3 Temmuz 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

3 Temmuı 1938 CUMHURÎYET Beynelmilel İktısadî Iıareketleı Parlak neticeler îstanbulun bu sene bir cehennem sı anzimat devrinden sonraki ede caklığı gösteren havası içinde, günlerden bî devrin üstadlarından ve bizir beri ihracat tacirleri şehrimizde toplantı nesle yazilarile, derslerile hay lar yapıyorlar. Sabahm pek erken saatle bir akrabahğım, hiçbir menfaat münase Zelzele bilgi bağışlıyan edebiyat mütehassısların rinden başlıyarak akşam güneş batıncıyi Tam bu satırları yazmağa başlarken betim yok: Millî menfaatten başka! Çakadar devam eden bu toplantılarda îç Tı tnasamm üstünde ne varsa hepsi, hafifçe lışışına ve başarışına hayranım. Demin dan Bay Hüseyin Danişten şu mektub Nevil Çemberlayn'ın, Baldvin'i istih caret Umumî müdürümüzle standardizas tallanarak birer çığlık kopardılar: Kah tramvaylar aleyhine o kadar söylendim aldım: Aziz ve muhterem dostum, lâf ettiği tarihtenberi vukua gelen büyük yon müdürü buğday ihracatçılan bir ke ve fincanı, bardak, sigara tablası, gözlük ya, Tramvay Şirketi de onun eline geç «Geniş harikalı, sağlam bilgili, arabca tebeddülleri görmek için, îngiliz haricî limenin üzerinde bazan saatlerce durarak ağizlık, masa lâmbası... Her zaman yaz sin, iş büsbütün değişir. O zaman tramvayı ve farsçayı edebiyatlarile birlikte inc siyasetini çok dikkatle tetkike ihtiyac yokhassasiyetle çalışıyorlar. Şayanı dikkattir yazarken etrafımı çevirerek, bana, heı yı hususî otomobile bile tercih edeceğim tur. Bu siyaseti, kısaca hadisatla daha ki, kutublar ayrı olduğu, bir taraf mal biri kendine göre bir zevk, bir teselli gelir. Trenlerimizi nasıl ihya ettiğini gör eleyip sık dokumuş eski üstadların e: yakmdan alâkadar, daha realist bir siyakontrol edecek devlet makinesini, diğe bir kuvvet veren bu cansız maiyetimin is medik mi? Başka adam, büyük adam güzel eserlerini ihmal etmeyip dikkatl okumuş ve şarkla garbın ilhamlarını şive set diye tavsif edebîliriz. Onu elinde tu taraf ise mal sahibini, yani kontrola hede yana benzer hareketi beni ürküttü. On vess elâm. sinde mahirce birleştirmiş bir muharririı tan Nevil Çemberlayn için en uygun tarif olanı temsil ettiği halde fikirler derhal ay larsız bir kelime yaımama imkân yoktur Otobüt rağbeti elinde güzel türkçemizin ne zarif kisvele de, «dünyanın en az ideolojik ve en fazla ni noktada birleşiyor. Münakaşalar sade Neden böyle sallannıışlar, birdenbire bore büründüğünü ve her isten'ilen fikri eni realist adamı» olabilir. ce daha mükemmel ve daha ince şartlar jalttıkları ses kırınt.larile, yıllardanbe: ne boyuna ifadeye kâfi vŞâdıiber şekiller bulmak için oluyor. Tüccar standardı is^ ben yazı yazarken rruhafaza ettikleri terîngiliz Başvekili, elli küsur scne ewe de göründüğünü seyretmeği nadir bi tiyor ve benimsiyor. biyeli sükutu bozmı.$lardı? Meğer kuvîngiltere siyasetinde iz bırakan Jozef zevk bildiğim için her sabah köşe pence Bundan çıkan mana şudur: Türk ih vetlice bir zelzele olmuj ve zavallıcıklar Çemberlayn'ın oğludur. Yetmiş yaşına renizden gördüğünüz şeyleri tatlı tatlı o racatçısı önündeki tecrübeleri görerek buyük bir korku geçirmijler... Bardağıgeldiği zaman siyaset hayatından, mücakuyup onlardan istifade etmek mutadım mın Kaindeki su, hâ!