2 Şubat 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

Yedi büyük denizci devletin donanmalarına ve yeni inşaata umumî bir bakış İngiltere, Amerika, Japonya, Fransa, Italya, Almanya ve Sovyet Rusyanın 1937 başında mevcud harb gemilerile yaptırmakta veya yaptırmak üzere oldukları gemilerin miktarı 1922 de imzalanan ve deniz silâhları yanşını 1936 senesine kadar, kısmen olsun, durduran Washington muahedena mesinin müddeti bittikten sonra, büyük denizci devletler, gene yeni yeni harb gemileri yaptırmağa başladılar. Gerçi, geçen yıl, Londra Deniz Konferansı yapıldıysa da bu toplantıda elde edılen neticeler, yeni bir yarışın önüne gecebılecek şeyler değildir. Şimdi, başlıca donanma sahibi devletlerin yeni faaliyet ve gayretlerine şöyle bir gö'z atalım. Donanma deyince akla evvelâ, denizler melikesi İngiltere gelir. Ondan başlıyoruz. duğu veya koymak üzere olduğu birçok yeni gemiler vardır. Amerikanm yeni inşaaiı 2 dretnot: Beheri 35000 ton, 40,6 veya 33,6 lık toplar. 3 tayyare gemisi: Biri 14500, ikisi 19900 ton. 11 kruvazör: Dpkuzu 10,000, ötekiler 8,550 ton, ikisinin toplan 21 lık, ötekilerin 15 lık, süratleri 32,7 mil. 44 muhrib: Beheri 1500 ilâ 1800 ton, 36,537 mil sürat. 17 denizaltı: Beheri 1450 ton. 3 sahil muhafızı: 2250 ton, 20 mil sürat. 2 Şubat 1937 CUMHURtYET Devlet Zırhlı 15 gemi 474 750 ton 15 gemi 464 300 ton 10 gemi 291 570 ton 10 gemi 212 425 ton Tayyare Kruvazör Muhrib Denizaltı gemisi 8 gemi 127 050 ton 6 gemi 112 333 ton 6 gemi 99 420 ton 54 gemi 329 001 ton 27 gemi 220 475 ton 41 gemi 279.305 ton 182 gemi 216 929 ton 216 gemi 258 085 ton 108 gemi 127.676 ton 70 gemi 118*00 ton 54 gemi 54 436 ton 87 gemi 80 050 ton 64 gemı 79 184 ton 88 ğemi 83 394 ton Yekun ingiltere İngiliz deniz bütçesi Amerikanm deniz siyaseli İngilterenin deniz bütçesi, 1932 de, Amerikanm deniz siyaseti, evvelâ, Bü50 milyon İngiliz lirasıydı. 1935 te 60 yük Okyanusta, sonra Atlas Okyanusunmilyon ve 1936 da (deniz kuvvetleriie da ihracatını temin icin deniz ticaret yolmüşterek çalışan havacılık haric) 81 millannı muhafazaya ve emniyet altına al yon İngiliz lirası oldu. İngiliz tersaneleri, mağa matuftur. Bugünkü vaziyette Ameson zamanlarda yeni gemiler yapmağa rikanm istikbalde harbetmesi ihtimali en başladılar. kuvvetli de\let Japonyadır. Bu itibarla Amerika, hep büyük tonajda zırhlılar ve İngilterenin yeni inşaaiı 2 dretnot: Beheri 35.000 ton, 30 mil kruvazörler yapmaktadır. Amerikan donanmasının ionajı sürat, 35,6 lık yahud 40,6 lık toplar. Amerikan donanmasının esas harb ge3 tayyare gemisi: İkisinin eb'adı meçmileri 405 parça olup umumî tonajı hul, bir tanesi 22600 ton. 16 kruvazör: Beheri 5000 ve 9000 1,429,000 dir. ton. 9000 tonlukların sürati 32,5 mil. Toplar 15 hk. Japonya deniz bütçesi 36 muhrıb: Beheri 1350 ilâ 2400 ton. Dünyanın üçüncü derecede denizci 35,5 ılâ 36 mil sürat. devleti olan