2 Ocak 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

CUMHURİYET 2 fkincikânun 1937 Turgud Reisin mezarı rfiiyük Türk denizcisinin Trablus, garbdeki türbesi iyi bir haldedir i Herkes bir yol tutmuş, geçinip gidiyor. Romanyada papazm biri de, bu ölümlü dünyada geçinme çaresini emlâk simsarlığmda bulmuş, Cenabı Hakkın, kullanna ihsan ettiği ahret köşklerini harac mezad satıp dünyalık toplamağa başlamış. Sakalının uzunluğuna, kıya fetinin ruhaniyetine kapılan köylülerden, bilhassa kadınlardan, tesbit ettiği tarifeye göre bir hayli bedel alıp cen net köşklerini satan bu açıkgöz papaz, günün birinde «icrayi san'attan» mene 7 dilmiş ve soluğu polis merkezinde bulBessie, M. Simpson'la evlenmeden ev fonun karşısında onu bulacağmı biliyor» muş. vel bazı şartlar koymuştu. Bu şartlann en du. Nitekim aldanmamışü: P^ıpazın elinde ahretin bir haritası mühimleri herhangi bir vesile ile kendi Bonsuvar Bessie! varmış. Safdil köylülere bu haritayı asinden aynlmak istediği takdirde M. çıyor, beğendikleri yere bir işaret ko Bonsuvar Altes! yuyor, «haydi hayırhsı, güle güle otur> Simpson'un buna asla muhalefet etmeMadam Simpson garib ve tesirli bir mesi ve her ikisinin de tam bir hürriyete deyip paralan cebe indiriyormuş. musiki halinde akseden müstakbel KraHaritada, Allaha yakm olan köşklerin malik olmalarıydı. Esasen daha evvel de hn sesini duyunca gene gayriihtiyarî hebedeli çok yüksek, Cebraile veya diğer söylediğimiz gibi Bessie, M. Simpson'a yecanlanmıştı. Devam etti: meleklere yakın olanların bedeli daha karşı bir aşk beslemiyordu. Onunla sade Emrinizi bekliyorum Altes! ucuzmuş. Alelâde köşklerl iki Ingiliz ce bir arkadaştı. Eski hassa alayı zabilirasma sattığma göre, şerefiyesi fazla tinin centilmence hareketleri ve samimili Bessie, bizi 'Lady Termes Biya olan o mevkilerin bedelini bir düşünün! ği hoşuna gidiyordu. O kadar.. riç'teki köşküne davet edecek. Siz derPapaz, yakayı ele verdiği zaman, sathal yalnızca oraya hareket edeceksiniz! M. Simsonun vaziyeti tığı köşklerin sayısı iki yüzü bulmuş. Anladmız mı? Cennet köşküne sahib olmak hulyasile Bessie, kocasım bir arkadaş addettiği Evet Altes! yeryüzündeki kulübesini satıp parasını için ona her zaman ve her şeyini bir ka Good bye Bessie!, papaza teslim eden köylüler şimdi tev dmın kocasına anlathğı gibi değil, bir Good bye Sir! kifhanede mihman olan bu ahret sim kadm arkadaşma anlatıyormuş gibi hikâsarmdan davacı. Madam Simpson derhal eşyalarım ye ediyordu. Bu itibarla müstakbel Kraltyi amma, köşkleri satın alırken ha la aralarında geçen en ufak hâdiseleri bi hazırlattı. Kocasına hitaben: ritanm ahret haritası olduğuna inana le ona çekinmeden anlatıyordu. «Biyariç'e gidiyorum. Orada Laiy cak kadar saflık gösteren bu zavallılar, Fakat Bessie hakikatte tam bir şüphe Termes'in misafiri olacağım. Size oradan papaz <ben bu köşklerin ferağ muameîçindeydi. Müstakbel Ingiliz Kralının mektub yazanm. Hizmetçiye çiçeklere tlesini ahret tapusuna kaydettirdim, inanmasanız sorun!