16 Nisan 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

16 Nisan 1937 CUMHURtYET SON HABERLER... TELEFON TELGRAF v* TELSiZLE Hfidiseler arasında Izahsız kalan şair Ispanyada gizli bir teşkilât keşfedildi Teşkilâtm gayesi hem Valencia, hem de Burgos hükumetlerini ortadan kaldırmak ve bu suretle memlekete sulhu iade etmekti Londra 15 (A.A.) Daily Telegraph yazıyor: Öğrendığimize göre Valencia ve Burgos hükumetlerini ortadan kaldırarak bitaraf bir askerî komite teşkil etmek maksadıle bir komplo tertib edilmıştir. K.0 mitenin vazifesı, memleketi sulh ve salâha kavuşturmak olacaktır. Yeni hükumetin reısi olarak Madrid miidafıi General Mıaja'nın ismi ilerı sürülmektedır. Bu plân, ecnebi memleketlerde bulunan bitaraf İspanyol politikacıları, maliyecileri tarafından tasavvur edılmiştir. Bunlar, her iki tarafın generallerile daha şimdiden gizli surette temasa gelmışlerdir. Bu plânın esası, General Franco ile Largo Caballero'nun ellerinden ikti dar mevkiini almaktan ve içinde hiçbir siyaset adamı bulunmıyan bir hükumet teşkil etmekten ibarettir. Komployu tertib edenler, Ispanyada boğuşmakta olan iki taraftan birinin tam bir muzafferiyete nail olmasının ancak Ispanyanın harab olmasile mümkün olacağı ve bu harabiyi «beyaz» veya «kızıl» tethişin takib edeceği mutaleasında bulunmaktadırlar. Cephelerde harekât Salamanca 15 (A.A.) Biskaye mıntakasmda hükumetçilerin Urquiola'ya karşı yapmış olduklan bir taarruz tardedilmiştir. Madrid cephesinde hükumetçilerin kazanmış olduklannı iddia ettikleri muvaffakiyetler tekzib edilnrektedir. Cordoue cephesinde de hükumetçilerin taarruzları tardedilmiştir. Cebelüttarık'ta cumhuriyet bayramı Cebelüttarık 15 (A.A.) Taamül hilâfına olarak, dün Cebelüttarık'ta bulunan îngiliz harb gemileri, îspanyol cumhuriyetinin yıldönümü münasebetile top atmamışlardır. Yalnız İspanyol konsoloshanesi, İspanya bayrağını çekmiş, ispanyol cumhuriyetine karşı muhabbet beslemekte olan yüzlerce kimse de yakalarına İspanyol renklerinde rozetler takmışlardır. Avam kamarasında münakaşalar Londra 15 (A.A.) Dün Avam kamarasında yapılan müzakereler esna sında muhaliflerin büyük bir cidal isti dadı göstermiş, oldukları ehemmiyetle kaydedilmektedir. Churchill'in teklifleri hakkında birçok mütalealar ileri sürülmektedir. Birçok zevat, Churchill'in hükumet namına mı söz söylediği, yoksa kendi şahsî teşebbüsile mi beyanatta bulunduğu hususlannı suale şayan görmektedirler. Bilbao mıntakası sularına konulmuş olan mayinler meselesi hakkında yapılan tenkidlere cevab veren Eden, şöyle de miştir: « Gemilerimizin seyrüseferini himaye için bu mıntakada konulmuş olan mayinleri kaldırmak zarurî olsaydı, hüku met bu meseleyi nazan dikkate almağa amade bulunurdu. Fakat Avam kama rası unutmamalıdır ki. bu iş büyük bir iştir ve bizim îspanyol işlerine müdahale etmekle itham edilmemiz gibi bir netice verebilir.» bdülhak Hâmid, bütün hayatmda eserleri toplu