19 Ekim 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

CUMHURÎTET 19 BMnelfesrfn 1937 Ege Manevralarında: 2 Manevranın meselesi ve harekâtın hulâsası Kırmızı ordu, Mavinin ilk günlerdeki sayı üstünlüğüne rağmen araziyi karış karış müdafaa etmiş, kuvvetlerinî topladıktan sonra taarruza geçerek galib gelmiştir Yeni bir keşif Peşte muhteliti bu hafta geliyor Macarlar Ankara ve Istanbul muhtelitlerile oynıyacaklar Futbol Federasyonumuz, Peşte ku lüblerinden seçllecek bir futbol takı mma, bu aym 29 ve 31 inde Ankara ve İstanbulda birer maç yaptırmak üzere Macar federasyonile mutabık kalmış tır. İlk maçlarını 29 teşrinievvel Cumhuriyet bayrammda Ankarada Ankara muhtelitile yapacak olan Macarlar o akşam trene binecekler ve bir gün is tirahatten sonra burada tstanbul muhtelitine karşı oynıyacaklardır. Lik maçlarmın henüz başlamadığı bir zamanda İstanbulun en iyi on bi rini seçmek bir hayli güç olacaktır. Bununla beraber Futbol Ajanımn alâkadar kulüb murahhaslarım toplıyarak esaslı bir takım tesbitine çahşacağı söylenmektedir. Harb gemisi telsizle dışarıdan idare ediliyor ACENTA Aranıyor Şirketimiz, mevcud acentalık teşkilâtına ilâveten, aşağıda yazılı şehir ve kasabalarda çalışmak üzere mezkur mahallerin tanılmış tacir ve firmalan arasmda acenta aramaktadır. Bu Ise istekli olanlarm şirketin Istanbulda, Yenipostane karsısmda, Erzurum hanında kâin muamelât merkezine referanslarını da bildirmek suretile tahriren müracaatleri: Ankara Anonim Türk Sigorta Şirketinden : Ege manevralarının ilk günü sabahı vaziyeti gösterir kroki Trakya manevralanndan sonra Ege manevralarmda da Türk ordusu ile beraber bulundum. Gördüklerimi telgrafla, tayyare ile, telefonla günü gününe bildirmeğe çahştım. Fakat Söke, Aydın, îzmir muhabir lerimiz ile benim ve Başmuharririmizin ayrı ayrı yerlerden çektiğimiz bazıları geç kalmış, bazılan hiç gazeteye girmemiş telgrafların manevranın cereyan tarzını tam bir vuzulıla gösteremediğini, manevra günlerinin gazetelerini tetkik ederek anladım. Meselâ, Mavi ordunun motörlü kıt'aları bile en fazla Karapınara kadar ilerledikleri ve Aydma giremedikleri halde, bu ordunun Aydına girdiği haberini bir akşam, Aydın kasabasında hayTetle okuyanlarm başında ben vardım. Sökeden, Mavi ordu gerisinden çekilmiş olan bu yanlış haber üzerine bazı güzide zabitlerimiz ve muhterem generallarımız pek haklı olarak benimle alay bile ettiler: Aydına Amiral Abidin Daverin ordusu girmiş olacak, dedıler. Fakat bir gazetenin askerî muharririnîn yaptığı gülünc denilecek kadar yanlış krokilerle bu yanlış krokilerin altındaki yanlış mütalealar İkinci Ordu Müfettişliği karargâhında, Mavilerin Aydma girdikleri hakkındaki yanlış haberden çok daha müstehzi kahkahalarla karşılandı. Çünkü Urla garbından cenubu şarkiye doğru uzanan mefruz cepheyi hakikî cephe zannederek Kırmızmın dağ tugayı ile süvari alayını oraya yerleştirmişlerdi. Halbuki bu kuvvetler kilometrolarca ötede Kuşadasmm karşısında