2 Aralık 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Dünya muharrirlerinden tercümeler serisi 1213 Babalar ve Çocuklar Hasan Âli Ediz Vasıt Onat 2 cild bir arada 1C0 kr. Turgenief Remzi Kitabevi Ondördüncü yıl sayı: umhuri Atatürkün Hatay rejimine dair intıbaları Her yerde ve her zaman jSoğuğa karşı .«, İ3ui tSTANBUL CAGALOĞLÜ . • . . . . ,,. Telgraf ve mektuto adresi: Cumnurlyet, tstanbul Posta fcutusu: tstanbul, No 246 rclŞcIllDB L uirillCiKSIlllll Telelon: Başmuharrlı re evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. Idare ve matbaa bsmı 24299 24290 abii Kanyak Son sahifedeki ilânı okuyunuz Biiyiik Şef; Hatay mukadderatını bir daha tesbit ve ilân ettiler « Rejimin birinci safhası Hatay Türklüğünün yüksek azim ve enerjisile başladı. Başka türlü olamazdı ve bundan sonra da olamaz.» Dün Millet Meclisinde münakaşalar oldu Maden hurdaları satışlarının men'i lâyihasıda uzun müzakerelere yol açtı ve her iki kanun encümenlere iade olundu Tekaiid kanununun tadili Bayramın bütün anasırın elbirliğiie kutlulandığı Reyhaniye ve Kınkhandan birer manzara Rejimin ilânı bayramına Alevî, Çerkes ve Serbest talebeyi yalnız ilme Ermenilerle Kuseyrî Arabları da iştirak hasredecek veçhile rahat ve huzura kavuşturacak olan bu ettiler. Vaziyet düzeliyor müessesenin tstanbuldan başlanarak Turhiyeimz.de de biran önce vücude getirilmesini istemeliyiz. Iskenderun 1 (Hususî) Bazı tahrikçilerin teşebbüslerine rağmen adedleri pek mahdud olan malum kımselerden başka bütün Ermeniler yeni rejimi büyük bir sevincle kutluladılar. Bu rejimden memnun olmıyanlar menfaatle eski idareye bağh görünen 3 4 kişiden ibarettir. Bütün Hatay Ermenileri Türk kardeşleri gibi candan bir sevinc içindedirler. Bu sevinci izhar için bugünlerde tskenderunda büyük bir toplantı yapılacaktır. Reyhaniyede Reyhaniye 1 (Hususî) Reyhaniyede rejimin ilânı Çerkesler tarafından büyük sevincle karşıJanmıştır. Bayram dolayısile millî oyunlar yapılmış, millî şarkılar söylenmiş, gece fener alayı tertıb lArkasz Sa. 2 sütun 1 de\ Biiyiik bir ihtiyac: Universite obası Hatay halkında ittihad Ankara 1 (A.A.) Yeni Hatay rejiminin mer'iyete girmesi münasebetile, Hatay ve Türkiyenin her tarafından Cumhurreisimiz Atatürke sa' yıstz minnet ve şükran telgrafları gelmektedir. Büyük Şef, bu husustaki ihti&aslarının Ulus Başmuharriri tarafından Ulusta nakîedilmesine müsaade buyurmuşlardır. Milletler Cemiyeti konseyinin kararma göre 29 sonteşrin 937 günü Hatayda yeni reji min mer'iyete girdiği ilân edilecekti. Atatürk bu mevzuda: « Evet, bu olmuştur!» Buyurmuşlardır. Ulus Başmuharririnin ^ân keyfiyeti, bir proçram altın da, Suriye Fevkalâde Komiseri tarafından yapılacağı, bu münasebetle Hatay yeni rejiminin teessüsünde TürkFransız elbirliği tezahür edeceği, Hataylıların bugünü serbestçe tes'idine imkân verileceği ve Hataydaki Fransız delege sinin, Hataylıların Milletler Cemiyetinde kazanmış oldu ğu hakların mümessili vazife sini yapacağı beklenirken, bun~ ların olmadığı haberlerini arzetmesi üzerine Atatürk de mişlerdir ki: « Bunlara dair henüz teferruatlı malumat almadım. Eğer Suriye Fevkalâde Komiseri M. dö Martel Sancağa ge~ lerek, Hatayluarın müstakil rejime kavuştuklarını bizzat ilân etmedi ise ve bu münasebetle Hataylıların bayramlarına şeref vermekten kendini alıkoymuşsa buna diyeceğim yoktur. Hatayda Fransız de ' legesi, Hataylıların, çok şevk ve heyecanla bayram yapma ları tabiî olan bir günde, eğer Hatay Türklerini serbestçe bugünü kutlamaktan menede cek tedbirler almış ise, buna yazık demekle iktifa ederim. Çünkü böyle bir zihniyet devletler arasında yüksek dost luk münasebetlerinin