15 Mart 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YENİ ÇlKTIı Atatürk Ruzvelt Musolini Birleşik Amerika Cumhuriyetleri eski Ankara sefiri General Şeril'in üç büyük devlet reisi hakkında bütün dünyada alâka uyandıran eseri ÜÇ ADAM umhuriyet I . yinco tSTANBUL CAĞALOĞLÜ yil SSyi.' 4yOO Telgraî ve mefctulj adresl: Cumnnrlyet, Istantraı Posta fcutusn: Istanbru. No 248 Telefon: Baflmuharriı ve evl: 22363 Tahrlı heyetlt 24298. İdare ve matbaa bsnu 24299 • 24290 FOTO MAGAZiNj Aylık edebî, tarihî san'at mecmuas Zengîn tablo, resim ve tamnmış imzaların yazılarile yakında çıkıyor Her kitabcıda arayınız. ^ Salı 15 Mart 1938 J Hitler dün Viyanada tezahüratla karşılandı ve halka hitab etti Allah Avusturyayı Hitler vasıtasile korumuş ve mukaddes Alman devleti kurulmuştur» Fransa,Çekoslovakyaya Askerî yardım yapacak Hükumet dün Çek sefirine, Çekoslovakya taarruza uğrarsa filî olarak müdahale edeceği hakkında resmî teminat verdi Paris 14 (Hususî) Fransa, taarruza majuz kaldığı takdirde Çekoslovakyaya askerî yardımda bulunacağma dair Çekoslovakyaya resmen teminat vermiştir. Fransız Başvekili M. Leon Blum ile Hariciye Nazın M. Pol Bonkur bugün Çekoslovakyanın Paris elçisi M. Ususki'yi kabul ederek Çekoslovakyaya karşı bir taarruz yapıldığı takdirde, Fransanın Çekoslovakya ile akdettiği ittifak ahkâmına göre hareket edeceğini resmen bildirmişlerdir. ring tarafından Berlindeki Çekoslo vak sefirile Almanyanın Çekoslo vakyaya karşı hasmane hiçbir niyet beslememekte olduğunu temin için yapmış olduğu beyanatın metnini göndermiştir. Diplomasî mehafil, Almanyanın bu hareketine Ingilterenin resmî bir mahiyet izafe etmek niyetinde olduğunu ehemmiyetle kaydetmektedir ler. Nota, merkezî Avrupa statüsü hakkında bir itilâf vücude getirmek üzere Berlinle yapmakta olduğu müzakerelerde Büyük Britanya için bir hareket noktası vazifesini görebilecektir. [Arkası Sa. 3 sütun 5 te\ Alman beyanatının metni Londraya gönderildi Prag 14 Londranın arzusuna tevfıkan Çekoslovak hükumeti, Gö Ortada, Avusturya Başvekâletine çekilen Nazi bayrağı, sağda Halk bir radyo mağazası önünde Hitler'in nutkunu dinliyor Yiyanadan dün gelen resimlerden: Halk Başvekâlet binası önünde Nazi bayrağını selâmlıyor ingilterede fevkalâde tedbirler Mecburî askerlik usulü ihdas ediliyor Dün Avam Kamarasmda Çekoslovakyaya dair şiddetli müzakereler oldu, Başvekil hâdiseleri ve hükumetin vaziyetini izah etti Londra 14 (Hususî) Kabine bu Asıl Dava nchluss hâdisesinin büyük garb demokrasilerinde uyandırdığı re' aksiyon bekledığimiz gibi çıktı. Harb korkusile titriyen dünya, kuvvelin ve reahtenin önünde eğilmiş bir manzara göstenyor. Fransız gazetelerî Avusturya meselesini şimdiden olmuş bitmiş bir i§ gibi sayıyorlar; daha ziyade yakın istikbalin muhtemel tehlikelerile meşguller. Avusturya gitti diyorlar, ya Çekoslovakya ne olacak? Londradaki Fransa büyük elçisinin İngiltere Hariciye Nazınna bildirdiği çok ehemmiyetli bir teklifi nazırlar meclisinin tetkik edeceği söyleniyor. Bu tekhf, Almanya tarafından Çekoslovakyaya bir tecavüz yapıldığı takdirde iki memleketin birlıkte harekete geçeceklerini bıldiren bir İngıliz Fransız beyanname'inın neşndır. Bıliyoruz ki Fransa, 1935 te imzalanan karsılıkk yardım muahedesile Çekoslovakvaya karşı üzerine bazı taahhüdler almıştır. Ayni şekilde muahedeler Rusya ile Çekoslovakya ve Fransa ile Rusya arasında da vardır. Bunlardan daha şümullü askerî bir ittifak da Fransayı Polonya ile birleştirmektedir. Fakat son senelerde orta Avrupadaki siyasî cereyanlar Fransanın hiç de hoşuna gitmiyecek bir şekilde inkişaf ettikleri için Paris hükumeti selâmeti Londranın yardımmdan başka bir yerde arıyamıyor. Avusturya Milletler Cemîyetinden de çekildi, elçilerinin salâhiyeti Alman sefirlerine devredildi