3 Ocak 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

v 3 İkincikânun 1937 CUMHURİYET Avrupa hattmda ilk trenlerimiz Önümüzdeki yıl Balkanlarda neler olabilir? Bu sene, Balkanlarm sulh ve kuvvetlenme yılı olacaktır Bu sene Balkanlarda cereyan etmesi muhtemel olan hâdiseleri şu şekılde •ıulâsa edebılıriz: Hitlerle görüşmek için Yapılan gâyret ve emek nasıl boşa çıkanlır? Bir Fransız muharririnin fecriibesi Hitlerin nazik muavini: « Hayır, hayır, dedi, Führer'in rahatını bozmak olmaz. Hem Fransa bizim sadre şifa verecek sözlere ihtiyacımız olduğu zaman bunu yaptı mı?» Yugoslavyada 1936 senesi, Yugoslavya için bir istikrar senesi olnuştur. M. Stoya iinoviç'in iş başma ;elerek haricî ve ahilî polıtıkada *ayet iyi bir yol /utmuş olması dost e muttefıkimiz oan bu Balkan devetini çok iyi bir aziyete getirmiş M. Stoyadinoviç ir. Yugoslavyada unsur ayrılığı yüzünen devam edegelen Hırvat anlaşmaz ığı, köylü meselesi geçen seneki vazi etle kıyas edılemiyecek derecede azalmış ve asgarî bir hadde inmiştir. Dost memleketin bu sene içinde apacağı işlerde Yugoslavya Ro manya Çekoslovakya arasında müda faa sılâhlarmı ayni sisteme irca proje iini tatbık mevkiine koymak için esaslı dımlarm atılacağı muhakkaktır. Şu ıatta Atinada toplanacak Balkan îtilâfı konseyi ve daha sonra Küçük Antant konferansı Yugoslavya ile müttefikleri arasmdaki bağı takviye edecek iki fır sat olacaktır. Bundan başka Almanya ile îtalya Küçük Antantla meşgul ol mak işini şimdilik tehir ve bu devletle rin sadece bitaraf kalmalarmı temin etmek maksadile hareket etmeleri, Yu goslavya ile Îtalya ve Almanya arasına yeni anlaşmalar akdini ihtimal da liline sokmaktadır. Ayni şekilde bir Yugoslav diplomatının Berlin, Roma, Viyana ve Peşteyi ziyaret etmesi mümkün olduğu gibi Alman, îtalyan, Avus turyalı ve Macar diplomatlarmın da Belgrada gelmesi çok muhtemeldir. Ayni zamanda Yugoslavyanm Habeş ilhasını tanıması keyfiyetinin de yakm bir ıstikbalde tahakkuk edeceğini tahmin îdebiliriz. Yugoslavya, yılın son günlerinde Bulgaristanla bir dostluk muahedesi akdine de hazırlanmıştır. Millî idareye intikalden sonra işliyen ilk Avrupa katarı yollarda... Yugoslav Bulgar paktı imzalanıyor IBaştarafı 1 inci sahijede] :e kaldığı müşahede edılmişti. Bulgaristan dığer Balkan devletlerile mukarenet tesisı hususunda gösterdiği aru, statukonun muhafazasile Balkan sulunun idamesini istihdaf eden Balkan aktınm esasına tamamile tevafuk etmekdir. Berhtesgaderi de Hitler'in köşkü Paris gazetelerinden «Le Journal» in, «Berchtesgaden» e gönderdiği hususî muhabiri bildiriyor: Hitler rejiminin teessüsündenberi Almanyaya birkaç defa geldim ve ilk seahatimde edindiğim intıba her sefer aynen tazeleniyor. Ya Alman hududları haricinde yaşıyan bizler deliyiz, yahud bizzat Almanlar hakikat mefhumunu kaybetmişler ve hayatın mübrem ihtiyaclarını, kendilerini tehdid eden tehlikeleri, Avrupayı ve dünyayı unutmuşlar, gözlerini Führerlerine dikmişler hayal içinde aşıyorlar. Almanyada beynelmilel siyaset yok gibidir. Almanyada, yalnız Almanya ar. 25 ve 26 kânunuevvel günleri bayram ve 27 pazar olduğu için üç gündenberi gazete yüzü de görmedim. Hulâsa, Berchtesgaden'e havadis gelmiyor. Bu sabah Gazette de Munich'i güçhalle tedarik edebildim. Führerin faaliyetine, kimlerle görüştüğüne, projelerine dair hiç bir tafsilât yok. Yegâne havadis, Noel reveyonunu Münih'te, sadık muavini M. Bruckner'le birlikte geçirdiğinden