31 Ekim 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

CUMHUBİYET 31 Birinciteşrin 1938 Küçük hikâye Paris'te, Kral Lear'in ilk temsil edildiği gece anfiteatrda bir yer tutmuştum. Yanımda, lisanımı kendi ana dıli gibi konuşan, gayet zeki ve sevimli, M. Taylor isminde genc bır İngiliz oturuyordu. Dordüncü perdeye gelinciye kadar, hem piyesi, hem oyunu, hem de oyuncuları mütemadiyen ve hararetle alkışladı; fakat beşinci perde henüz başlamıştı ki, M. Taylor'un gülmemek için biitün gayıeiini sarfettiğini farkettim. Nihayet, daha fazia dayanamıyarak salondan çıkıp gitti. Pıyes bitince kendisine dışarıda rasgeldim. Hemen yanima geldi. «Teslim edin ki Mösyö Preville, dedi, şimdi bana acayib, giilünc. velhasıl tam bir Ingiliz nazarile bakıyorsunuz!» Bu sözlere karşı verdiğim cevabı tah min edersiniz. ^ = ^ = = = Çeviren: Vedad C. Kıral Lear Okuyucu || diyor 41 Ihtira yurdu Hükumetimiz, yurdumuzun terakkı ve inkişafı için birçok fedakârlıklar yaparak her sahada alâkadarları teşvik edecek müesseseler açıyor. Yurdumuzda ihtira kabiliyetini uyandırmak ve buna bir yol açmak, müteşebbislere 'malât esnasmda kolaylık yapmak ve bu iş lerle iştigal etmek üzere devlet tara fmdan kurulmuş bir müessesemiz yoktur. Ayni zamanda mevcud millî fabrikalarımız dahi bu teşebbüslere cevab verecek ve müzaheret edecek bir mev kide değildir. Haricde ecnebı fabrika lara müracaatler de müsbet bir netice vermiyor. Bu müşkülâtlar teşebbüs sahibini maddî ve manevî ızrar ediyor. Ümidsizliğe düşürüyor ve ikinci bir yeni eser vücude getirmek için çalışmak imkânını bırakmıyor. Bir ihtira yurdunun kurulması, bina ve lüzumlu olan makineler için belki aza mî yüz bin lira sarfedilecektir. Kadrosu bir mühendis. bir ressam ve sekiz usta isciden mürekkeb olacağına nazaran bütün masrafı senevî on beş bin lirayı tecavüz etmiyecektir ki, îki yüz eîli mil vondan fazla bütçesi olan bir devlet için bu masraf hiç mesabesindedir. Bu müessese kurulduktan sonra tktısad Vekâletinden ihtira beratını alan bir mütesebbis isterse bu müesseseye mü racaat ederek eserini burada kolay ve rahat bir surette müşkülât görmeden imal ettirir. Şayet meydana gelen eser. piyasada tutulursa sahibi seri halinde imalâta başlamak üzere ihtira yurdu ile bir antant yapar ve bu suretle çalış mak neticesinde müessesenin masarifi de kendiliğinden temin edilmiş olur. Zabitan ve sivil mütefenninlerimiz arasında bir yeni eser meydana getir mek için çalışanlar ve heves edenler vardır. İhtira yurdunun tesisi mühim bir teşvik olacağından bu kabiliyetlere yol açacak ve imkânsızlıklar ortadan kalkacaktır. Bu iş hakkında bundan bir sene evvel İktısad Vekâletine vaki müracaatime Sanayi Umum müdürlüğü tarafmdan verilen cevabda: Vekâlefmiz teşkilâtına göre, şimdilik imkân görülemiyen bir mesele olduğu bildirilmiştir. Aradan on iki ay geçtiğine nazaran imkân devresinin yaklaştıöını bir kere de savın gazeten;z sütun ları vasıtasile hatırlatmak istiyorum. NOBETCİ ECZANELER Bu gece şehrimizin muhtelif semtlerlndeki nöbetçi eczahaneler şunlardır: İstanbul ciheti : Eminönünde (Salih Necati), Küçükpazarda (Yorgl), Kumkapıda (Cemll), Alemdarda (Abdülkadir), Bakırkdyünde (Hilâl) Faühte (Hamdi), Eyübde (Hikmet Atlamaz) eczahaneleridir. Beyoğlu ciheti : Tünelde (Matkoviç), Yuksekkaldorımda (Vinkapulos), Galata Topçular caddeainde (Yiçepulos), Parmak<apıda (Kemal Reb\ıl), Şişll Osmanbeyde (Şark Merkez), Hasköyde (Sadık Akduman), Kasımpaşada (Müeyyed), Beşiktaşta (Süleyman Receb) eczahaneleri. Kadıköyunde (Sadık) ve Yeldeğirmeninde (Üçler), Sarıyerde (Osman), Büyükadada (Şinasi Rıza). Heybelide (Halk), Üsküdarda (Merkez) eczahaneleri.... « Size anlatayım da, diye ilâve cttı, sonra bana söylersiniz. Acaba ayni şerait Işte o giin, aktörlerin ve DnıryLane dahilinde benden fazla kendinize hâkim tiyatrosunun salonunu dolduran halkın olabilir miydiniz? çılgınca kahkahalan arasında Kral Leİki sene oluyor, Londrada Kral Lear'i ar'in besinci perdesi bu şekilde nihayet temsil edıyorlardı. Garrick sevgilisi Cor bulmuştu. delia'nın cesedi üzerine ağlıyarak kapan1 Bu sahne hayalimde o şekilde nakşc dığı esnada, o anda icab ettirdiği ruhla çehresindeki ifade arasında büyük bir du ki, Londrada Kral Lear'i bir daha görfark görüldü. Kadın ve erkek, bütün et meme imkân kalmadı. Bu piyesin franrafındakilerde de ayni tehlikenin verdıği sızcasını görürsem bu hâdısenın tesirınden şaşkmlık seziliyordu: Gülmemek için ken kurtulacağımı zannetmiştim. Hakikaten dilerini güçlükle zaptettikleri yüzlerinderı dördüncü perdeye kadar aklıma bıle gelbelli idi. Dakikalar geçtikçe vaziyet va medi. Fakat son perdede, tam bu hâdisehamet kesbediyor, suflörün gayretlerine nin cereyan ettiği yer oynanmağa başlanrağmen husule gelen sıkıntılı sükut uzu dığı zaman, birdenbire, kasab ve köpeŞi yordu. Hayatsız olarak başı kadife bir gözümün önünde canlandı, kendimi tutayastık üzerınde yatan Cordelia, vücude madım.» gelen tahavviilü anlamak için gözlerini açınca, dayanamadı ve yattığı sedirden fırhyarak, sahneden kahkahalarla güie güle kaçtı. Esasen kendilerini güçbelâ zapteden diğerleri de daha fazla tahammül edemediler, gülme buhranı bir andd herkese sirayet etti ve aktörler arasında husule gelen bir panik sahneyi birkaç saniye içinde bomboş bıraktı. Seyircüer bir an için bu trajedinin bu fekılde bitişini bir türlii izah edemediler. Fakat, göreceksiniz, aktörler gülmekte pek haklı idiler. Orkestrada, bir kasab buldok köpeğile beraber bir kanape işgal ediyordu. Hay van, evde kucakta oturmıya ahştığından tiyatroda da bu hakkından istifade etmek istedi. Bir aralık sahibinin bacaklan arasında boş kalan bir yeri gb'züne kestirerek oraya sıçradı ve sonra da ayaklannı or kestranm sahanlığına dayıyarak sanki akförlerin söylediklerini anlıyormuş gibi, kemali ciddiyetle onları temaşaya daldı. Bu esnada, salonun sıcak havasma alışık clmıyan kasab, nefes darhkları geçiriyordu. Nihayet, daha fazla tahammül edemedi ve terliyen ba=ını silmek üzere perüğünü çıkararak onu köpeğin başına koydu. Işte tam bu vaziyette iken hayvanın hali Garrick ve d:ğer aktörlerin gözüne ilişti. Perüklü bir buldok köpeğinin kemali ciddiyetle tiyatro seyretmesinin yapacağı tesiri tahmin edersiniz. Bu hal değil Garrick'ı, felâketlerine rağmen Kral Lear'i bile güldürürdü. Sevimli artist «Berlinde çalışmak, Viyanada dinlenmek, Peştede eğlenmek isterim!» diyor Berlinden yazılıyor: Maria Andergast'ı ziyaret ^ 66. 16.92... Telefonumun kadranı üzerinde bu numarayı çeviriyorum.. Birkaç saniye sonra tatlı bır ses bana hem cevab, ^m de öğleden sonra için bir randevu »...