> derse ne yapacak kendisine karşı ne gibi hisler beslediğini yi bakmasınt tenbih elmeği unutmamamve asıl maksadını bir türlü kestiremiyor zı rica ederim. Orevoir! lar acaba? du. Prens tarafından sadece bir arkadaş Bessie» Sual bu ya! mı addediliyordu? Fakat kendisine karşı Satırlarmı karalayıp bıraktı. Ve evden Amerikada, hükumetin bir istihba gösterdiği alâka, samimiliğin ve arkadaşhrat dairesi vardır. Bu dairenin vazifesi, ğın çok fevkindeydi. Madam Simpson, çıktı. Prens de Galles bir gün sonra Biyaher vatandaş tarafından sorulan her karakterine çok itimad ettiği Veliahdin Turgud Reis cami ve türbesine aid dört manzara riç'te Madam Simpson'a mülâki olmuşhangi bir suale, pul parası bile alma Donanmamızın Maltayı ziyareti esnaitalyanca refikimiz umumî valinin susî bir kıymeti haizdir. Türbe müslüman dan cevab vermektir. Bu daireye so kendisine karşı sadece geçici bir heves tu. Ve şunu da hemen ilâve edelim ki sında arkadaşımız Abidin Daver «Hem gönderdiği malumat ve resimleri neşret kaduılannm ziyaretgâhıdır. Trablusgarb duymakta olduğuna da ihtimal vermiyorrulacak suallerin mevzuu muayyen ve çok kibar bir kadın olan Lady Termes'in Nalına Hem Mıhına» sütununda Turgud miştir. Bu yazıyı ve M. Primi'nin bize Evkaf idaresi mevzuubahs cami İİ€ t ü r mahdud değildir. En manasız, en müna du. Ve diğer taraftan o da müstakbel müstakbel Kralla Madam Simpson'dan Reisin kemiklerinin Istanbula naklini is göndermek nezaketinde bulunduğu re benin mükemmel bir halde muhafazasr sebetsiz suale dahi cevab vermek bu Krala karşı içinde büyük bir incizab duybaşka hiçbir misafiri yoktu. Veliahdle tiyen bir yazı yazmış ve bu mezarın ay simleri teşekkürle basıyoruz. na ötedenberi itina göstermektedir. dairenin vazifesidir. Istihbarat dairesi mağa başlamıştı. Onun meclisinde bulun Madam Simpson burada bir müddet nen muhafaza edilmemiş veya lâyık olson iki sene zarfında, 200,000 suale ce duğu zamanlarda çok şen, çok hareketli II Messaggero degli Italiani'nin yazısı Birkaç sene evvel mahallî belediye, münzeviyane bir hayat yaşadılar. M. duğu hürmet ve tevkire mazhar olma şudur: ve canlı oluyordu. Buna mukabil onun caminin yanına inşa edilmiş olan hususî vab vermiştir. Simpson'la Veliahdin bir iki dostundan mış bulunması ihtimalinden bahsetmişti. Mevzuubahs memleketin Amerika ol bulunmadığı meclislerde büyük bir boş başka hiç kimse onlann orada olduklan«Burada, Arablann Dragut Paşa de bir fabrikayı, cami ile türbenin şerefini Fransızca Beyoğlu gazetesinin sahibi ve dikleri Turgudun mezan filhakika mev arhrmak ve güzelliğini meydana çıkar duğuna ve sorulacak suallerin muayyen Iuk hissediyor, bütün neş'esini ve canlılını bilmiyordu. tşte burada geçen günler başmuharriri M. Primi tarafından îstan cud olup Kaleler sokağında, ayni ismi mak maksadile istimlâk etmiş ve yıkbr • bir çerçeveye girmesi mecburiyeti bu ğmı kaybediyordu. ikisinin arasındaki büyük arkadaşlığı bübulda italyanca olarak on beş günde bir taşıyan caminin yanında kâin rürbe da mıştır. Müslümanlar bu teşebbüsü mem lunmadığma göre, bu 200,000 rakamı yük bir aşka tahvil etti. Fakat bu aşk Biyariç günleri biraz ufak gibi görünüyor. Maamafih, nuniyetle karşılamışlardır. neşredilen ÎI Messaggero degli îtaliani hilindedir. izhar edilmemiş olarak devam etti. Veliistihbarat dairesinin, pek malâyani suMadam Simpson'un çok akıllı ve zeki Bu hafta içinde valii umuminin misagazetesi, arkadaşımızın bu yazısı üzerialleri hasıraltı etmesi ihtimali de yok bir kadın olduğunu biliyoruz. O örf, â ahd, babası Beşinci George'un ne derece Bu camide, Hazreti Peygamberîn safiri olan birkaç âlim bu binalan gezmiş