ibaret. Burada, siyaset bir müddet için tatil edilmiş ve herkes bir nevi tedaviye çekilmiş vaziyettedir. Gerçi, Avusturya hududu buraya ancak otuz kilometro mesafede bulunmasına rağmen, insan, Almanyada bulunduğunu her dakika hatırlıyor. Her yol ağzmda, her mağazada, her kahvede bir «Heil Hitler!» le karşılaşıyorsunuz. Fakat, bunu söyliyenler, bizim bonjur, bonsuvar dememiz nev'inden bir dil alışıkhğile, ve adeta manasmı düşünmeden söylüyorlar. Biz çocuklanmıza «baba, anne» demesini nasıl öğretiyorsak, Almanlar da, Heil Hitler demesini öğretiyorlar. Dün, beni kabul edecek olan Führerin muavininin emirlerine intizar etmek üzere Salzberg'e gitmiştim. Hitlerin köşküne yakm bir mevkide bulunan bir köylünün evine uğradım. Köylünün henüz on beş aylık bir çocuğu vardı. Bu minimini, arasıra, emeklemesini yanda bırakıyor, ellerini yukan doğru kaldınyor ve yalnız anasmın anlıyabileceği bir lisanla Heil Hitler! diyordu. Babası, turistlere mahsus artistik bastonlar yapıyor ve üstlerine Hitlerin köşkünün resmini hâkkediyordu. Bana dedi ki: laşanların «Fransız gazetecisi» diye fı sıldaşarak benden bahsettiklerini işitiyo rum. Nihayet, Hitlerin muavininin beni eklediğini haber veriyorlar. Kalktım. Delilimin peşisıra, ay ışığı al:ında oynaşan yaprak gölgelerile dolu jeyaz ve kaygan bahçe yollanndan geçim. Aşılmaz bir mânia gibi gördüğüm >üyük demir* parmaklıklı kapı, karşımda rdına kadar açıldı. Hürmetkâr ve mültefit bir sivil memur, lail olduğum bu umulmaz mazhariyete kadar şaşmış ki, adeta «belki Führerin ıuzuruna kabul edılecek olan siz, kimsiiz ki bu nimete nail oluyorsunuz?» diye orar gibi yüzüme bakıyor. Şefin evinin önünden geçerken deliim, bir kiliseye girmiş gibi, sesini alçaltıı'or. îşte köşkün önündeyiz. Apaydmlık »ir sürü pencere. Demek ki ev baştanaşajı dolu. Fakat acaba kimler var? Duvar lar içerinin esrarını dışarıya vermiyor. Delilim de o duvarlar kadar ketum. Acaba Blomberg ve Rıbbentrop oradalar mı? Otelimin kapıcısı bu zevatm daima bu otelde misafır olduklarını ve :yluldenberi de meydanda görünmediklerini söylemişti. Otelde, şimdılık, sade, Alman matbuatmın en büyük âmiri olan Mazır Funk oturuyor. Fakat onun da urada resmî bir maksadla bulunmadığını söylüyorlar. Esasen General von Seeckt'in tedfin merasimi, Alman ricalinin programlannda değişiklık yapacaktır. Yarın buraya geleceği haber verilen von Neurath Berlinde kalmış ve bizzat Führer de bu akşam Berchtesgaden'den Berine gidiyor. Bulgar gazetelerinde mütalealar Sofya 2 (Telefonla) Bulgaris anla Yugoslavya arasında akdedılecek bedî dostluk muahedesi münasebetile ütün Bulgar matbuaü hararetli maka eler neşretmektedir. Başvekil Köse İvaof un bu haberi yeni sene münasebetile rad ettiği nutukta bir müjde olarak söjr emesi de Bulgaristanın bu muahedeye ediği fazla ehemmiyeti göstermektedır. Bu muahedeyi bilâhare bitarafhk ve demi tecavüz muahedeleri takib edeektir. Sofya Üniversitesi hukuku düvel rofesörü Genof bu muahede münasebeile verdiği beyanatta şöyle diyor: « 23 sene sonra daha şümullü bir ıikyasta olarak Balkan Harbi arifesin leki Bulgar Sırb dostluğu meydana ıkmaktadır. Bu yeni ittifak bilâhare Balkan Harbini bozan 1912 senesi hâüsatını tekerrür ettirmiyecek ve bunun nüne geçecektir.» Çankof un naşiri efkân Slovo gazetei bu hususta yazdığı başmakalede bu muahedenin henüz daha teferruah bi nmemekle beraber bunun müsavata, a[alete istinad edeceğini yazmakta ve buunla Yugoslavyada yaşıyan