22 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r Genç Neslin En Güzel Hikâyeleri ANTOLOJİ Yazan : Yaşar Nabi Fıatı 60 kuruş Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri Yazan: Yaşar Nabi Fiatı 60 kuruş ş KANAAT KİTABEVİ .J n u •• ı UflDGŞIflCI )fll umhuri rA«« S3]fl ! DUüD tSTANBUL C A G A L O G L U Telgral ve mektub adresl: Cumhurlyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul, No 246 24298 tdare ve matbaa feısmı 24299 24290 Pazar 22 Mayıs 1938 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrir heyetl: Turkle Vıyanald Akmda Mevcudu tükenme^ftzere jgılıuıan bu çok nefis ve çok faydklı eseflSrTlen kütübi hanelerinızi mahrum bırakmaymız. Mürteci devlet Kafası bozuk olan bir adamın hareketlerinde muvazene aranamıyacağı gibi, bu şartlar altında idare edilen Fransadan da mantıkî hareket çıkması biraz gücdür Atatürkün seyahati Büyük Şef Mersinden Silifkeye hareket etti Cumhurreisimiz dün saat on sekize kadar Mersîn Vilâyet konağında meşgul oldu deki köşkün önüne gelmîş ve orada emsalsiz tezahüratta bulunmuştur. Denizden ve karadan havaî fişekler atılıyor, motörler düdük çalarak bu şenliklere heyecan ve hız veriyordu. «Yaşa, var ol Atatürk» sesleri her taraf ta akisler yapıyordu. Bu candan tezahürat devam ettiği sırada Ulu Önderimiz köşkün balkonuna çıkmışlar, halkı selâmlıyarak iltifatta bulunmuslardır. Büyük Halâskârlarına kavuşan ve kendisini neş'e içinde gören Mersinlıler bir bayram sevinci içinde bulunuyorlar. Büyük Şef bugün saat on sekize kadar Vali konağında meşgul oldu. Sonra otomobille Silifke istikametine hareket ettiler. Naci Akverdi Südet Almanları ile Çekler arasında çarpışmalar oluyor 1 Çekoslovakyada vahim hâdiseler atay meselesinde Fransız hiikumetinın takib ettiği manasız ve yakışıksız hareket tarzı acaba bir istisna mıdır? Fransa devleti, sağlı Mersin, 21 (Hususî muhabirimizsollu bütün Paris gazetelerinın ıkide bir den) Dün şehrimize şeref veren biiyük harflerle ilân ettıkleri gibi açık ve Büyük Şefimiz Atatürk akşam üstü ıleri fıkırli, hürriyet mefhumuna baglı, denizde bir motör gezintisi yapmışlarhakka tapan, halkın isteğıne dayanan bir dır. Avdetlerinde İdman Yurdu derejımle idare edilmiyor mu? niz kolu iskelesinden şehre çıkmışlar Bu memleketin vaziyetini yakından ve kendısini bekliyen büyük bir kalatetkık ettiğımiz zaman suallere menfi cebalık tarafından hararetle alkışlanmışvab vermek mecburiyetinde kalıyoruz. Iardır. Evet, Fransız rükumetinin bize karşı Gece saat 21 de fener alayı tertib takib ettiği hareket tarzı bir istisna değilolunmuş, bütün şehir baştan başa edir ve bu devlet ne ileri, açık, hür fıkirlektriklerle, renkli fenerlerle donatıllerle, ne de halkın isteğine dayanan bir mış, denizde ve karada parlak tezarejimle idare ediliyor. hürat yapılmıştır. İki giin ev>el gelen Le Temps gazetesi Onde Halkevi bandosu olduğu halKahıre muhcbirinin bir mektubunu neşrede gencler, partililer coşkun bir sel diyordu. Orada hayretle okuyoruz ki halinde gelen bu alay büyük bir intikapitülâsyoılan ılga eden ve Mısırın iszamla Reisicumhurumuzun ikamet tiklâlini tanamlıyan 8 mayıs 1937 Monbuyurduklan Belediye parkınm içintrö mukavelesi Fransız parlamentosu tarafmdan râlâ tasdik edilmemiştir. Mon'rö mukavelesini