değildir. Şayed böyle bir şey varsa bile, an'aneperest olduğunu bildiği için bu ne Trablusgrab umumî valisi Mareşal kalının bir teli de mahfuz bulunduğu riler ve heyeti umumiyesinin çok güzel bir daireyi bunda haklı görmek icab eder; dat ve karakterlerine iyice nüfuz etmiş duygusunu içinde bir müddet daha sakBalbo'ya müracaat ederek Turgud Re vayet ediliyor. Bu itibarla gerek cami şekilde muhafaza edilmiş olmasından do zira, Amerikalı vatandaşların sorduk olduğu îngiliz Aristokrasisinin de ne de lamağa ve tamamile mukedderata terketisin mezan hakkında malumat istemiştir. gerek mezar, müslümanlann indind* hu layı takdirkâr sözler söylemişlerdir.» ları sualler arasmda şöylelerine de te rece hissiz ve ne derece an'aneperest ve meğe karar vermişti. sadüf ediliyormuş: inadcı olduğunu da gayet iyi öğrenmişti. Bununla beraber şu noktayı da der «Amerika bayrağını yıkamak kanu Onun için istikbalde Prens de Galles'le hal ilâve edelim ki Prens de Galles bu nen caiz midir?> hayatlannı teşrik etmeğe de imkân olmaaşktan vazgeçmeği hiçbir zaman aklına «Benim parmak izim Adliye Nezare dığı kanaatine varmıştı. Diğer taraftan getirmemişti. Hatta güzel Amerikalıya ti dosyalarında mevcud mudur?> bulunduğu mevkiin de en çirkin dediko karşı duymakta olduğu büyük sempatiyi <Beyaz evdeki akşam ziyafetlerine gi dulara ne derece müsaid olduğunu anlıilkönce hissettiği zaman da bunu önlemederken beyaz kıravat mı takılır?> yor ve bundan çekiniyordu. ğe kat'iyyen çahşmamışh. Tam manasile «Tennessee'de esen rüzgârın sürati neBütün bunlara rağmen ikisi de mukad hür ve düriist bir insan gibi kendisini serdir?> Ilâh... llâh... Merak ediyorum: Acaba, «yumurta deratin kuvvetli ve şaşmaz iradesinden best bırakn ve Madam Simpson'a karşı mı tavuktan çıkar, tavuk mu yumurta kurtulamıyorlardı. Madam Simpson bü hergün daha fazla artan üıcizabını önlemeği aklından bile geçirmedi. dan?», Yahud <Gökte kaç yıldız var?> tün gayretlerine ve enerjisine rağmen geEvvelki gece Eyübde çıkan bir yan diye soran da oluyor mu? Veliahdle Madam Simpson günlerinin ne müstakbel Kralla buluşmak, onunla gın neticesinde 9 dükkân yanmıştır. Eskimiyen iskambil en büyük kısmmı bahçede çiçeklere bakgörüşüp konuşmak için can atıyordu. Yangın, Eyübde Camiikebir cadde makla geçiriyorlardı. Her ikisi de çiçeğe kâğıdları Saat beş telefonları sinde ahçı Abdurrahman ile aktar Ahçok düşkün olduklanndan bu meşguliyet medin dükkânlarından gece saat 2,30 da Meşhur briç mütehassısı Ely Cul Bir gün gene saat tam beşte telefon berston tarafından vaki teşvik netice ikisinin de hoşuna gidiyordu. Ve biribirçıkmıştır. sinde selüloid nevi'nden bir madde o çaldı. Ve Madam Simpson telâşlı adım lerine aşklannı söylemeğe bir türlü cesaîtfaiye süratle yangın yerine yetişmiş lan lumaritten iskambil kâğıdı imal olarla telefonun başına koştu. Veliahd her ret edemiyen on altıjar yaşmda iki gene ve fedakârane çalışmasına rağmen 9 lunmuş ve son derece dayanıklı olduğu gün güzel Amerikalıya saat tam beşte çapkra mektebji ha.yaü yaşıyorlardı. dükkânın yanmasına mâni olamamıştır. görülmüştür. Kâğıdların diğerlerinden telefon ettiği için Madam Sipmson tele(Arfcast var) Bunlar, aktar Abidin, kahveci Niyazi, hiç farkı yoktur. Ancak bunlar hiç eskimemektedirler. Büküldüğü zaman ahçı Abdurrahman, şekerci Cemal, yorçatlamıyan, leke