28 Haziran 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

IBastarafı 1 inci sahUede] tırımızdan silinmemiş olan birkaç misali Yabancı memleketlerde kontrol ve bet bir fikir vermesi itibarile müsaadeniz1937 yılı istatistiklerine nazaran bu birlikte gözden geçirmemiz faydasız olstandardizasyon hakkında mütekâmil le, bu ankete gelen cevabları birer birer dört maddenin ihracat kıymeti, umumî maz. Bunlar, acı hatıralardır. Fakat yomevzuat bulmaktayız. aynen okuyayım. ihracatımızın % 18 ini teşkü ettiğine göre, lumuzu aydınlatmağa yarıyabilirler: Beynelmilel Ticaret Odası Türkiye Bu mütekâmil mevzuatı tercüme ve ayNizamname mucibince her sene olduğu Bu vesikalar, kontrol ve standar bu sene içinde yeni nizamnamelerimizin îki scne kadar evvel îsviçreye, bir kle nen kendi mahsullerimize tatbik eylemek dizasyon tedbirlerinin, kısa bir zamanda şubesinin yıllık toplantısı, dün sabah saat gibi idare heyetinden kur'a ile çıkanlan de tatbikatına geçilirse, yıllık ihracatımı ring mukavelesile temin edilmiş olan bu şüphesiz kolay bir yoldur. Fakat bizim memlekete neler kazandırdığım açık su onda Ticaret Odası salonunda yapılmış Ahmed, Necib Serdengeçti, Rauf zın takriben yüzde kırkı kontrol cdilmiş yeni buğday pazarına, satılan mallan tır. Toplantrya iştirak eLmek üzere yur Selimoğlu ve Mithat Nemli tekrar seçiltuttuğumuz bu yol değildir. îstihsal ve rette göstermektedir. olacaktır. mız Cenova ve Marsilya limanlarında ticaret âlemimizin şartlarını daima göz dun her yanından gelmiş olan Odanın Bunlan, pıuhtasar ve fakat manası dedikten sonra Mithat Nemli ve Paris tiKontrolü takarrür eden buğday, arpa, tahliye edilirken, bulut halinde çıkan tozönünde bulundurmak, imkânlarımızı aş rin olan şu birkaç cümlede hulâsa edebi ferdî ve mümessil azalarının iştirakile ya caret mümessilimİ7 Mecdet Akın da tiftik ve yapağı maddelcri için Vekâlet lar içinde amelenin çalışabilmesini temin pılan toplantıya Bpynelmilel Ticaret Omamak ve ticaretimiz için bir sarsıntıya liriz: Beynelmilel Oda Paris merkezi umumî çe birer nizamname önprojesi hazırlanmış için gaz maskeleri kullanılmış, tahlive esdasınm bir azası olan Devlet Demiryolmahal bırakmamak suretile tekâmüle Itinah, tasnif edilmiş yeknesak mal heyeti azalıklanna intih?b olunmuştur. tır. nasında çıkan toz, toprak ve taşlardan as varmak, bu işteki prensiplerimizi teşkil larını temsil eden Ticaret ve Tarifeler Muayyen tip, muayyen vasıf, mu • Şimdiye kadar yaptığımız nizamname piratörler tıkanmış ve tahliye aletleri boBeynelmilel Odanın merkez heyetinin dairesi müdürü Naki Köslemin reisliği aledivor. ayyen ambalâj lerde olduğu gibi, yapılnıası takarrür e zulmustur. talebi veçhile, her sene verilen 6690 franlc tmda başlanmıştır. Ticarî teamülle mevdana gelmis tip Ayrı ayn ihracatçıların gönderdikden bu yeni nizamnameler hakkında da, Bu hâdise, mahallin resmî makamları lerin nizamlaştınlması kabul edildiği zaKongrede ervelâ Odanm Türkiye mil aidat yerine 547 Türk