24 Nisan 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

24 Nisan 1937 CUMHURİYET Kömür sergisi açıldı Mühim bir nutuk söyliyen Başvekilimiz İsmet İnönü, kömürün içtimaî hayattaki kıymetini bilhassa tebarüz ettirdi [Baştarafı 1 inci saTıf/ese] Sergide temsil edilmekte bulunan Türk müesseseleri de şunlardır: Eti Bank, İbrahim Işıksalan, Zangoçyan ticaret evi, Kozlu kömür işlen, maden tetkik ve arama enstitüsü, Soma kömür madeni, Telgaz, Türk Ticaret Bankası, Vehbi Koç, ve Bolit ltd, yeni eczane, Yüksek Ziraat Enstitüsü ve Zümre zade. Gerek eşyalann büyük itina ile teşhir edilmekte olduğu standlann tanzimi hususunda sergi tertib heyetinin gösterdiği büyük dikkat ve itina, gerek başta onur salonu olmak üzere bütün sergı salonları nın tezyini işlerinde Münir Hayri ve arkadaşlarınm göstermiş olduklan yüksek muvaffakiyet bakunmdan «beynelmılel kömür sergisi» bütun gezenlerin takdırlerini toplamıştır. Memleketimizde ilk olarak kurulmuş olan bu beynelmilel serginin kazandıgı hakh muvaffakiyetin en güzel ifadesini, bugün &ergiyi gezdıkten sonra, profesör, Bayan Afetın Ekonomi Bakanlığı Müsteşan Kurtoğlu Faike aşağıdaki cümle lerle anlattığı intıbalannda bulmaktayız: «Alâkadarlar kıymetini hiç şüphesiz daha fazla takdir ederler. Ben çok üstün ve mükemmel buldum, istifade ettim. Bu sergi bizim sergicilık hayatımızda, tekniğimizde muvaffakiyetli bir adım teşkil ediyor.» Schuschnigg Mussolini İki Başvekil hangi mevzuu görüştüler? Bir Fransız gazetesine göre Avusturya hareket serbestisini istemiş Romada çıkan Gıornale d'İtalia ga zetesi, Mussolini Schuschnigg mülâ katmda tetkik edilecek bellibaşlı meselelerin altı maddeden ibaret olduğunu söyliyerek bunları şöyle tasnif edıyor: 1 İtalya Avusturya münasebatı ve bu iki memleketin civar milletlerle olan münasebetleri umumî surette gözden geçirilecektir. 2 Roma protokollannın tatbik şe killeri, 3 İtalya ile Avusturyanm, 11 temmuz 1936 tarihli Avusturya Alman anlaşması ve son İtalyan Alman itilâflarile alâkadar diğer siyasî menafii, 4 İtalyan Yugoslav anlaşmaları nın, Avusturyanm siyasî menafii ve Roma protokolları manzumesi üzerindeki hususî ve umumî akisleri, 5 Habsburglann avdeti meselesi, 6 Badema Avusturya siyasetmin takib edeceği istikametin müş'iri olan Roma protokollarile, Avusturya A l manya ve İtalya Almanya itilâflarından, Avusturyayı uzaklaştırmak husu sunda bazı devletlerin gösterdıkleri temayüller. Gıornale d'İtalia, Venedık mülâkatınm, bilhassa bu son noktayı aydınlat mak hususunda mühim bir âmıl olacağını kaydetmekte ve Almanya tarafından Avusturyaya ve Çekoslovakyaya karşı guya bir tehdid yapıldığı bahanesile Avusturyayı, Almanya aleyhinde tahrik için Çekoslovakya ve Fransa tarafından bir teşebbüs yapıldığmı hatırlatmakta dır. Mezkur gazete, Avusturyanm, yeni bir siyasî manzumeye girmekten imtina göstermesinin, şimdiye kadar takib et ıiği siyaseti teyıd ettığini ilâve etmek edir. Yedek Subay Okulunda