bir izahtan ve geniş bir tahlilden mahrum kalmış adamdı. Yanm asırdanberi onun bütün aleyhtarlannı dinleyiniz; eserleri üstünde hiçbir t aha ve tahlile girişmeden onu inkâra kalktıklannı görürsünüz. Yarım asırdanberi onun bütün hayranlannı Haleb 15 (Hu dinleyiniz; en büyük meftunu Flori susî) Bir hafta nalıdan ayn ve fazla birşey söyleme danberi Belân dağdiklerine dikkat edersiniz. Dâhii a larında askerî ma zamdır, ebedidir, lâyemuttur, bahti nevralar yapılmak yardır, eserlerinde şahikalarla uçu tadır. Fransız tebarumların tezadlan kaynaşır, ulviyet ası olan memurlar onu almndan öper, nazmımıza ve ve halk askerî elbinesrimize yenilik getirmiştir, şark ve seler giyerek manevgarb kültürünü birleştirmiştir, onun ralara iştirak etmektedirler. Bu manev huzuru maneviyetinde iğiliriz, o bir ralara iştirak eden insan değil devdi, eserleri pek parlakaskerlerin bir kısmı tır, pek yüksektir, Himalâya ile başı nın garnizonlarına bir gider; vücudü makbere girse de dönecekleri, bir kısruhu Makberinde ebediyen yaşıyamının da Belânın caktır, gibi şeyler... Gezbel mevkiine çıFikretin, Cenabın, Nazifin ve ede kacağı ve orada u biyat tarihçisi, münekkidi sıfatile bu zun müddet kala güne kadar Hâmid aleyhinde ve le cakları bildirılmek hinde birşeyler yazmış ve söylemiş tedir. olanların bütün fikirleri, şimdi Türk köylerlnd< ye kadar bu küfür veya ale silâh taharrisi lâde medih çerçevesinden dışa Şam 15 (Husu rı çıkmamıştır. Yalnız Rıza Tev sî) Türk köyle fik, lüzumsuz ve şişirme felsefe bil rinde silâh aranma gileri ve ıstılahlarile dolu bir kita bahanesile taharri bında bu fikirlere birer ilim haysiyeti ler devam etmekte vermeğe çahşmış, hiç olmazsa Hâmi dir. Bu maksadlarla Halebin Tcenar mahaUelerinden bir görünüş din varlık ve ölüm karşısındaki meta Selcder ve Üçoba fizik telâkkileri üstüne biraz iğilerek köylerinde de araştırmalar yapılmış ve çırılçıplak soymak cür'etini göstermekteonu Hugo ile karşılaştırmış ve Mak iki av çiftesi bulunmuştur. Taşınması ka dirler. Bu şeni hareketlere Türkleri bir ber müellifile La legende des Siecles nunen memnun olmıyan bu silâhlann bu hâdise çıkarmağa teşvik etmek için başşairi arasındaki dünya görüşü yakın lunduğu evler yağma ve sahiblerinin bü vurulm^ktadır. «Yeni Gün» yeniden çıkacak lığının esrarı üstünde bizi düşünme tün mallarına vazıyed edilmiştir. Bu suçla (!) tevkif edilen 7 Türk köylüsü de Antakya 15 (Hususî muhabirimiz ğe çağırmıştı. O gün bugün, Abdülhak Hâmidin ellerine kelepçe vurularak Beyrut diva den) Aylardanberi hiçbir sebeb ol madığı halde kapatılan türkçe «Yeni eserleri, çözülmemiş bir muamma nıharbine sevkolunmuşlardır. Rezil, ahlâksız ve küstah memurlar ba Gün» gazetesinin yeniden intişarına müdengi halinde, karşımızda duruyor ve zan silâh aramak bahanefile kadınlan da saade edilmiştir. kitabcı Azizin vitrininde soluyor. Nisyan, o makteli ekâbir Fransız askerleri Hatay Avukat Şekib Adut Barodan