imzalıyan bütün millethrin ve Mısırla en ziyade alâkadar olan Jngilterenin bile çoktan tasdik ettiği ymi vaziyeti ileri fikirli ve demokrat Frarsanın bir türlü hazmedememesinin seboi ne olabilir? Paristeki parlamento Moıtrö mukavelesini tasdik etmezse Mısır stıklâlini kazanmış addedilmiyecek mi sarici? pu mantıksız hareketleri ancak §u şekiüe izah mümkündür: Fransa, Umumî Harbdenberi büyük br derde müptelâ bulunuyor: Adam yefştirememek, kısırlık. Dıkkat ediniz bupün bu memleketin başında bulunan idaBeyrut (Hususî muhabirimizden) ecilerin bilâistisna hepsi 1914 ten evvel Hatay intihabı hakkında Kont dö Maretişmiş, şöhret yapmış hatta o zamanlar ayni yerleri işgal etmiş adamlardır. Fran tel'le mühim bir görüşme yapmak üzere sanm en büyük maliyecisi Caillaux yet buraya gelip Fransanm manda mümessili miş beş yaşındadır. Sosyalistlerin lideri ile baş başa ve yalnız saatlerce konuştukLeon Blurn ve arasıra Hariciye Nazırlı tan sonra îskenderuna avdet eden Garroğına geçen Paul Boncour altmış beşini nun hareketinden, Beyrutun Fransız meaşmıştırlar. Her nekadar genclik yaşla hafilinden çıkan bir takım şayialar aksetölçülmezse de bu adamlar ve arkadaşla meğe başladı: Atatürk vahim surette hasn dünyayı 1870 gözlüklerile seyretmekte ta imiş! Bu haberi manda mehafili ve ondevam ettikleri içın idare ve kontrollan ların çığırtkanlan, memnuniyetle ve dualtında bulunan devlete mürteci damga daklarmda bir tebessümle, naklediyor sını aşılamış bulunuyorlar. Farkında ol lardı. Zaten, buraya son günlerde gelen M muyorlar ki geçen her sene, her ay ve hergün bizi Ondokuzuncu asırdan müte sır gazetelerinde Londradan gelen bazı telgraflar görmüştüm. Bu telgraflar Paris madıyen uzaklaştırmaktadır. mehafilinin malumatına atfen Atatürkün Fransız politikacılarımn kafalarında esen cahillık ve gerilik havasına dair bir yeniden vahim surette hastalanmiş o'duğunu bildiriyordu. Ayni günlerde İstanmisal: Bizden bahsederken sık sık «Osmanlı Cumhuriyeti» tabirini kullanırlar. bul ve Ankaradan gelen Türk gaze'eleri İlk bakışta bunu bir şaka zannetmek ka ise Atatürkün tamamen âfiyet kesbetmis bildır. Fakat iki kelimelik şu acayib ter ve gezmeğe, devlet işlerile müstemiren kib çok ciddî makaleleri süsler. Ekseri meşgul olmağa başlamış bulunduklannı [Arkası Sa. 7 sütun 4 te] ya tanınmış bir imza sahibi olan ve Türkiye hakkında kalem yürüttüğü için tabiatile bizi tanıdığını iddia eden muharrir sadece bu iki kelime ile ne Osmanlıları, ne Türkleri, ne dünü ne de bugünü bilmediğini ispattan başka ne yapmıştır? Bu kör cehaleti yalnız bize karşı sanmamalıyız. Aldanırız. İşte taze bir misal daha: Üç gün evvel gelen Action Française gazetesinde meşhur edib Alphonse Daudet'nin oğlu Leon Daudet Dahiliye Nazırı Albert Sarraut'ya çatarken aynen şöyle yazıyor: «1934 te Sırb Kralı Aleksandr Marsilyada oldürüldügü zaman bu adam Dahiliye Nazırı idi. Sırb Kralı bunun ıhmali yüzünden katledılmiştir. Sırbistanın dostluğunu kaybettik. Müsebbibi bu adamdır.» Kendi memleketlerinde canına kıyı'an müteveffa Aleksandr'ın Sırb değil " u Ygoslav Kralı oiduğunu, 1918 denberi Srbistanın Yugoslavya ismile yeni ve ditc bir hayata kavuştuğunu unutarak köhm tabirler kullanan bu muharririn düşüncelerini idare eden muharrik