lirası verilmesi leri ayni tip malda ayni vasıflar kıymetli miitalealannızdan, senelerin siz tarafından resmen hükumetimizin rttılalî komitesi raporu okunmuştur. Komitenin hakkındaki taleb kabul edilmiş, büyük • man, bu tiplerin istinad ettiği sübjektif Nümune yerine, tip üzerine satış lere verdiği tecriibe ve vukuftan istifade ına vazolunmustur. bir yıllık mesaisini etrafile tebarüz etti lerimize tazim telgraflan çekilmesi alkışunsurları objektifleştirmek, yani şahsî . imkânlarının kazanılması etmek istiyoruz. Bu makfadla her mah Bu hâdiseden sonra dürüst tacirleri takdir usulü yerine mümkün olduğu karen bu raporda Odanın 1937 senesinde larla tasvib olunmuştur. sule ayrı ayrı toplantılar tahsis edilmiş miz yüksek evsaflı buğdavlarına uzun za Kötü niyet sahiblerine içeride ve Berlin kongresinde verilmiş olan kararBursada tahti tedavide bulunan Türdar müspet ölcüler ikame etmek hususu tir. man bu piyasada değer fiatı elde edeme genis bir tetkik ve tecrübe mevzuu ol dışarıda kapılann kapanması lar da raptedilmişti. Raporun ittifakla ve kiye millî komitesi reisi Mithat Nemliye Yarmdan itibaren ilk olarak buğday mislerdir. Bu gibi hallerin piyasalarda Arbitrajlann, bazan yüz kızartan alkışlarla kabulünden sonra bilânço kamaktadır. iadei âfiyet temennisile toplantıya nihaüzerine çalışan ihracatçılarımızla toplanı fena tesir yapması ve rakibler tarafından ihtilâfların nihayetlenmesi bul ve tasdik olunmuştur. Resmî bir kontrolda tarif, ve kontrol yet verilmiştir. larak, hazırlanmış nizamname önprojesine aleyhimize istismar olunması pek tabii Nihayet, bütün bunlann hulâsası ounsurlarının, eksperin veya kontroiörün son şekli verilecektir. 4 iemmuzda arpa, dir. larak: Kontrolün alıcı piyasalarda yaratşahsî kanaatine bağlı kalmaması, ilmî ve 11 temmuzda tiftik ve 18 temmuzda da tığı emniyet ve itimad havası ki alıcı paMalların kıymetlendirilmesi müspet esaslara dayanması şarttır. yapağı üzerine iş gören ihtısas sahibi tazarlarda muvaffakiyetle tutunmak ve bu Yalnız tağşis ve hileyi önlemek tabiî Nizamnamelerimiz şu dört taraflı ve [Baştarafı 1 inct sahtfedei ' Hatay Ermenilerinin bu filî hareketi cirlerimizle toplu olarak görüşeceğiz. pazarları genişletmek hususunda şimdi kâfi değildir. Kontrol, ayni zamanda, genis tetkiklere istinad ediyor: « Pazar günkü «Cumhuriyet» te karşısında Beyrutta oturan ihtiyar bir Bu görüşmeler neticesinde kat'î şeklini yerine göre tiplendirme veya standard 1) Alıcı piyasaların istek ve dilekleri den tesirini göstermeğe başlamıştır. «Suriye Ermeni Patriği» Saracyanm be piskoposa atfedilen sözlerin hiçbir ehemaîacak olan projelerde, ihracatımızın mu landırma dediğimiz tedbirlerle, mahsul Arkadaşlar, dış pazarları bir daha çık yanatını okuyan îstanbul Ermenileri son nin tetkiki. rakabesi ve mahsullerimk'.in kıymetlendi lerimizin kıymetlendirilmesini de istihdaf mamak üzere fethetmek hususunda bu derece müteessir olmuşlar ve haklı olarak miyeti yoktur. Arab