â korkudan titriyor menfaatlerini kavramıştır. delelerden ve kabineden ayrılan Jozef dır. Daha dün denilebilecek kadar yakin du. Onu daha emin bir yere yollamak i Çemberlayn, o tarihte, parlamentenun en «Bu âdetime uyarak bugün de «plâk bir zamanda fındık ve üzümlerimizin, yu çin içtim! Birbirimize kuvvet vermiş olnüfuzlu ve en fazla hürmete mazhar şahduk. Ağızhğımı da parmaklarımin himaların ilhamı» nı okuyordum. Söz kâh ih murtalanmizm standardı için gösterilen siyeti olduğu halde lord bile değildi. İs yesine aldım ve bir sigara yaktım. Halkm tramvaydan nefretini otobüse gâh kelimelerinin manalarına ve ne tarz gayret esnasında yükselen itirazları, tu minin başında yalnız Mister unvanını ta«Olümden korkarım, zelzeleden gösterdıği rağbetten anlayınız. Hem de da ktıllanılmalan lâzım geldiğine dairdi şımakta ısrar eden 1903 senesindeki îngi «O, seçkin balık tutmakta da, seçkin tulmak istenen yolu gözönünde bulundu korkmam» derseni? inanmam; «ölümden ne otobüs: Biçimsiz, pis, dar, gürültülü, Kaydetriğiniz kaideleri misallerle teyıc rursak bugünkü vaziyeti hayret ve ıfti liz Müstemlekât Nazirının oğlu bugünkü kravat kejfetmekte de mahirdir!» harla karşilamamız iktıza eder. Bunda korkmam, zelzeleden korkarım» derseniz sarsıntılı, üstelik bir de pahalı... Fakat ediyordunuz ve fıkranızm sonuna doğrt Başvekil Nevil Çemberlayn, ondan bir Nevil Çemberlayn, bütçe muvazenesi hiç şüphe yok ki, İktısad Vekâletinin bu inanırım. Büyük bir zelzelenin ölümden gene tramvaydan bin kat iyi: Ray deni şöyle dıyordunuz: «Gâh arabî ve faris çok hasletlere tevarüs ederken, tevazuu beter dehşetini kim inkâr eder? Evin ça len müstebide esir değil; icab ederse sağ isimlerin sonuna konulunca mekân ifade ni temin için masrafın kısılmasını, israfa sahada işliyen kolunun mutlak bir meml da bunlara ilâve etmeği unutmamrçtır. nihayet verilmesini, istihsalin artırılmasm ketçi ruhu ve kat'î bir adalet düygusile tısile beraber insanın tabiate karşı hâki dan, soldan geçer; hızlı gider; içinde a eder: Secdegâh, haclegâh gibi. Cangâr M. Nevil Çemberlayn'ın realist cephe ve kaybolan itimadın iadesini esas olarak hareketi amil olmuştur. İhracatçı, îç T i miyet iddiasını ve garurunu da bir anda yakta kalmak felâketi yoktur. Belediyc ve ciğergâh gibi tabirlerdeki gâh başka biı sini görmek için, selefile onun arasında ele almiştı. Basit, fakat o nisbette de recaret Umum müdürlüğünün bu sahadaki yıkan bu âfet üstüne, âfet yoktur. Şimdi bu kamyon bozuntularını ortadan kaldı asıldan, gâhiden masdanndan gelir. Bı ufak bir mukayese yapmak kâfidir. Bal alist ve muvaffakiyete götürücü tedbir teşkilâtına itimad etmiş ve kendi menfaa Bay Fatinin telefonu işliyedursun, biz np da Avrupadan hakikî otobüsler ge masdarın manası eksilmek, eksiltmek ve dvin, haricî siyasetin dümenini tamamen ler. şimize bakalım. tirdiği gün, fiatlar da biraz ucuzlarsa bu itibarla ciğergâhm, cangâhm manas tinin de bu yolda olduğunu görmüştür. Hariciye Nazirının eline bırakmıştı; hatramvaya binmek, Beyoğlu caddesinde •iğer eksiltici, can eksiltici olur. Kâh uyTepeaşağı bir istikamet almış