idiler. Bu askerî muharrir Maviye de Kırmızıya da hiç akıllarından bile geçmiyen hayalî hareketler yaptırmıştı. O kadar ki onun fırkalar yürüttüğü arazide tek Kırmızı ve Mavi nefer yoktu. Bu karmakarışık haberlerden okujpucuların Ege manevralarının nasıl cereyan ettiğini anlıyamadıklarına kanaat getir dim ve Ege manevralarının esasını, cereyan tarzını hulâsa etmeğe ve Trakya manevralarile arasındaki farklan göstermege karar verdkn. ihrac da mefruzdur. Mavi kıt'alar daha evvel karadan deniz kenarma giderek ihrac edilmiş gibi vaziyet almışlardır. Yalnız 10 birinciteşrin günü, geceyarısından itibaren, Kuşadası civarında ve Karinede başlıyan ve ondan sonra vukubulan harekât mefruz değil, hakikidir. İki tarafın hedefleri Her iki tarafın bu Karekâttaki mak sad ve hedeflerini de hulâsa edelim: Mavi taraf, Kırmızmın büyük kuvvetler toplamasına meydan bırakmadan S nündeki zayıf müdafaa kuvvetlerini kendi motörlü ve zırhlı seri kıtaatı, ağır topçusu ve üstün piyadesile hemen mağlub ve imha edip demiryolunu tahrib edecek, mefruz Kırmızı ordunun sol yanını ve gerisini saracaktır. Kırmızı taraf ise zayıf ileri kuvvetlerini imha ettirmeden Mavi taarruzunun süratle inkişafma mâni olacak ve geriden gelen ihtiyatlannı toplayınca taarruza geçerek Maviyi denize db'kmeğe veya yolsuz dağlara atıp esir etmeğe çalışacaktır. Demek ki ilk günlerde Mavinin süratle ilerlemesi, Kırmızmın da buna mâni olarak vakit kazanması lâzımdı. Filvâki Mavi seri bir taarruza girişti. Sol cenahını ve merkezini dağlık ve yolsuz arazide, süratle ilerleterek dağ tugayının üstüne çullandı. Sol cenahı deniz kıyısındaki Karine'den zırhlı tugaylı yıldırım gibi ileri atıldı. Bunun karşısında bir Kırmızı süvari livası vardı. Burada zırhla kılıc çarpışıyorlardı. Mavi süratle ilerlemekle beraber, Kırmızmın ileri kıt'alarını imha edemedi. Manevranın 4 günlük harekâtı sb'yle hulâsa edilebilir: Dört günlük harekâtın hulâsası Manevranın meselesi Ege manevrasmm meselesi şu idi: îzmirin cenubuna çıkarılan bir Mavi ordu, karşısına dikilen Kırmızı ordu karşısında Izmiri alamamış, böylece Urla garbında Gülbahçesi mevkiinden Cellâdgölü cenubundaki Keçikalesine kadar karşıhklı bir cephe teessüs etmiştir. Bu cephede, Kırmızı ordu, Mavi orduyu tesbit etmiş, yani olduğu yere mıhlamıştır. Mavi ordu, Izmiri buradan alamıyacağını anlayınca, bu cephedeki Kırmızı ordunun sol yanına ve gerilerine taarroz etmek üzere, Kuşadasma ve Karineye ansızın yeni kuvvetler çıkarmıştır. Kırmızı ordu, böyle bir ihtimali önceden dü şünerek Kuşadası şarkma iki alayIı bir dağ tugayı ve Karineye çıkanlara karşı da bir süvari tugayı göndermiş bulunuyordu. Kırmı . zı kumandanlık, Mavinin Kuşada sma ihrac yaptığını duyuncâ" bu ilk hatlaki kuvvetlerine hareketli bir müdafaa ile Maviyi durdurmağa çalışmalannı emrelti ve memleket dahilinden gelen kuvvetlerini Aydında toplamağa basladı. Neticede Kırmızı galib Daha manevra başlamadan Izmirden Manevranın birinci