gazetesinin, Türk2) Rakiblerimiz olan ve olmıyan sair lerle Ermenileri birbirinden ayırmak üzerilmesi yolunda hükumetçe konmuş olan etmektedir. müstahsil memleketlerin bu dileklere na saydığım neticelerin her biri büyük ölçü büyük bir infial duymuşlardır. Eğer A re bir manevra yapmış olması ihtimali de esaslara ve umumî menfaatlere uygun düBu tedbirlerin ehemmiyetini daha iyi sıl cevab verdikleri, yani mümasil mal de birer kıymet ifade etmektedir. Bu kıy rab gazetesinde çıkan beyanat doğru ise, çok kuvvetlidir, zira beyanatın şeklinden şen isteklerimizin ycr alması tabiîdir.» tebarüz ettirebilmek için, evvelemirde, ti lar yetiştiren memleket standardlarının metleri hakkile ölçebilmek için, daima, şu hiç şüphe yoktur ki, Saraçyan büyük bir ortaya yeniden bir Ermeni meselesi çı « Kontrolün ehemmiyeti carî tipler ve satış usulleri bakımından ti tetkiki. bir buçuk sene evveline gelinciye kadar gaf işlemiştir. karmak istenildiği anlaşılmaktadır. Bil • < Umum müdür, tahsisan bugünkü eko caretımizin vaziyetine göz atmak faydalı 3) Kendi piyasalarımızın tetkiki; ticaretimizin müracaat ettiği usulleri, daEvvelâ şunu söyliyeyim ki, piskopos hassa bu sebeble, piskopos Saraçyana atnomik şartlar karş'sında ihracatın stan olur: standardizasyon tedbirlerinin kendi istih ha doğrusu usulsüzlükleri, sonsuz ihtilâf Saraçyan Suriye Ermenileri patriği de fedilen sözler, hiçbir zaman Ermenilerin dardize ve kontrol edilmesindeki büyük ğildir. Esasen Suriyede Ermeni patriği hissiyatına tercüman olamaz. îstanbul Biliyorsunuz ki, ihrac ettiğimiz mallar sal ve ticaret şartlarımızla telif edilmesi, ları ve arbitrajları hatırlamak lâzımdır. ehemmiyeti tebarüz ettirdıkten sonra sö arasmda standardize edilmiş mal yoktur. mallarımıza en uygun standardlann tes Kontrolden sonraki vaziyet yoktur. Piskopos Saraçyan Kıbns Mu Ermenileri ise Hatay Ermenilerinin sa • züne şöyle devam etmiştirt Isviçreli müşterilerimiz, kânunusani a rahhasasıdır ve muvakkaten Suriyede Ka mimî hattı hareketini baltalamak üzere Pek azı teamülen tipleştirilmiştir. Fakat biti. 4) Nizamnamelerle tatbik mevkiine yından sonra fındıklarımızı almakta nazlı togikos Sahakın maiyetinde bulunmakta yapılan bu gibi manevTalara karşı Hatay« Arkadaşlar, ticaret mukaveleleri, ekserisinde basit bir tipleşme bile mey klering anlaşmalan, takas yolları, bütün dana gelmemiştir. Bu sarih vaziyete rağ konan standardlann ve kontrol neticele davranıyorlar ve ekserisi de hiç almıyor dır. Yaşı da hayli ilerlemis, olan piskopo daki ırkdaşlarını ikaz etmeği mukaddes bunlar yeni piyasalar kazanmak için ve men, dünyada standardize edilmiş mal rinin iç ve dış piyasalarda yakın bir mü du. Bunun sebebi, arzettiğim aydan sonra sun Hatay Ermtnileri namına söz söyle bir vazife addetmektedir. hiç olmazsa mevcudu muhafaza etmek lardan bazılarını bugün harice satabil şahede altına ahnması ve bunların tekâ çoğalan gizli çürükler dolayısile, ellerine meğe hak ve salâhiyeti yoktur. Halen İstanbul