olan în Buğdaylanmızın, arpalanmızın, tiftik Sayfiyenin düşmanı lejinin, o dümeni çeviren ellere, kendi kol giltere ijlerinin, o uçuruma yuvarlanışla eşekle gezmek kadar garib birşey ola durma bir kelime midir? Hayır, değildir, Bizde sayfiyeve yapağı ile portakallarımızın standardilarile de yardım ettiğini gÖrüyoruz. Fariside öyle bir kelime de varsa da cak. rındaki kadar süratle yükseldikleri, bütçe zasyonu için harekete geçilmeden evvel, nin bir düşmanı ot manasınadır ve ot gibi, saman gibi şeyM. Nevil Çemberlayn'ın muvaffaki Bir günde üç bayram açıklarının kapandığı, işsizliğin azaldığı, îç Ticaret Umum müdürlüğü, çok yerin var: Tramvay 1 O ler de kolay kolay şiire girmez!» yetleri, bir devlet adamı için, filân veya iktısadî ve sınaî faaliyetin yeniden başla de bir düşünüş ve görüşle şimdiye kadar koca smklarile te falan müstesna hassa kadar, vaıat mezi dığı görüldü. standardizasyonu yapılmış olan ihrac miz gökyüzünü ka Yalnız ve yalnız mektüblaşmağa vesiyetlerde muvazene sahibi olmanın da dedefterinc maddelerimiz, fındık, kuru üzüm, yumur ralama le olmak maksadile ve güzel yazıLondra, eski Londra olmuş, bütün ğeri bulunduğunu gösteriyor. îngiltere ta ve palamutun, dış piyasalarda nasıl çeviren kalın telle larınıza bir cihetten kusur bulmak düdünya sermayelerinin sığındığı en büyük hükumetinin §efi, herşeyden evvel, fevkakarşılandığını bu anketle araştırmış, şinıdi rile, sessizliği pa şüncesinden uzak bulunduğuma iti • dünya piyasası haline gelmişti. lâde muvazeneli bir adamdır. yaptığımız hareketin yabancı gözile nasıl ramparça eden gıcırtıh tekerleklerile, en mad etmeniz ricasile şunu ar?eîngilterenin, kaybolmak tehlikesile karşılandığını, eldeki vesikalarla takib et güzel yolları kapatarak yürümek zevkini Kendisile ilk defa olarak karjılaşanlar derim: Benim bildiğime göre fa • haram eden vagonlarile, geceyarısına kaüzerinde, uzun boyu, geniş omuzlan, me karşılaştığı bu refahı, Maliye Nazırı Ne mek imkânmı bulabiliyoruz. riside arabî kâf ile kâh hem samandır, dar tabiatin güzel fısıltılarını bastıran katin yapılı vücudü, irice cüssesi, dürüstî ve vil Çemberlayn'a medyun olduğunu, varSenesine göre umumî üzüm ihracahmıEvvelki gün ucuzluk bayramı, deniz hem kâsten (eksilmek ve eksiltmek) masba çanlarile tramvay! Bütün o şeffaf, asamimiyet manası taşıyan bakıçlarile, ilk sa muhalifleri bile inkâr edemezler. darından emrihazırdır. Gâh ve geh de zın yüzde 55 60 ını, fındık sevkiyatımısude ve aydınlık Çamlıca yolunu, Kala bayramı varmış. Ben birkaç büyük baybıraktığı intıba kuvvet, samimiyet ve ce*** zın yüzde 45 70 ini alan ve böylelikle ramımızdan maadasının hesabını şaşır hem mekân, hem zaman edatlarıdır. O îi, Erenköyünü ilâh... Yavaş yavaş saret duygusudur. halde farisî kâf ile cangâh canevi ve ciNevil Çemberlayn'ı, Başvekâletinde, bu iki maddemiz ihracatının yarısından Şehzadebaşına çeviriyor. Sessizliğin, sü dıtn: Denizde bayram, karada bayram, ;ergâh kalb yuvası ve sehergâh sabahleM. Nevil Çemberlayn'ı, Makdonald iç ve dış işler için, ayni prensipleri, ayni fazlasına müşteri olan Almanyanın en kunetin, istirahatin ve güzelliğin üstüne havada bayram... Öyle sanıyorum ki biz kabinesi zamanmdaki