çıkarıldı da manevra yapıyorlar Avukatın, mabkemeleri Türk köylerinde silâh aramak bahanesile yapılan ve müekkillerini zarara soktuğu tesbit edildi zulümler tahammülü aştı. Evlerinde iki av çiftesi Istanbul Barosu İnzıbat meclısi dünbulunn 7 Türk divanı harbe verildi kü toplantısında Musevî vatandaşlardan avukat Şekib Adu1 tun Barodan çıkarı masına karar vermiş tir. Baronun bu ka rarına sebeb, Avu kat Şekib Adutun takibıni deruhde ettiAvuka ği davalarda kanu t Şekib Adui nî yollarda yürümiyerek mahkemeyi ve müekkillerini müşkülâta düşürecek ve onlan ızrar edecek şekilde hareket etmesidir. Bilhassa son zamanda Antalyanın Tekirova krom madenlerinin bir şirkete devri münasebetile bu madendeki alâkadarlan ızrar edecek mahiyette işler yapması ve kendi namına bonolar tanzim etmesi, binnetice avukathk mesleğine ya kışmıyacak surette hareket etmesi dola yısile Baroya şikâyetlerde bulunulmuş ve tekerrür eden bu hâdiseler karşısmda Şekib Adut hakkında avukathktan men kararı verilmistir. Avukat Şekib Adut, memleketimiz avukatlarının baslıca zenginlerindendir. Belgrad mülâkatından Sonra vaziyet [Başmakaleden devam] Dr. Schacht dün Iktısad Vekâletinin Belçikadan döndü verinde bir kararı Belçikamn siyasî bitaraf Yerli sanayiin tesis serlığına dair beyanname de mayesini ucuzlatmak için bu hafta nesredilecek alınan bir^ tedbir Berlin 15 (A.A.) Dr. Schacht, Ankara 15 (A.A.) Iktısad Vekâ bu sabah tayyare ile Brükselden gelmiş letınden: tir. Kendisi, bu sabah Berline gelmiş olan Tesis sermayesini ucuzlatmak maksaItalya bankası müdürü Azzedıni ile görü dile alınmış olan aşağıdaki prensip kararı şecektir. alâkadarların bilgisine sunulur: 1 Teşvıkı sanayı kanunundan istiDr. Schacht'ın yaptığı temaslar fadesi kabul edilmiş sanayiin tesis ve tevBrüksel 15 (A.A.) Dr. Schacht'm sii için lüzum görülecek tesis malzemesingörüşmeleri iki kısma tefrık edilebilir: den çimentonun klering veya benzeri anAyın 13 ünde Amersin iihalât tacirleri ve mücehhizlerile görüşerek iki mem lasma mevcud memleketlerden ithaline leketi pek yakından alâkadar eden me müsaade edilecektir. 2 Alâkadarların, «gir» kararı hüseleleri tetkik etmiştir. 14 nisanda Van Zeeland ile beraber kümlerine tevfikan müsaade istihsali için Avrupaya ve bütün dünyaya müteallik Iktısad Vekâletine müracaat etmeleri lâzımdır. olan meseleler hakkında görüşmüştür. 3 Müracaatin «gir kararı» ve teşDr. Schacht, iktısadî imara, siyasî bir viki sanayi kanunu hükümlerine tevfikan huzurun takaddüm etmesı lâzım gelmekyapılması icab eder. te olduğu mütaleasındadır. 