16 Nisan 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAHİFELERDE 3 üncüde: Musahabe: Eti senin, kemiği benim Hüseyın Rahmi Giirptnar 4 üncüde: Hikâye: İntikam! Murad Sertoğlu 5 incide : Mısır mekhıblarr Rüştü Aras, Kahirede nasıl istikbal olundu? M. Teker umhuri İSTANBUIİ CAĞALOĞLÜ * • 1C «• 1QQQ p yil S3)fl '. 5000 relgral ve meKuD adresi: Cumnarlyet, tstanbuJ Posta fcutosu: İstanbul. No 245 uUtHSnBSl İD NIS3I1 1000 Telefon: Ba?muharrlı ve evl: 22366 rahrlr hevetl: 24298 tdare ve matbaa bstm 24299 • 24290 Aylık san'at salon mecmuası 1 Mayısta çıkıyor Alman matbuatında Bol ve ucuz elektrik bazı falsolu Bütün yurdda elektrik neşriyata dair on zamanlarda Alman matbuatı bîzı oldukça hayrete düşüren bazı yazılara sahne olmağa başladı. Iki üç yüz sene evvelki tarihî hâdiseleri mevzu olarak seçen Alman muharrirleri Türklerin Avrupadan çekılmesinde Cermenlik hissesine düşen muvaffakiyet payını tebarüz ettirmeğe çalışıyorlar. Bir ay kadar oluyor galiba Hamburger Fremdenblatt'ta bu zihniyeti güden bir makale çıkmıştı. $imdi, haftalık Berliner Illustrirte gazetesinin son nüshasında Viyananın ikinci Türk muhasarasından kurtanlması hâdisesini bir Alman zaferi şeklınde göstermeğe çalışan sahifeler dolusu uzun bir yazı görüyoruz. Eğer Alman matbuatı Nasyonal Sosyalist fırkasının direktiflerile hareket eden bir müessese olmasaydı bu yazılara temas etrrıeğc belki de lüzum görmezdik. Geçmiş zamanlardaki muharebeleri, düşmanlıkları, askerî muvaffakiyetleri hatırlatarak ferdlere yurd sevgisi aşılamağa çalışmak modern milliyetçilik prensiplerine uymıyan bir usuldür. Bugün azçok okumuş insanlar yurdlannı sevmek için, eskiden olduğu gibi başka bir millete kin beslemeğe veya diğer milletleri aşağı görmeğe ihtiyac kalmadığmı bilirler. Bazı Alman muharrirlerinin başka tjirlü düşünmüş olmaları bizi alâkadar etmiyebilirdi. Fakat bugün Alman matbuatı nasyonal sosyalist fikirlerinin yegâne neşir vasıtasıdır. Bütün Almanlar manevî gıdalarını Nasyonal Sosyalist fırkasının kontrolü altında çıkan kitab, gazete, fılim ve piyeslerden alıyorlar. Kumandası altında bulunduğu makamın kendisine telkin ettigi fikirleri muhkem bir ka&â saddkatile iauhaf»ıa eden disiplinli Alman cemiyetine bu gibi yazılann okutturulması veya okutturulmasına müsaade edilmesi Almanyaya ne fayda temin eder bilinemez. Fakat herhalde yapılan hareket iki memleket arasmdaki dostluk havasını kuvvetlendirecek birşey değildir. Dollfuss Avusturyasının tutunacak yeri yoktu. O topraklarda yaşıyan altı buçuk milyon insan, yanıbaşlannda koskoca asçabeyleri varken her tiirlü ekonomik inkişaf imkânlanndan mahrum bir halde müstakil yaşamanın manasmı anlıyamıyordu. Dollfuss bu cemiyetin izahını hiristiyanlıkla, katoliklıkle yapmağa çalıştı. Bu uğurda hiçbir propaganda fırsatmı kaçırmıyordu. 