Japonya, İngiltere ve Ame 13 denizaltı: Beheri 1080 ilâ 2900 rıkaya yetişmek için azamî gayretler sarfetmektedir. Bütçesinin yansını ton olmak üzere muhtelif cesamette. Japonya Almanyanın deniz bütçesi Almanya, Versailles muahedenamesi209 gemi 67 gemı 1 gemi 101 gemi 4 gemi 36 gemi nin zincirlerinden yeni kurtulmuş olmak51800 4 960 ton 52 195 ton 408.746 ton 90 354 ton 163.206 ton 98 031 ton la beraber, deniz kuvvetlerini artırmak için, büyük bir gayretle çalışmaktadır. 72 gemı 26 gemi 4 gemı 7 gemi 35 ğecni Alman donanması, Ingılız donanmasının 30 000 198 148 ton 18 664 ton 93 786 ton 36 094 ton 49 604 ton suüstü gemilerınde yüzde 35 i, denizaltı gemilerinde yüzde 45 i derecesinde harb 62 gemi 6 gemi 32 gemı 6 gemi 18 gemi gemisi yapmak hususunda îngiltere ile 15 000 10 224 ton 128 704 ton 69 600 ton 35.400 ton 13.480 ton uyuşmuşrur. Bu anlaşmadan sonra, 1940 a kadar donanmasını 420 ilâ 450 Yedi büyük denizci devletin 1937 iptidalarında yapılmakta olanlar haric olmak üzere, hizmette bulunan bin tona iblâğ edecek bir program hazırlamıştır. Alman tezgâhlan, yeni bir model esas harb gemilerinin aded ve umumî tonajını ve deniz zabit ve efradını gösterir tablo bir denizaltı gemisini 8 ilâ 18 ayda, bir 10 torpitobot: Beheri 650 ton, 34 kim olmak ister. Bu da, Japon de6 denizaltı: Tonalan muhteliftir. 597 kruvazörü, iki, iki buçuk senede, bir mil sürat. nizıle Çin denizinin şark kısmında ila 1379 ton, 12 ilâ 20 mil sürat. 21 denizaltı: 644 ilâ 1109 ton olmak zırhlıyı üç senede yapmaktadır. Ayni tip* tam bir emniyet ve hakımiyet tesi 8 avizo: 630 ton, 20 mil sürat. üzere muhtelif cesamette. 14 ilâ 16 mil ten olan diğer gemiler daha çabuk inşa sini icab ettirir. Japonya, bu emniyet ve Fransanın deniz siyaseti edilmektedir. 1940 ta Alman donanması sürat. hakimiyeti şimdiden elde etmiş olup ar Fransa, herşeyden evvel Akdenize yepyeni gemilerden mürekkeb buluna tık cenub deniz yollarına hâkim olmağa 1 gambot: 2172 ton, 20 mil sürat. hâkim olmak sevdasındadır. îtalyan ve caktır. çalışmaktadır. Japonya, bir harb vukuİtalyanın deniz siyeseti Alman donanmalarımn mecmuuna faik unda, daha ziyade, tedafüî bir sevkul • Almanya, deniz bütçelerini ayn olaİtalya, hemen hemen bir adadır; coğve ayrıca müstemlekeleri için de 100,000 ceyş takib edecektir. Onun bütün kuv rak neşretmek âdetinde olmadığı gibi, tonluk bir fazla kuvvete sahib olmak is rafî, sevkulceyşî ve iktısadî bakımlardan veti, adalarının muhtemel düşmanların temektedir. Fakat, bilhassa Almanyanın denize muhtacdır. îthalâtınm dörtte üçü 1935 tenberi millî müdafaa bütçesini de dan binlerce mil uzakta bulunmasıdır. son gayretleri karşısında buna imkân denizden gelir. Eski ve yeni bütün müs gizli tutmaktadır. 