4 Bu prensip kararı Anadolu A Belcikamn bitaraflığı jansile neşri tarihinden itibaren tatbik oLondra 15 (A.A.) İngiltere ile lunacaktır. Fransanın Belcikamn bitaraflıeına aid olan müşterek beyanname metnımn önü müzdeki hafta zarfında Eden'in Brük sele seyahatinden evvel neşredıleceği Ankara 15 (Telefonla) Nafıa söylenmektedir. Vekâletile müzakerelere devam etmek Dıplomasi mehafili, Belcikamn Fran üzere Istanbul elektrik şirketinin salâhisız In^ılız teblığıne cevab vermesi lü yetli mümessilleri 18 nisanda şehrimizde zumunda ısrar etmekte ve her iki vesikabulunacaklardır. nın ayni zamanda neşredilmesini ıstemekIzmir telefon şirketinin de Nafıaca satedirler. tın almması müzakereleri ilerlemiştir. HisHalbuki Belçika, halihazırda Belçika sedarlara döviz verilmesine dair olan nin Milletler Cemiyeti azası sıfatile ve ihtilâflı nokta hallolunursa görüşülecek mezkur Cemiyet mukavelenamesinin bir mesele kalmamış olacaktır. 16 ncı maddesi mucıbınce ıfa etmesi lâ Türk Îngiliz limited şirketi zım gelen vezaifi ihtar eden bir formülü Ankara 15 (Telefonla) Merkezi alenen kabul etmeğe mütemayil bulun Ankara olmak üzere Sümer Bankla Eti mamaktadır. Belcıkanın bu babdaki te Bank bir Türk îngiliz ticaret ve finansreddüdünün zecrî tedbirlerin tatbiki ha man korporasyonu limited şirketi kurmuşlinde ordulann Belçika arazisinden geç lardır. Şirket daha ziyade Karabük demelerinin otomatik mahiyette olmasmı mir ve çelik fabrikaları tesisatı için Braskabulden imtina eylemesinden ileri gel sart kumpanyası namına yapılacak te mekte olduğu söylenmektedir. diyeleri karşılamak hususunda çalışacak Hâmid bu maktele çoktan girmişti. Sağlığında, Rıza Tevfikten evvel ve sonra, edebiyat tarihçisi ve münekkid geçinenlerden tek bir adam çıkmadı ki, bize, «Ablühak Hâmid ve Mülâhazatı Felsefiyesi» adh kitabdan başka Türkiyenin en büyük şairi diye başımızda taşıdığımız adam hakkında toplu bir eser vermiş olsun. Bugün, bilmenin ilmî haysiyetile Hâmidi bildiğini ispat etmiş tek bir adam yoktur. Yarım asırdanberi Hâmid hakkında hep ayni vasıflan ve esprileri dinliyoruz. Bu memlekette hakikî san'at ve felsefe kültürile pişmiş tek bir tenkid kafası görününciye kadar da bunları dinliyeceğiz: Ebedî Hâmid, ulvî Hâmid, müceddid Hâmid, bahtiyar Hâmid... Ey, başka?... Başka yoksa, Allahaşkına, Hâmid aşkına, edebiyat aşkına susalım ve utanalım. Bunları bizim kadar, Florinalı kadar küfeci çocukları da biliyor. Bayrak kanununun tatbik şekli Ankara 15 (Telefonla) Bayrak kanununun tatbik şeklini gösteren bir nizamname projesi hazırlamak üzere bir komisyon kurulmuştur. Komisyon deniz zabitlerinden Nailin reisliğinde Millî Müdafaa, Hariciye, Dahiliye, Sıhhat, Maarif, Adliye, Gümrük ve İnhisarlar Vekâletleri mümessillerinden müteşek kildir. Komisyon çalışmalarına başlamış, projenin ilk hazırlığını bitirmiştir. Önümüzdeki salı günü yapılacak toplantıda proje son şeklını alacaktır. Bu proje ile polis, sıhhiye, posta, gümrük ve Kızılay müesseseleri için de hususî bayraklar kabul olunmaktadır. Bunların ve fors, flâma ve filândralann şekilleri, eb'adlan, cinsleri, çekiliş ve indiriliş za manları ayn avrı tesbit edilmektedir. Musolini 24 nisanda Hitlerle buluşacak [Baştarafı l inct sahıjede] yaretler yapacaklarını tahmin eylemek tedirler. Mussolini Schuschnigg