1933 te Viyananın Türkler tarafından muhasarasmın iki yüz ellinci senesini bahane ederek, bir türlü tutmıyan müstakil Avusturya fikrini son defa olarak asılamağa kalkıştı. Viyana şehrinde Türkler aleyhinde eskiden kalma bircok eserler bulunduğu halde bunlara yeniden bir sürü plâkalar, kitablar, piyesler, hatta şiirler ilâve edildi. Devlet tiyatrosunun yanındaki sokaklardan birinde duvara kakılı duran bronz levha Dollfuss'un eseridir. Sehrin en işlek bir yeri olan Never Mark'taki Kapuçiner kilisesinin önünde, geceleri tenvir edilen (hâlâ ediliyor mu?) Marks D'Aviano'nun . heykelini de Dollfuss yaptırmıştı. Bu arada Türkleri barbarlıkla, medeniyet düşmanlığile tavsif eden çirkin yazılar da görülüvordu. Cumhuriyet, o zaman bu manasız ve bayağı taşkınlıklara karşı icab eden cevabları vermjgti. Bu sütunlarda Dollfuss'un yanlıs hareket ettiğini halka mılliyet hissi aşılamak için mutlaka başka bir millete karşı düşmanlık hislerinin öne sürülmesine lüzum olmadığmı ve içtimaî iktısadî sartlardan mahrum bulunan bir milletin bu gibi sun'î şırıngalarla yaşamıyacaâım ızah eden bırçok yazılar yazıldı. Hâdiselerin aldanmadıgımızı gösterdıklerini tekrara lüzum görmüyoruz. Fakat... * * * Avusturyanın Almanyaya ilhakmdan sonra artık bu gibi manasız telkinlerin de sona ereceklerinı ümid edıyorduk. Doll fuss'un hıristiyan Avustuıyaya mal et mek istediği «Viyananın Türklerden kurtuluş» unu Hitler'in Cermen Almanya hesabına bir zafer olarak kayde teşebbüs etmesini ve bu arada babalarımız hakkında tuhaf mütalealar yüıütmesini hayretle karşılanz. Irkçılık mistiği güden nasyonal sosyalizm Almanyasından diğer ırk ve milletlere karşı hürmet beklemek hak santralları tesis ediliyor İkinci beş yılık sanayi plânı projesine giren santrallerin şartnameleri hazırlandı, tesisat için ciddî firmalardan teklifler alındı Ankara 15 (Telefonla) Öğrendığime göre, memlekete bol ve ucuz elektrik enerjısı temmı yolundaki calışma mühim bir safhada bulunmaktadır. ikinci beş yıllık sanayi plânı projesine giren Zonguldak ve Kütahya mıntakaları santrallarına aıd fennî şartnameler bitinlmiş ve ciddî firmalardan bunlara daır teklifler alınmıştır. Zonguldak santralından almacak enerji, güzergâhı arazi üzerinde tetkık ve tesbit edılmiş olan elli kilometrelik bir hava hattile Ereğli limanına kadar götürülecektir. Kütahya santralından alınacak elektriği Istanbula kadar nakledecek hava hattının güzergâhı da arazi üzerinde tetkik ve tesbit edılmiştir. Elektrik isrihsalınde Ankara, Is tanbul, Eskişehir ve Kütahya mıntakalannda (kömür, su, linyit) Sıvas Amasya, Erzurum Erzincan Kars, Malatya Elâzığ Diyarbakır, Antalya ve civarı, Adana, Kayseri mıntakalarında (su) dan, Zonguldak mıntakasında da (kömür) den istifade edilecektir. [Arkası Sa 6 sütun 4 tel Ihtilâlci kuvvetler dün Vinoroza'yı zaptettiler Yumurta ihracatçılannın Bu suretle hükumetçi İspanya ispanyadan alacakları birbirinden rabıtasız iki ayrı Para, Ispanyol blokajından tediye ediliyor îspanyaya ihrac ettikleri yumurtala rın bedelini İspanya dahılî harbi dolayısile iki senedenberi alamıyan yumurta ihracatçılarımızın bu alacaklannm Mer kez Bankasında mevcud İspanyol blokajından tediye edilmesine dair hükumetimizin verdiği karar, yumurta ihracatçılan tarafından fevkalâde büyük bir memnuniyetle karşılanmıştır. İki senedenberi hükumetimizin sîyasî bir nezaket göstererek tediyesini beklediği bu paranın miktarı 400 küsur bin liradır. Ayni miktarda Merkez Bankamız da Ispanyanm bloke parası vardır. Bu paranın alınamaması yüzünden çok mü teessir olan piyasada dün umumî bir genişlik ve ferahlık görülmüstür. {Arkası Sa. 5 sütun 2 de] ispanyada harbin