Hitler bugün mühim bir nutuk söyliyecek . i ' Avusturyada bütün teşkilât sür'atle değiştiriliyor. Viyanaya mütemadiyen askerî küvvetîer gelinektedir. Çek hüdudundaki gümrük postalarmı da Alman askerleri işgal etti Viyana 14 (Hususî) M. Hitler bugün saat 12 de Linz'den hareket ede rek saat 16 da Viyanaya muvasalat et mistir. Führer'in geleceğini haber alan halk sokaklara dökülmüş ve devlet reisini misli görülmemiş tezahüratla karşıla mıştır. Şehir görülmemiş tarzda donan mıştı. Trenlerle halk geliyordu. Hitler'e, iki yüz avcı ve iki yüz elli bombardıman tayyaresi refakat etmekte idi. Linz ile Viyana arası muayyen olarak üç saat ise de Alman devlet reisi, halkm tezahüratı sebebile bu mesafeyi ancak 6 saatte alabilmiştir. Viyana adeta, kabına sığamıyan milyonlarca kişiyi alamıyor, gibiydi. Hiller'in nutku îabah iki saat süren bir toplantı yapmıı ve Avusturya meselesile bu hususta Başvekil tarafından Avam Kamarasının bugünkü celsesinde irad edilecek nutku tet kik ve müzakere etmistir. «Büyük Almanya kuvvetli Alman ordusunun himayesi altındadır Viyana 14 (Hususî) M. Hitler'in bu akşam nutuk söylemiyeceği radyodan ilân edildıği halde, halk bir türlü, Emperyal oteli civarından ayrılmak istememiş ve misli görülmemiş tezahüratta bulunarak Führer'i görmek istemiştir. M. Hitler halkın arzusunu tatmin ederek, yüz binlerce Viyanalmın alkışlan ve «yaşa» sadalan arasında balkonuna çıkmış ve hemen her kelimesi şiddetle alkışlanan aşağıdaki kısa hitabeyi irad etmistir: {Arkası Sa. 1 sütun 6 dai Başvekilimizin genclikle yakm ve canlı alâkası Dün Ankarada Gencler Birliğinde çok mühim ve samimî hasbıhal yapıldı Ankara 14 (Telefonla) Başvekî limiz Celâl Bayar bu akşam 17 de An kara Genclerbirliği merkezine gelerek toplu bir halde bulunan sporcuların ara smda bir saatten fazla kaldı. Toplsfntı Ankara Genclerbirliğinin 15 inci yıldö nümü münasebetile kulübün yeni loka linde yapılmış ve birliğin fahrî reisi Adliye Vekili Saracoğlu törene Federasyon ve diğer kulübler erkânını da davet et miştir. Başvekil kulübe Şükrü Saracoğlu ile birlikte geldi ve Ankaralı sporcularla başbaşa geçirilen saatler spor işleri etrafında çok samimî hasbihallere vesile ol du. lArkası Sa. 6 sütun 1 del Kralın nezdinde Londra 14 (Hususî) M. Çemberlayn bugünkü kabine toplantısmdan sonra Bukingham sarayına gitmiş ve Kral tarafından kabul edilmiştir. M. Çemberlayn öğle yemeğini Kralla beraber yedikten sonra, doğruca Avam Kamarasına gitmiştir. Avam kamarasında ve Başvekilin müzakereler sözleri İngiliz Başvekili M. Çemberlayn nutuk söylerken reyiâm karan üzerine Almanya, Avus» turya hükumetine iki ültimatom verdi, Ondan sonra cereyan eden hâdiseleri biliyorsunuz. Hariciye Nazınmız Lord Halifaks geçen hafta Alman Hariciye Nazırile görüştüğü zaman, İngiliz hükumetinin Avusturyada yapılacak yeni reyiâma büyük bir ehemmiyet atfettiğini söyledu lArkast Sa. 7 sütun 5 tel M. Hitler otomobilinde ayağa kalka rak Nazi usulile halkı selâmlamış ve doğruca Emperyal oteline gitmiştir. On binlerce kişi otel önünde toplanarak tezahürata devam ettiğinden, M. Hitler Halbuki İngiliz gazetelerinin dünkü müteaddid defalar balkona çıkmak ve neşriyatı bu arzuları tatmin edecek kadar halkı selâmlamak mecburiyetinde kal hararetli değil. mıştır. lArkası Sa. 7 sütun 1 de] Times gazetesi «İngiltere için en rnü ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiHiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııtıiııiiHiııııııııııııııııııiıııııııınuıııııııı ıııııııııııııııııııııııııııııııın him olan cihet kendi silâhlanmasıdır» diyor. Deyli Meyl de İngiltere hükumetini «bilhassa hakıkî bir millet olmıyan fakat sulh muahedelerinin sun'î bir muhassalası bulunan Çekoslovakya için taahhüdler almaktan tahzir» etmektedir. Bu