Ermenileri Hatayı Türk vamekte devam ediyorsak, bunun sebebini mül ettirilmek suretile en mükemmel vâsıl olan malların az zamanda çürü Hataydaki Ermenilerin ruhanî reisi pisiçin birer fırsattır. tanının bir parçası addettikleri için, Hastandard mala kıyasla aşağı fiata satış standardlarının elde edilmesi. mekte olması idi. Halbuki, İsviçrede bü kopos Hat'tır ki, daha üç gün evvel Ha tay Ermenilerini îstanbul patrikliğine Bu fırsatlardan, mallanmızı müşterileyaptığımızda aramalıdır. Bu maksadla, bir nizamnamenin tat yük bir ithalâtçı firmadan son defa aldı tay Ermenilerini Türk kardeşlerile teşriki bağlı telâkki ederler. Bu itibarla, Hatay rimize beğendirmek ve girdiğimiz yerlerHulâsaten diyebiliriz ki, bu başıbozuk bikatına geçildikten sonra, sık sık ihra ğımız bir mektubda, bu sene artık kânunu mesaiye davet etmişti. Geçen sene Ha Ermenileri namına îstanbul patrikligi haden artık bir daha çıkmamak suretile is taydan geçerken kendilerile görüştüğüm ricinde herhangi diğer dinî bir müessesetifade etmek, artık bir zarurettir. Yoksa vaziyet içinde, ihrac mallarımız hiçbir za catımızla temas etmek, dısarıdaki müste sanıden sonra bile, fındıklarımızı almağa Hatay Ermenileri Türkiyeye karşı samiman, kendisine temin edilen iyi şartlar rilerimizin mutaleasmı almak usulü ta başladığını bize bildiriyor. nin veya ruhaninin söz söylemeğe hak ve yerimizi başkalarına terketmek tehlikesile mî bağlılıklarına dair teminat vermişleriçinde bile, hakkı olan değer fiatı elde kib edilmektedir. karşılaşmamız tabiî bir netice olur. Bunun sebebi, yüzde yarımdan fazla di. Nitekim bilâhare cereyan eden hâdi salâhiyeti yoktur. edememistir. Nitekim, buradaki toplantılarımız ni çürüklü mal sevkine müsaade edilmeme Basta bizzat patrik olduğu halde Is * Nitekim Mısır piyasasmın, yıllardan seler Hatay Ermenilerinin her tarafta Tiplestirme ve standardlastırma, hu hayete erdikten sonra Giresunda fındık sidir. tanbul Ermenilerini temsil eden resmî beri en büyük elma satıcısı memleketimiz Türk kardeşlerile teşriki mesai ettiklerini lâsa mahsuIiimÜ7Ü lcıymetlcndirme yolu vc Izmırde üziim vc palamut tacirleri Keza, biraz evvel Cenevreden ve Ro ispat etti. Hatta bu neticeden şaşıran makamlar, Hatay davasınm ilk güaün + iken başı boş ihracatın, kurdlu meyvalar na girmiş bulunuyoruz. Bu yolda takıb mizle de toplanarak görüşeceğiz. manyadan okuduğum rnektublar genişli tahrikciler Hatay Ermenilerini tedhiş et den itibaren, Hataydaki Ermenileri ikaz ve kö'tü ambalâjlı sevkiyatın bu yakın pa ettiğimiz usul ve gaye şunlardır: Kontrol nasıl yapılıyor? yen veya kazanılan pazarlara işaret et mek üzere haricden ve Suriyeden hususî etmekten bir an bile geri durmadılar. Nizan dünyanın öbür ucundan denizler aşa1 Evvelâ ve herseyden evvel hiletekim, Hatay Ermenilerini tehdid eden Biliyorsunuz ki, 3018 numaralı ka mektedır. Bu mektubların hepsinde de, heyetler ve çeteler göndermişlerdi. rak gelen Kaliforniyanın standard elma siz ve tağsişsiz mal temini. tehlikelerin önünü almak, Ermenilerin nunun nesrine kadar, kontrol devlet ta kontrolün müşterilerimize tam bir emniyet larına kolayca kaptırdığını hatırlarsmız. 