Atatürk anıtı dün açıldı Iki heyecanlı merasim Sergiyi gezeceklerin nazari dikkatine Ankara 23 (A.A.) Sergi Umumî Kâtiblığinden: 1 Kömür sergisini rahatça ve serbestçe gezebilmelerine imkân vermek ve hususî izahat verecek teknis yenleri bilhas.sa her stand başında hazır bulundurabilmek için sergiyi talebesile ziyaret edecek mekteblerin en aşağı iki gün evvel Sergi Umumî Kâtibliğine telefonla veya yazı ile müracaat etmeleri, 2 Ve bütün mekteblerin ziya ret etmeleri büyük Başvekil tarafın dan emir buyurulmuş olduğu, 3 Vilâyetlerden halk gruplan, alâkalı tüccar gruplan tarafından yapılacak ziyaretlerden de arzu buyu rulduğu takdVle ayni mülâhaza ile haberdar edilmemiz I nur. düşünüsünün muvaffak bir eserıdır. Bu güzel eser için harcanan para ve emek memlekete öğünmeğe değer bir varlık azandırmıştır. Bu sergi örnek olmak vasıflarını taşıyor. Buradaki gördüklerim yurdun namzed olduğu mes'ud istikbalin uvvetli bir garantisidir.» Dahiliye Vekili Şükrü Kaya dedi ki: « Sergi Celâl Bayarın bilgili ve metodlu çalnşmasının güzel ve muvaffak olmuş bir eseridir. Şimdiye kadar yapılan sergıler içerisinde bu sergi güzellik ve teknik tamamlılığı itibarile Türk mille tınin yüksek idealine en ziyade yaklaşan ve yakışan millî bir eser olarak gösterile Başvekilimizin nutku Ankara 23 (A.A.) Başbakan İsmet İnönü bugün Beynelmilel Kömür sergisini açarken şu nutku söylemiştir: « Arkadaşlar, Ankarada ilk defa kurulan Arsıulusal Kömür sergisini şimdi açıyoruz. Memle kette kömür istihlâkini, kömürü muhtelif yerlerde ve makinelerde, evlerde kullan bilır.» mayı Öğretecek ve kolaylaştıracak bir Gümrük ve înhisarlar Vekili Ali Ramüessese olarak bu sergiye çok kıymet na: veriyoruz. « Sergi hakkında şimdi yalnız intıbalarımı arzedecek vaziyetteyim. SergiSerginin maksadı, burada gösterilmiş olan makinelerden bu memleketin ihtiya yi görmek ve istifade etmek için tekrar cına uygun olanların seçilmesidır. Sergi geleceğim. İntıbaım şudur: Bu sergi şimye lâyık olduğu ehemmıyeti tevcih ede diye kadar Türkiyede görülmemiş dererek iştirak etmek isabetini gösteren firma cede muvaffak olmuştur. Başta görgülü lara ve bu beynelmilel sergimize alâka Ekonomi Bakanı Celâl Bayar olmak gÖsfeîen memleketlere teşekkür etmek is üzere sergiyi kuranlara katşı takdir minnet hisleri duymaktayrm.» terim. Bayan îsmet înönü intıbalarını şoyle Bu açılış dolayısile bilhassa vatan daşlarıma işaret etmek istediğim nokta, hulâsa etmiştir: « Çok istifadeli bir sergi gördük. bu serginin mümkün olduğu kadar çok Tertibinde büyük muvaffakiyet gösterilyurddaş tarafmdan gezilip görülmesidir. Sergıyi bilhassa aılelerin gezmesini, kö miştir. Bugünden başka bir ıki defa daha mürün kullanış yerlerini ve kolaylıklannı ziyaret edeceğim. Evlerimizde kömürden yakmdan tetkik etmesıni ve hele kadın daha geniş mikyasta istifade edeceğimiz lanmızın kömür istihlâk eden vasıtalan güzel aletler var. Sergi çok öğretici ve yoî gösterici bir