günü Mavi 18 tabildirdiğim gibi Mavi ve Kırmızı ordu lann Gülbahçe Keçikalesi cepheleri bur piyade, 1 istihkâm taburu, bir tanemefruzdur. Mavinin Kusadasma yaptığı si ağır on beşlik 17 batarva top, bindi Birinci günü Mavi sayıca üstünlüğünden istifade ederek Kırmızmın zayıf sahil muhafaza kuvvetlerini şarka doğ ru sürdü. Kırmızı da araziyi adım adım müdafaa ederek ve düşmana zayiat verdirerek şarka doğru çekildi. İkinci gün Mavinin üstünlüğü ve taarruzu devam ederek Sökeyi aldı. Zayıf Kırmızı kuvvetler bugün de takviye almaksızm muharebeye mecbur oldular ve biraz daha şarka çekildiler. Bu ilk günde Mavi, Kırmızmın ileri kıt'alarını imha edebilirdi; fakat edemedi, yalnız geri attı. Üçüncü gün Mavi, taarruzunu ayni şiddetle devam ettirerek Aydın demiryoluna vardı, demiryolunu kesti. Şimdiye kadar ileri kıtaatile oyalama muharebesi yapan ve vakit kazanmağa çalışan Kırmızmın kat'î mevziine çattı. Fakat bütün gayretine rağmen, ufaktefek muvaffakiyetler elde etti. Kırmızıyı maglub edemedi. Bugün, Mavinin savletini durdurdu ğunu gören Kırmızı, artık daha fazla şarka çekilmekten vazgeçerek kat'î müdafaa yaptı ve ertesi gün için taarruza hazır landı. Dördüncü gün Mavi, Kırmızmın cephesini yaramadığını ve muvaffakiyet kazanamadığmı ve onun takviye kuvvetleri aldığmı görünce işgal ettiği mevziin bir kısmını da bırakarak daha geride bir hatta çekildi ve müdafaa tertibatı alarak Kırmızınm taarruzunu karşıladı. Kırmızı ise aldığı takviye kuvvetlerile merkezde bir yarma taarruzuna geçerek Maviyi demiryolundan attı ve mağlub etti. Böylece manevra da bitti. M. Casel'in keşfettiği aletle yüriiyen gemi R. Casel isminde bir Fransız mühendisi, ilk defa olarak, radyo mevcelerile uzaktan idare edilen bir gemi modeli yapmıştır. Şimdiye kadar tayyarelerde ve gemilerde tatbik edilen bu sistem, gemi veya tayyare içinde, kontrol maksadile bir insan bulunmasını icab etti recek şekilde tatbik edilebiliyordu. Casel'in icadı buna lüzum gösterme mektedir. Galatasaray futbolcularî Resimde görülen gemi üç buçuk metro boyunda olup, 70,000 beygir kuvBursaya, basketbolculari vetinde motörlerle da Edirneye çağırıldılar luk Terrible torpitomücehhez 2500 tonmuhribinin min Bursa Merinos spor kulübü Galata yatürüdür. Bu minyatür gemi, bir telsaray futbol takımını Cumhuriyet bay siz makinesile karadan idare edilmek ramı için Bursaya davet etmiştir. suretile mükemmel manevralar yap Galatasarayın A ve B kanşık takımı m akt adır. ^ 29 teşrinievvelde bir maç yapmak üzere Bursaya gidecektir. Edirne Yavuz spor kulübü Galatasaray kulübüne müracaatle Cumhuriyet bayramında basketbol maçı için Gala IBaştarafı 1 inci sahifedel tasaray takımını Edirneye davet et Heyet hükumetin davetile Ankara miştir. da bir gün kaldı ve Ankarapalasa miGalatasarayın A takımı aynl tarlhte safir edildi. Komisyon azası Hariciye Beyoğlu Halkevile karşılaşacağından B Vekili doktor Rüştü Arası makammda takımının Edirneye gönderilmesi muh ziyaret