tutmıyan, uçları kınlgancı Hasan, sobacı "Srif ve diğer üç mıyan bu yeni kâğıdlar rutubete mü kişiye aid olan dükkânlardır. tehammil olduğu gibi istenildiği zaman Yapılan tahkikat sonunda yangının yıkanabilmektedirler. Bunlardan bir [Baştarafı l tnct sahifede] ahçı Abdurrahmanın dükkânında yatan deste kâğıd on beş bin defa dağıtıldığı halde hiç kullanılmamış gibi yepyeni ması da lüzumlu görülmektedir. Bundan Musa ile Hayrinin ihtiyatsızlıklarından Sergide Fransız eyalet ve müstemlekelerine aid kıstm kalmıştır. başka bu havalide hususî idareler gelir önümüzdeki sene zarfında açılacak için bütün bir salon tahsis edilmiştir. çıktığı anlaşılmıştır. olan Paris sergisi, her şeyden ziyade bir Güneş için de öyle. Binanın damma aitibarile zayıf olduğundan masrafı devlet Tahkikata devam edilmektedir. fen meşheri olacaktır. 1937 sergisinde çılan bir delikten uzatılmış bir teleskop bütçesinden temin edilerek yatıh köy Halkevi maçları düniin ve bugünün âlimleri tarafmdan vasıtasile güneşin şekli tesbit ve bir mektebleri açılması muvafık görülmektevücude getirilen ihtiralar, fen sahasın ekrana aksettiriliyor. Bu teleskop ter molekül elektron denilen şeylerin ha Emlnönü Halkevinden: dir. Bilhassa şark mıntaltasındaki telefon daki terakki eserleri büyük bir yer iş tibatı arzın güneş etrafmdaki hareke kikî manasını, ilk defa olarak bütün vü 3/1/937 pazar günü Bozkurt ve Bakırköy sahalarmda yapılacak olan Evimize bağlı şebekesinin de umumî plânda birinci degal edecektir. tine göre ayar edilmiş olduğu için, gü zuhile burada anlıyabiliyorlar ve ziya spor kulüblerinin futbol maçlarma aid pro recede nazan dikkate alınması aynca Serginin kurulacağı saha, bugün he nün her hangi saatinde, güneşi ekranda retçiler, kendilerine münkeşif oluveren gram aşağıya çıkarümıştır. Alâkadar ku kaydedilmektedir. Umıımî müfettişlı/ lüblere tebliğ olunur. nüz içinde yüzlerce amelenin çalıştığı bütün vüzuhile görmek kabildir. bu esrann cazibesine öyle tutuluyorlar mmtakalanndaki asayiş işleri cidden mubir inşaat yerinden ibarettir. Fakat, ge Bu salondan sonra fizik kısmına ge Program: cibi memnuniyettir. İhdasmdan itibaren Bozkurt sahasmda: rek maketler, gerek âlimlerin izahatı, çiliyor. Halk bir miknatısa tutulmuş gi ki, biologie âlimlerinin, insan vücudünSaha komiseri: Avni. bir yıl bile geçmediği halde dördüncü serginin fennî ihtiralar noktai nazarın bi Joliot'nun elektrik makinesine doğru de taptıkları tecrübelere seve seve raFatih Yıldız A takımlan saat 11,15 ha umumî müfettişlik mıntakasmda da yüzdan nasıl harikulâde bir şey olacağı hak sürükleniyor. zı oluyorlar. kem Abbas. kında bir fikir vermektedir. Alemdar Halıcıoğlu A takımlan saat de 99 asayiş salâh kestetmiştir. Tababetin de sergide işgal ettiği yer Bu makine yirmi beş metro yüksek 13.15 hakem Numan. Muhtelif sebeb ve âmillerle husule geChamps Elysee'deki Grand Palais, liğinde ve yirmi beş metro kutrunda, pek mühimdir. Tababet kısmmda, insan Bozkurt Yeşlldirek A takımlan saat len Dersim vakayii ve şekavet artık taşimdi eski manzarasını tamamen kay üstüvane biçimi bir kafesten ibarettir. vücudünün nasıl işlediğini görmek ve betmiş, arı kovanı gibi işliyen sıra sıra Bu kafesin içinde bulunan iki küre, biri hayatımızı tehdid eden bütün afetleri 14,45 hakem Refik. mamen tarihe kanşmış Jevlet ve hükumet