muhalefetinden, bu büyük ticaret merkezi Hamburgda kuru ank gibi yürüyen bu koca gümbürtü, bu «bayram» kelimesini «merasim» in in manalarına kullanıldığı gibi arabî kâf realist fikir içinde tatbik sahasına koymuş kabinenin sukutu üzerine Maliye Nazır meyvacılar cemiyeti verdiği cevabda veni bir de Boğazın Anadolu kıyısile Adalara türkçesi yerinde kullanmağa başladık. ile cankâh ve ciğerkâh da doğrudur. gorüyoruz. Neticelerin bu realizme ve bu lığına geçtiği zaman tetkik etmek fırsatını nizamnameler tatbik mevkiine girdikten da girerse îstanbulda sayfiye kalmıya Bir sergi açıhyor, «resmiküşad» yerine Haddimi bilmiyerek bu satırları size bayram kelimesini kullanıyoruz; denizci göndermek cesaretini hulusuma bağışlabulmuş olanlar, onun realizminde ve mu mükemmel muvazeneye uygun çıkacağı sonra bugüne kadar Hamburgda hiç ar cak. liğimize aid tabiî merasim yapıhyor, bay manızı diler ve ellerinizden öpenm.» vazenesinde, îngiltere lehine saklı olan şüphe götürmez. îngilterenin bugünkü bitraj vukua gelmediği bildirilmektedir. Yaşşa Çetinkaya! haricî siyasetinde müşahede edilen dü Palamut için de hiçbir arbitraj kaydedılram kelimesini kullanıyoruz; ayni gün, büyük kazancı görmüşlerdir. Ustada cevabımı fıkramın başına koyNihayet Elek rüst, uzak ve derin görüş bunun en bariz memiştir. henüz metni matbuata bile tebliğ edilSosyalist kabinesi düştüğü zaman îndum, burada tekrar ediyorum: Teşekrik Şirketi Nafıaya miyen «Basın Birliği» kanununun kabuCenevreden gelen cevabda üzümleri giliz maliyesi, Harbi Umumide bile gör misalidir. kür!.. Yalnız bir noktayı kaydetmek isteeçti. Bir kere dalü münasebetile bir muharrir «gazetecileNevil Çemberlayn'ın siyasetinde hâ mizin »tandardizasyondan »onraki nefaset mediği bir zâfa düşmüş, îngiliz parası rim: Benim arasıra bu gibi bahislere teha: «Yaj$a Çetinrin bayramı» tâbirini kullanıyordu. kim olan vasıf, vücudü temenni edilen §e ve kalite yüksekliğinden sitayişle bahse kaya!» diye bağı kıymetinin büyük bir kısmını kaybetmişti. Bir günde üç bayram... Hangisini ve mas edişim, eski eserleri okumak ve eski Nevil Çemberlayn, bu hâdiseleri takib e ye, yani hayale değil, elde mevcud olana dilmektedir. Evvelce Yunanistandan it acağim geliyor. lhkimleri tebrik edeceğimizi şaşırdık. Öyle dil üzerinde incelemeler yapmak istiyen yani hakikate güvenmektir. Diplomasi halât yapan bu müessese, nizamnamesi mal den seçimi, en canlı uzvu sıfatile idare edilen, yapıl • i, acaba yeni bir bayram var mı şüphesi gencleri elimden geldiği kadar aydmnin tatbikı üzerine Yunanistandan itmıyan, başarılmaf ederken, hiç birşeyi tesadüfe bırakmamış, nin, münakaşalara, dahilî kavgalara ma içinde, hergün, her rastgeldiğimiz adama latmak içindir. Yoksa canevi varken kes teşkil etmesine meydan bırakmarrllk halâtmı keserek îzmirde bir ticarethaneye paraya değil, biraı" dahil bulunduğu muhafazakârların senehatırını sormadan evvel: «Bayramınızı cangâh demek artık doğru değildir ve endişesini, bu prensipin yanında gorüyo bağlandıklarını yazıyor. gayrete, himmete, etebrik ederim!» diyeceğimiz geliyor. gâh ile kâh bugünkü dil durumunda rnü< lerdenberi büyük bir itina ile hazırladığı Rumen alıcılar, mallanmızın