ettiler ve sonra Siyasî Müste temeldir. şar Numan Menemencioğlile bir müdIngilizlerin en pahalı satılan det görüştüler. Misafirler Riyaseticumhur köşküne oyuncusu giderek hususî defteri imzalamışlardır. îngilterer^n en zengin kulüblerlnden Heyet İngiliz Reid'in başkanlığmda Aston Villa takımı iki senedenberi ikin Secreten (İsviçre), Riner (Norveç), ci likte oynamaktadır. Vandelmanderer (Holanda), Sagravch Birinci like geçmek için her çareye (Belçika) dan müteşekkildir. Heyete başvuran Villa birinci lik takımlarm iki kâtib de refakat etmektedir. Siyasî Müsteşar Numan tarafından dan Vohes Hampton takımı merkez heyet şerefine Ankarapalasta bir öğle muhacimi Jimmi'yi yedi bin İngiliz lizfyafetî verildi. Ankarayı ziyaretlerin rasma satm almıştır. Jimmi geçen mevsim oynadığı takım den bilistifade şehri de gezen misafirler da 31 maçta 24 gol atmak suretile §öh bu akşam 10 u 40 geçe Toros ekspresile Hataya hareket ettiler ve teşyi olunduret yapmış bir oyuncudur. lar. Hevet azası, Milletler Cemiyeti ta rafından verilmiş olan vazifeleri ba şına henüz gitmekte olduklarmdan bit(Bajtarafi 1 tnct sahlfede) tabi bu mevzu üzerinde şimdiden bir Balear adalarımn vaziyeti şey söylememektedirler. Kendileri ev Salamanka 18 (A.A.) Frankist velâ seçimin kontrol şekilini tesbit e hükumet namına söz soylemeğe salâhi deceklerdir. yettar olan bir zat, bir nota neşretmiştir. Hükumet merkezimizi fevkalâde beBu notada Baleares adalannın hüküm ğenen heyet azası bu noktaya dair in ranlığı hakkında ecnebi memleketlerde tıbalarım havranlıkla tavsif ediyorlarneşredilmiş olan şayialar, hükumeti bu a dı. Bilhassa İsviçre murahhası, muhtedalar üzerinde ve bu adalarda bulunup lit mahkemede vazifedar olması itiba daima İspanyol unsurlanndan mürekkeb rile 1926 da da memleketimizde bulunduŞundan Ankaranın bu kısa zaman olacak olan garnizonlan üzerindeki kondaki inkişafmı çok takdir etmiştir. trolu meselesinde ufak bir şüpheye mahal bırakmıyacak resmî ve kat'î beyanatta Muharebe meydanına bulunmak mecburiyetinde bırakmıştır. dönen ev Bu nota, İspanyanın Baleares adalan Evvelki gece Kumkapıda Zade sokaüzerindeki hükümranlık hakkının diğer ğında 23 mımaralı yazmacı Semegon'un devletlerin Akdenizdeki menafii için bir evinde nişan merasimi yapılırken de tehlike teşkil etmiyeceğinî temin eyle likanlılar arasmda bir kadın meselesi mektedir. yüzünden kavga çıkmış ve ev bir anda Afyon Amasya Antalya Ayancık Bafra Bartın Biga Bilecik Bolu Ceyhan Çanakkale Çorlu Diyarbekir Dörtyol Düzce Erzurum Fatsa Fethiye Gazi Anteb Gelibolu Gemlik Gümüşhane inebolu izmit Kars Kastamonu Kayseri Kütahya Malatya Maraş Mardln M. Kemalpaşa Ordu Rize Sinop Sivas Tokat Urfa Zonguldak Nafıa Vekâletinden: Hatay Seçîm heyeti Ankaradan geçti 1 Eksiltmiye konulan i ş : Aydın bataklığj Kurutma Banalı keşif bedeli 48.974 lira 40 kuruştur. 2 Eksütme: 3 son teşrin 937 tarihine raslıyan çarşamba gunü saat 15 te Nafıa Vekâleti Sular Umum Müdürlüğü Su Eksiltme Komisyonu oda sında kapalı zarf usulile yapılacaktır. 