2 Ayni zamanda mallarımızı tip rafından ifa edilmemekteydi. Alınan ne telkin ettiğini bizzat kendi ağızlanndan hicretine mâni olmak üzere îstanbuldan Binaenaleyh, bir taraftan yıllarca ih leştirmek: Bu maksadla, teamülen tip bulunduğu, şüphesizdir. Zira, bugün Hataya bir heyet gönderilmesi takarrür ticeler, bu kontrolün bizzat devlet te$ naklen okuduk. Bu neticeler, kısa bir za racat yaptığımız pazaıları muhafaza et leşmis mallarımız varsa yabancı tip ve memnuniyetle birbirimize naklettiğimiz bu etmistir.» kilâtı tarafından yapılmasını zarurî gös manda, ancak geçen mevsimdenberi tat mek ve diğer taraftan ticarî politika ile is standardlann tetkikinden sonra, bu mügüzel neticeler ayni zamanda sizlerin, terdiğinden 3018 numaralı kanunla kontisnaî olarak girdiğimiz pazarlarda daimî teamil tipleri objektifleştirip nizamî hale trol vazifeleri Vekâlet teşkilâtına intikal bik edilen kontrol sayesinde elde edilmiş Türk ihracatçılarının, eseridir. Kontrol tir. Onun içindir ki, atiye daha emniyetle, dan alınan ve alınacak neticeler daima ihbir mahrec temin edebilmek için çalışmak koymak. Kendiliğinden bir tip bulama etmistir. daha geniş ümidlerle bakabiliriz. Fındık, zaruretindeyiz. racatçılarımızın kontrol müessesesine bağmış olan mallarımız için d« iç ve dış piBu işleri kendi teşkilâtına gördüren yumurta, kuru üzüm ve palamuttan sonra Bu çalısmaların esasını, müştenlerimi yasaya nazaran uygun gelen tipleri bullılıklan ve riayetkârlıklarile mütenasîbdir. devlet, ihracatçılara hiçbir külfet yükle buğday, arpa, yapağı, tiftik ve bunlan Londra 27 Dünkü tayyare şenlik ze temiz, hilesiz, tasnif edilmiş, standard mak ve tetkik etmek. Binaenaleyh, bugün yabancı müşterileri leri esnasında kadm tayyareci Ami memekte ve bütün standardizasyon ve müteakıben de diğer ihrac mallarımız landırılmış mal temini teşkil eder.» 3 Bu tipleri. tekemmül ettirerek tam kontrol işlerinin masraflarını kendi büt kontrollu mallar meyanına girmek suretile mizin kontrollu mallarımızı tam bir emni Conson'un tayyaresi yere düşerek parTağşifin men'i yetle, seve seve, alsaaları gibi güzel bir çalanmıştır. manasile standardlar haline getirmek. çesinden temin etmektedir. kontrol sahası geniş bir mikyasta, bütün neticeye vanlmışsa, bunun elde edilmesinTelhisan şu üç safhayı ihtiva eden Tayj'areci. fayyaresinin enkazı ara Tağşişin men'i, çalışmalarımızın ilk Fakat, bundan dolayı hepimize mun dış ticaretimizde elde edilmiş olacaktır. de Türk ihracat tacirlerinin mutlak büyük sından sağ ve salim olarak çıkarılmıştır, merhalesini teşkil etmektedir. Bu merha böyle bir is proetramı, ele aldığıruz her zam bir borc da terettüb etmektedir. Sayın Başbakan Celâl Bayar, kontrol bir şeref hissesi olmak lâzım gelir. lede kanunlarımız ve nizamlarımız ihra maddede başanlabilmek