görüşmesi Viyana 15 (A.A.) Schuchnigg'le Guido Schmidt, 22 nisanda Venedik'te Mussolini'ye mülâki olacaklardır. Ziraî kombinalar için alınacak makineler Ankara 15 (Telefonla) Bu sene kurulacak ziraî kombinalar için alınacak ziraat âlet ve makinelerinin pazarlığı bugün yapılmıştır. Yırmiye yakın yerlı ve ecnebi firmanın iştirak ettiği bu pa zarlığın neticesi bugünlerde belli ola caktır. îsmail Habib hakkında PEYAMİ SAFA Tahranda çıkan ve İranın en büyük Lord Loid Atinada gazetesi olan Ittılaat, edib İsmail Habibin Atina 15 (Hususî) Başvekil Mr gazetemizde çıkan «Trabzon yolu* mataksas buraya gelen İngilterenin eski Mı kalesini aynen iktibas etmiştir. Gazete bu sır Fevkalâde Komiseri Lord Loid şe münasebetle güzide edibimizin şahsiyetı hakkında da ufak bir hulâsa yapmıştır. refıne dün bir öğle ziyafeti vermiştir. zifesi sayılsa yeridir. Tebliğin son iki fıkrasını aynen alıyoruz: « Uç devlet adamı, iki devletin im«za etmiş bulundukları paktlardan doğan «beynelmilel taahhüdlerinin durumunu «ve keza âhar devletlerle gerek ev«velce, gerek son zamanlarda giriş«tikleri hususî taahhüdleri tetkik et«mişlerdir. «Uç devlet adamı bütün bu taahhüdle«rin, iki devlet haricî siya6etinin Bal«kan Antantı çerçevesi dahilinde ve «Milletler Cemiyeti paktına uygun «olarak takib eylediği hedeflere ta«mamile mutabık olduğunu görmek«le bahtiyar olmuşlar ve bu teşriki «mesainin kendi memleketlerinin «menfaatlerine uygun olduğu kadar «umumî sulhun menfaatlerine de «en ziyade hizmet ettığini müşahede ey«lemişlerdir.» Bu fıkralarda sarahaten görülür ki Belgrad konuşmalarının ehemmiyeti bilhassa nesrolunan tebhğde tezahür eylemiştir. Bu tebliğ bütün ilirazları, yanlış anlamaları ve fena niyetli tefsirleri ortadan kaldıracak mahiyette bir kat'iyeti haızdır. Fılhakıka ^ı ugoslavya son zamanlarda ne yapmıştır? Evvelâ Bulgaristanla anlaşmıştı, bilâhare de İtalya ile bir anlaşma yaptı, değil mi? Yugoslavyadan önce Türkiyenin gerek Bulgaristanla, gerek Italya ile birer dostluk muahedesi vardır. Bu hal Balkan Antantına ziyan vermiyorsa Yugosla\yanın ayni şeyleri yapması neden onun eski taahhüdlerini ihlâl edecekmiş? Bunun aksi daha doğrudur. Balkan Antantı Avrupanın bu köşesinde sulhu idame etmek için akdolunmuş bulunduğuna göre bu sulh gayesını kuvvetlendıren yeni amilleri Antantın lehine ve kuvvetine yapılmış ilâveler gibi telâkki etmekte hata olmaz tabiî. Türlü sebeblerden dolayı îtalya ile Yugoslavyanın yekdiğere karşı emniyetsizlik içinde yaşıyageldikleri malumdur. Bu emniyetsizliği ortadan kaldıran bir anlaşma nıçin evvelkı taahhüdleri bozmak icab etsin? Bazılanmızın hoşlarına gitmek için milletlerin mutlaka biribirlerine yan gözle mi bakmalan lâzım? Eğer İtalyan Yugoslav anlaşması Tuna havzası devletleri arasında hiç olmazsa şimdilik ekonomik bir iş ve elbirligine doğnı inkişaf vesilesi olursa bunun bıle kendi başına ne büyük kıymeti haiz olacağını söylemeğe hacet