26 Ağustos 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAHÎFELERDE ı Peyaml Safa S Incide ! Arnavndhık Kralı Zogo niçin evlenmîyor? 1 Bursa mektublan Musa Ataş 7 incide t Maden hazinemize giren demir ağ. Avrupanın en büyük kadın avcısı. 3 üncüde: Edebiyat " OntJördöncu yıl sayı: 4772 umhuri DUnya muha tercümeler SERSE MAKSİM Mustafa Fi. 50 Kr. tSTANBUE C A G A L O G L U Doreumhn 9C Aflııctne 1QQ7 Telgraf ve mektub adresl: Cumburtyet, Istanbul Posta kutnsu: îstanbul, No 249 rfirŞBlIiDB ZÖ AyUSIOS İ9UI Telefon: Başmuharrlr ve evî: 22360. Tahrlr heyetl: 24298. tdare v« matbaa kısmı 24299 24290 KîTÂBEVi Ispanyol ihtilâlcileri dün Marmaradaki meçhul tahtelbahir Santanderi zaptetiiler Hükumetimiz, devletlere iki Zaferin mühim nota verdi zaferleri 1922 yılı ağustosunun 30 unda Başmandanlık meydan muharebesile nihaî ferine eren İstıklâl Cidalimizin umumî ırruzu on beş yıl önce bugün başlamışBu kurtuluş ve özgürlıik savaşı nihat bulduktan sonra memleketin her taraıi dolaşarak millet içinde samimî hasbı11er yapan Başbuğ Başkumandan asrî zaferle herşeyin hallolunup bitmiş olyacağmı ve şimdi bizden ileri gitmiş 'denî memleketlerin seviyelerine yetiş• k için milletçe başanlacak daha pek k işimiz bulunduğunu hiç durup dinımeden, hiç yorulup usanmadan en nh ifadelerile anlatıyordu. Hatta, arbk il kıyafetle millet arasma kanşan ve r sahada yol gösterici Önder hakikî zarin ancak ikbsadî sahada tahakkuk edeğini açıkça söylemekten çekinmiyordu. emleket bu çelık iradenin ilham ve irdıle her biri bir asra ancak sığacak muzam inkılâblarla beraber medeniyetin ıran, irfan ve her türlü terakki yollaıda dev adımlarile ileriledi. Başbun arzusuna tamamile uygun hamlelerle rayıp fışkırarak adeta her biri kendi şına büyük zaferimizle boy ölçüşecek •rhaleler alan bu muvaffakiyetlerin sace isimlerini sayıp dökecek bir fıhristini pmağa bu sütunun hacmi kâfi değildir. lkeyi demiryollannm demir ağlarile plıyan hayırlı faaliyetlerden tutunuz ekonominin başarıcı bankacıhk ve enstri sahalannda her biri kendi başına âlem sayılacak müesseselerle donatan millî kalkınına hareketlerini en kısa Dİrıle zaferin zaferleri saymak bizce en >ğru ifade olur. Bu zaferin zaferleri arasmda tesîsi ndan on dört yıl önce bugüne tesadüf niş olan İş Bankasım hatırlıyoruz. Bano zaman, zaferden iki yıl sonra, hep tatürkün emir ve iradesile Ankaranın yapılan Evkaf evlerinden inşası ilk eni içinde doğarak ilk mütevazı adımile emiklemeğe başlamıştı. O zamana dar bankacıhk, yalnız Avrupahlarca laşılıp idare olunur ve herhalde Türn gayrısı kimseler elinde yürür esrarlı derin marifetli bir is sayıhrdı. Atatürn takdir ve tensibile Türkiye îş Bankam başma geçirilmiş olan Celâl Bayar küçücük evin kendisine müdür odası ptığı daracık bir köşesinde Türkün dapekâlâ bankacıhk yapabileceğini ispahazırlanan bir azim ve irade ile ilk işine koyulmuş ve ezcümle beraberine Jığı ilk ateşli arkadaşlanndan başhyai memlekette behemehal ileri gidecek behemehal ileri götürülecek bu şube n kıymetli ve kuvvetli elemanlar yetişmeği gözönüne almış bulumıyordu. ıgün İs Bankası on üç yaşmı bitirmek ere buîunuyor. On dört yıllık müddet dir? Göz yumup açmcıya kadar geçek. kısa bir zaman fasılası değil mi? Bu iddet zarfında İş Bankası Ankara ile raber, Türkiye ile beraber öyle büyüı ki yalnız bu az zamanla kat'iyyen betsiz olan bu hayret ve zevk verici yüyüşü ve dalbudak salışı bile kendi şına muazzam bir inkılâb saymakta ta olamaz. İş Bankasınm memlekette iye yaklaşan şubelerinden hiçbirinin ıası ilk ana Bankanm sığmdığı ev kar küçük değil. Her İş Bankası şubesi evceğizden lâakal üç dört kere büyük. erkez binası ise Ankaranın Cumhurit meydanmda bir Amerika Buldingi >i eflâke ser çekerek yükselmiş bulunur. Merkezde ve şubelerinde çalışan kkile yetişmiş elemanlar