icin uzun ve Eğer kontrolü devlet idaresi yapıyor ve standardizasyon faaliyetleri için bütün Îki parmağı kesildi Esasen, arkadaşlar, büyük ve muhte cat mallarımıza taş, toprak gibi yabancı dikkatli mesaive ihtiyac gb'stermektedir. ve alıcıların itimad ve emniyetlerinin tebir programı ihtiva eden şu değerli sözle rem şeflerimiz bu işi millî bir dava halinNizamnameler Ortaköyde Şekerci sokağında 1 nu • maddeler karıştırmak, yahud sair mad minatını teşkil eden kontrol mührünü bizrile bütün gayretlerimizi böyle güzel bir de ortaya koydukları cihetle, Türk ihra maralı evde oturan 16 yaşında İsak, dün, Bu mesai, baslıca, kontrol nizamna zat devlet memurları vuruyorsa, bu mühdeler ilâvesi suretile bu malların terkibini atiye doğru tevcih etmişlerdi: catçılarının da kendilerine düşen vazifele çalışmakta bulunduğu Ortaköy teneke bozmak, kasden ıslatmak gibi sayılmas: melerinin hazırlanmasma takaddüm eden rün prestijini hassasiyetle korumak da hefabrikasında sağ elini makineye kaptır«Bir malın üzerinde Türkiye menje * ri ifaya koşuşmaları tabiidir. uzun süren tağşiş ve hile yollarını kapat tetkikleri, daha sonra, nizamnamelerin pimize düşen bir borcdur.» mış, iki parmağı kesilmiştir. hazırlanarak mer'iyete konmasuıı ve niMümtaz Rek, devlet kontrolünün ver inin gorülmesini, har'ıc nazannda, o malın Türk ihracatçısı bütün millî savaşlarr maktadır. Mevzuatımız artık bu fiilleri ihraca hayet tatbikatı takib hususlarını ihtiva diği müsmir neticeleri, Hamburg, Berlin, kalitesinin ieminalı haline gelirmek millî mızda da kendilerine ayrılan saflarda yer Karısını ağır yaralıyan adaLondra, Nevyork, Brüksel, Cenevre, Ro bir daüadır.» aldı. Burada da öyle olacaktır.» tımıza ve binaenaleyh millî menfaatleri etmektedir. ma aid tahkikat Kontrol işlerinde böyle yüksek bir ideBu maksadla, evvelâ, bir taraftan ken ma, Bükreş, Varşova gibi başlıca piyasamize bir nevi suikasd cürmü haline koyBundan sonra ihracatçılardan ŞerefedKarısı Ayşey4, kıskanclık yüzünden muştur. Bu fiilleri irtikâb eden ve bun di mahsulümüzün hususiyetlerini tetkik lardan gelen cevablara göre geçen sezon alin heyecanı duyulmaktadır. din Alemdar, Iş Limited müdürü Bedri jiletle ağır surette yaralıyan başçı Ali da fındık, kuru üzüm ve palamud üzeriHenüz ancak kısa bir zaman olmasına Nedim, alınan tedbirlerden dolayı teşekdan dolayı Türk ihracat tacirleri ailesi ederken, ayni zamanda, rakib memlekethakkında sorgu hâkimliğince tahkikata arasmda bulunmıya lâyık olmıyan kimse lerde alınmış tedbirler, kontrol usulleri. ne hiçbir tarafa hiçbir arbitraj kaydedil rağmen alınan neticeler bu ideale doğru kürde bulunmuşlardır. devam edilmektedir. Ayşenin yaraları ler varsa, bunların bertaraf edilmesi ta rakib standardlar gözden geçirilmekte ve mediğini söyliyerek birçok vesikalar oku koşmak hususunda cesaretimizi ve şevkiBugün saat onda toplanılarak buğday ağırdır. Adliye tabibi Salih Haşim, dün mahsulümüze en uygun olan usuller ve muş ve demiştir ki: biidir. mizi artırmıştır. standardizasyonu üzerinde görüşülecek Beyoğlu hastanesinde yaralıyı muayeBu noktaya temas etmisken henüz ha standardlar aranmaktadır. « Kontrol neticeleri hakkmda müsBu hislerin aynen sizlerde de muakkes tir. ne etmistir. Beynelmilel ticaret odası ıhrac mallarımızın kıymetlend iTürkiye şubesininiçtimaı rilmesi için sarfedilen faaliyet Diin yapılan yıllık toplantıda Türkiye millî komitesinin raporu ittifakla kabul ve tasvib edildi CUMHURİYET 28 Haziran 1938 İstanbul Ermenileri infial içinde Ami Conson düştü, fakat ölmedi Tefrika; No. 51 Ya, ne düşündünüz?.. Sizin yani nızda rahat rahat yaşamak, bol bol yiyip içmek, gezip dolaşnıak dururken kolay kolay bunu bırakıp da gidemez miyim, sandınız?.. Pasa babanızdan kalan paralar için, her şeye katlanır mıyım, dediniz?.. Feridun, yeniden genc kadına sokuldu. Bir elini başma koydu; öteki ile çenesini tuttu, kaldırdı. Gözlerinin içine bakti: Sen sahiden çocuksun, dedi. Çocuk kadar temiz, çocuk kadar iyi yürekli, gene çocuk kadar yaramaz... Bu sefer bari eline geçen oyımcağı kırma!.. îşte iki aydanberi senin yanında, her dediğine boyun eğip yaşıyorum. Seni inciteceğim, diye korkudan içim titriyor. Bu, yalnız fıyle dediğin gibi para için değil... Doğ udan doğruya senin için... Senin ya .mda yaşamak benim de hoşuma gidiyor. Nakleden: Kemal Ragıb Ben de memnunum. Geçinip gidiyoruz işte... Bırak da ağzımızın tadı bozulma sın. Sonra günün birinde ikimiz de piş man oluruz. Belki ikimiz de bugünleri aranz. Asıl buna yazık değil mi?.. Perihanın boğazı kurudu. Gözleri doldu. Feridun da ellerinin arasında titriyen bu güzel başı biraz daha kendine doğru çekmek, sonra dudaklarını onun saçlannda gezdirmek için titredi: Söz veriyor musun bana, diyordu. Uslu oturacak mısın?.. Perihan bir aralık kendinden geçecek gibi gözlerini yarı yarıya kapamışken birdenbire gene Feridunun gözlerine dikti: Siz de söz veriyormusunuz?.. Bir daha yapmıyacak mısınız, bir daha hiçbir yere gitmiyecek misiniz?.. Bunlar hep çocukluk, bu söyledik lerin... Hiç de değil!.. Dün geceyi ben nasıl geçirdim, bilmezsiniz..» Neden?.. Perihanın buna vereceği cevab şimdi hemen oracıkta onları birbirinin kollarına atabilirdi. Bunu genc kadın da anladı. Fakat, nedense birdenbire silkindi; içinden gecenleri inkâr etti: Yann belki bu kadınla karşı karşıya aeleceğim. îkimizi yan yana görecek, karı koca olduğumuzu anlıyacak. Ben onu tanımıyacağım. O benim arkamdan dudak bükecek, alay edecek... Bunlan düşündüm de ondan... Demek bunun için? Oyleyse boşuna üzülüyorsun, Perihan!.. Seni küçük düşürecek bir şey yapar mıyım ben?. Söz veriyor musunuz?.. Peki, dediğin gibi olsun!.. Bir daha senden habersiz hiçbir yere gitmiyeceğim. Nereye giderseniz beni de götüreceksiniz!.. Peki, ona da peki.. .Perihan yerinden fırladı. Artık çocuk gibi seviniyordu: Ben de, dedi, sizi darıltacak hiçbir şey yapmryacagım, söz veriyorum!.. 