münakaşa, ve hükümleri acele ve mevsimsiz buluruz. Daha doğrusu bunlar bir mevzudan bahsetmemek için ileri sürülen bahane mevzularıdırlar. Anchluss oldu. Anchluss'u hazmettiğini gizlemeğe çahşan Avrupa Avusturyadan sonra en yakm tehlike olan Çekoslovakya meselesi üzerinde duruyor. Çünkü o, hiç olmazsa şimdilik henüz bir mesele olmaktan çıkmamıştır. Almanyanın, 1918 de piyasaya çıkarılan bu memleketteki üç buçuk milyon Alman hakkında iddialan olduğundan kimsenin şüphesi yok. Daha üç hafta evvel Reichstag toplantısında Hitler: Hududlarımız civarında yaşıyan on milyon ırkdaşımızın istikbalile alâkadar olmaktan bizi kimse menedemez. Diyerek Avusturyadan sonra Çekoslovakyayı unutmadığmı açıkça bildirmişti. Muharebelerin cereyan ettiği kasabalardan biri Fakat bunun mevsimi henüz gelmeSalamanka 14 Resmî tebliğ: Samper'i zaptetmiştir. Kıt'alarımız hâlâ miştir. Hitler, Çekoslovakyadaki AlAragon cephesinde muzafferane ileri ileri hareketlerine devam ediyorlar. manları zorla ilhaka teşebbüs edemez. Kendisinin politik ustalığı buna mânidir. hareketlere devam olunmaktadır. Kıt'aAlkaniz'de O, Avusturva meselesini adamakıllı yo larımız, Konvantio del Olivar'r, Torre Daroka 14 Franko ordusunun koyacak, bir müddet böylece vakıt Dela Karka'yı, Montalban'ı, Vertice de merkez kıtaatı bu sabah Alkaniz'e girla Horna'yı. Sastago'yu, Kamphijar'ı, miştir. NADtR NAD1 Utrilla madenlerini, Eskuda'yı, Kastello „ tArkast Sa. 3 sütun 3 del lArkası Sa. 3 sütun 4 tel Londra 14 (Hususî) Avam Kamarasının bugünkü celsesinde Avusturya hâdiseleri hakkında mühim müzakereler cereyan etmistir. Başvekil M. Çemberlayn alkışlar arasında kürsüye çıkarak, Avusturya hâdiselerinin tarihçesini yapmış ve ezcümle demiştir ki: « Berhtesgaden müzakereleri Avusturyanın istiklâlini tanımak esasına dayanıyordu. Son hâdiseler vaziyetin değiştiğini göstermektedir. Avusturyanm eski Başvekili Dr. Şuşnig tarafından verilen Orgeneral Cevad, Atatürkün de temsil edildiği Dün birçok şehirler alındı, denize 7, Katalonya büyük merasimle Anadolu yakasına naklohududuna 40 kilometreye kadar yaklaşıldı Bugün Iran Şahinşahınm lunarak Sahrayıcedide defnedildi yıldönümüne müsadiftir Franko ordusu yıldırım hızile Akdenize iniyor Kaybettiğimiz büyük kumandan dün gömüldü lllllllllllllllllllllllllllllllillillllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIılllllllllllll» îranlıların bayramı Bugün Iran Şahinşahı Sa Majeste Rıza Şah Pehlevî nin doğum yıldönümüne müsadiftir. Sahinşah Rıza Şah Pehlevî, yeni İranı kuran büyük bir müceddiddir. Komşu, dost ve kardeş millet, medeniyetin her sahasmdaki büyük terakkileri Şa Majeste Rıza Pehlevî hinşahın zamamnda kazanmıştır. Rıza Şah Pehlevinin muvaffakiyetli himmetleri arasında Iran ordusunun asrî silâhlarla teçhiz ve yeni teşkilâtla takviyesi, Tahran Üniversitesinin küşadı, Iran kadınlarınm inkişafı, memlekette 20,000 kilometre mükemmel yol yapılması, yeni bir endüstri kurulmasmı sayabiliriz. tArkast Sa. 3 sütun 6 da] Solda, kıymetli kumandanm tabutu top arabasmda ve merasime iştirak eden zevattan bir grub Deniz mızıkası, Şubert'in cenaze marşını çalıyor. Onbinlerce insan, bir top arabasına bindirilmiş, üzeri şanlı bayrağımızla sarılı bir tabutun ardırı dan hürmetle yürüyor. Bu tabutun içinde, yapraklarını henüz kapamış bir tarih var. Uzun bir matem kafilesi halinde, Büyükçiftlik sokağındaki köşkten aldığı mız Orgeneral Cevadı Sahrayicediddeki topraktan konağına götürüyoruz. Ordulara kumanda etmiş bir şahsi,yeti, adı, daima «18 mart» la birlikte anılmış, Yüksek askerî Şura azalığına yükselmiş büyük askeri ve bunlarm hepsinden daha belığ bir kıymet ola rak, Atatürke, en kara günlerde, can dan arkadaşlık etmiş adamı, biraz sonra, mezarmda yapayalnız bırakacağız. lArkast Sa. 5 sütun 1 del