rip ve ruz. nerjiye bağlı nice ijlerimiz var ki onl Bayramların hesabını o da şaşırmışsa, iti savi kıymettedir. bu intihabat esnasında bütün memleketi întizamm timsali olan îngiliz Başveki kontrol şekillerinden sitayişle bahsetmek dü$ündükçe: «Ah, başında Ali Çetinka raz yerine teşekkür edip gidecek. dolaşmış, eyaletteki teşekkülleri bıkma Bununla beraber üstadm iltifatına bir i, hususî hayatında da bir merak ve bir tedirler. Bu misallerle görülüyor ki sar a olsa, kaşjarını bir çatar, bu i;i de halBugün ben de sizin bayramınızı tebrik kere daha teşekkür ederim. dan, yorulmadan teker teker gezmiş, her ptilâ arasında, bir saat intizamile yaşar. fedilen ve daha da edilecek olan gayreller eder!» derim. Emin olunuz ki bu adamı ederscm, itiraz etmeden evvel «acaba?» M. TURHAN TAN tarafta en güzide namzedleri bizzat seç Merakı, kendi kıravatlarını kendi seç boşa gitmiyecektir. ok beğeniyor ve çok seviyorum. Gene diye bir düşünceye dalmaz mısınız? mişti. F.G. mek; iptilâsı balık avıdır. min olunuz ki kendisile uzak, yakın hiç SERVER BEDl Maliye Nazırlığına geldiği zaman da, M. Nevil Çemberlayn'ın boynunda Oçüncü Umumî Müfetti$in seçim esnasmdaki muvaffakiyetini med görülen kıravatlar, Londranm en pahalı tetkikleri Darüşşafakaya kayıd ve yun bulunduğu usulleri, aynen maliye iş ve en güzel kıravatlarıdır ve bunların eşiTrabzon (Hususî) Üçüncü Umukabul şartları mî müfettiş Tahsin Uzer, Rize vilâyetin* lerinde tatbik etti. Birer birer gözden ge ne tesadüf etmek hemen de imkânsizdır. 1 Darüşşafakaya talebe kayıd muHer hafta, tatil günlerini mutlaka su de bir tetkik gezisine çıktı. Hopaya kadar amelesi temmuzun 15 inden ağustosun çirilecek olursa, bu usullerin, aklın ve başında, oltaların ve yemlerin arasında gidip geldi. Rizede vilâyetin diğer kasai mantığm emrettiği usullerden başka bir geçiren M. Çemberlayn, seçkin balık tut 5 ine kadar devam eder ve 15 ağustosalarında temelatma törenleri yapılmış a kayıdlar kaparur. }ey olmadığı görülür. Ne gelip geçici bir makta da, seçkin kıravat keşfetmek kadar br. Üçüncü Umumî müfettiş, Maarif 2 Kabul şartlan şunlardır: tedbir, ne de göz boyayıcı bir çare. mahirdir, derler. Vekilini karşılamak üzere Vana kadar A Anadan, babadan veya yalnız abadan mahrum ve muhtaç olmak. gidecek ve birlikte Trabzona dönecekB Bu yıl ilk okulun dördüncü sınıtir. ına terfi etmiş olmak. (Tahsili daha Türk îran hudud komisyonu Türlc azla olanlar veya geçen yıl dörde geçheyeti şehrimize gelmiştir. Emniyet Umiş bulunanlar boşuna gelmemelidir mum müdür muavininin riyasetinde bu * er.) lunan bu heyet, müzakere yerini ve îran C Yaşı ondan aşağı ve on üçten yuleyetinin misafir edileceği mahalli ihzar sarı olmamak. Ordu Maluller Birliği, Ankarada yaptığı son içtimada şahsiyeti hükmi tmiştir. D Bu şartlan haiz olanlar arasm yesini Cumhuriyet Halk Partisine bağlamıya karar vermiş, 12 maddelik bir Temmuzun ikisinde şehrimize gelecek da türkçe, kıraat, imlâ ve hesabdan ya çalışma şekli tesbit etmiştir. ılacak müsabaka imtihamnı kazan Birlik, malullleri etrafına toplıyacak, işsiz hiçbir malul bırakmamaya )lan îran heyetile heyetimiz, Trabzonda mak. çalışacak, Ankarada bir merkez binsı yaptıracaktır. Ayrıca