kuvvetin cehalet mi yoksa iliklerine kadar işliyen muhafazakârlık zihniyeti mi oiduğunu kestirmek pek kolay olmasa gerek. Fransanm siyasî münevverleri arasmda esen bu hava umumidir. Sağlı sollu rengârenk ideolojilerle kendi kendini kemiren bu cemiyet bir tek noktada birleşmiş görünüyor: Körü körüne muhafazakârlık. Bütün siyasî cereyanlar tereddi etmiş vaziyettedirler. Sağ temayüllerin gayesi eski aristokrasiden kalma beş on arazi IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIMI Miistemlekecilik entrikaları Hainane maksadlarla uydurulan haberler Fransa harbe mihazırlanıyor Ankara 21 Haber aldığımıza göre Hatayda Fransız memurları otomobillerle hudud üzerindeki bazı Hatay köylerile gene hudud üzerinde ve Hataya mücavir köylerde binek ve ko§um hayvanlarile köylerin kadın ve erkek nüfuslarını ve silâh tutabilecek erkeklerini ve bir harb vukuunda her köyiin besliyebileceği kuvveti ayrı ayrı tesbit etmişlerdir. Diğer taraftan, bir bölük Fransız askeri Suriye Türkiye hududu üzerinde bulunan Meydanıekbez civanndaki demir köprüyü muayene ederek altına dinamit koymuştur. (a.a.) lllllllllltlllllHIIIIIIIIIIIIMIIllllllllIIIIIllllll Çek • Alman hududunda bulunan ve hâdiseler cereyan eden şehirlerden Aussig'den bir manzara. Madalyon içinde M. Henlein Meksikadaki isyan General Cedillo dün tayyare ile firar etti Garro, Hataydaki intihabın seyrini değiştirmek ve Türkler üzerinde menfi bir tesir yapmak için Büyük Şefimizin hasta oiduğunu işae ettirdi Meksıka 21 Cedillo'nun taraftar lan Rio Verde ile kasında belediye intihabatı yapılacağın « San Luis arasın dan iki gündenberi fırkalar büyük bir fada şimendifer hataliyet göstermeğe başlamışlar, bu müna m tmı kesmişlerdir. sebetle bir çok hâdiseler cereyan etmiştir, Bunlar ayni suret Dahilde rjümayişler, musademeler birle telefon ve telbirini takib ederken Almanyanın Çe * graf hatlarım da Londra 22 (Hususî) Çekoslovak koslovakya hududunda tahşidat yaptığı kesmişlerdir. yada vaziyet yeniden nazik bir safhaya şayi olmuş, bunun üzerine Çek hükumeti Hükumet ta3^'a releri asileri takib Asi General Cedillo girmiştir. endişelerini Londraya bildirmekle bera etmektedır. Yann Pragda ve 250 intihab mınta [Arkası Sa. 9 sütun 4 te] Almanyanın hududda tahşidat yaptığı haberi üzerine Ingiltere tesebbüslerde bulundu Çek ordusu Her ihtimale karşı Harekete hazırlandı General Cedillo kaçıyor Lardo «Teksas» 21 Lardo Taymis gazetesi Meksıkalı General Cedillo'nun Sen Luis dö Potosi'den tayyare ile kaçtığını ve akşam Bronsvil hava meyda nına muvasalat edeceğini yazmaktadır. Generalin zevcesile dört kızı otomobille Lardo'dan geçerek Bronsvil isti kametinde yollarma devam etmişler dir. Elektrik şirketi ıımum müdürlük olacak Satın alma mukavelesi yarın Ankarada Nafıa Vekâletinde imza olunuvor thtilâlci reısinin beyanatt Dünkü spor hareketleri Beşiktaş Alsancağı beşe karşı sıfırla mağlub etti Edirne Istanbul bisiklet yarışı neticelendi, Robert Kollejde atletizm müsabakaları yapıldı Meksika 21 Novedads gazetesinde çıkan beyanatında General Cedillo taraftarlarının hükumete müzaheret et Ankara 21 (Telefonla) Nafıa VeSatm alma mukavelesi pazartesi gümek için sılâhjandıklarını söylemiştir. kili Ali Çetınkayanm reisliği altında nü öğleyin