. Memlekete hizmet mevkiinde olup da şu veya bu sebebden dolayı burada yerleşmek istiyenleri kasdediyorum. Içlerinde öylelerini tanırım ki, bir derece terfi ederek memleket içinde vazife almaktansa istanbulda yan maaşla çalışmayı tercih edeceklerdir. Anadoluda, herhangi bir yere gönderileceklerini duysalar baygınhk geçirir, kendilerini kaybederler. Bu gibilerin teşhisi konmuştur; bunlara «İstanbul hastası» denir. *** Dün gelen M. Massigli: «Vazifemi kolaylıkla ifa edebileceğimi ümid ediyorum» diyor Yeni Fransız elçisi » Suriyedeki nümayişler hararetle devam ediyor Tarih Kurumu Başkanı Hasan Cemil ( Bolu ) Ankara 9 (a.a.) Türk Tarih Kurumu Riyaset heyetinden: Dünya arkeoloji kurumlarmın en b*iyüklerinden ve yüz seneyi geçen zengin mazisile bu iİTnin en salâhiyetli alemdarlarından biri olan Alman devleti Arkeoloji enstitüsü, ahiren meşhur Alman arkeologu ve san'at tarihçisi Winckelmann günü şerefine tertib ettiği fevkalâde bir içtimada Türk Tarih Kurumu Başkanı ve Bolu saylavı Bay Hasan Cemil Ç&mbeli ittifakla enstitünün aslî azalığına intihab elmiş ve bu intihab aşağıdaki mektubla tebliğ edilerek enstitünün azalık beratı da gönderilmiştir. «Alman devleti Arkeoloj'i enstitüsü nün merkez direktb'rlüğünün, bu senelci genel toplantısında, Winckelmann gün"lArkast Sa. 9 autun 4 dal IIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllllllllllllllHlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllll^ Suriyenin Fransız toprağı olduğunu söylüyen fevkalâde komiserin sözleri, yeni umumî grevler ilân edilmesine sebeb oldu Yalnız şu var ki, hastalığm tedavisi çarelerini bir an önce aramaya ve bulmaya mecburuz. Anadoluya gitmek, orada çalısmak ancak fevkalâde bünyelerin tahammül edebileceği büyük bir fedakârlık mıdır? Orada vazife görmek istemiyenler hakikaten mariz, zayıf vücudlu kimseler midirler? Nihayet îstan NADÎR NADÎ lArkası Sa. 3 sutun 4 dej M. R. Massigli dün Sirkeci gannda trenden îndikten biraz sonra (Yazısı 9 uncu sahifede) Dün de yeni karışıklıklara sahne olan Şamın umumî görünüşii fuıeu sayfada) Jk