kıymettedir.» birer birer görmesini istiyoruz. Ekonomi Bakanı Celâl Bayar da müMemlekette kömür istihlâkini artırmak taleasını şu şekilde beyan etmiştir: ve kömür kullanan cihazlan yaymak hü«Ben sergi hakkında mütalea be kumetin takıb ettıği başlıca bir politikayanma kendimi salâhiyettar görmüyorum. dır. Bu politikayı tahakkuk ettirmek yoYalnız bu işte çalışan arkadaşlanmı taklunda ciddî bir gayretle çalışan ve bu dire lâyık buluyorum. Üst tarafını sergiyi sergiyi açmak teşebbüsünde bulunup ziyaret edenlerin sağ duyulanna bırakı meydana getiren arkadaşım Celâl Ba yorum. Sergi ilk eserimizdir. Bu itibarla yara takdırlerimi ve tebriklerimi huzurukusursuzdur, denilemez. Fakat enstruk nuzda arzetmek benim içın bir vazife tiftir. Genclerimizin ve bilhassa mekteblicJir. Sergiye gösterdiğiniz yakın ilgiden lerimizin grup halınde sergiyi ziyaret et dolayı hepinize ve bilhassa izhar ettiğ melerini faydalı buluyor ve kendilerini alâka için kordiplomatiğe teşekkür et davet ediyorum. Çocuklarımız herhald mek benim için bir zevktir. Bu açılan en yeni ve en modern eserleri görmüş o serginin memlekette kömür istihlâkini ve lacaklardır.» kömür yakan aletlerin ve makinelerin İsveç elçisi M. Winther dedi ki: kullanılmasını artıracağını ku\vetle ümid «Gezdikten sonra bu fevkalâde eserin ediyoruz. hayranı oldum. İnsan burada birçok yeni Şimdi müsaadenizle sergiyi açıyorum.» şeyler öğreniyor. Bilhassa M. T . A. stanyurddaştenöb dı çok mükemmeldir. Bu sergide insan Vekillerin ve Bayan tnönünün herhalde okumaktan ziyade görmekle birçok şeyleri öğreniyor. Gerek realizasion intıbaları Ankara (Telefonla) Kömür ser ve gerek anlatma kabiliyetini burada görgisi hakkında Maliye Vekili Fuad Ağra mekle Türkiyenin geniş mikyasta inkişafına ve Türkiyenin çalışmasına hayran lı şunları söyledi: oldum.» « Sergi Celâl Bayarın iyi görüş ve Yedek Subay Oukuluna dikilen [Baştarafı 1 ind sahitese] maddî masraflannı temin etmek, gerekse aralanndaki heykeltraş, ressam, mimar ve mühendislerin bilfiil çalışmak suretile vücude getirdikleri Atatürk anıtının küşad töreni de yapıldı. Yedek Subay okulundan bu devrede mezun olanların sayısı geçen devredeki lerden üstündür. Bunların 400 ü Üniversitede, mütebakisi diğer mekteblerde İngiliz gazetelerine göre Londra 23 (A.A.) İngiliz gazetelerı, yüksek tahsıl görmüş veya liselerde yetişSchuschnigg Mussolini görüşmelerini miş genclerdir. Avrupada ikmali tahsil dikkatle takıbde devam etmektedir. etmiş olanlann sayısı da mühim bir ye kun tutmaktadır. Tımes gazetesi diyor ki: Abideye çelenk «Bu görüşmelerın esasını, Avusturya le Çekoslovakya arasmdakı münasebetMerasime saat 9 da başlanmıştır. Yeer meselesi teşkil etmiştır. İtalyada A dek subaylar iki tabur halinde başlannda usturya ile Almanyanın yakın bir bir kumandanlan yarbay Behzad Köker olleşmesi düşünülmemektedir. Bununla duğu. halde mektebden hareket ederek beraber böyle bir inkişaf çok muhte Taksim abidesinin önüne gelmişlerdir. Ameldrr. İtalyanın arzusu, bu üakişafı ulaym önünde sekiz subay tarafından ta zatmaktadır.