imzalanacaktır. General müsellâh bir hareketin başma toplanan Vekâlet alâkalı murahhas Mukavelenamenin esas hükümlerî geçmek tasavvurunda bulunduğu hak ve müşavirlerile Elektrik şirketi mü şöyle hulâsa ediliyor: kındaki haberi tekzib etmiş ve demiş messilleri satın alma mukavelesine daSatm alma bedeli 11 milyon Türk lihil olması lâzım gelen bütün teferrüata rasıdır. %5 faizle yirmi senede ödene tir ki: « Bizim ne bombardıman tayyarele aid işleri ve tatbikata müteallik usulle cektir. Aynen teslim almacak kömür, rimiz, ne toplanmız, ne de makineli ri görüşmüşler ve hepsi üzerinde anlaş yağ ve sair malzeme iki tarafça sekiz tüfeklerimiz vardır. Yegâne silâhımız mıslardır. [Arkası Sa 5 sütun 3 te] " " " iıniMiı nııiıı ıııiMiiMiMtıııııı 11 • 11 • • r • 111 M 11 • 11 • 11 ıııiıııiMMitıtııııı Miıımıııııtıııııııımııımııııııııl adalet ve müsavata olan imanımızdır.> Cedillo'nun taraftarları Novedads gazetesinin muhabirine şefleri fena muameleye maruz kalmadıkça hiçbir ha rekette bulunmıyacaklarım söylemiş lerdir. (a.a.) 1111111111111 General Mariçin yaptığı tetkikler Misafirimiz, Kayseri fabrikasını gezdi, Eskişehire hareket etti Kayseri 21 (Hususî muhabirimız den) Yugoslavya Harbiye ve Bahriye Nazırı General Mariç'le Mıllî Müdafaa Vekilımiz Kâzım Özalp ve misafırimi zin milmandarları bugün saat 9 da hususî trenle buraya geldıler. İstasyonda Vali. Kolordu kumandan vekili, zabitan ve kalabalık bir halk tarafından coşkun tezahüratla karşılanmışlardır. Misafir ler, Tayyare fabrikasını, askerî kışlalan, bez fabrikasını gezmişlerdir. Misafirler akşam üzeri ayni trenle Ankaraya hareket etmişlerdır. Misafirimiz Eshişehre hareket etti Ankara 21 Yugoslavya Harbiye ve Bahriye Nazırı Orgeneral Mariç bu akr Arkası Sa. 3 sütun 4 de} Kız ve san'at okulları sergisi dün açıldı Maarif Vekilinin bir nutkundan sonra sergiyi Başvekil Celâl Bayar açtı Ankarada güzel bir sergi Dünkü futbol maçından bir intıba stadyomunda ancak 1500 2000 kişi toplanabilmişti. Maçı hakem Tarık idare etti. Takımlar şu rertiblerle oynadılar: Beşiktaş: Mehmed Ali Hüsnü, NurîRifat, Feyzi, Fuad Hayati, Muzaffer, Hakkı, Şeref, Eşref. {Arkası Sa. 6 sütun l d e ] Dün Taksim stadyomunda Izmirin Alsaıcak takımı birinci nfaçını Beşiktaşa karşı oynadı. Galatasaraym İzmir müsabakahn dolayısile yapılan neşriyat, futbol mtraklılarmda bu haftaki maçların zevksiz cereyan edeceği hakkında haklı NADİR NAD1 lArkası Sa. 7 sütun 5 te] bir kamat edindirdiği için dün Taksim Ankara, 21 (Telefonla) Kız enstitüleri ve san'at okulları sergisi bugün saat on altıda merasimle açıldı. Başvekil Gelâl Bayar, Meclis reisleri, Vekiller, meb'uslar, Maarif erkânı, bazı sefırler ve diğer alâkadarlardan müteşekkil 1500 kadar davetli, açılış merasiminde hazır bulundular. Maarif Vekili Saffet Ankan serginin maksadını anlatan güzel bir kan serginin maksadını anlatan güzel açış nutkunda ezcümle dedi ki: «Bayanlar, baylar, Davethnize lutfen icabet buyurarak meslek mektebleri okullarınızı taltif etti ğinizden dolayı derin şükranlarımızı su narım. Göreceğiniz bu sergi, Türkiyede meslek mekteblerinin toplu olarak açılan ilk sergisidir. Bu teşebbüs de, cumhuriyet nesline Atatürk evlâdlarına nasib oldu. [Arkası Sa. 3 sütun 1 de] Maarif Vekili Saffet Arıkan