Bulgar e alliyetlerini kasdetmektedir. Sofyanın en ağırbaşh Utro gazetesi de Bulgar Yugoslav dostluk muahede inin itimad ve hürmete istinad edecek reni bir Balkan binasmın esası olacağını e bütün bunu her iki tarafm hududlann kapılannı açıp bu suretle daha geniş bir aaliyete meydan vereceğini yazmakta dır. Velhasıl bütün matbuat bunu iyi ulmakta ve Başvekilin yılbaşı nutkunda dediği gibi bu muahede ile Bulgarisanın hududlannı ve emniyetini temin edeceğini yazmaktadır. Yan resmî «Dnes» gazetesi, bu pak tın Kral Aleksandr ve Boris tarafından çılan kiyasetli siyasetin bir neticesi oldu;unu kaydettikten sonra memleketin her arafından gelen haberlere istinaden Bular milletinin kardeş Yugoslavya ile ebedî dostluğu heyecanla karşüadığını yaz maktadır. Deveden kurbanlar kesen Trakytdılar tlk treni selâmlamağa koşan halkımız Romanyada Romanyada bu sene zarfmda cereyan eden en muhim siyasî hâdise M. Titu lesco'nun hükumetten ayrılmasıdır. Bunun neticesi olarak Romanya, Îtalya aleyhtarlığı polıtıkasından vazgeç miş, bulunmaktadır. Romanyanın bu sene içinde gerek komşu ve müttefikleri ve gerekse Îtalya ile daha iyi münasebetler temin edeceği tahmin olunabüir. Romanya Haiciye Nazırı M. Antonesco'nun son Varova ve Paris seyahatleri bu devletlerle münasebetleri çok kuvvetlendirmiştir. Küçük Antantın ezelî gayesi olan Polonyayı da kendi çerçevesi dahiline almak ümidinin bu sene içinde tahakkuk etmesi beklenemez. Yalnız Romanyanın Yugoslavya ve Çekoslovakya ile yaptığı ekonomik iş birliğini Polonyaya da teşmil etmesi imkân dahilindedir. Köylerden gefçerken tezahiirat Yunanistanda Yunanistan, Balkan devletleri ara smda bir sene içinde en büyük dahilî inkılâbı geçiren millettir. Liberal ve cümhuriyetçi bir devlet olan komşumuz umumî bir plebisit neticesinde rejimini değiştirmiş ve saltanatı iade etmiştir. Bundan sonra Venizelos, Kondilis, Demircis, Çaldaris, Papanastasiu gibi büyük devlet adamları kısa fasılalarla hayat gözlerini yummuşlar ve Başvekil M. Metaksas'a istediği icraat ve ıslahatı yapmak için meydanı açık bırakmışlardır. M. Metaksas memlekette evvelâ komünistliği ve sol fikirleri tamamile ortadan kaldırmış ve bir nevi kooperatif devlet sistemi kurmak için çalışmıya başlamıştır. Bir Macar gazetesinin mütaleası Kolordu Kumandanı General Salih heyetle beraber trende § Budapeşte 2 (A.A.) Havas Aansından: Bulgar Yugoslav dostluk paktmdan bahseden siyasî mehafil bunun, Bulga istanın tadilciler tarafını terkederek Balcan paktına iltihakı demek olmadığmı söyemekte ve mezkur paktm Bulgaristanı Küçük Antant tarafına celbetmekten ziyade Yugoslavyayı dostlarından ayırmak gibi bir netice vereceğini ümid eylemekedir. Bulgar efkârt umumiyeri memnun Hk tren bir tak alttndan geçiyor Sofya 2 (A.A.) Yugoslavya ile bir dostluk paktı aktine dair olan haber, Bulgaristanda bütün Bulgar mahfellerinde yeni senenin 1937 senesi zarfmda Balkanlarda en başlangıcında Balkanlar banşı için bir fa fazla hareket sahnesi olacak olan memi hayır olarak karşılanmaktadır. leket her halde Bulgaristandır. Çünkü Bulgaristan bu sene içinde kat'î hükmünü verecek, ya Balkan devletleri, İngilSON MEKTUB tere ve Fransa aleyhine bir cephe alaTazan: Feridun Osman cak, yahud da Balkan devletlerile de anlaşmağa ve belki de Balkan Antantına girmek kararmı itiıhaz edecektir. En halis memleket Netekim son günlerde Bulgaristan Yugoslavya ile bir dostluk muahedes hikâyeleri akdine hazırlanmıştır. Fiatı 