hal ve istikbal için, müsbet yolda yü~ rümek lüzumunun henüz, anlaşılmamış olmastndan ileri gelir. Maamatih herşeye rağ men, Türkiye Cumhuriyeti hükumeti ile Fransa Cumhuriyeti hükumeti arasında Cenevrede imza olunan vesikaların tayin ettiği rejimin birinci safhast, Hatay Türklüğünün yüksek a~ zim ve enerjisile, başlamıştır. Başka türlü olamazdı ve bundan sonra da olamaz. Buna Türkiye Cumhuriyetinin ve Türk milletinin olduğu kadar, bu meselede söz vermiş olan Fransa hükumetinin ve milletinin de şeref ve haysiyeti müsaid değildir.» Dün Mecliste söz söylüyenlerden: M. M. Vekili Kâzım Özalp Refik İuce (Manisa) Tahsin San (Aydın) Ankara 1 (Telefonla) Bugün Millî Müdafaa Vekili General Kâzrm Meclıs saat 15 te toplandı. Ruznamede Ozalp, lâyihanın müzakeresi münasebe * birçok maddeler olduğundan ve bazı lâ tile şu beyanatta bulundu: yihalar üzerinde de birçok hatibler söz al« Arkadaşlar! Bu iş, askerî mütekadığından, içtima geç vakte kadar devam idlerden askerî memur sınıfma geçmiş o • etti. Askerî ve mülkî tekaüd kanununun lanların ve askerî memur smıfında tesçil !8 inci maddesini değiştiren lâyiha üze edilmiş olduktan sonra tekaüde sevkedirinde de çok münakaşa oldu ve bir buçuk lenlerin alacakları tahsisata taalluk eden saat süren müzakerelerden sonra, lâyiha bir iştir. Divanı Muhasebat Encümenine verildi. [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Japon kuvvetleri Nankin Iki Çin şehri daha işgal edildi Japonlar zaptettikleri Italyan ve Amerikan şalopalarını dün geri verdiler Tokyo 1 (A.A.) Resmî tebliğ: Japon orduları Nankin istıkametinde yıldırım süratile ilerlemeğe devam etmektedirler. Şımal mıntakasında Kiangin'i işgal etmiş olan Japon kıt'aları ileri hareketlerine devam ederek 29 sonteşrin sabah saat 9 da Sishekkiu'ya girtnişlerdir. Bu kıt'alar Yangtze nehrinin sağ sahilinden ilerlemeğe devam etmektedirler. Şanghay Nankin şimendifer hattında kâin Lücen şehrini geride bırakarak Tanyaug'a doğru ilerlemektedirler. Cenub mmtakasmda Tahu gölünün garbinde kâin îhing'i işgal etmiş olan Japon kuvvetleri 30 sonteşrinde Nankin'in 1 10 kilometro cenubu şarkisindeki Çin mevzilerine taarruz etmeğe başlamışlardır. Bu kuvvetlerden bir kısmı ayni gün saat 11 de Kvvangteh şehrini zaptetmişlerdir. Japonya Canton'a da hücum edecek HongKong 1 (A.A.) J a p o n harB gemilerinin Chikkai'ye mühim miktardi [Arkası Sa. 3, sütun 1 de] emen istisnasız bütün milletlerin taıihî hayatlarında yüksek tahsıl takib edecek genclik için dikkatli ve huzurlu çalışma istiyen bu devreyi kolay geçirtecek bir takım tesisat vücude getirilmiş oîduğunu görüyoruz. Türkler, dünkü tarihlerınde bunu medrese olarak tahakkuk ettirmişlerdi. Yalnız İstanbuldaki medreselerin dört beş bin kişiyi banndıracak halde bulunduğunu tahmin edebıliriz. Ayrıca her büyük şehrimizde üç beş medrese vardı, ve bunlar bilâhare uğradıklan tereddıler bir tarafa bırakılarak esasen zamanlarına göre ilmin her çeşidini en yüksek şekillerinde okutacak irfan yurdları ıdi. Tıb okutan ve seririyat vazıfesini görecek hastaneleri de bulunan darüşşifalar bugün harabeleri önünde hayıetle durulan tertibat mükemmelhğinı haiz müesseselerdir. Eğer Türkler ılmi ilim olarak telâkkide hataya düşmiyerek bu yolda tekâmül icablarına uyabilmiş olsaydılar, Türkiyede Universite hayatı bugün hıç olmazsa üç dört asırhk bir eskiliğe mahk olmuş olurdu. Avrupada bir çok medreseler, kendilerini zamanla üniversiteye inkılâb ettiren ilerileme ve yükselme yolunda yürüyebilmişlerdir. Türk medreseleri ıse ılmı dıne hasrederek kendilerile beraber memleketi de taassubla katmerleşmiş bir cehalet çukuruna yuvarlıyan izmihlâl amilleri