bir araya topısalar adeta bir ordu teşkıl edecek kar coğalmış çahşıyorlar. Ve düşünmeli ki bu on dört yıllık müdt zarfında Türkiyede açılan ve çoğaı büyük küçük millî bankalar, bu yolilk işareti vererek ilk adımı atan îş Denizalti gemisinin taharrisînden henüz bir netice çıkmamîştır, fakat bulunduğu takdirde teslim alınması ve aksi halde de imhası için icab eden emirler verilmiştir Ankara 25 (A.A.) Haber aldığımıza göre İspanyol gemilennin torpillenmesi ve bir denizaltı gemisinin Marmaraya girmiş olmasından şüphe edılmesi üzerine Hariciye Vekâletince Ankaradaki ecnebi sefaretlere iki nota tevdi edilmiştir. Bu notalann metinleri berveçhi âtidir: Hariciye Vekâletinden 24 ağustos 1937 tarihinde ecnebi sefaretlere gönderilen tamimin tercemesidir. Hariciye Vekâleti, bu aym onbeşinci günü Bozcaadad*an 15 mil kadar mesafede tâbiiyeti meçhul bir deniza'tı gemisinin, «Ciudad de Cadiz» admdaki îspanvol ticaret Franco ordusunun muhasara ettiği Santander'den bir manzara gemisini bahrdığmı ve mürettebatının kurtanlabildiğini Türkiyedeki diplomatik heyetlerin ıttılaına arzetmekle kesbi fahreyler: Cumhuriyet hükumetinîn îcraatı kazazedelere karşı însaniyetperverane alâkasmı göstermekten ibaret kalmıstır. Diğer taraftan, Türkiye makamatma gelen malumata göre, 18 ağustosta Bozcaadaya iki milden az bir mesafede ikinci bir hasmane hareket vukua gelmiş, tâbiiyeti meçhul bir denizaltı gemisi «Armura» adındaki İspanyol ge\Arkasx Sa 3 sütun 3 te\ Basck hükumet rüesası Fransaya iltica ettiler Madrid, milliyetperver bataryalar tarafından dün şiddetle bombardıman edildi Salamanka 25 (A.A.) Nasyo nalist radyosu, müteaddid nasyonalist taburlarm bu akşam saat 18 de Santander'e girmiş olduğunu bildirmektedir. verilmektedir. Şehîrdekî Franco taraftarIarı hükumete karşı isyan etmişlerdir. Santander'deki hükumet kuvvetlerinin de ihtilâlcilere teslim olacağı tahmin edil ' mektedir. Salamanca 25 (A.A.) Millî ra'dyonun bildirdiğine göre asi kıt'alan Santander cephesindeki ileri hareketlerine devam ederek Torrelavega civarındaki mevzileri işgal etmişlerdir. Torrelavega 25 (A.A.) «Havas ajansı muhabirinden» Navarre'H livalar, dün öğleden sonra Torrelavega'yı işgal etmişlerdir, İArkast Sa. 3 sutün 1 de] 26 Ağustos On beş yıl evvel, 26 ağustos satahı, fecir vakti, Afyon dağlarmdan bir şimşek çaktı; bu şimşek hemen bir yıldınm oldu ve bu yıldınm, Kocapeteden Dumlupmara kadar uzanıdı; önüne geleni devirdi, yaktı, yıkb, sonra, îzmir Kordonuna, Çeşnıe kıyılarına, Bandırma sahillerine kaıdar dayandı. ^ Düşmanın üç yıldan fazla bîr zajnanda işgal ettiği topraklarmuz, üç hafta gibi göz açıp kapıyacak ka • ıdar kısa bir zaman içinde geri almnıış, Türk yurduna giren düşmaö valetnın harîmi ismelinde boğulmu$* tu. öldüriilmek istenilen Türk, parlak bir taferîe kurtulmuı, yeni Türkiye devletinin temeli ahlmıştı. îşte 26 ağustos böyle bir zaferin arifesî olduğu için, bizim büyük günlerimizden biridir. O büyük günü her yıldönümünde kutlulamak, bu harikayı bize kazandıran Büyük Başbuğ Atatürke, diğer kuman^anlan» mıza şükranlanmızı sunmak ve büyük taarruzu, büyük zafere ulaştırmak için canlanm ve kanlanm veren gehid ve gazileri, sevgi ve saygı ile anmak her Türk için millî bir vazi 400 bin Çin askeri şimale doğru ilerliyor Şanghay'a çıkan 5000 kişilik bir Japon kuvvetini Çinliler imha ettiler ~1 Bask rüesası kaçtılar Paris 25 (A.A.) Bask hükumeti reisi M. Agurre, refakatinde Maliye ve Adliye Nazırlan olduğu halde, Santander'den hareketle bugün öğleden sonra Bayonne'ye gelmişlerdir. lsgalden evvelki vaziyeİ Londra 25 (Hususî) îspanyol ihtilâlcileri Santander'i muhasara etmiş lerdir. Şehrin bu gece teslim olacağı haber Merhum Hayrinin cenaze merasimi adada büyük merasimle kaldmldı îedir. *f Şanghay civanna çıkanlan Japon askerleri