ıyor.. Son zamanlarda Alman fılminin çok sevilmiş simalarından biri olan Maria Andergast Berlinin garb cihetindeki kibar mahallelerden birinde oturuyor.. Villâsı, tıpkı bebeklere mahsus bir köşk kadar şirin ve zarif.. Artist yanında büyük bir köpekle birlikte beni karşılamağa çıkıyor. Kıyafeti koyu renkte deriden spor bir kazakla çok kloşlu plıseli bir eteklikten i ibaret.. Yüzünde o kadar ıltifatkâr bir tebessüm var kı nazarlarının derinliğine pek dikkat etmiyecek olursanız kendinizi on, on iki yaşında küçük bir kızın karşısında zannedersiniz.. Genc san'atârı gazetecilık ilminin muayyen kaidelerine istinaden klâsik ve sistematik bir şekilde sorguya çekmeğe gittiğim halde sohbetinin cazibesine kapıldığım için bütün tabiye ve tertibatım suya düştü. îki saat muhtelif mevzular üzerinde serbest, serbest olduğu kadar da nefis bir musahabe yaptık. Maria Münihte doğmuş, fakat Viyanada büyümüştür. Aktrislığe, gene kendisi gibi tanmmış bir artist olan ablasmın muhitile temas neticesi heves etmiştir. Her ikisinin de bu mesleğe intisablarına anne baba muhalefet göstermişlerse de kızlarının ısrarı karşısında sözlerinı dinletememişlerdir. Maria birkaç sene Münih, Viyana sahnelerinde oynamış, sonra sinemacılık âlemine dahil olmuştur. Bugun hâlâ da tiyatroya sadıktır. Son günlerde Berlin sahnelerinin birinde «İki Böcek bir çiçek» i oynuyordu. Beyaz perdede «Mişel Strogof» un Almanyada çevrilen bir version'undan itibaren muvaffakiyet kazanmış ve bu ay Muayenehanesini Taksim Cumhuriyet cad. Stadyum karşısı No. 17 apartımana nakletmiştir. r. Ekrem BehçetTezel Kulak Boğaz • Burun hastahkları mütehassısı Maria Andergast'ın gazetemize Lhda ettiği resmi içinde bitirdiği «Yortu günleri çalrçan org» filminde hakikî bir yıldız olmuştur. Maria Berlin ve Viyana ile eski ahbab olduğu derecede Macaristanın merkezi Peşteye de âşıktır: Berlinde çalışmak, Viyanada dinlenmek, Peştede eğlenmek isterim! Diyor. Artist, seyircilerle san'atkârlann sık sık temasta bulunmastna taraftardır: Ekseriya, diye derd yanıyor, halk bizi mağrur ve züppe insanlar zannediyorlar. Ah.. Kabil olsa da her seyirci ile başbaşa kısa bir müddet için konuşmaya vakit bulabilsem.. Neyse bu arzumu hiç olmazsa aldığım bütün mektublara cevab vermek suretile tatmin ediyorum.. Saatin akrebi ve yelkovanı ne çabuk yerlerini değiştirmişler. Güleryüzlü, tatlı sözlü Maria'ya veda etmek lâzım.. Elimi s'karken: Daima, diyor, muhtelif çeşidlerde roller temsil etmek isterim.. Fakat hakikî hüviyet ve şahsiyetimi hiçbir zaman kaybetmemek şartile! I BERLITZ 1 Akşam lisan kurları istiklâl caddesi FRANSIZCA iNGiLiZCE v.s. ı Haitada 3 ders Ayda 4 liradır. Hayvan cinslerinin ıslahı için tedbirler alındı Vilâyet Baytar müdürlüğü, binek ve koşum hayvanlarile sığır cmsinin ıslahı etrafmda tetkiklerine devam etmekted:r. Hazırlanan projeye göre, İstanbul Vılâyeti hududu dahilinde yeniden bir takım sıfat istasyonları tesisi kararlaştırılmıştır. Bılhassa, memleketimizde yetiştirilmesi nısbeten kolay olan boz ırka mensub damızlık boğaların bulundurulacağı bu istasyonlann imkân nis betinde her kazaya teşmili düşünül mektedir. SARAY sinemasında Yegâne Konseri Kolonya operası Sopranosu Bayan HILDE GAMMERŞBACH içtiraki le CLAVESİN, FLÜTE, VIOLA da GAMBA musiki aletlerile 18 ncı asrın Atik musıkisi 3 Son