3 İstekliler: Eksiltme şartnamesi, mukavele projesi, Bayındırlık iş leri genel şartnamesi, fennî şartname ve projeyi 2 lira 45 kuruş bedel mu « kabilinde Sular Umum Müdürlüğünden alabilirler. 4 Eksiltmiye girebilmek için isteklilerin 3673 lira 10 kuruşluk mtl vakkat teminat vermesi ve 20.000 liralık Nafıa işlerini taahhüd edip muvaffakiyetle bitirdiğine ve bu kabil işleri başarmakta kabiliyeti olduğuna dair Nafıa Vekâletinden alınmış müteahhidJik vesikası ibraz etmesi, isteklilerin teklif mektublannı ikinci maddede yazılı saatten bir saat evveline kadar Sular Umum Müdürlüğüne makbuz mukabilinde vermeleri lâzımdır. Postada olan gecikmeler kabul edilmez. «3808» (6925) ..«< bedenen n ruhrn yorjjımsanra ve bımtfan dota}» tam verfmfa yorsamzj "fslerinizin i)l gitmesinl nasJ isteyebnirslntil UmırnayueJci birkaç gecelFk oykusırzlufc sizl bo hals sokabflir, ^ ^ Bromural .«ıcnoif. stntrlerî yatıştTnT, oyRııyn getirir, rararsız, tesırt hoş co emnîyttîî olup sinırlerinizin sükununü çok kısa bif zamanda hda w fau sayede yeniden dınçleştireceh olan aykımuzu temin ed£r, Y SB 20 (tıuııprfnıpyf finl tCF^ O tetu* ccunelerdc « t e » (te cüüı», İtalya hakikati söyledi Knoll A.«O, klmyevl maddele» fabrikalar^ LucJwîgshafen Dahiliye Vekâletinden: 1 Vekâletin 937 malî yılı ihtiyacı için «350» ton Sömikok «Türk An» trasit» kömürünün mubayaası kapalı zarfla eksiltmiye konmuştur. 2 Eksiltme 3 ikinciteşrin 937 çarşamba günü saat 15,30 da Ankara'da Yenişehirde Vekâlet binasmda toplanacak Satınalma Komisyonunca ya pılacaktır. 3 Muhammen bedel «10150» liradır. 4 Muvakkat teminat «761» lira «25» kuruştur. 5 İsteklilerin bu babdaki şartnameyi Vekâlet Levazımından almaları lâzımdır. 6 İsteklilerin 3 ikinciteşrin 937 günü saat 14,30 a kadar teklif mektublannı Satmalma Komisyonu Reisliğine makbuz mukabilinde vermeleri icab eder. 7 Posta ile gönderilecek teklif mektublarmm altmcı maddede yazılı saate kadar Reisliğe gelmiş bulunması şarttır. Postada olacak gecikmeler muteber değildir. «3864» (7045) Guya eğleneceklerdi! Evvelki gece Sultanahmedde îsma ilin evinde Yaşar, Halil, Hüseyin, Yahya adlarındaki şahıslar rakı içerlerken kavga etmişlerdir. Kavgada, arabacı olduğu sonradan anlaşılan Yaşar, hâ mil olduğu bıçakla Yahyayı ağır surette yaralamış, bu arada îsmail de sol gözünden bir yara almıştır. Suçlu kaçarken yakalanmıştır. rilmiş piyade kuvvetlerini de ihtiva eden zırhlı tugayla taarruz ettiği halde karşı smda yalnız dağ tugayınm 6 taburu ve 2 süvari alayile süvarinin bir bataryası vardı. Kırmızı ordu tedricen takviye edilmiş ve manevranın son günü Mavinin kuvveti değişmediği halde, Kırmızı 25 tabur piyade, 19 batarya top, 2 süvari alayı, 1 istihkâm taburile taarruza geçmişti. Ordu Kumandanlığı, manevranın hakikate daha yakın olması için Mavi tayyarelerinin Kırmızmın muvasala hatla rında tahribat yaptığını kabul ediyor, Kırmızı