sonuna dogru ^ parçaya bölünmüş oluyor BURCOS * * Garib ve manasız bir hareket! Elektrik şirketile yapılan müzakereler dün durdu Şirketin delegeleri, hazırlanan müzakere zaptını imzadan istinkâf ettiler, Vekâlet esaslı tedbirler alıyor Ankara 15 (Telefonla) îstanbul Elektrik şirketi murahhaslarile Nafıa Vekâleti arasmda tstanbulun umumî hayatmı tehdid edecek derecede bozuk o lan tesisatın ıslahı ve halktan fazla alı nan paralann iadesi etrafında müzakereler cereyan etmekte olduğu malumdur. Müzakerelerin başlangıcında iki taraf murahhaslan bir program tertib etmişler ve müzakere edilen meseleleri zabıt altına almağı ve bu zaptı imzalamağı tesbit ve kabul etmişlerdi. Günlerdenberi devam etmekte olan müzakerelerin zabıtları bu suretle hazırlanmış ve iki tarafça da imza edilmiştir. Ancak son günlerde şirket murahhaslan lllMlıınıııiııııııııııııııııııltl IIMimiimlllMIMIIIIIIIIIIII Denizbankta yeni tayînler yapıldı Bu suretle umumî teşkilâtın temeli kuruldu Akdeniz kıyılarmda bulunan Frankistlerin ve Hükumetçilerin cephelerini gösterir harita Londra 15 (Hususî) tspanyadan Tortosa'nm cenubunda ve Akdeniz sa alman son haberlere göre, General A hilinde kâin Vınaroz şehrini zaptetmiş randa'nm kumandası altında bulunan Ierdir. ihtilâlci kuvvetleri bugün saat 15,45 te ""*• lArkast Sa. 7 sütun 2 de] zabıtlann imzasmdan sebebsiz olarak istinkâf etmişlerdir. Bu vaziyet üzerine müzakerenin devanu imkânsız hale gel miştir. Şirketin iki senedenberi münakaşada olan vaziyetinin ve ihtilâflann müzakere suretile halli cihetine gidildiği şu sırada murahhasların bu tarzı hareketleri müzakere prensipleri ve salâhiyetlerile kabili telif görülmemiş olduğu gibi müzakere suretile dahi şirketin samimî hareket et miyeceğine yeni bir delil addedilmekte dir. Bu hal karşısında Vekâletin icab eden daha esaslı tedbirleri alacağı zan nedilmektedir. Balkan Iktısad konseyi dün mesaisini bitirdi IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIIIHIIIIIlllllllllllinilllllllllllllllinillllllllllllllll Bir teblig neşredildi Müşterek demiryolu tarifesi için eksperler Bükreşte, ihracat delegeleri de Atinada toplanacaklar Denizbankm îstanbul teşkilâtına aid esas tayinler yapılmış, bu suretle bankanın umumî teskilâtının temeli ku rulmuştur. Denizbanka raptedilen idarelerden İstanbul ve Trab zon limanları müdürii Raufi Manyas Yeni Denizyolları Md. Denizyolları müdür *««/* Manyas ğüne tayin olun muştur. Seyrisefain idaresinin lâğRoma 15 Öğrenildiğine göre salı kabil menfaatlerinin ehemmiyetini takdir vındanberi Denizyolları idaresi mügünü imza edilecek olan îngiliz Italyan eden 1937 tarihli muvakkat anlaşmanın d.ürü bulunan Sadeddin Serim de yeitılâfı, bir mukaddeme ve birkaç madde hükümleri tekrar edilmekte, Yakmşarkta ni îrrdas olunan bankanın Materyal şuden ibaret resmî bir beyannameyi havi bir devletlerin nüfuz mıntakaları hakkındakî besi reisliğine getirilmiştir. Liman idaresi protokolla müzakerelerin mevzuunu teş 1927 tarihli İngiliz İtalyan muahedesî müdürlüğünü vekâleten bu idarenin mükil ermiş olan bütün meselelere dair mer teyid ve Süveyş kanalından bütün gemi» dür muavini bulunan Hâmid Saracoğlu butatı ihtiva eylemektedir. Bu meseleler lerin serbestçe geçmelerini temin eden, idare edecektir. Akdeniz, Yakmşark, şarkî Afrika ve 1888 tarihli beynelmilel mukavelenir» Dün sabah Raufi Manyas Denizyol ispanya işlerinden ibarettir. mer'iyeti tasdik edilmektedir. lan idaresine giderek Sadeddin Serimden İtilâfta, iki tarafm Akdenizdeki müte[Arkası Sa. 7 sütun 5 tej vazifesini tesellüm etmiştir. ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı ıııtıiıııııı ıııııııııııııııııııııııııııııtıııııııııııııııı ııııııııııııııııııııııııııı ıııııııııııııııı ı ıııııııuı, Denizbank Umum Müdürlüğü, De nîzyollan idaresini kısa bir zamanda a zamî istifadeli ve yüksek bir işletmeye mazhar kılacaktır. lArkası Sa. 5 sütun 5 tel Itilâfın salı günü imzalanması bekleniyor Pariste bu anlaşmanın Fransa ile İtalya arasmdaki bir çok meseleleri de halletmiş olacağı düşünülüyor ingiltere italya anlaşması Şehir plânı üzerinde ilk tetkikler Munzam proje raporu üzerinde tetkikat yapacak Emlâk satışını tanzim olan muhtelit komisyon azaları seçildi için yeni bir kanun lâyihası hazırlandı Dün son toplantısını yapan Balkan İktısad konseyinde bir görünüş Dün Ankaradan şehrimîze gelen bir haber, gayrimübadilleri fevkalâde mem nun etmiştir. Bu habere göre, Maliye Vekâleti, gayrimübadil işlerini tasfiye için tetkiklerini tamamlarmş ve bu tet kikler neticesinde bir proje hazırlıyarak Başvekâlete vermiştir. Bu projeye göre, gayrimübadil heyeti lâğvedilecek, işleri Gayrimübadiller ce miyetine devrolunacaktır. Diğer taraftan gayrimübadillere aid emlâkin satışı işini tanzim için de bir kanun lâyihası hazır lanmıştır. Meclis ruznamesine alınmış olan bu kanun lâyihasında, gayrimübadillerin istihkaklarına karşılık olarak satı Şehir Meclisinin Muhtelit Encümen azaları şehir plânına bağlı kroki lan emlâkin tahakkuk edip tahsil edile üzerinde ilk teikiklere başlarken memîş devlet vergilerile belediye resimlerinin terkin olunacağı hakkmdaki hüküm İstanbul Umumî meclisi, dün öğleden hir plânma göre hazırlanan harita ve lcade vardır. sonra ikinci reis vekili Tevfiğin reisliği bartma plânlar konulmuştu. Azadan lArkası Sa. 5 sütun 1 de] altında tpplanrnı§tır. İçtima salonuna, §e: lArkast Sa. 7 sütun 4 tel Gayrimübadilleri sevindiren haber M. Prost'un projesine aid rapor Şehir meclisinde Konsey gelecek içtimamı Bükreşte aktedecek Balkan Antantı Ekonomik konseyi, dün öğleden sonra toplantısını yapmış ve 6 ncı içtima devresi mesaisini bitirmiştir. Konsey, bir teblig neşretmiştir. Bu tebliği aynen ahyoruz: Neşredilen teblig rinin ekonomi müessesatının teşriki mesaisini sıklaştırmak üzere, ihracat ve bu gibi diğer müesseseler delegelerinin bir an evvel Atinada toplanmalanna karar vermiştir. Konsey, Balkan Antantı memleketlerinin tertib ettikleri enternasyonal fuar lara bu memleketlerin bundan böyle mecburî olan iştiraklerinin daima daha ziyade genişlediğini de müşahede eylemiştir. Konsey, geçen içtima devresindenberi Ticaret odalari dört devlet arasmdaki ticarî mübadele Konsey, Bükreşte biri Yunan Ru hacminin hissedihr derecede artmış oldu men ve diğeri Türk Rumen Ticaret Oğunu memnuniyetle müşahede eylemiştir. dalarının tesisini memnuniyetle kaydet NADtR NAD1 lArkası Sa. 5 sütun 3 tel . Konsey, Balkan Antantı memleketle miştir, lArkası Sa. l sütun l del