13 Perihanın çocukça kıskanclıklan da vardı; bunların içinde azçok haklı olanlar da vardı... Bir gün yarı şaka, yan gerçek kocasına takıldı: Kuzum Allah askına, dedi; kadınlara nekadar çok bakıyorsunuz?.. Feridun gene dalgmdı. Birdenbire anlıyamamış gibi: Ben mi, diye sordu. Kaçtır dikkat ediyorum: Bir yerde güzel bir kadın gördünüz mü artık gözlerinizi ondan ayırmıyorsunuz!.. Şimdi de, buraya geldiğimiz dakikadanberi hiç başınızı çevirmeden, işte şu karşıki esmer kadına bakıyorsunuz!.. Sahi mi?.. Oraya doğru bakıyorum?.. Hiç farkında değilim!.. Haydi canım, olur mu yle şey?.. Ben ne zaman başımı kaldırsam sizin gözlerinizi hep o kadmın üstünde buluyo rum!. înan olsun, dalgınlıktan... Nereye baktığımı bilebilmiyorum. Sonra, bak sam bile, ne çıkar?.. însan, her yere, her seye bakar. Çok güzele de bakar, çok çirkine de... Büyük bir ağac da göze çar par; yeni boyanmış bir kayık da... Biraz başka türlü kesilmiş bir saça da bakılır, göz alacak kadar boyanmış bir başa da.. Daha ne diyeyim, güzel bir kadma da, kötü giyinmiş bir adama da, yürüyüşü herkesten başka bir çocuğa da... Öyle olsun, diyelim; fakat şimdi şu baktığınız kadında, dediğiniz gibi insanm gözüne çarpacak ne var acaba?.. Nesine bakıyorsunuz?.. Ne pek öyle insanm gözünü alacak kadar güzel; ne de giyinişinde bir başkalık var?.. îyi ya öyleyse, demek ki ona bakmıyormuşum!.. Oraya doğru dalmışım da size öyle gelmiş!.. Dahası var: Başka kadınlara ba karken kendi yanmızda da bir kadın olduğunu unutuveriyorsunuz; onu adam yerine koymuyorsunuz; koymadığınızı da herkese belli ediyorsunuzl.. Ben mi?.. Haşa!.. İnkâr ederseniz yalan söylemiş o lursunuz!.. Arada bir sağıma soluma bakmıyor değilim; ;bunu inkâr etmem... Fakat yanımdaki kadını saymamak?.. Bu kadar bayağılığı benden umar mısınız?.. Ne olursa olsun, yaptığmız bu demektir. Kendi yanında bir kadın varken başkalarına bakmak o kadma da hakaret olur. Nitekim, bir kadın da kocasının yanında başka erkeklere bakacak olursa.™ ' Peki, doğru söylüyorsumız!.. Bea de bir daha sizin yanmızda iken hiç kimsenin yüzüne bakmam!.. Pek inanamıyorum; bu huyunuzdan kolay kolay vaz geçebilecek misiniz, bunu hiç de ummuyorum. O kadar alışmışsınız ki... Anlatavım da bakınız, ryi anlamış mıyım?.. Kalabahk bir yere gittik mi, ilkönce şöyle etrafınıza göz gezdiriyorsunuz; sizi tanıyan birisi var mı, diye araştırıyorsunuz. Eğer bir tamdık gö rürseniz, hiç oraya sokulmuyorsunuz.., Sizi bilenlerle yan yana oturmaktan, açıkçası, çekiniyorsunuz!.. Neden?.. Kimseden korkum yok kî benim!.. Var mı, yok mu orasını bilmem. Fakat tamdık insanların arasında oturmak, üç beş kişi bir arada toplanıp konuşmak hiç hoşunuza gitmiyor; sizi sıkıyor... Burası da muhakkak... Hele ben yanmızda iken hiç kimseye görünmek istemiyorsu • nuz. En kuytu köşelere çekiliyoruz!.. Bizi burada tanıyan kim var?.. Yabancı bir memleketteyiz!.. Ben de zaten burası için söylemiyorum. îstanbulda iken de dikkat ederdim.. Hele Adadaki otelde... Neyse, burasını bir yana bırakalıra. Ne diyordum?.. lArkast vari