19311932 yılında, Japon donanmasının tonajı kalmamıştır. Bir harb haîinde Fransa, temlekelerine denizdn gitmeğe mecbur Alman millî müdafaa bütçesi 614 milyon Japon donanması 233 parça gemiden Akdenizde cenubı Fransa şimalî Af mürekkebdir. Umumî tonajı 882,000 rıka deniz yollarına, Atlas Okyanusun * tondur. da da garbî Fransa garbî Afrika yol lanna hâkim olmak mecburiyetindedir. Fransız donanmasının tonajı Fransanın deniz bütçesi Fransız donanması, bugün 219 gemi Fransa, 1924 te kabul ettiği inşaat programına devam etmektedir. Bu inşa ve 793,000 tona ile dünya dördüncüsüat, biraz geç kalmış olduğu için, 1940 ta dür. mukarrer olan 691,000 tona varamıyacak, hatta 628,000 tonu bile bulamıyaİtalyanın deniz bütçesi caktır. Yeni teahhurlar olmazsa 1940 ta italya da, donanmasına büyük eheırr Fransız donanması 600,000 tona balığ miyet vermektedir. Habeş harbinin azim olacaktır. masraflarına rağmen, son seneler zarfınFransanın deniz bütçesi 1931 32 de da, Fransanın 117,000 tonuna karşı 2 milyar 799 milyon franktı. 1935 te 2 103,000 tonluk gemiyi tezgâha koymuşmilyar 902 milyon franga çıkmış, 936 tur. Fransada iş haftası 40 saate inerken da 1 milyar 372 milyon franga inmiştir. M. Musolini îtalyada iş haftasını 60 Amerikan filosunun saffı harb gemileri bir manevra esnasında Fransa, Büyük Harb sonunda fena saate çıkarmıştır. Bu da, İtalyan gemi marktı; 193435 bütçesi ise 895 milyon bir hale düşmüş olan donanmasının bü lerinin daha çabuk yapılmasını mucib ol dur. Bu denizlere giden boğazlar başkalannm elindedir. îtalya, bugün bir İtal marka çıkmıştır. yük bir kısmını yenileştirmeğe muvaffak maktadır. yan iç denizi olan Adriyatik denizine Almanyanın yeni inşaalı olmuştur. Fransanın da diğer devletler İtalyanın bahriye bütçeci 1931 32 hâkim olarak şark ecnahını ve merkezî gibi tezgâhlarda yeni gemileri vardır. 1 dretnot: 35,000 ton. de 1 milyar 489 milyon liretti. 1935 36 Akdenize hâkim olarak garb cenahını 2 muharebe kruvazörü: Beheri 26 Yeni Fransız inşaaiı da 1 milyar 166 milyon liret, 1936 37 emniyete almak, böylece, en az, Şimalî bin ton. 9 tane 28 lık top. 2 dretnot: Beheri 35,000 ton, 30 mil de 1 milyar 446 milyon lirettir. Afrikadaki Libya müstemlekesile muva2 tayyare gemisi: Birinin tonajı sürat, toplar ağlebi ihtimal 38 lik. italya da diğer devletler gibi bir hay salasını temin etmek mecburiyetindedir. meçhul, öteki 19,250 ton. 2 muharebe kruvazörü: Beheri Arnavudluk vasıtasile Balkanlara mües3 büyük kruvazör: Beheri 10,000 26,500 ton, 31 mil sürat, 8 tane 33 lük li yeni gemi yaptırmaktadır. sir olmak istediği zaman da, Oniki Ada ton, 8 tane 21,3 lük top. İtalyanın yeni inşaatı top. 2 dretnot: Beheri 35,000 ton, 30 mil daki deniz üslerile Şarkî Akdenize hâ 22 muhrib: Bir kısmı 1625, bir kısmı 1 kruvazör: 7600 ton, 35 mil kim olmak hedefini gütmektedir. M. da 1811 ton, 8 tane kovan, 5 tane 12,7 sürat, 9 tane 38 lik top. sürat, 9 tane 15 lik top. Musoiini, muhtelif nuruklannda şu söz lik top. 2 büyük muhrib: Beheri 2884 ton, 3 kruvazör: Beheri 7874 ton, 35 mil 12 torpitobot: Beheri 600 ton. leri söylemiştir: «İtalyanın mukaddera 38 mil sürat, 8 tane 13,8 lik top. sürat, 10 tane 15 lık top. 8 denizaltı gemisi: Dört tanesi 500 6 muhrib: Beheri 1772 ton, 37 mil 4 muhrib: Beheri 1498 ton, 39 mil tını, nihayet, kendi deniz ordusunun kudreti tayin edecektir. Denize hâkim olma ton, dört tanesi 250 ton. sürat. sürat. 