harb sahasına naklediliyor Nankin 25 (A.A.) «Reuter Ajansmm muhabiri biUiriyor:» General ÇangKaıŞek'in umumî karargâhına cepheden gelen bir telefon haberine göre Voosung'da karaya çıkan 5000 Japon askeri bu sabah şiddetli bir muharebeden sonra imha edilmiştir. Bir Japon generalile bir tayyare binbaşısmın esir edıldiği haberi de ilâve edilmektedir. Haber teeyyüd ediyor Başvekilimizin genc kardeşinin cenazesi Heybeli Kendi keridimizi tenkid: Parkn aslanlarî Vaktlnde Gülhane parkını tanzlm edenler, ellerine nereden geçmişse onun içine, galiba mermerden dökme birkaç aslan da yerleştirmişler. Geçen gün aslanın başına çikan, boynuna binen ve sırtına sanlan küçük kız çocuklan, bu yırtıcı vahşet güzelliğine hâkimiyetten mütevellid bir gururla cıvildaşardk babalanna soruyorlardı: Baba bu aslan, amma karşıddki kaplan değil mi? Hayır yavrum, o da aslan! Demek o da aslan, bu da aslan. Bu konuşmayı duyan park gezicisi arkadaş, çocuklann bu taş aslanlara candan alâkalarına bdkarak burada küçük mikyaslı bir hayvanat bahçesi köşesi genc nesiller için ne zevkli surette öğretici bir şey olurdu diye kendi kendine hayıflanarak söylendiğini anlat tıktan sonra ilâve etti: îki adım ötede deniz kenanna varınca çocuk, genc, orta yaşlı on, on beş kişinin ellerinde volta izmarit avlamağa çalıştiklarını gördüm, ve bütün sulanmızm balıklarını gözlerimizin önüne serecek bir dkvariyomdan hâlâ mah rumiyetimize yandım, yandım ve yandım! Yukarıda, cenaze eller üstünde taşınıyor, aşağıda dünkü merasimde hazır bulunanlardan bir grup derhal orada bulunanlar tarafından doktor aranılmış ve en yakm bir yer olan Heybeli sanatoryomundan doktor çağınlarak hasta, oraya nakledılmiştir. Fakat sanatoryamdaki doktorlarm bütün tedavilerine rağmen biçare genc kurtulamıyarak vefat etmiştir. Merhumun cenazesî dün, saat dörtte kardeşine karşı son vazifesini yapmağa gelen îsmet înönünün bulunduğu büyük bir cenaze alayı ile kaldmlmıştır. [Arkası Sa. 6 sutun 3 te] Şanghay 25 (A,A.) «Reuter Ajansının muhabiri bildıriyor:» Woosung mmtakasmda vuku bulan başlıca muharebe ile sahıl civarındaki muharebe, karaya ihrac edılen kuvvetlerin iki mil kadar ilerledıkleri hakkında dün bir Japon membaından venlen haberlerln mevsimsiz olduğunu meydana çıkarmış tır. [Arkast Sa. 6 sutun 1 de] Dost heyetler gidiyor Yugoslav Erâknıharbiye Reisi ve maiyeti dün akşam şehrimizden ayrıldılar Rumen heyeti de bu sabah tayyare ile Bükreşe gidecektir. Dubrovnik gemisi kumandanı dün abideye çelenk koydu.. Başvekil Ismet Inönünün küçük kardeşi Hayri, evvelki akşam Heybeliada plâYUNUS NADÎ jında yıkanırken tutulduğu bir kriz netilArkast Sa 3 sutun 4 te] cesinde vefat etmiştir. Henüz 31 yaşmda olan Hayri, Kol Iejde tahsil etmiştir. Bu müessif hâdise evvelkî akşam geç vakit Perapalas otelinde bulunan Başvearuf Fransız muharriri Morîs Dökobra kil îsmet İnönüne bildırilmiş ve bu hâdi(Maurice Dekobra) nın eseri seden çok müteessir bulunan Başvekilimiz, derhal Heybeliye dönmüştür. Merhum Hayriye plâjda krız gelince, İktısad Vekili Celâl Bayar dün geldi Bir müddettenberi Ege denizinde îpar kotrasile bir tenezzüh ve istirahat seyahati yaparak İzmir fuarını açan ve Manisanın üzüm bayramında hazır bulunan îktısad Vekili Celâl Bayar dün akşaDost Yugoslav bahriyelileri, Taksim müstü ayni kotra ile şehrimize gelmiş ve Feneryolunda îş Bankası Genel DiTrakya manevralarında bulunan rektörü Muammer Erişin tertib ettiği gar muhterem mısafırlerımiz dost askerî denpartiye iştirak eylemiştir. heyetler dün sabah saat 10 da hususî [Arkası Sa. 3 sütun 5 te] bır vapurla Boğazda bir gezinti yap Seher vakti Pek yakında abidesine çelenk koyduktan sonra mışlar ve öğle yemeğini Tarabyadaki Tokatliyan otelinde yedıkten sonra akşamuzerı Perapalas oteline dönmüşlerdır. [Arkası Sa. 6 sütun 3 te] j