birliğe dahil udud müzakeratını idare edecek ve yirE Müsabakayı kazananlar arasın olan malulleri sigorta ettirmek suretile malul ailelerine yardımda bulun mi gün, bir ay kadar şehrimizde müza mak da birlîğin vazifeleri cümlesindendir. da çekilecek kur'ayı boş çekmemek. ere devam edecektir. Yukarıdaki resim, Birlik heyeti merkeziyesi azalarile Vilâyet murah3 İlk müracaatte nüfus hüviyet Turgudluda üzüm kurumu üzdanı, mekteb karnesi, çiçek aşı kâ haslarmdan bir kısmını bir arada göstermektedir. ;ıdı, sıhhat raporu ve bir vesika fotoğmodern bir depo yapıyor afı getirilecektir. Turgudlu (Hususî) Izmir Üzüm 4 Kayıd günleri: Pazartesi, çarşarnkurumu şehrimizde istasyon civarında a, cuma saat 17 ye kadar. otuz beş bin lira sarfile bir depo vücude getirmektedir. Müstahsil için çok haYakalanan altı kumarbaz Borsaya gclen yeni mahsul merasimle satıhyor yırlı olan bu işte gerek istihlâk ve ge Rahmi, Halid, Rıza, Şakir, Hüseyin rekse şarabcılık noktai nazarmdan müTekirdağ (Hususî) Trakyanın ih yağan yağmurlar mahsulâta faydalı ol e Ömer isminde 6 kumarbaz, Galatada him bir hatve atılrmş demektir. racat iskelesi olan Tekirdağ ticarî sa muştur. Arpa hasâdma başlanmış ve o 'evketin evinde kumar oynarken cürhada günden güne ilerilemektedir. Te rak ameliyatı da tam hızmı almıştır. Bu mü meşhud halinde yakalanmışlardır. Otomobil çarptı kirdağ Zahire borsasının ziraat madde hafta içinde beklenilen yağmurlar yaBulunan 8 zar, 149 fiş ve 20 lira musaKadıköyünde Kurbağalıdere cadde . leri üzerinde oynadığı rol mühimdir. ğarsa yazlıklar hakkında da iyi bir reere edilmiş, kumartazlar Adliyeye Tekirdağ, Trakyanın en işlek bir iskesinde 44 numaralı evde oturan Sadık, kolte ümid edilmektedir. Son haftalar erilmiştir. lesi olduğundan buradaki zahire fiatları dün Köprü üstünde şoför Mehmedin iiçinde kuşyemi fiatlarında bir düşüklük diğer borsa ve pazarlara nazaran daha daresindeki 1164 numaralı otomobilin Kavga orada olmamışî yüksek ve sağlam olarak devam etmek görülmektedir. Tekirdağ bölgesinin belsadmesine maruz kalmış, evvelce ameYenikapıda Safa kazinosunda kavga tedir. Geçen yıl borsamızda (1,200,000) li başlı flırac maddesi olan kuşyemi ııktığı yazılmıştı. Safa kazinosu müs liyat yaptırdığı kasığından yaralan , înegöl (Hususî) Burada imtihanlar bitmis, talebelerin hemen hepsi lira kıymetinde ve 17 milyon kilo za hakkında hükumetimizce ahnacak ko ;eciri Hasan imzasile alınan bir mek yi derecelerle sınıflarını geçmişlerdir. Gönderdiğim resim îsmetpaşa mek mıştır. Sadık, Cerrahpaşa hastanesine ruma tedbirleri sayesinde fiatlarm yükIhire satılmıştır. ubda, kazinosunda böyle bir şey olma tebinde bu sene sınıflarını aliülâlâ derecede geçmiş talebeleri muallimlerile kaldırılmış, şoför Mehmed yakalan • Bu seneki mezruat iyidir. Vaktinde seleceği kuvvetle umulmaktadır. dığı bildirilmektedir. beraber göstermektedir. mıştır. N. Çemberleyn tngiliz Başvekîli PAZABDAN PAZABA PENCERESiNDEN Zelzele Sayfiyenin düşmanı Yaşşa Çetinkaya! Otobüs rağbeti Bir günde üç bayram Teşekkür ederim! KÖŞg T [^ Ordu Maluller Birliğinin çalışma programı J f Tekirdağ Zahire borsasına yeni mahsul geldi J Inegölde kültür hayatında inkişaflar J