Teşrin Perşembe akşamı saat 18,30 da I TRIO GEBEL'in ı İngiltere Avrupa maçından bir enstantane J G. Mersinde bir kamyon kazası Mersin (Hususî) Fındıkpınarından vüklediği kerestevi Mersine getirmekte olan Mersin şoförlerinden Zekeriyya, Fmdıkpmarile Kuzucubelen arasında kamyonunu kayaya çarpmış. gerek kend'si ve gerekse muavini kava ile kereste arasında kalarak ağır surette yara lanmışlardır. Yaralılar memleket hastanesine kaldrrılmışlardır. Cumhurivet Müddeiumumiliğince işe el konmuştur. DT Û •jr Constance Bennett'in kocası Marki De la Falaise yıldızla geçinmesi imkânı olmadığı için ayrılmak üzere mahke meye müracaat etmiştir. Marki vaktile loria Swanson'la evli idi. Ondan ayrıldıktan sonra bir müddet evvel Constance Bennett'le evlenmışti. •jt «Dolores kalesi» filminin başrolleri çin Roger Karl, Pierre Larquey ve Henri Roger seçilmislerdir. 'Jr G. Wi Pabst'in «Şanghay'da bir facia» ismindeki filminde başrolü oyna mış olan Chritiane Mardayne ayni rejisörün yeni yapacağı «Mukaddes yoi» kordelâsında da başrolü temsil edecek tir. •^ Johnny Weissmüller'den ayrılmiş olan Lupe Velez ötede beride Henry Wilcoxon ile birlikte görünmekte, iki artistin yakında evlenecekleri hakkında bir şayia deveran etmektedir. jç Pariste filim çrvirmekte olan Grace Moore'un Holivuddaki evine hırsız girmiş ve binlerce liralık kürk, elbise çalınıştır. T^ Sessiz filmin en büyük yıldızlarından Billia Dove son günlerde kocası ve çocuklarile birlikte Holivuda gelmiştir. Kendisini görenler ilk bakışta tanıyamamış ardır. Çünkü yıldızın saçları baştan aşağı bembeyaz olmuştur. •jt Epey zamandan beri sevişmekte oan Tyronne Power ile Janet Gaynor'un aşk maceralan hitama ermiştir. •^ Danielle Dariaux bu ayın sonunda Hilivuda dönecektir. Orada Anatol Litvack'm idaresı altmda «Rio» isminde bir film çevirecektiı. Georges Rigand da yakında Amerikaya gidecek ve Universal Şirketi hesabına bir kordela yapacaktır. •£• «Yüzbaşı Benoit» filminin başrolerini Jean Murat ile Mireille Baîin oynıyacaklardır. •^ Nis'te «O, bendim!» isminde bir filim çevrilecektir. Bu kordelâda başrolü Fernandel oynıyacaktır. ^ Kaliforniyanın 40 mil açıklarında Santa Cruz adasında «Geceyansı Kapanı» isminde bir film çevrilecektir. Vak'a asıl Avusturalya adasında geçmekledir. Bu adanın arazisi Avusturalya arazisine en ziyade benziyenlerden biri olduğu için eserin orada vücude getrilmesine karar verilmiştir. Baş rolü Brianc Aherne oynıyacaktır. •^ Gary Cooper ile Merle Oberon'un çevirmekte oldukları «Kovboy ve Kibar Kadın» filmine aid çahşmalar birmek üzeredir. orO ^ Büyük artistler çevirecekleri aşk sahnelerine nasjl hazıranırar? Bu, hiç şüphesiz birçok okuyucuarımızın merak ettiği birşeydir. Greta Garbo'nun aşk sahnesi çevirmeden hissî bazı musiki parçalan dinlemek itiyadıdır. Joan Gravford da dokunaklı havaları gramofonda dinler, ondan sonra aşk sahnesine girişir. Ciark Gable arkadaşlarile neş'eli neş'eli alaylar eder. Louise Reiner en tecrübe'i ve en büyük artistlerden biri olmasına rağmen aşk sahneleri çevirmeye teşebbüs ettiği vakit küçük bir mektebli gibi utanır ve kızanr. * Holivuddaki M. G. M. Şirketi beynelmilel meşhur eserlerden birçoğunu fılme çekmek hakkını almışhr. Bunların arasında Macarların meşhur piyesi «Bir Melekle Evlendim!» İngiliz ve Amerikan romanlarından «Masumlar Gemisi» «Vahşinin Mirası» «Cenubdaki Uçuş» da vardır. •^ Memleketinde geçirdiği tatilden dönen Greta Garbo, Holivudda M. G. M. stüdyosundaki locasını süslemek üzere İsveçten çok kıymettar biblolar götürmüştür.. •jf Yabnda «Yarışlar Kralı» namında bir film vücude getirılecek ve bu kordelada baş rolü Adolphe Menjou oynayacaktır. •^ Alexandre Dumas'nm meşhur eseri «Demir Maskeli Adam» filminin çevrilmesine birincikânunda başlanacaktır. ABDÜLVEHAB Şarkın ve bütün Arab diyarının ses kralı Büyük San'atkâr VALLACE BEERY'nin VİVA VİLLA filminden sonra çevirdiği ve Metro Goldwyn Mayer filim şirketinin en büyük şaheseri Adapazarı ortameV*ebi merasîmle açıldı Adapazarı 30 (Hususî) Yeni yapı lan Adapazarı ortamektebinin açılma merasimi buçün Darlak bir surette va pılmıştır. Merasimde Kocaeli Valisi Hâmidîe Vilâvet erkânı ve kalabalık Geçen çarşamba günü Londrada Avrupa muhteliti ile İngiltere millî takımı arasında yapılan maçm, İnşilizler tarafmdan 3 0 kazanıldığını yaz davetli kütlesi. Adapazarı hükumet ermıştık. Yukarıki resim, bu maçta İngilizlerin ilk golü nasıl yaptıklarını gös kânı bulunmustur. Bu münasebetle Vali termektedir. bir nutuk söylemiştir. Davetller izaz edilmiş ve geç vakfp kadar güzel bir vakit gecirilmistir. Bu Beyaz perdenin en çok seviien genc yıldızı mektebin açılmasile Adapazarlılar de ğerli bir kültür yanısı kazanmışlardır. ROBERT TAYLOR ve uful eden ilâhi artist JEAN HARLOW'un en son fakat en güzel, en rrüessir HJmi Kadıköyde asrî mezarlık yapılacak Belediye Mezarlıklar müdürlüğü, Beyoğlundan sonra Kadıköyde de b:r «asrî mezarlık» tesisini kararlaştırmış tır. Bu iş için, Kızıltopraktaki vakfa aid boş arazi münasib görülmektedir «Kadıköy asrî mezarlığı» teçhiz ve tekfin isinin mecburî olarak Beled'ye ta rafından 3'amlaca§ı zamana kadar ha zırlanmış olacaktır. Çarşamba akşammdan M f I F 1/ ~. it]baren cnümüzdeki Çatşamba akşamı TATLI GUNAH TITO SCHIPPA'yı Muhteşem tıiminin ilk ırae galası 8u filirrdekı netis Italyan şatkıları herkesin ağzında doiaacaktır. Frans'zca Sözlü ARİZONA B İ L Baş rollerde: WALLACE BEERY VİRGİNİA BRUCE JOSEPH CALLEİA LEWtS STONEBURUCE CABOT Önümüzdeki ÇARŞAMBA matinelerden itibaren IVI t L t IV Smen.as.nd, . Yeni simalar S ü M E R sinemasında * AçA ı /\L. 1V 11 Fatih Halkevinden Evimizde bu yıl biçki, dikış, nakış ve beyaz iş dersleri açılacaktır. Derslere 7/11/938 den itibaren Ev kurağmdaki ertik dersleri salonunda başlanacaktır. Kaydolmak istiyen bayanların nüfus hüviyet varakalan ve 3 aded fotoğraflarile her gün saat 10 dan 21 e kadar Ev d'rektörlüğüne müracaatleri. ALKAZAR sinemasında başlıyor ERTUĞRUL SADİ TEK Tivatrosu TAKSİMDE Bu gece BABA Ştrindbergin meşhur piyesi 3 perde ve (Doktor Haybeden) Vodvil 1 perde HALK OPERETÎ Yakında Beyoğlunda başlıyor İlk büyük eser (Kma Gecesi) Tel: 40335 Üsküdar Hâle Sineması 1 Behçet Sabit Erduran Profesör Doktor Ürolog, Operatör Hastalannı bugünden itibaren pazartesi, çarşamba, perşembe ve cumartesi günleri olmak üzere haftada dört gün görebilecekrir. Adres: Taksim Bahçesi karşısında Ceylân apartımam. Dördüncü kat. Telefon: 49323 PRENSLERİN GECELERİ Geiecek hafta Taksim Jean Murad Kate de Nagi Sinemasında Paramount'un son angaje ettiği artİ5tlerden Florence George Ali Baba Hindistanda Türkçe sözlü, şarkılı