> şınan ve üzerinde «1937 senesi 1700 yeDaily Telegraf ise şunları yazıyor: dek subayı» ibarelerini taşıyan muazzam «Venedıkte Avusturya ile İtalya dostbir çelenk vardı. Saat 9,45 te mızıka îsiuğunun yenıden tesis edilmiş olduğu söylenebılir. İtalya, Schuschnigg'ın Habs tiklâl marşını çalmağa başladı. 1700 genburg'ların yeniden tahta geçmesi mese cin hep bırden îstıklâl marşmı söylemelelesinin sırf dahüî bir Avusturya mese ri ruhları coşturan ve taştıran heyecan huesi olduğu hakkındaki beyanatmı zım hule getiriyordu. İstiklâl marşı mükemmel nen kabul etmiştir.> surette söylenirken meydandaki direğe Daily Mail de Ward Price'in dediğine büyük bir Türk sancağı çekiliyordu. Çegöre, Mussolini, Avusturya istiklâlinin lenk abideye kondu. îstiklâl marşını mektehlikede bulunmadığı fıkrindedir. tek marşı takib etti. Bundan sonra levazım kısmından mezun yedek subay SalâNevvs Chronicle ise diyor ki: <Mussolini, bu görüşmeler esnasında, haddin Savcı kendi yazdığı bir şiiri okuSchuschnigg'e bir Avusturya Çekoslo du. vakya yakmlaşmasınm tehlikelerini büSüvariden Feridun Kurt ta bir hitabedirmiştir.> de bulundu. Mekteb müdürü abide ha Atatürk talebeler mektebde yemek yerlerken Orgeneral Fahreddin Altay, Yedek Subay Okulunda genc yarsubaylara hitab ederken Fransız gazetelerinin mütaleaları tıra defterine «1937 senesinde 1700 ye Genc yedek subaylardan bir grup yemın esnasında Afrikada zenciler arasmda futbol merakı Paris 23 (A.A) Oeuvr gazetesinde Mme. Tabouis, şöyle yazmaktadır: <Başvekıl Schuschnigg, bir yandan Mussolmıden Avusturya içm, diğer memleketlerle ıtilâflar akdetmek ser bestlığini istiyor, bir yandan da Roma protokollanndan harice çıkmamağa gayret ediyor. Mussolmi'nin tarzı hareketi, görü nüşte pek sarihtir. Duçe, Avusturya Başvekiline Roma protokollannın Sovyetler Bırliğile münasebeti olan memleketlere teşmil edilemiyeceğmi anlatmıştır.> Ami du Peuple gazetesi diyor ki: «Schuschnigg. Çekoslovakyaya yak laşmakta ısrar edecek midir? Mussolini, Roma Berlin mihverinin kendisine her türlü teminatı verdiğini anlatmak için elinden geleni yapacaktır.> Le Populaire, şöyle diyor: cNıhaî tebliğde zikredilece.t olan cmükemmel ıtilâf» tabirine rağmen vasatî Avrupada değişen bir şey olduğunu ve Avusturyanm Mussolini oyununun bir dama taşı olmaktan çıktığını zannediyoruz. Viyana, Prague'a yaklaşmakla daha müstakil bir rol oynıyacak ve Prague'da Tuna havalisinde daha büyük bir hareket serbestisine nail olacaktır.