kuvvetlerin Aydma gelişlerini ve binaenaleyh cepheye sevklerini güçleşmiş addediyordu. Kırmızı, bütün bu müşkü lâtı iktiham ederek nihayet üstün kuvvetlerle taarruz imkânmı buldu. Daha umumî bir hulâsa yaparsak şu neticeye varı nz: Mavi, kendine düşen vazifeyi yapamamış, Kırmızı ise Maviyi hem hedefine varmaktan men, hem de sonunda mag lub etmiştir. Trakya ve Ege manevralari arasmdakî farklan ayrı bir yazıda izah edeceğim. muharebe meydanına dönmüştür. Ka dmlar odalara kaçmışlar ve delikanlı lar birbirlerini yaralamağa başlamış lardır. Bu müthiş kavgamn yaralıları Ohanes oğlu Artin, Hazaros oğlu Kir kor, Nuri, Agob, Ohanes oğlu Kirkor, Karabet oğlu Artinle Gabriel oğlu A gob olmak üzere sekiz kişidir. Tahki kat yapılmaktadır. KANSIZÜIK benlzsizlik lcin ycgiae deva kanl ihya edea ç i D A t Ü, Tn,.^*',ctıbbatar.' n^'iıtertipedılraistir. O H v U l Nörasienl, zaflyet v« Chloros» Samsun Şarbaylığından: Belediyemiz tarafından inşa ettirilecek mezbaha binasmın plân ve te ferrüatının ve hesabatmm vesair şartnamede yazılı işlerin yapılması kapalı zarf usulile eksiltmiye konulmuştur. 1 Bu iş için tahmin edilen bedel «3000» liradır., 2 Muvakkat teminat akçesi «225» liradır. 3 İhale 25/10/937 tarihinde pazartesi günü saat 15 te Belediye bina . smda Daimî Encümen huzurunda yapılacaktır. 4 Bu ise aid evrak şunlardır: A Verilecek işe aid fennî şartname B Eksiltme şartnamesi C Bu evrakı istekliler Samsun ve İstanbul Belediyeleri Heyeti Fennlyelerinde görebüirler. 5 İstekliler 2490 numaralı kanunda yazılı evsafa haiz olduklan gibi mühendis veya mimar olması şarttır. 6 Taliblerin teklif mektublannı ihale günü saat 14 e kadar Samsun Belediyesi Encümen Riyasetine tevdi etmeleri lâzımdır. Bu müddetten sonra ve< rilecek teklif mektubları kabul edilmiyecektir. 7 İhale 2490 No.lı kanun • hükümlerine göre yapılacaktır. (6800) Bir teberrüe teşekkür Topkapı Yoksullara Yardım kuru mundan: Trakya Şeker fabrikaları şirketi kurumumuzun her ay 14 mahalle haîkma yaptığı yardımlara lnzımamen Cumhuriyet bayramında yapacağı umumî ve geniş yardıma medar olmak üzere 300 kilo şeker teberrü etmiştir. Şirkete teşekkür ederken diğer ticarî müesseselerimizle hajnrsever zenginlerimizin yiyecek, yakacak ve giyeceğe aid teberrülerinin Cumhuriyet bayra mma kadar aynen kabul edileceğini ve bu sayede de yoksullara yapılacak yardımm genisletilebilecegini bildiririz. Tarihî Musahabeler Elli güzel hikâye. Elli nefis ma kale. Tarihin her kısmmdan seçil miş ayn ayn renkte elli yaprak. (Tarihî Musahabeler) işte budur ve her biri ayrı bir mevzua temas eden bu musahabeler M. Turhan Tan'm kudretli kaleminden çık • mıştır. Tarihci edibimizin bu yeni eseri de bütün öbür eserleri gibi gerçekten okunmaya ve kütübha nelerde saklantnıya lâyıktır. Fiatı yetmiş beş kuruştur. Baş, diş, nezle, grip, romatizma ve bütün ağrılannızı derhal keser. icabında günde 3 kaşe alınabilir Isim ve markaya dikkat. Taklidlerinden sakınınız. AB1DIN DAVER