40 kuruş Eski Bulgar Başvekillerinden M. Çan kof'un seyahati, Bulgaristana bu hayat Klod Anenin en güzel karan verdirecek en mühim saiklerden biri olacaktır. romam Ateşin Rus aşkı ve bir ihtiras macerası MURAD SERTOĞLU GENÇ RUS KIZI ARYAN Çevirenler : Fethi Varal ve Ferıdun Osman Hurrem Sultan Tarihçi edibimiz M. Turhan Tanın en güzel eseri Het utasyon ferefli mevkibi böyle karşıladı Cumhuriyette Pek yakında Gözlerimi kaldırdım. Kış bahçesini andıran camekânh, apaydmlık bir yer nazarı dıkkatimi celbetti. Yüz mumlu bir avize tavandan yere ışık serpiyor; duvarar kıymetli halılarla kaplanmış. Kabul salonundayız. Fakat daha fazla bir şey görmeğe vakit kalmadan, Hitlerin muavininin huzuruna girdim. Gene, çok güzel, çok sanşın bir adam. O kadar uzun boylu ki konuşurken başımı kaldınnağa mecbur oluyorum. Son derece mültefit ve halden anlıyan bir zat. Sözlerimi dinledikten sonra dedi ki: Hayır, hayır, Führerin rahatını bozmak ohnaz. Noel bayramı istirahate tahsis edilmiştir ve kendisi kimseyi kabul Siz Hitleri mi görmek istijjersu etmiyor. Evet amma, Avrupa, Salzberg'in nuz? Buna imkân bulacağınızı zannetmiyorum. Buraya hergün binlerce insan şu anda sükunet ve istirahate tahsis edilgeliyor. Daha dün deli bir Amerıkalı, şa miş bir yer olduğuna emin bulunsaydı, yed Hitler kendisini kabul ederse, ona Führeri rahatsız etmek kimsenin aklınparti için derhal 100,000 dolar vermeğe dan geçmezdi; fakat... Muhatabım, benim bazı şeyleri söyleâmade olduğunu söyledi ve bütün köyü ve «S. S» i birbirine kattı. Fakat gene mekte zorluk çektiğimi görünce, imdadıma yetişti: kabul edilmedi. Ne gibi bir şeyden korkuyor? Hitleri görmek bir şans işidir. Bazan onu görmek için ısrar edenler bulunuyor. Avrupanın korktuğu nedir? Son derece mühim müzakereler ceKöşkteki muhafız Hitlerin orada olmadığını söylediği halde dinlemiyorlar, reyan ettiği, İspanya hakkında kararlar parmaklığın önüne postu serip bekliyor verildiği ve en nihayet harb karan ittilar. Bazan talihleri yâver oluyor, tesadü haz edıldiği söyleniyor. Bruckner, son derece hayret içinde, fen Hitler oradan geçiyor, bekliyenler görüyor, yanlannda durup ellerini sıkı kahkaha ile güldü. yor, tekrar gelmelerini söylüyor ve bu Müzakereler mi? İyi amma buraadamlar sevinc içinde çekilip gidiyorlar da hiç kimse yok. Harb diyorsunuz, topa S. S. merkezinde, sabahki gibi, gene benzer bir şey gördünüz mü? Burada Hitlerci genclik teşkilâtından üç erkek mevcud biricik silâh şu ufacık rövelverve üç kız çocuk vardı. Bunlar Hitleri dir. görmek için bekliyorlardı. Ben de onla Peki, Fransa için sadre şifa veregibi bekliyeceğim. Vakit geçirmek için cek bir şey söyliyemez misiniz? bu çocuklarla konuşuyorum. Bu gencler, Fransa, bizim sadre şifa verecek Hitlerin kararını kalb çarpıntısı içinde sözlere ihtiyacımız olduğu zaman bunu bekliyorlar. yaptı mıydı? Maamafih müsterih olunuz. S. S. nin adamlarından biri, Hitlerin Burada hiçbir fevkalâdelik cereyan etmikendilerini kabul edemiyeceği haberini ge yor. Führerin, sizin de gördüğünüz gibi, tirerek çocuklann endişesine nihayet ver sükut ve istirahatten başka bir maksadı di. Führer kendilerini akşam yemeğin yoktur. Mülâkat bitti. Sivil memurun refakaorada kalmağa davet etmiş, ertesi sabah öğle yemeğine çağırmış ve belki de o za tinde, S. S. merkezine, oradan otele döndüm. Fakat acaba, bütün bunların ne man görüşebileceğini söylemişti. Ben hâlâ bekliyorum. Etrafımda do kadarı hakikat?