> dek subayla Atatürk abidesine çelenk koyduk» cümlelerini yazdı ve yedek su baylardan Emin ile birlıkte imzaladıktan sonra halkın coşkun alkışları arasmda önde piyadeler, sonra topçular, süvariler, fen, tayyare, levazım, nakliye bölüklerinden müteşekkil kıt'alar Galatasaray istikametinde hareket ettiler. Harbiyede merasim başlıyor İstiklâl caddesinden, İngiliz sefareti önünden, Tarlabaşı caddesini takiben tekrar Taksime, oradan da Harbiye mek tebi binasına gidildi. Harbiye mektebi binasının önü halkla mahşer gibi dolmuştu. Tramvay hattı kısmını da yedek subaylar doldurmuştu. Mekteb binasınm önünde yeni yapılan muazzam Atatürk heykelinin konduğu mahal bayraklarla süslen mişti. Mektebin büyük kapısı önüne vazedilen bu abidenin küşad resmi bugün yapılıyordu. Ordu Müfettişi Orgeneral Fahreddin Altay, Vali Muhiddin Üstündağ, Harb Akademisi Kumandanı Korgeneral Ali Fuad, Kolordu Kumandanı Korgeneral Salih, General Rüştü, Dr. General Subhi ile birçok erkânı askeriye, meb'uslar, muharrirler mekteb binasının önünde merasime intizar ediyorlardı. Saat 11 de mızıkanın İstiklâl marşına başlamasile asker, sivil bütün halk selâm vaziyetini aldı ve heykelin üzerindeki bayrak kaldırılarak şiddetli alkışlar arasmda açılış töreni yapıldı. Bundan sonra mekteb kumandanı yarbay Behzad Köker şu nutku söyledi: « Sayın komutanlanm, değerli mi safirlerim ve arkadaşlanm! Bir asırdan ziyade orduya çok degerl ve kahraman subaylar yetiştiren şu tari hî binada, bu yiğitler ocağında vatan v millet uğrunda canlarını feda etmiş, kanlannı akıtmış, en felâketli ve buhranl Yedek Subay Okulunun önüne dikilen Atatürk anıdı anhr' Neşredilen resmt tebliğ Roma 23 (Hususî) İtalyan Başve kilile Avusturya Başvekili arasmda cereyan eden müzakerler bu sabah bit miştir. Öğleden sonra neşredilen resmî tebliğ, iki devlet arasmda her hususta tam bir fikir birliği mevcud olduğunu bildirmektedir. Tebliğ, Tuna havzasın daki teşriki mesaiden bahsederek, bu sahada Almanya ile beraber çalışmak lâzım geldiğini kaydetmektedir. Salâhiyettar mehafilden alınan malumata göre, Avusturya Başvekili doktor Schuschnigg, Avusturyanm bir Fran sız Çekoslovak blokuna iltihak etmiyeceğine dair kat'î teminat vermiştir. Afrıkada futbolun gün günden rağbet kazanmakta olduğuna aşağıdaki resım güzel bir delil teşkil etmektedir. Afri kanın muhtelif mıntakalarında ve bilhassa Uganda'da futbol merakı çok artmaktadır. Resmmi aşağıya koyduğumuz Uganda şampiyonasını kazanan bu takımm maçmı beş bin kişi seyretmiştir. Oyuncu ların çoğu çıplak ayakla oynamaktadır lar. Meşhur İngiliz antrenör Jimmy Ho gan, Ugada şampiyon takımma 15 forma hediye etmiş ve oyunlannı görerek çok beğendığini sdylemiştir. Koşu ve sürati intikal bakımından Afrıkalı futbolcuların fevkalâde evsafta oldu ğunu Jimmy Hogan tasdik etmek tedır. Yedek Subay Okulunun önünde duran yarsubaylardan bir grup zamanlarda bile Türk varlığmın, Türk istiklâlinin bakasma hizmet etmiş, Türk kahramanlığını, Türk azmini bütün dünyaya tamtmış, yaptıklan kahramanlıklarla, Türk tarihinde menkıbeler yaratmış binlerce, on binlerce yiğit subaylar, birçok büyük komutanlar, birçok yüksek şah yetler yetişmiştir. Bu yüksek şahsiyetler arasında ve başta Ulu Önderimiz, sevgili Başbuç muz Atatürk te bulunmaktadır. Atati \Lutfen sahifeyi çevirinh