Bakırköy sahasmda: lâboratuarlar haline gelmiştir. İçeride, müsbet, diğeri menfi elektrik cereyanı gözle seyretmek kabildir. kuvvetlerine itimad taruamile teessüs et Saha komiseri: Cevdet. yer yer, büyük bir faaliyet hüküm sü neşretmek suretile, 3 metro uzunluğunBakırköy Langa B takımlan saat 12 miştir. Prenses Kuka însanların, tedavi ilminde vücude gerüyor. Beyaz gömlekli memurlar, hal da ve 3 milyon volt kudretinde şerare hakem Cemal. tirdikleri terakkiler burada adım adım Rapor bugünlerde Vekiller Heyetine K. Pazar Şlmendifer A takımlan saat kın gözleri önünde, fizik ve kimya tec çıkarıyorlar. Bir düğmeye dokunmak îngilterenin meşhur stüdyo sahiblerintakib ecTilebiliyor; cerrah ilmi, en ufak 13,15 hakem Fazıl. verilecektir. rübeleri yapıyorlar. Her taraf, büyük tan ibaret basit bir hareketle elde edi den Walter Futter Sudanda yaptığı bir teferrüatına varıncıya kadar gösterili Bakırköy Langa A takımlan saat 14,45 küçük ziyaretçilerle doludur. len bu müthiş yıldırımın etrafta bulu yor ve tababetin atide erişeceği terakki hakem Fazıl. tetkik seyahati esnasında fevkalâde foSergide ilmi heyete büyük bir yer nanlara hiçbir zararı dokunmamakta merhaleleri hakkında fikir veriliyor. tojenik bir Sudan güzeli keşfetmiş ve onu verilmiştir. Saat gibi işliyen büyük bir dır. Bu daireden sonra, buraya bitişik koLondraya getirmiftir. Adının Prenses makine, arzın güneş etrafmdaki bütün Rasadat dairesinde 600,000 tane cam ca bir bahçe, nebatata tahsis edilmiştir. [Baştartfı 1 inci sahiiede] Kuka olduğu söylenen Sudan yıldızı hareketlerini gösteren bir manzumei bilya vasıtasile yapılmış gayet büyük Bu kısımda da dünyada mevcud her Tarihçi edibimiz M. Tur celerden dolayı pek mütehassistir. Bunşemsiyeyi harekete getiriyor. bir eleğimsağma vardır. lara şahsan ayrı ayrı cevab vermek im «Jericho» filminde başrolu deruhde et türlü nebat nevileri, arpadan çiçeğe ka han Tanın en güzel eseri Saman yolunu en ufak teferrüatına kânını bulamamaktsn müteessif olan miştir. İlk defa olarak Afrikayı terke Binanın yukarı katında, modern kim dar her şey vardır. Sergiyi gezenler, bu kadar gösteren muazzam fotoğraflar Pek yakında Dük, kendisine yazıtıak nezaketini gös den Sudan güzeli Londraya resimdeki ya bütün azametile halkm gözü önüne bahçede nebatatın, insan hayatmdan var. Ayı, dürbinle bakıldığı vakit seçi terenlere karşı teşekkürlerini bildir farksız olan hayatını bütün teferrüatile lemiyen bütün tepeleri, dağları, ovala serilmıştir. mekte ve kendileri için mes'ud bir yıl millî kıyafetile gelmiş ve şimdiden büyük "le karşımzda görürsünüz. Yalnız ay Bu daireyi dolaşan ziyaretçiler, Atom, görebileceklerdir. bir alâka uyandırmıştır. temenni etmektedir> * Duymadıklarımız ve bilmediklerimiz Ahrette köşk Biyariç günleri Müstakbel İngiltere Kralı ve Mm. Simpson birbirlerine âşık olduklarını ilk defa Biyariç'te anladılar 1937 Paris sergisi Muazzam bir fen meşheri olacak Bîr yangında Eyübde 9 dükkân yandı Saat 2,30 da başlıyan yangın bir ihtiyatsızlık neticesidir Paris sergisinde ilim sahasına büyiik bir *yer verilmiştir. Fennî ihtiralar ve fizik kısımlarında akıllara hayret verecek yenilikler vücude getirilmektedir Umumî müfettişlerin raporu hazırlandı Ingiliz sinemasında Sudan Prensesi! Hurrem Sultan Cumhuriyette Windsor Dükü bütün dünyaya teşekkür ediyor