12 mayin gemisi: 600 ton. B Denizaltı Tayyare A Umumî 12 hücum botu. Muhrib Zırhh gemisi Kruvazör Kruvazör gemisi Yekun 1940 ta Alman donanması 5 muharebe gemisi, 3 ceb zırhlısı, 2 tayyare gemi540. ooo si, 14 kruvazör, 40 muhrib ve torpido 143,000» 28O.uoot 337,000 İ7/.000/. !7l,000t bot, asgarî 17,000 tonluk denizaltı gemisinden mürekkeb olacaktır. , ingiltere Amerika Japonya Fransa italya Sovyetler Almanya Mürettebat 313 gemi Zabıt ve nefer I 202.166 ton 99 195 351 gemi l355 66Ston 256 gemi 876 660 ton 188 gemi 575 567 ton 109.794 dıkça müstemlekeler fethetmek ve bunIan inkişaf ettirmek, imkânsızdır. Çünkü ana vatandan sevkedilecek kıtaatın em niyetini ancak deniz hakimiyeti temin edebilir. Daha sulh zamanmda, milletler arasındaki kudret ve kuvvet silsilei meratibini harb filoları tanzim ve tayin e der.» İtalyan filosunun tonajı İtalyan donanması, bugün 232 parça gemi ve 521,000 tonla dünya beşincisidir. 89.459 2 gemi 18 gemi 32 146 ton* 146 802 ton 70.157 Almanya Fransa italya İngiliz Anavatan filosu açık denize 6 gambot: Muhtelif cesamette. 6 hücum botu: Asgarî 40 mil süra tinde. Ir.giltercnin deniz siyaseti İngilterenin deniz siyaseti, Atlas Okyanusunda ve Akdenizde ayrı ayrı fılolarla hakimiyeti temin etmek, Uzakşarkta, yani Büyük Okyanusta, diğer denizci devletler arasındaki kuvvetler muvazenesinden istifade etmek ve bir harb halinde Akdenizdeki ve Atlas Okyanusundaki kuvvetlerini, kısmen Uzakşarka göndererek muvazeneyi kendi lehine ihlâl etmek. Bazı İngiliz deniz mütehassısları, İngiltereye üç kuvvetli filo teşkil etmesini tavsiye ediyorlar: Atlas, Akdeniz ve Asya filoları. 5 İngiliz donanmasının tonajı Bir donanmanın esas kuvvetlerini teş kil eden zırhlılar, tayyare gemileri, kruvazörler, muhribler, denizaltı gemileri bakımından İngiltere, 384 parça ve 1,545,000 ton itibarile dünyanın en muhteşem deniz kuvvetine sahibdir. (Bu umumî tonajda yapılmakta olan ve yapılmak üzere bulunan gemiler de dahildir. Aşağıda, dığer devletlere aid gemi adedlerile umumî tonajlarmda da, bugün mevcud olanlarla yapılmakta bulunan ve yapılması mukarrer olan zırhlılar, tayyare gemileri, kruvazörler, muhribler ve denizaltı gemileri hesaba dahil edil miştir. Diğer sınıf gemiler dahil değildir.) çıkarken müdafaa işlerine tahsıs etmiş olan bu memleketin bahriye bütçesi, 193132 de 227 milyon yendi. 193536 da 530 milyon, 193637 de 552 milyon yene çıktı. Japonyanın yeni yaptırdığı veya yap tırmağa karar verdiği gemilerin yalnız biı kısmı malumdur. Japonyanın yeni inşaaiı 2 dretnot: Bu sene inşasına karar verilmiş olan bu gemilerin eb'adı gizli tutulmaktadır. 