bile yoktur. îtalyar nm Yugoslavya ile anlaşmasmda Merkezî Avrupayı takviye etmek fikri bulunabilir. Bu kendisine aid bir düşüncedir, ve Yugoslavya bu sahada ancak eski taahhüdlerile kendi menfaatlerinin müsaid olabileceği çerçeve dahilinde iş görebilir. Belgrad tebliği vaziyeti tam göstermek için Yugoslavya ile Türkiyenin gerek eski, gerek yeni taahhüdlerinin kâffesinde Milletler Cemiyeti paktının bütün icablanna mutabık olmaktan asla ayrılmamış olduklarını bütün açıklığı ve bütün kesinliğile kayıd ve ilân etmiştir. Yugoslav İtalyan anlaşmasından sonra Yugoslavyaya tevcıh olunan itirazlardan biri de bu suretle guya kollektif emniyet esasından aynlınmış olduğu yolundaki iddialarla ileri sürülmüştü. Görülüyor ki bu da yoktur. Mısırm Montreux konferansı devam ediyor Elektrik şirketi ile Nafia arasındaki temaslar Askerî ceza kanununda Vekiller Heyetinin bir kararı değişiklik Ankara 15 (Telefonla) Heyeti PARİS BORSASl Ankara 15 ^(Telefonla) Millî Vekile Istanbul, Izmir, Mersin ve SamMüdafaa Vekâleti askerî ceza kanunu sunda yeniden birer takas tetkik heyeti nun 55, 56, 57, 58 ve 159 uncu madde kurulmasını kabul etmiştir. lerini değiştiren bir lâyiha hazırlamıştır. Montreuı'deki arkadaşımızın sureti mahsusada «CumhııriyeU ıçın aldınp yolladığı resimler: Sağda ko7ife7ansın toplandığı Montreux Palace bayraklarla süslenmiş, solÇa M. Mota kon}e ransı açıyor, ortada Mıstr Başvekili Nahas Paşa nutkunu söylerken, aşağıda solda M. Mota'nın nutkunu dinliyenler: (1) N ahas Paşa, arka sıralarda, (2) işaretli eski Efgan Krah Amanullah Han [yanındaki ka dın Nahas Paşanın refikasıdır] Sınaî mülkiyet kanunu Ankara 15 (Telefonla) Iktısad Vekâleti millî ve beynelmilel sınaî mül kiyet haklannm himayesine dair olan kanun projesinin hazırlığını bitirmiştir. Proje birkaç güne kadar Başvekâlete veıilecektir. Paris 15 (Hususi) Paris borsasmın bugünkü kapanış fıatları şunlardır: Londra 110,04, Nevyork 22.42 1/2, Ber lin 902, Brüksel 377,75, Madrid , Amsterdam 1228,25, Roma 118, Lizbon 100, Cenevre 511,25, bakır 68 1/2 70, kalay 272,15. altm 141,06, gümüş 20 13/16, kurşun 25,7,6, çinko 26,6,3. Cenevre 15 (Hususî) Montreux konferansmın bugünkü toplantısında Mısırdaki kopitülâsyonların kaldınlmasın dan sonra işlerin Mısır makamatına devri için tesbiti lâzımgelen geçici devir hak kında müzakereler cereyan etmiştir. Mısır murahhas heyeti bu devrin azamî 12 sene olmasmı istemiş, Fransızlar da bu mühletin 18 seneye çıkarılmasmı taleb etmişlerdir. İngilizler Mısır noktai naza nna müzaheret etmişlerdir. Mısırın Milletler Cemiyetine kabulü Cenevre 15 (A.A.) Mısırı kabu! etmek için Milletler Cemiyetinin Akde deceği fevkalâde içtima, mayıs ayının 26 sında yapılacaktır. Haile Selassie'nin bir heyet gönderip göndermiyeceği malum değildir. Gönderecek olursa, Habeş heyetinin salâhiyetlerinin muteber olup olmadığını müzake re etmek üzere hususî bir komite topla naca ktır. YUNUS NADt