olmuşlardır. Milletımiz için hazin bir akıbet olarak böyle biten bu iş üzerinde bugün yanıp yakılmağa sebeb yoktur. Yalnız ecdadm adma o zaman da talebe denilen genclıği banndırmak için aldığı tedbirlerdeki isabeti takdirle onları şimdi yeni şekillerde tatbik için bazı çareler düşünmeği muvafık buluyoruz. Medreselerin talebeye temin ettiği ilk iyilik onlara yatılıp kalkılacak ve oturulacak bir yer vermekte idi. Bunun yanında bazan yalnız ekmek veren, bazan ekmekle beraber her sabah mutlaka bir çorba ve haftada birkaç gün de pilâv ve zerde veren imaretler vardı. Bu iyihklerin en ehemmiyetlisi talebenin yatıp kalkacağı bir odası bulunması idi. Şimdi ayni ihtiyac karşısındayız, ve bu ihtiyacı en modern şekillerle karşılamak, bizce, bugünün yüksek tahsili için müracaat olunacak tedbirlerin gene en ehemmiyetlilerinden biri olarak önümüzdedir. Yüksek tahsil veren müesseselerimizin bazıları leylidir. Diğer bazıları için, velevki kısmen leyliye benzer bir hayat tem'ı olunmak üzere, yurdlar kurulmuştur. P?k sayılı bazı gayretli vilâyetler kendı çorukları için yurdlar açmağı hususî teşebbüsleri içine almışlardır. Bütün bu dilArkası Sa. 8 sütun 3 te\ Gencliğin mitingi Üniversiteliler bugün Beyazıdda toplanarak Hatay Türklüğünün inkâr kabul etmez haklarını cihan efkârı umumiyesine bir daha iblâğ edecekler Hataydan gelen fena haberlerin, Türk efkârı umumiyesinde yıldırım tesiri yaptığı ve milleti derinden yaraladığı malumdur. 29 teşrinisani günü ve gecesi ana yurdun her yanında Hatayın istiklâle kavuşuşu, misli görülmemiş bir sevincle kutlanırken, orada, bu bayramın asıl sahıbi olan kardeşlerimiz zulme uğramışlar, ve bu uğurda kanlarını dökmüşlerdi. Türklük ve bilhassa münevver Universite gencliği kardeş Hatayın uğradjğı bu münasebetsiz haksızlığı ve maruz kaldığı fena hareketleri bir türlü affedememiş, bütün aşkile, bütün heyecanile isyan etmiştir. Türk gencliğinm, önünde ancak saygı duyulan bu haklı heyecanı o kadar coşkun bir hale gelmiştir ki, Hataya bağlılıklarını ve Türkün şerefile oynanamıyacağını bağırmak, âleme bir kere daha duyurmak sabırsızlığile çırpman gencler, dün, ayni millî sevgi ve duygularla çarpan kalblerin sürüklediği kafileler halinde birleşmişler, ve vaktin geç olması hasebile, bugün için büyük bir miting akdine karar vermislerdir. Toplantı öğleden sonra yapılacak, bu millî şuurun medenî tezahüründe; Hatay Türklüğünün yüksek hakları cihan efkârı umumiyesine bir daha haykınlacaktır. Miting Beyazıd meydanında olacaktır. «Versailles» şimdi de resmen feshediliyor Beynelmilel politikanın tanzimine Almanyayî iştirak ettirmek için Londrada bu neticenin zarurı görüldügü anlaşılıyor Londra 1 ( A . A.) Kabine, bu sabah haftalık içtimaını akdetmiştir. M. Chamberlain ile M. Eden'in arka daşlarına Fransız Nazırlarile yapmış oldukları müzake reler hakkmda etraflı malumat vermiş oldukları istihbar kıhnmıştır. Varılan neticelerin izahı Londra 1 ( A. A.) Havas ajansı muhabırınden: Dün neşredılmiş olan ve müstemleke meselesinin münfe rid olarak hal ve tesviye edılemiyeceğinı beyan eden Fransızİngiliz tebliği hak Lord Halifax'ın M. Hitler'le beraber ahnmış resimlerinden kmda mütalealarda bulunan diplomasi mehafili, Almanya aid bütün meselelerin halline mukabil taya müstemlekât meselesinde bazı feda savvur edilebileceğini beyan etmekledir. kârlıklara katlanmanm ancak Avrupaya [Arkası Sa. 8 sütun 1 del Son yagjmyr ve fırtınalar Çanakkale boğazında bir gemi karaya oturdu Kâğıdhane deresinin taşması, Belediyeyi düşündürüyor. Herhangi bir seylâb tehlikeli görülüyor YUNUS NADt Kâğıdhanede sellerin hücumile yıkılan köprü (Yazısı 7 nci sahifemizdedir)