2 tayyare gemisi: Beheri 10,050 ton, Amerika Amerika deniz bütçesi Amerika, İngiltere ile hemen hemen müsavi olmakla beraber, dünyanın ikinci derecede deniz kuvvetine sahibdir. Amerika bahriye bütçesi 193536 senesinde 483 milyon dolarken 193637 bütçesi 528 milyon dolara çıkmıştır. Amerikalılar, pek yakmda, 1,910 tayyare ile dünyanın en kuvvetli deniz havacılığma sahib olacaklardır. Amerikan tezgâhla nnda 300,000 tona yakın harb gemisi yapılmaktadır. Amerikanm tezgâha koy 30 mil sürat, 40 tayyare taşıyacaklar dır. 3 deniz tayyare gemisi: Beheri 9000 ton. 3 kruvazör: B e heri 8500 ton, 33 mil sürat, 15 lik top. 16 muhrib: Beheri 1368 ton, 3435 93.000t 165.000* 3 08.0 00 534.000t 135.0001 mil sürat. İM2Q. OOO t 12 torpitobot : Beheri 595 ton, 28 mil sürat. B&.OOOt 6.000t 1^5.000 307.000* 6 denizaltı gemi ooot si: Beheri 1950 ton, 1 7 mil sürat. Japonya, bu ge93.000ı 308.000 66.00Ot JM000 87.ooot milerden başka ma 7Ç>3.0OOfc yın dökücü, deni zaltı muhribi ve sair gemiler yaptırmak 93 000 04.0001 n 0.000 6 /56.000i' O 66.000i tadır. Japonyanın harb gemileri inşa 1521.000 atını gizli tuttuğunu da unutmamak lâ 30.000 zımdır. 156.000 38.000t 5LO00 35.000 12.000ı Japonyanın de 3?3.000t niz siyaseti Japonya, ithalât !6.000t ve ihracatını koru 48.000ı 8.ooot 25,000 37.000 69.000i mak üzere hem deniz yollarına, hem de bu ithalât ve ihra catı yaptığı mınta Yedi büyük denizci devletin mevcud ve yapılmakta olan deniz kuv vetlerini gösterir tablo kalara tamamile hâA. kruvazör 21 lik toplarla müsellâh büyük kruvazörler, B. kruvazör ise 15 lik toplarla mücehhez küçuk kruvazörler demektir. Millet ingiltere 17 15 221 364 Amerika Fransa italya 17 ZH5 115 405 Japonya II 13i 26 233 Almanyanın deniz siyaseli Almanya, ilkönce Baltık denizine hâkim olmak, mütçakıben, şimal denizine, Manche kanalma, şimalî Atlas Okyanusuna İngiltereden sonra en kuvvetli do" İLutfen sahifeyi çeviriniz\ Not İki cetvel arasında bazı mübayenetler vardır. Meselâ, asağıdaki tabloya gore İtalyanın tayyare gemisi yoktur. Halbuki yukarıki cetvelde italyanın bir tayyare gemisi olduğu yazılıdır. Bunun sebebi şudur: Aşağıdaki tabloda, yalnız güverteleri tayyare uçurmağa elverişli tayyare ge mıleri kaydedılmiş, deniz tayyareleri ta sıyan alelâde tayyare nakliye gemileri gosterilmemistir. Bir nokta daha: Yukarıki cetvel 1937 iptidalarında mevcud harb gemilerini gosterdıği halde, aşağıdaki cetvel hem filen hizmette bulunan, hem de 1937 de yapılmakta olan ve yapılması mukarrer bulunan yeni gemileri de ıhtiva etmektedir. Yukarıki cetvel. muhtelif vesaikten bizzat bu makalenin muharrirı tarafmdan tertıb edılmıstir Aşağıdak' tablo, bir Fransız mecmuasından naklen ressamımız tarafmdan yeniden yapılmıştır. 1 3 13 219 10 92 237 Almanya 36 92 Sovyetler 35 60